ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Εξαγωγική δύναμη πυρός της Κεντρικής Μακεδονίας τα τρόφιμα

Είναι ο πρώτος κλάδος σε εξαγωγές, με διπλάσιο ποσοστό από το μέσο όρο της χώρας

 17/12/2019 10:00

Εξαγωγική δύναμη  πυρός της Κεντρικής Μακεδονίας τα τρόφιμα

Σοφία Χριστοφορίδου

Η γη αποδεικνύεται το μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα για την εξωστρέφεια της οικονομίας της Κεντρικής Μακεδονίας, αφενός μεν γιατί τα τρόφιμα είναι το πλέον εξαγώγιμο προϊόν της περιοχής και το μικροκλίμα βοηθά στην παραγωγή ποιοτικών, αφετέρου δε γιατί η γεωγραφική της θέση βοηθά στην εύκολη πρόσβαση στις αγορές πέραν των ελληνικών συνόρων

Δύο μελέτες, του Ινστιτούτου Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών του Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ) και της Global Greece καταδεικνύουν τις θετικές προοπτικές αλλά και τους τομείς στους οποίους πρέπει να δοθεί έμφαση, για να συνεχιστεί η ανοδική πορεία των εξαγωγών τροφίμων από την Κεντρική Μακεδονία.

Τρόφιμα ένα στα τρία εξαγόμενα προϊόντα

Σύμφωνα με στοιχεία που επεξεργάστηκε το ΙΕΕΣ από την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, το 2018 έγιναν εξαγωγές αξίας 4,9 δισ. ευρώ, από 4,6 δισ. το 2017 (+5,7%) και 4 δισ. ευρώ το 2015. Η Κ. Μακεδονία κατατάσσεται στην τρίτη θέση, μετά την Αττική και την Πελοπόννησο. Ωστόσο, αν εξαιρεθούν οι εξαγωγές πετρελαιοειδών (στην Πελοπόννησο λειτουργούν μεγάλα διυλιστήρια), η Κεντρική Μακεδονία κατατάσσεται στη 2η θέση.

Ο πρώτος κλάδος σε εξαγωγές στην Κεντρική Μακεδονία ήταν τα τρόφιμα, με μερίδιο σχεδόν 30%, ποσοστό διπλάσιο σχεδόν από το μέσο όρο της χώρας (16%). Αν δε αφαιρεθούν τα πετρελαιοειδή που αντιπροσωπεύουν το 16,5% (ποσοστό που εξηγείται κυρίως από την παρουσία των διυλιστηρίων της Ελληνικά Πετρέλαια ΑΕ στη Θεσσαλονίκη), το μερίδιο των τροφίμων στο σύνολο των εξαγωγών είναι ακόμα μεγαλύτερο.

Η εικόνα παραμένει διαχρονικά αμετάβλητη και μάλιστα παρουσιάζει αυξητικές τάσεις. Για παράδειγμα, την περίοδο 2010 - 2016 το Νο 1 εξαγώγιμο προϊόν ήταν ορυκτά καύσιμα, λάδια και ασφαλτώδεις ύλες (μερίδιο 15% το 2016), αλλά στις επόμενες δύο θέσεις με μερίδιο 10% και 18% αντίστοιχα ήταν τα παρασκευάσματα λαχανικών και φρούτων, οι καρποί και τα νωπά φρούτα. Μάλιστα, η αξία των παρασκευασμάτων (κομπόστες φρούτων, πάστα ελιάς κτλ.), που παράγονται στην Κ. Μακεδονία και εξάγονται, αυξήθηκε κατά πολύ στα χρόνια της κρίσης (από 378 εκατ. ευρώ το 2010 έφτασε στα 440 εκατ. το 2016). Αντίστοιχα ανοδική πορεία καταγράφηκε και στα νωπά: Η αξία των εξαγόμενων από 286 εκατ. το 2010 έφτασε τα 354 εκατ. το 2016.

Οι καλύτεροι πελάτες

Το 2018 πρώτη χώρα προορισμού για τα προϊόντα της Κεντρικής Μακεδονίας είναι η Βόρεια Μακεδονία με μερίδιο 12,8% (όπου όμως εξάγονται μεγάλες ποσότητες πετρελαιοειδών) και ακολουθεί η Γερμανία που αντιπροσωπεύει το 10,5% των εξαγωγών, δηλαδή σχεδόν μισό δισ. ευρώ. Στην τρίτη θέση βρίσκεται η Βουλγαρία με μερίδιο 8,5% (όπου και εκεί γίνονται εξαγωγές πετρελαιοειδών) και ακολουθούν Ιταλία και Ηνωμένο Βασίλειο (5,2%), Τουρκία (4,4%), Ρουμανία και Κύπρος (3,5%), ενώ αξιοσημείωτο είναι και το μερίδιο της Κίνας (2,9%), που ξεπερνά αυτό της γειτονικής Σερβίας.

Τι μας δείχνει αυτός ο «χάρτης»; Με εξαίρεση την Κίνα, τα προϊόντα της Κεντρικής Μακεδονίας εξάγονται είτε στις γειτονικές χώρες είτε σε χώρες που είναι εύκολη η πρόσβαση από την περιοχή, ακόμα και οδικώς.

Τρόφιμα με προστιθέμενη αξία

Για να βελτιωθούν οι εξαγωγές του κλάδου των τροφίμων, τόσο σε ποσότητα όσο και σε αξία, πρέπει να αυξηθούν τα προϊόντα με προστιθέμενη αξία, δηλαδή τα συσκευασμένα και μεταποιημένα, έναντι όσων εξάγονται χύδην και χρησιμεύουν ως πρώτη ύλη. «Είναι γνωστό ότι σε έναν μεγάλο βαθμό ελληνικά αγροτοδιατροφικά προϊόντα εξάγονται νωπά σε χώρες, οι οποίες λόγω της ποιότητάς τους είτε τα διαθέτουν παγκοσμίως ως δικά τους, με δικές τους συσκευασίες (όπως ελαιόλαδο), είτε τα χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη για τη δική τους μεταποιητική βιομηχανία. Για παράδειγμα, φρέσκα ψάρια, σιμιγδάλι, κατσικίσιο γάλα. Η Ιταλία πέρασε στα τελευταία χρόνια τη Γερμανία στην 1η θέση εξαγωγών ελληνικών τροφίμων, αλλά αυτό μόνο θετικό δεν είναι. Διότι η Γερμανία αγοράζει προϊόντα μας προς κατανάλωση, ενώ η Ιταλία κυρίως για να τροφοδοτήσει τη βιομηχανία της με καλή πρώτη ύλη» επισημαίνεται σε πρόσφατη έρευνα της εταιρείας GLOBAL GREECE. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στη μελέτη, τρία στα τέσσερα ιταλικά προϊόντα εξάγονται μεταποιημένα και το 24% είναι νωπά, ενώ αντίθετα στην Ελλάδα η αναλογία είναι 51% - 49%. Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να προχωρήσουν περισσότερο σε εξαγωγές παρασκευασμένων προϊόντων, αντί νωπών, αξιοποιώντας την εξαιρετική πρώτη ύλη, γιατί εκείνα φέρνουν το μεγαλύτερο όφελος.

«Την ελληνική πρώτη ύλη αξιοποιούν ήδη άλλες ανταγωνιστικές χώρες. Αυτό φάνηκε στις εισαγωγές τους από την Ελλάδα, όπως Ιταλία ελαιόλαδο και φρέσκα ψάρια, Ισπανία επίσης σε μικρότερες ποσότητες, νωπό γάλα, κυρίως κατσικίσιο, στη Γαλλία, σιμιγδάλι στην Ιταλία. Είναι ένα ‘παιχνίδι’, το οποίο πρέπει, έστω σε βάθος χρόνου, να το γυρίσουμε».


Στο top-10 εξαγόμενων προϊόντων

όσα παράγονται στην Κ. Μακεδονία

Στην πρώτη δεκάδα των νωπών προϊόντων περιλαμβάνονται και προϊόντα τα οποία παράγονται σε μεγάλες ποσότητες στην Κ. Μακεδονία όπως οι ελιές (3η θέση των εξαγόμενων πανελλαδικά με 435 εκατ. ευρώ το 2018 και αύξηση 6,6% σε σχέση με το 2017), τα βερίκοκα, τα κεράσια και τα ροδάκινα (6η θέση, 132 εκατ. ευρώ, +6,1%), τα ακτινίδια (7η θέση, 123 εκατ., +6,6%) και τα κατεψυγμένα φρούτα (9η θέση, 39,8 εκατ. ευρώ +2,5%).

Αντίστοιχα και στα μεταποιημένα τρόφιμα με μεγάλο ενδιαφέρον για την Κ. Μακεδονία στην 1η θέση είναι τα παρασκευάσματα (490 εκατ. ευρώ, +7,5%), στην 3η θέση οι κομπόστες (312 εκατ. ευρώ +10%) και το κρασί (82 εκατ. ευρώ, +7,11%).

Οι χώρες με τη μεγαλύτερη δυναμική

Μάλιστα, στα παρασκευάσματα λαχανικών που σημείωσαν τη μεγαλύτερη δυναμική ανάπτυξης εξαγωγών την τελευταία πενταετία, με εντυπωσιακό ρυθμό αύξησης 36%, η πρώτη χώρα το 2018 ήταν οι ΗΠΑ (169 εκατ. και αύξηση 4,33% σε σχέση με το 2017) και ακολουθεί η παραδοσιακή αγορά της Γερμανίας με πανελλαδικές εξαγωγές αξίας 153 εκατ. ευρώ το 2018 (+1%), το Ηνωμένο Βασίλειο (99 εκατ., +12,66%), η Ιταλία (60 εκατ. ευρώ, +11%) και η Γαλλία (56 εκατ. ευρώ, +15,8%). Στις κομπόστες, όπου η Ελλάδα είναι leader στην παγκόσμια αγορά και όπου την πρωτοκαθεδρία έχουν οι νομοί Ημαθίας και Πέλλας, η αξία των εξαγωγών διαμορφώθηκε στα 300 εκατ. ευρώ και μάλιστα με διψήφιο ποσοστό αύξησης από το 2017 στο 2018. Τις μεγαλύτερες ποσότητες ελληνικών τροφίμων εισάγει από την Ελλάδα η Ιταλία, ενώ τα περισσότερα είδη τροφίμων η Γερμανία. Σύμφωνα με τη μελέτη της Global Greece, το Top 12 χωρών που εισάγουν τα ελληνικά προϊόντα και έχουν την καλύτερη προοπτική ανεξαρτήτως ποσοτήτων είναι οι: Τσεχία, Γαλλία, Καναδάς, Ρουμανία, Πολωνία, Ολλανδία, Βέλγιο, Ιταλία, Δανία, Αυστρία, Σουηδία, Ρωσία.

Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" 15/12/2019

Η γη αποδεικνύεται το μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα για την εξωστρέφεια της οικονομίας της Κεντρικής Μακεδονίας, αφενός μεν γιατί τα τρόφιμα είναι το πλέον εξαγώγιμο προϊόν της περιοχής και το μικροκλίμα βοηθά στην παραγωγή ποιοτικών, αφετέρου δε γιατί η γεωγραφική της θέση βοηθά στην εύκολη πρόσβαση στις αγορές πέραν των ελληνικών συνόρων

Δύο μελέτες, του Ινστιτούτου Εξαγωγικών Ερευνών και Σπουδών του Συνδέσμου Εξαγωγέων (ΣΕΒΕ) και της Global Greece καταδεικνύουν τις θετικές προοπτικές αλλά και τους τομείς στους οποίους πρέπει να δοθεί έμφαση, για να συνεχιστεί η ανοδική πορεία των εξαγωγών τροφίμων από την Κεντρική Μακεδονία.

Τρόφιμα ένα στα τρία εξαγόμενα προϊόντα

Σύμφωνα με στοιχεία που επεξεργάστηκε το ΙΕΕΣ από την περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, το 2018 έγιναν εξαγωγές αξίας 4,9 δισ. ευρώ, από 4,6 δισ. το 2017 (+5,7%) και 4 δισ. ευρώ το 2015. Η Κ. Μακεδονία κατατάσσεται στην τρίτη θέση, μετά την Αττική και την Πελοπόννησο. Ωστόσο, αν εξαιρεθούν οι εξαγωγές πετρελαιοειδών (στην Πελοπόννησο λειτουργούν μεγάλα διυλιστήρια), η Κεντρική Μακεδονία κατατάσσεται στη 2η θέση.

Ο πρώτος κλάδος σε εξαγωγές στην Κεντρική Μακεδονία ήταν τα τρόφιμα, με μερίδιο σχεδόν 30%, ποσοστό διπλάσιο σχεδόν από το μέσο όρο της χώρας (16%). Αν δε αφαιρεθούν τα πετρελαιοειδή που αντιπροσωπεύουν το 16,5% (ποσοστό που εξηγείται κυρίως από την παρουσία των διυλιστηρίων της Ελληνικά Πετρέλαια ΑΕ στη Θεσσαλονίκη), το μερίδιο των τροφίμων στο σύνολο των εξαγωγών είναι ακόμα μεγαλύτερο.

Η εικόνα παραμένει διαχρονικά αμετάβλητη και μάλιστα παρουσιάζει αυξητικές τάσεις. Για παράδειγμα, την περίοδο 2010 - 2016 το Νο 1 εξαγώγιμο προϊόν ήταν ορυκτά καύσιμα, λάδια και ασφαλτώδεις ύλες (μερίδιο 15% το 2016), αλλά στις επόμενες δύο θέσεις με μερίδιο 10% και 18% αντίστοιχα ήταν τα παρασκευάσματα λαχανικών και φρούτων, οι καρποί και τα νωπά φρούτα. Μάλιστα, η αξία των παρασκευασμάτων (κομπόστες φρούτων, πάστα ελιάς κτλ.), που παράγονται στην Κ. Μακεδονία και εξάγονται, αυξήθηκε κατά πολύ στα χρόνια της κρίσης (από 378 εκατ. ευρώ το 2010 έφτασε στα 440 εκατ. το 2016). Αντίστοιχα ανοδική πορεία καταγράφηκε και στα νωπά: Η αξία των εξαγόμενων από 286 εκατ. το 2010 έφτασε τα 354 εκατ. το 2016.

Οι καλύτεροι πελάτες

Το 2018 πρώτη χώρα προορισμού για τα προϊόντα της Κεντρικής Μακεδονίας είναι η Βόρεια Μακεδονία με μερίδιο 12,8% (όπου όμως εξάγονται μεγάλες ποσότητες πετρελαιοειδών) και ακολουθεί η Γερμανία που αντιπροσωπεύει το 10,5% των εξαγωγών, δηλαδή σχεδόν μισό δισ. ευρώ. Στην τρίτη θέση βρίσκεται η Βουλγαρία με μερίδιο 8,5% (όπου και εκεί γίνονται εξαγωγές πετρελαιοειδών) και ακολουθούν Ιταλία και Ηνωμένο Βασίλειο (5,2%), Τουρκία (4,4%), Ρουμανία και Κύπρος (3,5%), ενώ αξιοσημείωτο είναι και το μερίδιο της Κίνας (2,9%), που ξεπερνά αυτό της γειτονικής Σερβίας.

Τι μας δείχνει αυτός ο «χάρτης»; Με εξαίρεση την Κίνα, τα προϊόντα της Κεντρικής Μακεδονίας εξάγονται είτε στις γειτονικές χώρες είτε σε χώρες που είναι εύκολη η πρόσβαση από την περιοχή, ακόμα και οδικώς.

Τρόφιμα με προστιθέμενη αξία

Για να βελτιωθούν οι εξαγωγές του κλάδου των τροφίμων, τόσο σε ποσότητα όσο και σε αξία, πρέπει να αυξηθούν τα προϊόντα με προστιθέμενη αξία, δηλαδή τα συσκευασμένα και μεταποιημένα, έναντι όσων εξάγονται χύδην και χρησιμεύουν ως πρώτη ύλη. «Είναι γνωστό ότι σε έναν μεγάλο βαθμό ελληνικά αγροτοδιατροφικά προϊόντα εξάγονται νωπά σε χώρες, οι οποίες λόγω της ποιότητάς τους είτε τα διαθέτουν παγκοσμίως ως δικά τους, με δικές τους συσκευασίες (όπως ελαιόλαδο), είτε τα χρησιμοποιούν ως πρώτη ύλη για τη δική τους μεταποιητική βιομηχανία. Για παράδειγμα, φρέσκα ψάρια, σιμιγδάλι, κατσικίσιο γάλα. Η Ιταλία πέρασε στα τελευταία χρόνια τη Γερμανία στην 1η θέση εξαγωγών ελληνικών τροφίμων, αλλά αυτό μόνο θετικό δεν είναι. Διότι η Γερμανία αγοράζει προϊόντα μας προς κατανάλωση, ενώ η Ιταλία κυρίως για να τροφοδοτήσει τη βιομηχανία της με καλή πρώτη ύλη» επισημαίνεται σε πρόσφατη έρευνα της εταιρείας GLOBAL GREECE. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στη μελέτη, τρία στα τέσσερα ιταλικά προϊόντα εξάγονται μεταποιημένα και το 24% είναι νωπά, ενώ αντίθετα στην Ελλάδα η αναλογία είναι 51% - 49%. Η μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι επιχειρήσεις πρέπει να προχωρήσουν περισσότερο σε εξαγωγές παρασκευασμένων προϊόντων, αντί νωπών, αξιοποιώντας την εξαιρετική πρώτη ύλη, γιατί εκείνα φέρνουν το μεγαλύτερο όφελος.

«Την ελληνική πρώτη ύλη αξιοποιούν ήδη άλλες ανταγωνιστικές χώρες. Αυτό φάνηκε στις εισαγωγές τους από την Ελλάδα, όπως Ιταλία ελαιόλαδο και φρέσκα ψάρια, Ισπανία επίσης σε μικρότερες ποσότητες, νωπό γάλα, κυρίως κατσικίσιο, στη Γαλλία, σιμιγδάλι στην Ιταλία. Είναι ένα ‘παιχνίδι’, το οποίο πρέπει, έστω σε βάθος χρόνου, να το γυρίσουμε».


Στο top-10 εξαγόμενων προϊόντων

όσα παράγονται στην Κ. Μακεδονία

Στην πρώτη δεκάδα των νωπών προϊόντων περιλαμβάνονται και προϊόντα τα οποία παράγονται σε μεγάλες ποσότητες στην Κ. Μακεδονία όπως οι ελιές (3η θέση των εξαγόμενων πανελλαδικά με 435 εκατ. ευρώ το 2018 και αύξηση 6,6% σε σχέση με το 2017), τα βερίκοκα, τα κεράσια και τα ροδάκινα (6η θέση, 132 εκατ. ευρώ, +6,1%), τα ακτινίδια (7η θέση, 123 εκατ., +6,6%) και τα κατεψυγμένα φρούτα (9η θέση, 39,8 εκατ. ευρώ +2,5%).

Αντίστοιχα και στα μεταποιημένα τρόφιμα με μεγάλο ενδιαφέρον για την Κ. Μακεδονία στην 1η θέση είναι τα παρασκευάσματα (490 εκατ. ευρώ, +7,5%), στην 3η θέση οι κομπόστες (312 εκατ. ευρώ +10%) και το κρασί (82 εκατ. ευρώ, +7,11%).

Οι χώρες με τη μεγαλύτερη δυναμική

Μάλιστα, στα παρασκευάσματα λαχανικών που σημείωσαν τη μεγαλύτερη δυναμική ανάπτυξης εξαγωγών την τελευταία πενταετία, με εντυπωσιακό ρυθμό αύξησης 36%, η πρώτη χώρα το 2018 ήταν οι ΗΠΑ (169 εκατ. και αύξηση 4,33% σε σχέση με το 2017) και ακολουθεί η παραδοσιακή αγορά της Γερμανίας με πανελλαδικές εξαγωγές αξίας 153 εκατ. ευρώ το 2018 (+1%), το Ηνωμένο Βασίλειο (99 εκατ., +12,66%), η Ιταλία (60 εκατ. ευρώ, +11%) και η Γαλλία (56 εκατ. ευρώ, +15,8%). Στις κομπόστες, όπου η Ελλάδα είναι leader στην παγκόσμια αγορά και όπου την πρωτοκαθεδρία έχουν οι νομοί Ημαθίας και Πέλλας, η αξία των εξαγωγών διαμορφώθηκε στα 300 εκατ. ευρώ και μάλιστα με διψήφιο ποσοστό αύξησης από το 2017 στο 2018. Τις μεγαλύτερες ποσότητες ελληνικών τροφίμων εισάγει από την Ελλάδα η Ιταλία, ενώ τα περισσότερα είδη τροφίμων η Γερμανία. Σύμφωνα με τη μελέτη της Global Greece, το Top 12 χωρών που εισάγουν τα ελληνικά προϊόντα και έχουν την καλύτερη προοπτική ανεξαρτήτως ποσοτήτων είναι οι: Τσεχία, Γαλλία, Καναδάς, Ρουμανία, Πολωνία, Ολλανδία, Βέλγιο, Ιταλία, Δανία, Αυστρία, Σουηδία, Ρωσία.

Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" 15/12/2019

ΣΧΟΛΙΑ

Επιλέξτε Κατηγορία