Fake news: Τι κάνει η Ευρώπη;
22/10/2021 20:04
22/10/2021 20:04
Τί είναι τα περιβόητα fake news και γιατί σε αφορούν; Διατρέχουμε κίνδυνο όταν -ίσως αφελώς - «μοιραζόμαστε» δημοσιεύσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χωρίς δεύτερη σκέψη; Πώς θα αποφύγεις την κατανάλωση ψευδών ειδήσεων και τι σχέση έχει με αυτά η Ευρώπη και το Facebook;
Η Κλημεντίνη Διακομανώλη, συγγραφέας και στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διερευνά μέσα από το βιβλίο της με τίτλο «Fake news: Τι κάνει η Ευρώπη;» τον επικίνδυνο κόσμο της παραπληροφόρησης που ειδικά εν μέσω πανδημίας έχει στοιχήσει ακόμα και ανθρώπινες ζωές.
«Οι ψευδείς ειδήσεις αφορούν όλους όσους χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Με το που εισέρχεται κανείς στον ψηφιακό κόσμο πέφτει πάνω σε ψευδείς ειδήσεις. Είναι ένα φαινόμενο σε άνοδο και γεννιέται ο προβληματισμός για το πώς μπορούμε να το αποφύγουμε και τί διαστάσεις παίρνει το φαινόμενο», εξηγεί η συγγραφέας.
Σύμφωνα με την ίδια, οι ευρωπαϊκές έρευνες δείχνουν πως οι ψευδείς ειδήσεις δρουν με έναν πολύ υποδόριο τρόπο, δεν είναι εύκολα ανιχνεύσιμες και δημιουργούν μία γενική δυσπιστία απέναντι στους θεσμούς και τελικά ακόμα και στην ίδια την δημοκρατία. «Αυτό είναι πολύ επικίνδυνο γιατί αποδομώντας τους ίδιους τους θεσμούς και έχοντας αυτή τη γενικευμένη δυσπιστία μπορούμε να καταλήξουμε σε περίεργες οδούς καθώς αρνούμαστε τις βάσεις πάνω στις οποίες έχει οικοδομηθεί η δημοκρατία», συμπληρώνει η κ. Διακομανώλη.
Tα fake news είναι έτσι φτιαγμένα με σκοπό να εξαπατήσουν τον αναγνώστη. Συνήθως είναι εντυπωσιακά και απευθύνονται στο συναίσθημα, δημιουργώντας παράλληλα μόνο αρνητικά συναισθήματα. Ένας εντυπωσιακός τίτλος που δεν ανταποκρίνεται στο περιεχόμενο της είδησης είναι αρκετός για να επιτευχθεί το λεγόμενο clickbait και να σπείρουν τη δυσπιστία και την παραπληροφόρηση στο μυαλό του αναγνώστη. «Οι ψευδείς ειδήσεις ξεγελούν και κάνοντας κοινοποίηση μία είδηση για την οποία δεν είμαστε σίγουροι για την εγκυρότητά της δίνουμε ζωή και συνέχεια στην παραπληροφόρηση επιτρέποντάς της να ταξιδέψει πολύ μακριά. Δυστυχώς οι έρευνες δείχνουν πως οι ψευδείς ειδήσεις ταξιδεύουν δέκα φορές περισσότερο από τις αληθινές.»
Το κύριο ερώτημα είναι τι μπορούμε να κάνουμε ως αναγνώστες για να αποφεύγουμε όσο γίνεται την κατανάλωση ψευδών ειδήσεων. Η κ. Διακομανώλη απαντά:
«Πρέπει να είμαστε σίγουροι πριν μοιραστούμε κάτι στο διαδίκτυο για το κατά πόσο είναι αληθινό. Έχει πηγές; Είναι ενυπόγραφο; Μπορούμε να τσεκάρουμε τις πηγές; Το κείμενο φιλοξενείται σε ένα μέσο που είναι αξιόπιστο και αναγνωρίσιμο; Η αξιοπιστία είναι τεράστιο θέμα.»
Η Ευρώπη όμως πώς μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης; Η συγγραφέας χαρακτηρίζει την Ευρώπη ως «τον καλύτερο μαθητή για την καταπολέμηση των ψευδών ειδήσεων» και αναφέρει πως η μεγαλύτερη πρωτοβουλία που πήρε η ΕΕ ήταν το 2018 με την καθιέρωση του κώδικα δεοντολογίας για τις μεγάλες πλατφόρμες των social media. Σύμφωνα με τον κώδικα δεοντολογίας η ΕΕ καλεί το Facebook, το Ιnstagram, το Twitter κλπ. να υποβάλουν ανά δύο μήνες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τις δράσεις τους για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης. «Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το Facebook να κατεβάσει 1,3 δις. λογαριασμούς στην διάρκεια της πανδημίας καθώς τα προφίλ ήταν ψεύτικα και μετέδιδαν ψευδείς ειδήσεις για τον κορονοϊό.»
Το βιβλίο της κ. Διακομανώλη απευθύνεται, πέρα από τον κάθε αναγνώστη, και σε ανθρώπους από τον ευρύτερο χώρο της ενημέρωσης και της δημοσιογραφίας, έμπειρους επαγγελματίες αλλά και επίδοξους δημοσιογράφους ή φοιτητές. Σήμερα το βιβλίο «Fake news: Τι κάνει η Ευρώπη;» παρουσιάζεται στη Θεσσαλονίκη, στο κτίριο της ΕΣΗΕΜ-Θ με επαγγελματίες του χώρου της ενημέρωσης να συζητούν για τα Fake news και την παρουσία τους στην ελληνική πραγματικότητα.
Τί είναι τα περιβόητα fake news και γιατί σε αφορούν; Διατρέχουμε κίνδυνο όταν -ίσως αφελώς - «μοιραζόμαστε» δημοσιεύσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, χωρίς δεύτερη σκέψη; Πώς θα αποφύγεις την κατανάλωση ψευδών ειδήσεων και τι σχέση έχει με αυτά η Ευρώπη και το Facebook;
Η Κλημεντίνη Διακομανώλη, συγγραφέας και στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διερευνά μέσα από το βιβλίο της με τίτλο «Fake news: Τι κάνει η Ευρώπη;» τον επικίνδυνο κόσμο της παραπληροφόρησης που ειδικά εν μέσω πανδημίας έχει στοιχήσει ακόμα και ανθρώπινες ζωές.
«Οι ψευδείς ειδήσεις αφορούν όλους όσους χρησιμοποιούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Με το που εισέρχεται κανείς στον ψηφιακό κόσμο πέφτει πάνω σε ψευδείς ειδήσεις. Είναι ένα φαινόμενο σε άνοδο και γεννιέται ο προβληματισμός για το πώς μπορούμε να το αποφύγουμε και τί διαστάσεις παίρνει το φαινόμενο», εξηγεί η συγγραφέας.
Σύμφωνα με την ίδια, οι ευρωπαϊκές έρευνες δείχνουν πως οι ψευδείς ειδήσεις δρουν με έναν πολύ υποδόριο τρόπο, δεν είναι εύκολα ανιχνεύσιμες και δημιουργούν μία γενική δυσπιστία απέναντι στους θεσμούς και τελικά ακόμα και στην ίδια την δημοκρατία. «Αυτό είναι πολύ επικίνδυνο γιατί αποδομώντας τους ίδιους τους θεσμούς και έχοντας αυτή τη γενικευμένη δυσπιστία μπορούμε να καταλήξουμε σε περίεργες οδούς καθώς αρνούμαστε τις βάσεις πάνω στις οποίες έχει οικοδομηθεί η δημοκρατία», συμπληρώνει η κ. Διακομανώλη.
Tα fake news είναι έτσι φτιαγμένα με σκοπό να εξαπατήσουν τον αναγνώστη. Συνήθως είναι εντυπωσιακά και απευθύνονται στο συναίσθημα, δημιουργώντας παράλληλα μόνο αρνητικά συναισθήματα. Ένας εντυπωσιακός τίτλος που δεν ανταποκρίνεται στο περιεχόμενο της είδησης είναι αρκετός για να επιτευχθεί το λεγόμενο clickbait και να σπείρουν τη δυσπιστία και την παραπληροφόρηση στο μυαλό του αναγνώστη. «Οι ψευδείς ειδήσεις ξεγελούν και κάνοντας κοινοποίηση μία είδηση για την οποία δεν είμαστε σίγουροι για την εγκυρότητά της δίνουμε ζωή και συνέχεια στην παραπληροφόρηση επιτρέποντάς της να ταξιδέψει πολύ μακριά. Δυστυχώς οι έρευνες δείχνουν πως οι ψευδείς ειδήσεις ταξιδεύουν δέκα φορές περισσότερο από τις αληθινές.»
Το κύριο ερώτημα είναι τι μπορούμε να κάνουμε ως αναγνώστες για να αποφεύγουμε όσο γίνεται την κατανάλωση ψευδών ειδήσεων. Η κ. Διακομανώλη απαντά:
«Πρέπει να είμαστε σίγουροι πριν μοιραστούμε κάτι στο διαδίκτυο για το κατά πόσο είναι αληθινό. Έχει πηγές; Είναι ενυπόγραφο; Μπορούμε να τσεκάρουμε τις πηγές; Το κείμενο φιλοξενείται σε ένα μέσο που είναι αξιόπιστο και αναγνωρίσιμο; Η αξιοπιστία είναι τεράστιο θέμα.»
Η Ευρώπη όμως πώς μπορεί να βοηθήσει στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης; Η συγγραφέας χαρακτηρίζει την Ευρώπη ως «τον καλύτερο μαθητή για την καταπολέμηση των ψευδών ειδήσεων» και αναφέρει πως η μεγαλύτερη πρωτοβουλία που πήρε η ΕΕ ήταν το 2018 με την καθιέρωση του κώδικα δεοντολογίας για τις μεγάλες πλατφόρμες των social media. Σύμφωνα με τον κώδικα δεοντολογίας η ΕΕ καλεί το Facebook, το Ιnstagram, το Twitter κλπ. να υποβάλουν ανά δύο μήνες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τις δράσεις τους για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης. «Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το Facebook να κατεβάσει 1,3 δις. λογαριασμούς στην διάρκεια της πανδημίας καθώς τα προφίλ ήταν ψεύτικα και μετέδιδαν ψευδείς ειδήσεις για τον κορονοϊό.»
Το βιβλίο της κ. Διακομανώλη απευθύνεται, πέρα από τον κάθε αναγνώστη, και σε ανθρώπους από τον ευρύτερο χώρο της ενημέρωσης και της δημοσιογραφίας, έμπειρους επαγγελματίες αλλά και επίδοξους δημοσιογράφους ή φοιτητές. Σήμερα το βιβλίο «Fake news: Τι κάνει η Ευρώπη;» παρουσιάζεται στη Θεσσαλονίκη, στο κτίριο της ΕΣΗΕΜ-Θ με επαγγελματίες του χώρου της ενημέρωσης να συζητούν για τα Fake news και την παρουσία τους στην ελληνική πραγματικότητα.
ΣΧΟΛΙΑ