Οσμή καμένου, νεκρά ζώα, κατεστραμμένες περιουσίες και ένα δάσος βαμμένο στο χρώμα της στάχτης. Αυτή την αποκαρδιωτική εικόνα αντικρίζει όποιος διανύει τον δρόμο μέσα και γύρω από τα χωριά που κάηκαν στον Έβρο, αλλά και μέσα στο δάσος της Δαδιάς, που πλέον θυμίζει νεκροταφείο χιλιάδων δέντρων. Την ώρα που η φωτιά σβήνει στο ανατολικό κομμάτι του Έβρου, γίνονται προσπάθειες για την πρώτη αποτίμηση της μεγάλης καταστροφής. Μοιάζει ακατόρθωτο ακόμη να αποτυπωθεί το πραγματικό μέγεθος της ανεπανόρθωτης ζημιάς που προκάλεσε η πύρινη λαίλαπα, αλλά ήδη οι αριθμοί και οι εικόνες από το δάσος είναι αμείλικτοι μάρτυρες.

Μεγαλύτερη έκταση των 826.000 στρεμμάτων είχε κατακάψει η πυρκαγιά στον Έβρο έως τις 28 Αυγούστου, σύμφωνα με εικόνες υψηλής ανάλυσης του περιβαλλοντικού δορυφόρου Sentinel-2, που ανέλυσε η υπηρεσία χαρτογράφησης καμένων εκτάσεων του Εθνικού Παρατηρητηρίου Δασικών Πυρκαγιών (ΕπαΔαΠ), η οποία υλοποιείται από το εργαστήριο Δασικής Διαχειριστικής και Τηλεπισκόπησης του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ. Η συνολική έκταση θα υπολογιστεί όταν σβήσει και το τελευταίο «φυτιλάκι» στο δάσος της Δαδιάς, αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη καμένη έκταση γης στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2000, σύμφωνα με την Κομισιόν.

Δυστυχώς, το μεγαλύτερο μέρος του μεγάλου πυρήνα του δάσους έχει καταστραφεί, ενώ η φωτιά από την Τετάρτη εισχώρησε και στον μικρό πυρήνα που πάλευαν οι αρχές να σωθεί. «Δεν μπορεί να γίνει απολογισμός όσο καίει η φωτιά. Η εικόνα είναι θλιβερή, οι ζημίες τεράστιες. Πρόκειται για μία μαζική καταστροφή στο δάσος της Δαδιάς και για τεράστιες ζημιές σε σπίτια και κτηνοτροφικές μονάδες» λέει στη «ΜτΚ» ο αντιπεριφερειάρχης Έβρου Δημήτρης Πέτροβιτς.

Εκτός από εγκλωβισμένα ζώα σε μαντριά, μονάδες και μελίσσια, εκτιμάται ότι πολλά ζώα κάηκαν ζωντανά και μέσα στο δάσος της Δαδιάς. «Υπολογίζεται, μέχρι στιγμής, ότι περίπου 3.000 ζώα έχασαν την ζωή τους από την φωτιά στον Έβρο» σημειώνει ο κ. Πέτροβιτς.

Το πριν και το μετά

Οι εικόνες με το πριν και το μετά από το δάσος της Δαδιάς τρομάζουν. Στις φωτογραφίες που δημοσίευσε η Εταιρεία Προστασίας Βιοποικιλότητας Θράκης φαίνεται η χαοτική διαφορά και είναι ενδεικτικές της ανυπολόγιστης καταστροφής. Από τη μία φαίνεται ένας καταπράσινος παράδεισος με πλούσια χλωρίδα και από την άλλη η εικόνα θυμίζει κρανίου τόπο. Ένα ατελείωτο δάσος που πλέον οι κορμοί των δέντρων είναι κάρβουνα και τα φύλλα στάχτες. Σύμφωνα με τους ειδικούς, θα χρειαστεί τουλάχιστον 30 χρόνια για να αναγεννηθεί το δάσος και να αποκατασταθεί ό,τι καταστράφηκε σε δύο εβδομάδες.

Ο περιφερειάρχης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Χρήστος Μέτιος, επικοινώνησε με τον αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Μαργαρίτη Σχοινά, ζητώντας να παρέμβει η Ευρωπαϊκή Ένωση και να αναλάβει άμεσες δράσεις για την αποκατάσταση του μεγάλου φυσικού πνεύμονα που υπήρχε στην περιοχή του Έβρου.

Το δάσος της Δαδιάς, αποτελούσε καταφύγιο για σπάνια πουλιά που πλέον θεωρείται σίγουρο ότι δεν θα επιστρέψουν, καθώς κάηκαν οι φωλιές τους. Πολλά ερπετά και θηλαστικά που ζούσαν στο δάσος, εντοπίζονται ήδη νεκρά, καθώς δεν μπόρεσαν να διαφύγουν από την πύρινη λαίλαπα που τις πρώτες ημέρες κινούταν ταχύτατα λόγω των ισχυρών ανέμων.

Πόσα σπίτια κάηκαν

Μέχρι και την περασμένη Τετάρτη, υπολογιζόταν πως από την φονική πυρκαγιά κάηκαν περίπου 30 σπίτια στα χωριά της Αλεξανδρούπολης. Είναι γεγονός πως στα περισσότερα χωριά η φωτιά έκαιγε τα πρώτα σπίτια που βρίσκονταν κοντά στο δάσος. Με τις τιτάνιες μάχες πυροσβεστών και κατοίκων, η φωτιά περιοριζόταν και δεν κατάφερνε να εισχωρήσει βαθιά στους οικισμούς.

Στην Κίρκη, στα Δίκελλα και στην Παλαγία όμως η φωτιά κατάκαψε ανεξέλεγκτα περιουσίες, με αποτέλεσμα σε αυτά τα χωριά να έχουν καταγραφεί οι περισσότερες καταστροφές σπιτιών. «Έχουν αρχίσει οι επιτροπές να καταγράφουν τις ζημιές και οι κάτοικοι να απευθύνονται στους αρμόδιους για τις αποζημιώσεις, αλλά δεν υπάρχει ακόμη ξεκάθαρη εικόνα. Ακόμα συγκεντρώνονται οι αριθμοί για τα καμένα σπίτια και τις κατεστραμμένες επιχειρήσεις» αναφέρει στη «ΜτΚ» η αντιδήμαρχος Ενέργειας Φυσικών Πόρων και Τραϊανούπολης, Ελένη Ιντζεπελίδου.

Πολλές επιχειρήσεις έχουν πληγεί από την φωτιά και είναι χαρακτηριστικό ότι δύο τοπικές ετικέτες της Αλεξανδρούπολης θα πάψουν να κυκλοφορούν λόγω ολοκληρωτικής καταστροφής. Πρόκειται για έναν αμπελώνα-οινοποιό στην περιοχή της Αλίκης και ένα ελαιοτριβείο στην περιοχή της Μάκρης, που υπέστησαν ανεπανόρθωτες ζημιές.

Τουλάχιστον 80-90 ποιμνιοστάσια έχουν καεί στον Έβρο τις δύο εβδομάδες του πύρινου εφιάλτη, με πολλούς κτηνοτρόφους να έχουν καταστραφεί χάνοντας ζώα και προμήθειες. «Εκτός από τα ζώα που κάηκαν, κτηνοτρόφοι έχασαν από τη φωτιά και όλες τις ζωοτροφές τους. Έχουμε ήδη ξεκινήσει εκστρατεία για να μαζέψουμε τροφές για τους κτηνοτρόφους που δεν έχουν πλέον τι να ταΐσουν τα ζώα τους» επισημαίνει η κ. Ιντζεπελίδου.

«Ξυπνάμε διαφορετικά, σε άλλο τοπίο»

Εκτός από τις οικονομικές επιπτώσεις, υπάρχουν και οι ψυχολογικές για τους κατοίκους των χωριών που δοκιμάστηκαν στον Έβρο. Είχαν συνηθίσει να βλέπουν ένα πράσινο ζωντανό τοπίο, που σε αυτό βάσιζαν την ζωή και τις επιχειρήσεις τους. Μπορεί τα σπίτια τους να έχουν σωθεί, αλλά πλέον ξημερώνει και αυτό που αντικρίζουν δεν μπορούν να το συνειδητοποιήσουν.

«Ήμασταν συνηθισμένοι να ξυπνάμε και να βλέπουμε μία πανέμορφη φύση. Να έχουμε περιπατητικά μονοπάτια στο βουνό, τους ελαιώνες χαμηλότερα, να δεχόμαστε επισκέπτες για κυνήγι τέτοια εποχή. Όλα αυτά χάθηκαν, δεν υπάρχει τίποτα πλέον. Έχει αλλάξει όλο το σκηνικό και είναι σοκαριστικό αυτό που αντικρίζουμε. Ξυπνάμε διαφορετικά, σε άλλο τοπίο. Το ψυχολογικό κομμάτι για όλους μας είναι το δυσκολότερο» αναφέρει στη «ΜτΚ» ο Γιώργος Χατζηγεωργίου, πρόεδρος της τοπικής κοινότητας του Άβαντα. Ενός χωριού που δοκιμάστηκε στον ύψιστο βαθμό, καθώς το περικύκλωσαν οι φλόγες από όλες τις πλευρές και δόθηκε σκληρή μάχη για να σωθεί. Η εικόνα γύρω από το χωριό πλέον είναι ένα φαλακρό βουνό με σκελετούς καμένων δένδρων.

«Στο χωριό μας κάηκαν ολοσχερώς τέσσερα σπίτια, δύο κτηνοτροφικές μονάδες μαζί με τα ζώα, ενώ ακόμη γίνεται απογραφή για τα καμένα ελαιόδεντρα και τις καμένες αποθήκες. Καταστράφηκαν και δύο εκκλησάκια, της Αγίας Μαρίνας και του Προφήτη Ηλία» λέει ο πρόεδρος κάνοντας μία πρόχειρη αποτίμηση στη «ΜτΚ» για τις ζημιές από την φωτιά.

Ο κ. Χατζηγεωργίου εκφράζει μεγάλους φόβους για την επόμενη ημέρα και για τον χειμώνα που έρχεται. «Υπάρχει έντονος προβληματισμός για τον χειμώνα, πρέπει να γίνουν αντιπλημμυρικά έργα, αλλιώς στην πρώτη νεροποντή θα πλημμυρίσουμε. Ερωτήματα έχουμε και για την καύσιμη ύλη. Κάθε χρόνο τα χωριά μας λάμβαναν ξύλα για τον χειμώνα, τώρα που κάηκαν τα δέντρα δεν ξέρουμε τι θα γίνει. Μεγάλο ποσοστό των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής βασιζόταν οικονομικά στο δάσος, είχαμε πολλούς υλοτόμους που πλέον δεν θα μπορούν να δουλέψουν» τονίζει ο πρόεδρος του Άβαντα.

Τα μέτρα στήριξης για τους πληγέντες

Μετά την επίσκεψη κυβερνητικού κλιμακίου στην Αλεξανδρούπολη και τις συνεχείς συσκέψεις με τους τοπικούς φορείς, ανακοινώθηκαν τα άμεσα μέτρα στήριξης για τους πληγέντες από τη φωτιά στον Έβρο.

Αρχικά στην πλατφόρμα arogi.gov.gr οι πυρόπληκτοι πολίτες και οι πληγείσες επιχειρήσεις μπορούν να υποβάλουν αίτηση για την πρώτη αρωγή έναντι στεγαστικής συνδρομής για τα πυρόπληκτα κτίρια, η οποία θα καταβάλλεται μετά από τις απαραίτητες διασταυρώσεις και ελέγχους. Το ποσό της πρώτης αρωγής ανέρχεται σε 10.000 ευρώ για τα «κόκκινα» κτίρια και σε 5.000 ευρώ για τα «κίτρινα».

Η κυβέρνηση, επίσης, ανακοίνωσε την παροχή στεγαστικής συνδρομής σε φυσικά και νομικά πρόσωπα για την αποκατάσταση κτιρίων, επιδότηση ενοικίου ή συγκατοίκησης, κρατική αρωγή προς πληγείσες επιχειρήσεις και αγροτικές εκμεταλλεύσεις, αποζημιώσεις για τις πρώτες ανάγκες των νοικοκυριών και για οικοσκευή, αναστολή καταβολής φορολογικών υποχρεώσεων στους πληγέντες, αναστολή διενέργειας κάθε πράξης αναγκαστικής εκτέλεσης επί της κινητής ή ακίνητης περιουσίας των πληγέντων για έξι μήνες, τριετής απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ, ρύθμιση και αναστολή ασφαλιστικών εισφορών, ενεργοποίηση του ειδικού σχήματος στήριξης της απασχόλησης για τις επιχειρήσεις που έχουν πληγεί από τις πυρκαγιές, έκτακτη χρηματοδότηση προς τους ΟΤΑ και επέκταση προγράμματος Κοινωνικού Τουρισμού της ΔΥΠΑ.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 03.09.2023