Μετά τη δύσκολη τριετία της πανδημίας, η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης (ΔΕΒΘ) επιστρέφει φέτος δυναμικά! Από τις 4 έως τις 7 Μαΐου 2023, η ΔΕΒΘ θα φιλοξενήσει, σε 4 κτίρια και 14 αίθουσες των εγκαταστάσεων της Helexpo (12, 13, 14 και 15), περισσότερους από 600 Έλληνες και ξένους επαγγελματίες του βιβλίου και σχεδόν 500 εκδηλώσεις με τη συμμετοχή τουλάχιστον 1.200 ομιλητών. Η ΔΕΒΘ εφέτος τιμά την Αμερικανική Λογοτεχνία, με στόχο να αναδείξει τις σύγχρονες λογοτεχνικές φωνές και την αγορά βιβλίου των ΗΠΑ, μέσα από προσκλήσεις συγγραφέων, εκδοτικών οίκων και προσωπικοτήτων του πολιτισμού και των γραμμάτων.

Και, βέβαια, στο πλαίσιο της ΔΕΒΘ οργανώνεται και το αγαπημένο μας Φεστιβάλ Μετάφρασης! Τον συντονισμό του φετινού φεστιβάλ ανέλαβε η Ελληνική Εταιρεία Μεταφρασεολογίας (ΕΕΜ), με την πολύτιμη βοήθεια της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταφραστών (ΠΕΜ) και της Πανελλήνιας Ένωσης Επαγγελματιών Μεταφραστών Πτυχιούχων Ιονίου Πανεπιστημίου (ΠΕΕΜΠΙΠ).

Το πρόγραμμα των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ Μετάφρασης έχει ως εξής:

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 5 Μαΐου

10:00-11:00 ΑΙΘΟΥΣΑ: ΒΑΒΕΛ, Περίπτερο 14

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: «Η μετάφραση στο μεταίχμιο του πολιτικού με το θρησκευτικό»

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Τι συμβαίνει όταν το κείμενο ακροβατεί ανάμεσα στο θρησκευτικό και πολιτικό στοιχείο και η απόδοση της κάθε λέξης είναι μια ευθύνη που συνεπάγεται και επιλογές σε θρησκευτικό, πολιτικό και πολιτιστικό επίπεδο; Μεταφράζοντας βιβλία που αφορούν στην πολιτική και τη θρησκεία στην Τουρκία, βιβλία που σχετίζονται με το πολιτικό Ισλάμ, τις σχέσεις ανάμεσα στο βαθύ κράτος και τη θρησκεία και το κίνημα Χιζμέτ, ο μεταφραστής/η μεταφράστρια πρέπει να μπορεί να αντιμετωπίσει τις προκαταλήψεις του και να εντρυφήσει όλο και περισσότερο στο νόημα της φράσης: «Το Ισλάμ είναι πολιτική».

Εισηγητές: Σωτήρης Λίβας (Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων, Ιόνιο Πανεπιστήμιο) και Ηραλία Κοτσακίδου (Υποψ. Διδάκτορας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο).

11:00-12:00 ΑΙΘΟΥΣΑ: ΒΑΒΕΛ, Περίπτερο 14

ΣΥΖΗΤΗΣΗ: «Και να μην υπήρχε θα έπρεπε να εφευρεθεί. Συζητώντας για τα υπέρ και τα κατά της συνεργατικής λογοτεχνικής μετάφρασης»

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Υπάρχει διαφορά μεταξύ συλλογικής και ομαδικής συνεργατικής μετάφρασης; Ποια είναι τα υπέρ και ποια τα κατά αυτών των πρακτικών; Μια συζήτηση περί συνεργατικής λογοτεχνικής μετάφρασης μέσα από συγκεκριμένες εκδοτικές εμπειρίες.

ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ: Κωνσταντίνος Παλαιολόγος (Καθηγητής ΑΠΘ, μεταφραστής), Όλγα Αναστασιάδου, Χριστίνα Μπατσίλα, Χρύσα Παπανικολάου, Ματθίλδη Σιμχά, Σταύρος Χατζής.

16:00-18:00 ΑΙΘΟΥΣΑ: Νικόλαος Γερμανός, Περίπτερο 8

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Εθελοντική μετάφραση

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Οι συμμετέχουσες και οι συμμετέχοντες στο εργαστήριο θα έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν οργανισμούς, ενώσεις και φορείς στους οποίους μπορούν να προσφέρουν εθελοντικά μετάφραση. Ως πρακτική εξάσκηση, θα υποτιτλίσουμε μια ολιγόλεπτη ομιλία TED και ένα σύντομο άρθρο στη Βικιπαίδεια. Στο εργαστήριο θα ασχοληθούμε με μεταφραστικά αλλά και τεχνικά προβλήματα που μπορεί να προκύψουν, με στόχο όσες και όσοι συμμετέχουν να μπορούν να συνεχίσουν αυτόνομα, εφόσον το επιθυμούν, να παρέχουν εθελοντική μετάφραση.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ: Ελένη Τζιάφα (αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΕΚΠΑ, Γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Μεταφρασεολογίας).

17:00-18:00 ΑΙΘΟΥΣΑ: ΒΑΒΕΛ, Περίπτερο 14

ΠΑΝΕΛ: «Διδάσκεται η λογοτεχνική μετάφραση;»

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Συζήτηση σχετικά με τη διδασκαλία της λογοτεχνικής μετάφρασης, στην οποία θα συμμετάσχουν ακαδημαϊκοί και απόφοιτοι σχετικών μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών.

ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΕΣ: Αλεξάνδρα Ιωαννίδου (καθηγήτρια ΠΑΜΑΚ, μεταφράστρια), Κλεοπάτρα Ελαιοτριβιάρη (μεταφράστρια), Ιωάννα Μαύρη (υποψ. διδάκτωρ ΕΚΠΑ), Αμαλία Σταθάκη, (υποψ. διδάκτωρ ΕΚΠΑ).

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ: Μαρία Παπαδήμα (καθηγήτρια ΕΚΠΑ, μεταφράστρια).

18:00-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ: Νικόλαος Γερμανός, Περίπτερο 8

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: Μετάφραση κόμικς

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Όσοι/όσες συμμετάσχουν στο εργαστήριο θα κληθούν να μεταφράσουν από τα αγγλικά προς τα ελληνικά ένα κόμικ 10 σελίδων (“GONE” των Craig Russell και Mark Richardson, ©DarkHorse Comics). Στο εργαστήριο θα αναλυθούν τα μεταφραστικά προβλήματα του συγκεκριμένου κόμικ και θα εξεταστούν οι μεταφράσεις των συμμετεχόντων, με στόχο να αποκτήσουν όσοι/όσες συμμετάσχουν ένα στοιχειώδες μεθοδολογικό υπόβαθρο για τη μετάφραση των κόμικς.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ: Βασίλης Μπαμπούρης (Διευθυντής Σπουδών του Κέντρου Εκπαίδευσης Μεταφραστών meta|φραση, μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Εταιρείας Μεταφρασεολογίας, μεταφραστής).

ΣΑΒΒΑΤΟ 6 Μαΐου

10:00-11:00 ΑΙΘΟΥΣΑ: ΒΑΒΕΛ, Περίπτερο 14

ΣΥΖΗΤΗΣΗ: «Πώς μεταφράζεται το queer;»

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Η έκρηξη της queer λογοτεχνίας σε παγκόσμιο επίπεδο αποτυπώνεται, φυσικά, και στην ελληνική εκδοτική παραγωγή. Με αυτή την αφορμή, η Βασιλική Μήσιου από το ΑΠΘ και ο Κώστας Κανάκης από το Πανεπιστήμιο Αιγαίου συζητούν με τις μεταφράστριες Μαρία Αγγελίδου και Μαρία Φακίνου για την εμπειρία της μετάφρασης έργων των Μαρίκε Λούκας Ράινεβελντ, Μάγκι Νέλσον και Κάρμεν Μαρία Ματσάδο.

ΟΜΙΛΗΤΡΙΕΣ/ΤΕΣ: Μαρία Αγγελίδου (μεταφράστρια, συγγραφέας βιβλίων για παιδιά), Κώστας Κανάκης (Kαθηγητής Κοινωνιογλωσσολογίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου), Μαρία Φακίνου (μεταφράστρια, συγγραφέας).

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ: Βασιλική Μήσιου (επίκουρη καθηγήτρια, ΑΠΘ).

10:00-12:00 ΑΙΘΟΥΣΑ: Νικόλαος Γερμανός, Περίπτερο 8

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ: «Η μετάφραση του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (The Greek Code of Criminal Procedure) – του 1ου Τόμου στη Συλλογή της Τετραβίβλου (Quadricodex)»

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Το βιβλίο The Greek Code of Criminal Procedure (The Greek Quadricodex) αποτελεί ένα σπουδαίο έργο στη νομική μετάφραση αλλά και στο χώρο της Νομικής. Στο μεγαλόπνοο αυτό εγχείρημα, εκτός από τις εισαγωγές των Δαλακούρα, Brannan, και Pontrandolfo, περιλαμβάνεται σε αντιπαραβολή ο Νόμος 4260/2019 (Ελληνικά - Αγγλικά), συμπεριλαμβανομένων και όλων των τροποποιήσεών του (έως τον Ιούλιο του 2022). Οι μεταφραστές και μεταφράστριες θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν το γλωσσάρι με την καίρια ορολογία (στα Αγγλικά και στα Ελληνικά). Το έργο αυτό δεν απευθύνεται απλά μεταφραστές αλλά και σε νομικούς μια και δεν αποτελεί απλή μετάφραση του Νόμου 4260 αλλά γεφυρώνει τη νομοθετική φιλοσοφία της Ελλάδας με αυτήν της Αγγλίας.

ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ: John O'Shea (Πρόεδρος FIT Europe, συγγραφέας, δικηγόρος-μεταφραστής), Daniel Webber (συγγραφέας, μεταφραστής), Βασιλική Ντανταβασίλη (Πρόεδρος ΠΕΜ), Αλέξανδρος Κολιόπουλος (δικηγόρος), Ναταλία Αλεξίου (δικηγόρος-μεταφράστρια).

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ: Βαλεντίνη Καλφαδοπούλου (μεταφράστρια, μέλος ΔΣ ΠΕΜ).

12:00-14:00 ΑΙΘΟΥΣΑ: Νικόλαος Γερμανός, Περίπτερο 8

Translation SLAM: The NON-FICTION Edition

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Το μεταφραστικό εργαστήρι που εισήγαγε για πρώτη φορά στη ΔΕΒΘ η ΠΕΕΜΠΙΠ το 2015 επανέρχεται ανανεωμένο. Δύο μεταφράστριες-μέλη της ΠΕΕΜΠΙΠ, με 20ετή μεταφραστική εμπειρία έκαστη, αναμετριούνται με κείμενα από τον ευρύτερο χώρο του μάρκετινγκ. Τι αλλάζει όταν μια μετάφραση απευθύνεται σε συγκεκριμένο κοινό, με στόχο την προώθηση κάποιου προϊόντος ή υπηρεσίας; Η Κατερίνα Αθανασάκη και η Χριστίνα Βαρλάμη ανοίγουν τα χαρτιά τους και αποκαλύπτουν τα μυστικά μιας επιτυχημένης μετάφρασης. Γλώσσες εργασίας: αγγλικά-ελληνικά.

ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ: Κατερίνα Αθανασάκη, ειδικευμένη στην ιατροφαρμακευτική μετάφραση, medical writing και transcreation προϊόντων προσωπικής φροντίδας, Χριστίνα Βαρλάμη, ειδικευμένη στην ιατρική μετάφραση και το φαρμακευτικό μάρκετινγκ, διδάσκουσα ιατρικής μετάφρασης.

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ: Κλεοπάτρα Ελαιοτριβιάρη (μεταφράστρια).

14:30-15:00 ΑΙΘΟΥΣΑ: Νικόλαος Γερμανός, Περίπτερο 8

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: «Από την αφάνεια στην επιφάνεια: Η ορατότητα των μεταφραστ(ρι)ών από τη θεωρία στην πράξη»

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Τα τελευταία χρόνια γίνονται θετικά βήματα προς την κατεύθυνση της ανάδειξης του ρόλου των μεταφραστ(ρι)ών, ωστόσο έχουμε δρόμο να διανύσουμε ακόμη. Η παρουσίαση αυτή έχει στόχο να προτείνει τρόπους ενίσχυσης της ορατότητάς τους στην επαγγελματική πρακτική διαφόρων πεδίων της μετάφρασης μέσα από παραδείγματα, πρακτικές ξένων χωρών, ιδέες και προτάσεις.

ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: Κωνσταντίνα Τριανταφυλλοπούλου (Διευθύντρια Σπουδών του Κέντρου Εκπαίδευσης Μεταφραστών meta|φραση, μεταφράστρια).

15:00-17:00 ΑΙΘΟΥΣΑ: Νικόλαος Γερμανός, Περίπτερο 8

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Από τον συγγραφέα στον αναγνώστη: Όλα όσα θα θέλατε να μάθετε για τη μετάφραση βιβλίων.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Σε αυτό το εργαστήριο θα ακολουθήσουμε τη διαδρομή ενός ξενόγλωσσου βιβλίου από τον συγγραφέα του πρωτοτύπου μέχρι τον αναγνώστη της μετάφρασης και θα αναλύσουμε όλα τα ενδιάμεσα στάδιά της: επιλογή τίτλων, εξασφάλιση δικαιωμάτων έκδοσης, επιλογή μεταφραστή, υπολογισμός αμοιβής μετάφρασης, επικοινωνία μεταφραστή-συγγραφέα, ανάθεση και αμοιβή επιμέλειας, συμφωνητικά ανάθεσης έργου, σελιδοποίηση και επιμέλεια έκδοσης, έλεγχος τυπογραφικών δοκιμίων, εκτύπωση, βιβλιοδεσία, διανομή, προώθηση κ.ά.

ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Βασίλης Μπαμπούρης (Διευθυντής Σπουδών του Κέντρου Εκπαίδευσης Μεταφραστών meta|φραση, μέλος ΔΣ Ελληνικής Εταιρείας Μεταφρασεολογίας, μεταφραστής).

18:00-20:00 ΑΙΘΟΥΣΑ: Νικόλαος Γερμανός, Περίπτερο 8

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ: ae, e, ey, per, they: ένα εργαστήρι για τη μετάφραση genderqueer και non-binary λόγου στα ελληνικά.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Ένα ξεχωριστό εργαστήρι που σκοπό έχει να εξετάσει τα μέσα, τις στρατηγικές και τις προσεγγίσεις που έχουμε στη διάθεσή μας όταν μεταφράζουμε λαμβάνοντας υπόψη τη διάσταση του φύλου. Με παραδείγματα από ποικίλα κειμενικά είδη, θα διερευνήσουμε τις διαφορετικές μεταφραστικές επιλογές κατά τη μετάφραση κειμένων που αφορούν non-binary και genderqueer λόγο. Γλώσσες εργασίας: αγγλικά-ελληνικά.

ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ: Δρ. Αγγελική Αλβανούδη (διδάσκουσα στο Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ΑΠΘ), Λύο Καλοβυρνάς (ψυχοθεραπευτής, συγγραφέας, μεταφραστής), Δρ. Christopher Lees (διδάσκων στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και στη meta|φραση).

ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ: Ελένη Βλάχου (μεταφράστρια και διερμηνέας).

Η καρδιά της μετάφρασης θα χτυπάει στη Θεσσαλονίκη τον Μάιο. Η Ελληνική Εταιρεία Μεταφρασεολογίας σας περιμένει στο Φεστιβάλ Μετάφρασης και στη ΔΕΒΘ. Ελάτε να ανταλλάξουμε απόψεις και να κουβεντιάσουμε για καθετί το μεταφραστικό!