Η ευλογιά στα αιγοπρόβατα απειλεί την ελληνική κτηνοτροφία και την οικονομία της χώρας, καθώς τώρα η ζήτηση μπορεί να είναι χαμηλή, αλλά όταν θα αυξηθεί προς τα Χριστούγεννα, κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα όσα θα προκύψουν. Κρούσματα καταγράφονται σε διάσπαρτες περιοχές ανά την επικράτεια, χιλιάδες ζώα θανατώνονται και κτηνοτροφικές μονάδες καταστρέφονται.

Μετά από μία μικρή ύφεση, οι εστίες πολλαπλασιάστηκαν την τελευταία εβδομάδα με πολλές από αυτές στη Βόρεια Ελλάδα. Χαρακτηριστικά, στη Ροδόπη καταγράφηκαν τουλάχιστον τέσσερις νέες εστίες, στην Καβάλα εμφανίστηκαν δύο νέα κρούσματα σε Ερατεινό και Νέο Ξεριά, δύο κρούσματα στον Ζυγό και τη Νέα Πέραμο, ενώ την ίδια ώρα στον Έβρο μετρούν περίπου 80 εστίες ευλογιάς. Για μία νέα μεγάλη καταστροφή κάνουν λόγο οι κτηνοτρόφοι στη Θεσσαλία, καθώς μετά τις μεγάλες πλημμύρες του Daniel τώρα δέχονται νέο τεράστιο πλήγμα κτηνοτρόφοι που αναγκάζονται να θανατώσουν όλα τα ζωντανά τους λόγω κρουσμάτων.

Η διασπορά της ζωονόσου έχει φέρει μέτρα και απαγορεύσεις, επηρεάζοντας σημαντικά την αγορά και τις κινήσεις κτηνοτρόφων, εμπόρων και κρεοπωλών. Τη δεδομένη περίοδο απαγορεύονται οι μετακινήσεις και οι σφαγές στις περιφερειακές ενότητες που ανήκουν στις περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας, Θεσσαλίας, Στερεάς Ελλάδας και Πελοποννήσου. Δηλαδή, τα κρεοπωλεία και οι έμποροι προμηθεύονται αιγοπρόβατα μόνο από τις περιφερειακές ενότητες όπου επιτρέπονται να λειτουργούν τα σφαγεία και αυτές είναι οι περιφέρειες: Αττικής, Βορείου Αιγαίου, Νοτίου Αιγαίου, Ιονίων Νήσων, Κρήτης, Δυτικής Ελλάδας, Ηπείρου και Δυτικής Μακεδονίας.

Με τις προαναφερόμενες συνθήκες, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί για τις τιμές που θα πωλούνται τα αμνοερίφια τα Χριστούγεννα. Προς το παρόν δεν υπάρχει έλλειψη στην αγορά, καθώς δεν υπάρχει αυξημένη ζήτηση -και σημαντικό ρόλο σε αυτό παίζει και ο φόβος που ίσως προκλήθηκε στους καταναλωτές. Ωστόσο, αν συνεχίσουν να θανατώνουν χιλιάδες αμνοερίφια το επόμενο χρονικό διάστημα και η προσφορά υστερεί της ζήτησης, τα Χριστούγεννα είναι αναμενόμενο οι τιμές να σκαρφαλώσουν για το εορταστικό τραπέζι. Εκτιμήσεις από ανθρώπους της αγοράς, κάνουν λόγο ακόμα και για άλμα από τα 14,5 στα 17 ευρώ το κιλό. Σε κάθε περίπτωση όμως, όλα θα εξαρτηθούν από τη ζήτηση.

«Ο κόσμος έχει φοβηθεί»

Αν και οι ειδικοί επισημαίνουν συνεχώς πως η ευλογιά είναι ζωονόσος που δεν κολλάει ο άνθρωπος, οι καταναλωτές το τελευταίο διάστημα έχουν φοβηθεί και διστάζουν να αγοράσουν αιγοπρόβατα. «Αν και υπάρχουν κρούσματα και θανατώσεις, αυτή την στιγμή δεν ανεβαίνουν οι τιμές, αντιθέτως έχουμε μείωση. Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχει ζήτηση, ο κόσμος έχει φοβηθεί. Μετά από 10 ημέρες που άνοιξαν τα σφαγεία σε συγκριμένες περιφέρειες θα έπρεπε να γινείτε χαμός, ωστόσο δεν υπάρχουν παραγγελίες. Ταυτόχρονα, μειώθηκαν και οι εξαγωγές, διότι κρούσματα υπάρχουν και σε άλλες χώρες και οι Νοτιοευωπαίοι επίσης είναι διστακτικοί», αναφέρει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Καταστηματαρχών Κρεοπωλών Σάββας Κεσίδης.

«Η ευλογιά των προβάτων είναι μία σοβαρή ζωονόσος που απαιτεί άμεση και προσεκτική διαχείριση. Το νόσημα είναι υποχρεωτικής δήλωσης, σύμφωνα με την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, επηρεάζοντας πρόβατα και μερικές φορές γίδια, χωρίς να αποτελεί κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία», τονίζει στη «ΜτΚ» ο Ιωάννης Καϊμακάμης, Δρ. Ζωικής Παραγωγής του ΑΠΘ και στέλεχος επιχειρήσεων του κλάδου της κτηνοτροφίας. «Οι καταναλωτές μπορούν να είναι εφησυχασμένοι. Η ασθένεια αφορά αποκλειστικά τα ζώα και δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο μέσω της κατανάλωσης προϊόντων, όπως κρέας και γαλακτοκομικά», συμπληρώνει ο κ. Καϊμακάμης, επισημαίνοντας πως οι άνθρωποι δεν κινδυνεύουν ούτε από το κρέας αλλά ούτε από το γάλα και τα τυριά.

Τι κοστίζει η καραντίνα στα μαντριά

Σύμφωνα με τον Ιωάννη Καϊμακάμη, «από τις 19 Αυγούστου 2024, όταν καταγράφηκε το πρώτο κρούσμα, η ασθένεια εξαπλώνεται κυρίως στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, ενώ έχουν επιβεβαιωθεί συνολικά 137 κρούσματα στην περιοχή και άλλα 9 σε διάσπαρτες περιοχές της χώρας». Αν σε μία κτηνοτροφική μονάδα εντοπιστεί κρούσμα, οι κτηνοτρόφοι είναι υποχρεωμένοι να θανατώσουν όλα τα ζώα, ενώ ολόκληρες περιφέρειες μπαίνουν σε καραντίνα και απαγορεύεται η είσοδος και η έξοδος ζώων και οχημάτων στις εγκαταστάσεις μονάδων.

«Αν και στην Κεντρική Μακεδονία δεν έχουμε εστία, μας πήρε και εμάς η μπάλα. Έχουμε περιφρουρήσει τις μονάδες μας, κάνουμε απολυμάνσεις και έχουμε τα ζώα κλειστά μέσα σε αυτές. Αυτό σημαίνει ότι μία προβατίνα πλέον δεν βγαίνει έξω να βοσκίσει στην ύπαιθρο, αλλά την ταΐζουμε μόνο εμείς με τροφή και αυτό αυξάνει το ημερήσιο κόστος. Τα κόστη αυτά για έναν επαρχιώτη κτηνοτρόφο είναι δυσβάστακτα», λέει στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος του Συλλόγου Ενεργών Αιγοπροβατοτρόφων Λαγκαδά, Δημήτρης Στραζέμης.

Οι αρχές προχωρούν σε μία σειρά από διαγνωστικούς ελέγχους εκτός από τις καραντίνες και τους περιορισμούς στη μετακίνηση ζώων, για να αποτραπεί η εξάπλωση, ενώ ζητούν και από τους κτηνοτρόφους να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα. «Η ευλογιά των προβάτων μεταδίδεται μέσω άμεσης επαφής των ζώων ή μέσω μολυσμένου εξοπλισμού και οχημάτων. Μετακινήσεις ζώων, κτηνοτρόφων και κτηνιάτρων από πληγείσες περιοχές σε μη πληγείσες συμβάλλουν στη διάδοση. Η παρουσία κρουσμάτων σε διάσπαρτες περιοχές υπογραμμίζει την ανάγκη για αυστηρούς ελέγχους, τήρηση των μέτρων βιοασφάλειας και ενημέρωση των κτηνοτρόφων», σημειώνει ο κ. Καϊμακάμης και υπογραμμίζει πως «οι κτηνοτρόφοι οφείλουν να τηρούν αυστηρά τα μέτρα βιοασφάλειας, να περιορίζουν τις μετακινήσεις ζώων, να απολυμαίνουν τον εξοπλισμό και να αποφεύγουν την επαφή με ζώα από άλλες εκτροφές. Επίσης, χρειάζεται να απορρίπτουν πρακτικές που ενδέχεται να διευκολύνουν την παράνομη μεταφορά αιγοπροβάτων. Η έγκαιρη ανίχνευση των κρουσμάτων και η συνεργασία με τις τοπικές αρχές συμβάλλουν στη συγκράτηση της ασθένειας».

Πάντως, οι κτηνοτρόφοι εκφράζουν την αντίθεσή τους για συγκεκριμένα μέτρα. «Όταν υπάρχει ένα κρούσμα σε ένα κοπάδι και δεν είναι σε όλη την μονάδα, γιατί πρέπει να θανατωθούν όλα τα ζώα και όχι μόνο το ένα κοπάδι; Έτσι θα μειωθούν τα αιγοπρόβατα της χώρας και ο κτηνοτρόφος θα περιμένει 3 χρόνια για να έχει πάλι πρόβατα για σφαγή. Φοβάμαι ότι αυτό θα γυρίσει μπούμερανγκ και θα οδηγήσει μόνο σε εισαγωγές» επισημαίνει ο κ. Στραζέμης.

Τα σενάρια για τις τιμές

«Οι ζώνες καραντίνας και τα περιοριστικά μέτρα επιβαρύνουν την παραγωγική δυνατότητα στις πληγείσες περιοχές και δυσχεραίνουν την εμπορία. Μία πιθανή μείωση της προσφοράς ενδέχεται να επηρεάσει τόσο την ελληνική αγορά όσο και τις εξαγωγές με πιέσεις και στον δευτερογενή τομέα της αιγοπροβατοτροφίας, όπως τα τυροκομεία και τα σφαγεία», εκτιμά ο Δρ. Ζωικής Παραγωγής του ΑΠΘ, Ιωάννης Καϊμακάμης.

Ο πρόεδρος Κρεοπωλών Ελλάδος, Σάββας Κεσίδης, δεν μπορεί να προβλέψει ακόμη πως θα εξελιχθούν οι τιμές στα αμνοερίφια την περίοδο των Χριστουγέννων, καθώς αστάθμητος παράγοντας θα είναι ο φόβος των καταναλωτών και η ζήτηση. «Αυτή τη στιγμή δεν ανεβαίνουν οι τιμές, αντιθέτως, δείχνουν ήδη και μείωση περίπου 30 λεπτά, επειδή δεν υπάρχει ζήτηση. Ωστόσο, αν συνεχιστούν οι θανατώσεις και η ζήτηση ξαφνικά ανέβει τα Χριστούγεννα, θα υπάρχουν αυξήσεις» σημειώνει ο κ. Κεσίδης.

«Είναι ένα προϊόν που ο Έλληνας έμαθε να το έχει κάθε χρόνο στο τραπέζι του τα Χριστούγεννα. Δηλαδή, και τα εγχώρια να μην προτιμήσει θα στραφούν στα εισαγόμενα, αλλά εκεί δεν υπάρχει κανένας έλεγχος, και έτσι, ήρθε η ευλογιά και στη χώρα μας», αναφέρει ο κ. Στραζέμης. «Όσο για τις τιμές, πάντα είναι λίγο ανεβασμένες τα Χριστούγεννα, αλλά οι κτηνοτρόφοι προσπαθούν να βγάλουν τα δεδουλευμένα τους, μέσα σε 10 ημέρες μόνο οι έμποροι θα μπορούν να κερδίσουν σημαντικά», συμπληρώνει.