ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Φάνης Μουρατίδης: Το έργο του καλλιτέχνη αποκτά αξία από την προσωπικότητα και το ήθος του

Ο ηθοποιός μιλά στη «ΜτΚ» για τον «Κουρέα της Σεβίλλης» όπου πρωταγωνιστεί, την ανάγκη δημιουργίας ενός κώδικα δεοντολογίας στον κόσμο της τέχνης και τον διαχωρισμό του καλλιτέχνη από τον άνθρωπο

 26/04/2022 16:00

Φάνης Μουρατίδης: Το έργο του καλλιτέχνη αποκτά αξία από την προσωπικότητα και το ήθος του

Βιολέτα Φωτιάδη

Τον τυχοδιώκτη, πονηρό και καταφερτζή Φίγκαρο, τον γέρο Ντοτόρε Μπαρτόλο και τον νεαρό αντίζηλό του για την καρδιά της πανέμορφης Ροζίνα, κόμη Αλμαβίβα, ετοιμάζεται να υποδεχθεί η σκηνή του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης που θα φιλοξενήσει τον «Κουρέα της Σεββίλης».

Το περίφημο έργο του Καρόν ντε Μπομαρσέ, το οποίο ο Τζοακίνο Ροσίνι μεταμόρφωσε σε μία από τις διασημότερες όπερες παγκοσμίως, ανεβαίνει υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες της Σοφίας Σπυράτου και μετατρέπεται σε ένα σύγχρονο, φασαριόζικο και ονειροπόλο θέαμα με ζωντανή ορχήστρα αλλά και… ακροβάτες επί σκηνής.

Ο Φάνης Μουρατίδης μπαίνει στα παπούτσια του γιατρού Μπαρτόλο και όπως προστάζει ο ρόλος και αλλά και το δραματικό πεπρωμένο που πολύ επιδέξια φιλοτέχνησε ο Μπομαρσέ θα ριχτεί στη «μάχη» για τη νεαρή γυναίκα που είχε υπό την κηδεμονία του και θέλει να παντρευτεί. Η μόνη διαφορά είναι πως τώρα θα το κάνει στο πλαίσιο μιας πιο σύγχρονης εκδοχής καθώς τόσο στη γλώσσα όσο και στα κοστούμια αλλά και στα σκηνικά της παράστασης έχουν ενσωματωθεί φρέσκα στοιχεία τα οποία όμως, όπως εξηγεί ο ηθοποιός, «προκύπτουν οργανικά και δεν παρουσιάζονται ως ξένο σώμα μέσα στο έργο»:

«Η θεατρική απόδοση του ‘Κουρέα της Σεβίλλης’ ήταν ένα μεγάλο στοίχημα γιατί αναφέρεται σε μία ιδιαίτερη εποχή, με μία κουλτούρα που μέχρι πρότινος ήταν πολύ διαδεδομένη στην Ελλάδα, με τον μεγάλο σε ηλικία άνδρα να παντρεύεται μία πολύ μικρότερη γυναίκα.

Θέλει προσοχή το πώς θα επέμβεις στο έργο. Οι προσαρμογές που κάναμε σαν ομάδα αφορούν το κείμενο και την αισθητική της παράστασης η οποία κρατά τον χαρακτήρα της εποχής αλλά τα κοστούμια και η σκηνογραφία είναι λίγο ‘πειραγμένα’ και διαμορφώνονται μέσα από τη φρέσκια ματιά του φίλου και συνεργάτη Μανόλη Παντελιδάκη. Ταυτόχρονα, είχαμε την τύχη να είμαστε υπό την σκηνοθετική καθοδήγηση της Σοφίας Σπυράτου η οποία ξέρει να στήνει ένα πλούσιο θέαμα. Η χαρά μας είναι τεράστια γιατί νιώθουμε ότι φτιάχνουμε ένα μεγάλο τραπέζι και καλούμε τον κόσμο να γλεντήσει μαζί μας», αναφέρει ο Μουρατίδης.

Διαφορετικοί αλλά με μία σχεδόν θεολογική σύνδεση μεταξύ τους, Βασίλης Χαραλαμπόπουλος και Φάνης Μουρατίδης συνθέτουν ένα εκρηκτικό θεατρικό δίδυμο γεμάτο αντιθέσεις. Ο Μουρατίδης μάλιστα χαρακτηρίζει ευλογία την σκηνική συνύπαρξή τους ενώ τονίζει πως το κάθε έργο για το οποίο συνεργάζονται είναι απλά η αφορμή για να συναντηθούν στο σανίδι.

«Είμαστε άνθρωποι με την ίδια κουλτούρα και το ίδιο αίσθημα προσφοράς. Θέλουμε αυτό που φτιάχνουμε να αντιπροσωπεύει την γενναιόδωρη κίνηση που κάνει ο θεατής όταν φεύγει από το σπίτι του και έρχεται να μας δει. Είναι πολύ σημαντικό για εμάς, το σεβόμαστε και δεσμευόμαστε απέναντι σε όποιον έρχεται πως θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να συμβεί κάτι», επισημαίνει ο ηθοποιός.

Οι νόρμες στον χώρο του θεάτρου που δεν είναι και τόσο… νορμάλ

Οι καταγγελίες που είδαν τον τελευταίο χρόνο το φως της δημοσιότητας γνωστοποιώντας κακοποιητικές συμπεριφορές στον καλλιτεχνικό κόσμο αναδεικνύουν όλο και περισσότερο την ανάγκη κατάρτισης ενός κώδικα δεοντολογίας που θα προστατεύει τους εργαζόμενους στην τέχνη. Ο Φάνης Μουρατίδης εξηγεί πως «ο κώδικας δεοντολογίας είναι απαραίτητος γιατί τα πράγματα στο χώρο λειτουργούν με έναν εθιμοτυπικό χαρακτήρα και με προκαταλήψεις από περασμένες εποχές. Πρέπει να δημιουργήσουμε μία νέα κανονικότητα απαλλαγμένη από τα βαρίδια του παρελθόντος».

Ο ηθοποιός αναφέρθηκε πρόσφατα σε ένα περιστατικό από τα φοιτητικά του χρόνια όπου ο ίδιος διώχθηκε από το θέατρο, λίγο πριν την έναρξη της παράστασης και ενώ οι θεατές προσέρχονταν στο χώρο. «Αυτό δεν επιτρέπεται να συμβαίνει. Η παράσταση πραγματοποιούταν υπό την επίβλεψη ενός κρατικού οργανισμού και επενέβη ο διευθυντής του θεάτρου για να παίξω την επόμενη μέρα. Αν αυτό συνέβαινε αλλού θα είχα φύγει από τη δουλειά», συμπληρώνει και τονίζει πως «από τότε που συνέβη αυτό, 34 χρόνια πριν, μέχρι σήμερα δεν έχει αλλάξει κάτι ουσιαστικά».

Ακόμα ένα παράδειγμα για τις ξεπερασμένες και καθόλου φυσιολογικές «νόρμες» του χώρου αποτελεί η αξιολόγηση των ηθοποιών εκτός επαγγελματικών χώρων. Με τις συνήθειες αυτές να διαιωνίζονται δημιουργώντας μία κανονικότητα στον καλλιτεχνικό κόσμο και υπό την συνεχή πίεση της εργασιακής ανασφάλειας του επαγγέλματος η εκμετάλλευση πάσης φύσεως κερδίζει έδαφος:

«Μέχρι προχθές ήταν ‘φυσικό’ στη δουλειά μας να τηλεφωνήσει κάποιος και να πει ‘έλα από το σπίτι μου στις 10 το βράδυ για να σε δω για έναν ρόλο’. Ένας άνθρωπος που θα ακούσει ότι ο καλλιτέχνης πήγε σε αυτή τη συνάντηση θα θεωρήσει ότι το έκανε με κάποια πρόθεση ενώ δεν είναι έτσι. Κι εγώ έχω πάει βράδυ σε σπίτια σκηνοθετών που με έχουν καλέσει για να μιλήσουμε για δουλειά γιατί αυτό συνέβαινε και ήταν ‘φυσιολογικό’. Πολλές ιδιομορφίες έχουν καθιερωθεί ανά τα χρόνια ως κάτι θεμιτό και γίνονται δεκτές γιατί ‘έτσι είναι το θέατρο’. To θέατρο ήταν έτσι αλλά πρέπει να αλλάξει», διαμηνύει ο Μουρατίδης.

Οι έννοιες καλλιτέχνης και άνθρωπος είναι αλληλένδετες

Ο ηθοποιός αναφέρεται στο «προαιώνιο» δίλημμα περί διαχωρισμού του καλλιτέχνη από τον άνθρωπο. Αν ο άνθρωπος απογοητεύσει το κοινό τότε το κοινό μπορεί να θαυμάσει τον καλλιτέχνη; Για τον Μουρατίδη πάντως οι έννοιες καλλιτέχνης και άνθρωπος είναι αλληλένδετες:

«Υπάρχει μία αντίληψη ότι οι καλλιτέχνες αξιολογούνται από το έργο τους. Προσωπικά πιστεύω ότι το έργο του καλλιτέχνη αποκτά αξία από την προσωπικότητα και το ήθος του. Θαύμασα στη ζωή μου καλλιτέχνες που στη συνέχεια με απογοήτευσαν ως άνθρωποι. Τότε έπαψαν να με απασχολούν και ως καλλιτέχνες. Γι’ αυτό ορισμένες φορές λέω πως προτιμώ να θαυμάζω τους καλλιτέχνες που δεν βρίσκονται στη ζωή και δεν γνώρισα. Πιστεύω ότι αν ο άνθρωπος δεν έχει μία τέτοια προσωπικότητα ώστε να δω τις ιδιομορφίες του χαρακτήρα του σαν ‘ρωγμές’ της αξιολάτρευτης προσωπικότητάς του δεν μπορώ να αξιολογήσω το τεράστιο ταλέντο του (ο ηθοποιός αποσαφηνίζει πως ως ‘ρωγμές’ ή ιδιομορφίες χαρακτήρα δεν εννοούνται οι οποιεσδήποτε κακοποιητικές, ασεβείς ή παρεμβατικές συμπεριφορές). Βέβαια, λέξη ταλέντο ανήκει δικαιωματικά στους νέους γιατί μόνο εκείνοι μπορούν να μας υποσχεθούν κάτι. Τον άνθρωπο που είναι 25 χρόνια στη δουλειά θα τον πω ‘μάστορα’ που συνεχώς όμως μαθαίνει νέα πράγματα γιατί οι καλλιτεχνικές εργασίες δεν τελειώνουν ποτέ καθώς στην τέχνη πάντα υπάρχει κάτι νέο να σου αποκαλυφθεί», καταλήγει.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

«O Κουρέας της Σεβίλλης»

Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (25ης Μαρτίου & Παραλία)

Παραστάσεις: 26 Απριλίου - 8 Μαΐου

Προπώληση: Εκδοτήρια Μεγάρου Μουσικής και viva.gr

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 23-24.04.2022

Τον τυχοδιώκτη, πονηρό και καταφερτζή Φίγκαρο, τον γέρο Ντοτόρε Μπαρτόλο και τον νεαρό αντίζηλό του για την καρδιά της πανέμορφης Ροζίνα, κόμη Αλμαβίβα, ετοιμάζεται να υποδεχθεί η σκηνή του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης που θα φιλοξενήσει τον «Κουρέα της Σεββίλης».

Το περίφημο έργο του Καρόν ντε Μπομαρσέ, το οποίο ο Τζοακίνο Ροσίνι μεταμόρφωσε σε μία από τις διασημότερες όπερες παγκοσμίως, ανεβαίνει υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες της Σοφίας Σπυράτου και μετατρέπεται σε ένα σύγχρονο, φασαριόζικο και ονειροπόλο θέαμα με ζωντανή ορχήστρα αλλά και… ακροβάτες επί σκηνής.

Ο Φάνης Μουρατίδης μπαίνει στα παπούτσια του γιατρού Μπαρτόλο και όπως προστάζει ο ρόλος και αλλά και το δραματικό πεπρωμένο που πολύ επιδέξια φιλοτέχνησε ο Μπομαρσέ θα ριχτεί στη «μάχη» για τη νεαρή γυναίκα που είχε υπό την κηδεμονία του και θέλει να παντρευτεί. Η μόνη διαφορά είναι πως τώρα θα το κάνει στο πλαίσιο μιας πιο σύγχρονης εκδοχής καθώς τόσο στη γλώσσα όσο και στα κοστούμια αλλά και στα σκηνικά της παράστασης έχουν ενσωματωθεί φρέσκα στοιχεία τα οποία όμως, όπως εξηγεί ο ηθοποιός, «προκύπτουν οργανικά και δεν παρουσιάζονται ως ξένο σώμα μέσα στο έργο»:

«Η θεατρική απόδοση του ‘Κουρέα της Σεβίλλης’ ήταν ένα μεγάλο στοίχημα γιατί αναφέρεται σε μία ιδιαίτερη εποχή, με μία κουλτούρα που μέχρι πρότινος ήταν πολύ διαδεδομένη στην Ελλάδα, με τον μεγάλο σε ηλικία άνδρα να παντρεύεται μία πολύ μικρότερη γυναίκα.

Θέλει προσοχή το πώς θα επέμβεις στο έργο. Οι προσαρμογές που κάναμε σαν ομάδα αφορούν το κείμενο και την αισθητική της παράστασης η οποία κρατά τον χαρακτήρα της εποχής αλλά τα κοστούμια και η σκηνογραφία είναι λίγο ‘πειραγμένα’ και διαμορφώνονται μέσα από τη φρέσκια ματιά του φίλου και συνεργάτη Μανόλη Παντελιδάκη. Ταυτόχρονα, είχαμε την τύχη να είμαστε υπό την σκηνοθετική καθοδήγηση της Σοφίας Σπυράτου η οποία ξέρει να στήνει ένα πλούσιο θέαμα. Η χαρά μας είναι τεράστια γιατί νιώθουμε ότι φτιάχνουμε ένα μεγάλο τραπέζι και καλούμε τον κόσμο να γλεντήσει μαζί μας», αναφέρει ο Μουρατίδης.

Διαφορετικοί αλλά με μία σχεδόν θεολογική σύνδεση μεταξύ τους, Βασίλης Χαραλαμπόπουλος και Φάνης Μουρατίδης συνθέτουν ένα εκρηκτικό θεατρικό δίδυμο γεμάτο αντιθέσεις. Ο Μουρατίδης μάλιστα χαρακτηρίζει ευλογία την σκηνική συνύπαρξή τους ενώ τονίζει πως το κάθε έργο για το οποίο συνεργάζονται είναι απλά η αφορμή για να συναντηθούν στο σανίδι.

«Είμαστε άνθρωποι με την ίδια κουλτούρα και το ίδιο αίσθημα προσφοράς. Θέλουμε αυτό που φτιάχνουμε να αντιπροσωπεύει την γενναιόδωρη κίνηση που κάνει ο θεατής όταν φεύγει από το σπίτι του και έρχεται να μας δει. Είναι πολύ σημαντικό για εμάς, το σεβόμαστε και δεσμευόμαστε απέναντι σε όποιον έρχεται πως θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να συμβεί κάτι», επισημαίνει ο ηθοποιός.

Οι νόρμες στον χώρο του θεάτρου που δεν είναι και τόσο… νορμάλ

Οι καταγγελίες που είδαν τον τελευταίο χρόνο το φως της δημοσιότητας γνωστοποιώντας κακοποιητικές συμπεριφορές στον καλλιτεχνικό κόσμο αναδεικνύουν όλο και περισσότερο την ανάγκη κατάρτισης ενός κώδικα δεοντολογίας που θα προστατεύει τους εργαζόμενους στην τέχνη. Ο Φάνης Μουρατίδης εξηγεί πως «ο κώδικας δεοντολογίας είναι απαραίτητος γιατί τα πράγματα στο χώρο λειτουργούν με έναν εθιμοτυπικό χαρακτήρα και με προκαταλήψεις από περασμένες εποχές. Πρέπει να δημιουργήσουμε μία νέα κανονικότητα απαλλαγμένη από τα βαρίδια του παρελθόντος».

Ο ηθοποιός αναφέρθηκε πρόσφατα σε ένα περιστατικό από τα φοιτητικά του χρόνια όπου ο ίδιος διώχθηκε από το θέατρο, λίγο πριν την έναρξη της παράστασης και ενώ οι θεατές προσέρχονταν στο χώρο. «Αυτό δεν επιτρέπεται να συμβαίνει. Η παράσταση πραγματοποιούταν υπό την επίβλεψη ενός κρατικού οργανισμού και επενέβη ο διευθυντής του θεάτρου για να παίξω την επόμενη μέρα. Αν αυτό συνέβαινε αλλού θα είχα φύγει από τη δουλειά», συμπληρώνει και τονίζει πως «από τότε που συνέβη αυτό, 34 χρόνια πριν, μέχρι σήμερα δεν έχει αλλάξει κάτι ουσιαστικά».

Ακόμα ένα παράδειγμα για τις ξεπερασμένες και καθόλου φυσιολογικές «νόρμες» του χώρου αποτελεί η αξιολόγηση των ηθοποιών εκτός επαγγελματικών χώρων. Με τις συνήθειες αυτές να διαιωνίζονται δημιουργώντας μία κανονικότητα στον καλλιτεχνικό κόσμο και υπό την συνεχή πίεση της εργασιακής ανασφάλειας του επαγγέλματος η εκμετάλλευση πάσης φύσεως κερδίζει έδαφος:

«Μέχρι προχθές ήταν ‘φυσικό’ στη δουλειά μας να τηλεφωνήσει κάποιος και να πει ‘έλα από το σπίτι μου στις 10 το βράδυ για να σε δω για έναν ρόλο’. Ένας άνθρωπος που θα ακούσει ότι ο καλλιτέχνης πήγε σε αυτή τη συνάντηση θα θεωρήσει ότι το έκανε με κάποια πρόθεση ενώ δεν είναι έτσι. Κι εγώ έχω πάει βράδυ σε σπίτια σκηνοθετών που με έχουν καλέσει για να μιλήσουμε για δουλειά γιατί αυτό συνέβαινε και ήταν ‘φυσιολογικό’. Πολλές ιδιομορφίες έχουν καθιερωθεί ανά τα χρόνια ως κάτι θεμιτό και γίνονται δεκτές γιατί ‘έτσι είναι το θέατρο’. To θέατρο ήταν έτσι αλλά πρέπει να αλλάξει», διαμηνύει ο Μουρατίδης.

Οι έννοιες καλλιτέχνης και άνθρωπος είναι αλληλένδετες

Ο ηθοποιός αναφέρεται στο «προαιώνιο» δίλημμα περί διαχωρισμού του καλλιτέχνη από τον άνθρωπο. Αν ο άνθρωπος απογοητεύσει το κοινό τότε το κοινό μπορεί να θαυμάσει τον καλλιτέχνη; Για τον Μουρατίδη πάντως οι έννοιες καλλιτέχνης και άνθρωπος είναι αλληλένδετες:

«Υπάρχει μία αντίληψη ότι οι καλλιτέχνες αξιολογούνται από το έργο τους. Προσωπικά πιστεύω ότι το έργο του καλλιτέχνη αποκτά αξία από την προσωπικότητα και το ήθος του. Θαύμασα στη ζωή μου καλλιτέχνες που στη συνέχεια με απογοήτευσαν ως άνθρωποι. Τότε έπαψαν να με απασχολούν και ως καλλιτέχνες. Γι’ αυτό ορισμένες φορές λέω πως προτιμώ να θαυμάζω τους καλλιτέχνες που δεν βρίσκονται στη ζωή και δεν γνώρισα. Πιστεύω ότι αν ο άνθρωπος δεν έχει μία τέτοια προσωπικότητα ώστε να δω τις ιδιομορφίες του χαρακτήρα του σαν ‘ρωγμές’ της αξιολάτρευτης προσωπικότητάς του δεν μπορώ να αξιολογήσω το τεράστιο ταλέντο του (ο ηθοποιός αποσαφηνίζει πως ως ‘ρωγμές’ ή ιδιομορφίες χαρακτήρα δεν εννοούνται οι οποιεσδήποτε κακοποιητικές, ασεβείς ή παρεμβατικές συμπεριφορές). Βέβαια, λέξη ταλέντο ανήκει δικαιωματικά στους νέους γιατί μόνο εκείνοι μπορούν να μας υποσχεθούν κάτι. Τον άνθρωπο που είναι 25 χρόνια στη δουλειά θα τον πω ‘μάστορα’ που συνεχώς όμως μαθαίνει νέα πράγματα γιατί οι καλλιτεχνικές εργασίες δεν τελειώνουν ποτέ καθώς στην τέχνη πάντα υπάρχει κάτι νέο να σου αποκαλυφθεί», καταλήγει.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

«O Κουρέας της Σεβίλλης»

Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (25ης Μαρτίου & Παραλία)

Παραστάσεις: 26 Απριλίου - 8 Μαΐου

Προπώληση: Εκδοτήρια Μεγάρου Μουσικής και viva.gr

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 23-24.04.2022

ΣΧΟΛΙΑ

Επιλέξτε Κατηγορία