Παρακολουθώντας όσα συμβαίνουν τις τελευταίες εβδομάδες στα πανεπιστημιακά ιδρύματα πέραν του Ατλαντικού δεν μπορώ να αποφύγω τον πειρασμό των συγκρίσεων με ό,τι συμβαίνει στα ελληνικά πανεπιστήμια καθώς και στο εγχώριο φοιτητικό κίνημα. Συγκρίσεις οι οποίες προκαλούν αν μη τι άλλο μελαγχολία.

Δεν επιθυμώ να υπεισέλθω στον στενό ιδεολογικό πυρήνα των φοιτητικών κινητοποιήσεων οι οποίες έχουν εξαπλωθεί πλέον σε περίπου 140 ιδρύματα σε 45 πολιτείες των ΗΠΑ. Επ' αυτού υπάρχουν διαφορετικές και συχνά αντιτιθέμενες απόψεις. Άλλοι θεωρούν δίκαιες και απολύτως δικαιολογημένες τις διαδηλώσεις και τα αιτήματα των φοιτητών που στην πλειονότητά τους τάσσονται υπέρ των Παλαιστινίων, ζητώντας από τα πανεπιστήμιά τους να διακόψουν κάθε συνεργασία με ισραηλινές επιχειρήσεις και ιδρύματα. Υπάρχει όμως και ο αντίλογος που θέλει τους φοιτητές να εξεγείρονται για τους λάθος λόγους, επισημαίνοντας συγχρόνως τον κίνδυνο της, ακούσιας έστω, ενθάρρυνσης του αντισημιτισμού και της ξενοφοβίας.

Το πεδίο των συγκρίσεων αφορά τα μέσα με τα οποία εκφράζεται το φοιτητικό κίνημα στις ΗΠΑ καθώς και τον τρόπο με τον οποίο τα πανεπιστήμια αντιμετωπίζουν αυτές τις καταστάσεις. Ανάλογες συνθήκες έχουν να βιώσουν τα αμερικανικά πανεπιστήμια από τη δεκαετία του '60 και την εξέγερση των φοιτητών κατά του πολέμου στο Βιετνάμ. Περίπου την ίδια εποχή στα γαλλικά πανεπιστήμια άνθιζε ο Μάης του '68 και λίγα χρόνια μετά, στην Ελλάδα ζήσαμε την εξέγερση των φοιτητών σε Νομική και Πολυτεχνείο, με αίτημα την πτώση της χούντας και την αποκατάσταση της Δημοκρατίας. Κοινός παρονομαστής όλων εκείνων των κινητοποιήσεων ήταν ζητήματα τα οποία αφορούσαν κυρίως, αν όχι αποκλειστικά, εθνικά ζητήματα. Σε αντίθεση με αυτό που συμβαίνει τώρα στα αμερικανικά πανεπιστήμια όπου το επίδικο αφορά καταστάσεις οι οποίες εξελίσσονται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, χωρίς μάλιστα να αφορά, κατά άμεσο τουλάχιστον τρόπο, τις ΗΠΑ. Είναι ασφαλώς κι αυτό αποτέλεσμα της παγκοσμιοποίησης η οποία, με την τεράστια ανάπτυξη των Μέσων Ενημέρωσης σε συνδυασμό και την ισχυρή επιρροή των social media αποκτά άλλες διαστάσεις.

Τι βλέπουμε όμως να συμβαίνει αυτές τις τελευταίες εβδομάδες στα αμερικανικά πανεπιστήμια; Βλέπουμε φοιτητές να διαδηλώνουν, να κατασκηνώνουν μέσα στα campus, να διοργανώνουν εκδηλώσεις και συζητήσεις, χωρίς να καταλαμβάνουν κτίρια, χωρίς να παρεμποδίζουν τη λειτουργία των ιδρυμάτων, και φυσικά, χωρίς λοστούς, μολότοφ και καταστροφές. Χωρίς επίσης, να υπάρχει κεντρική πολιτική – κομματική καθοδήγηση. Άλλωστε αίτημα των φοιτητών δεν είναι να φύγει ο Μπάιντεν. Με τις κινητοποιήσεις τους στρέφονται κατά των διοικήσεων των πανεπιστημίων τους ζητώντας τα ακαδημαϊκά ιδρύματα να διακόψουν κάθε οικονομική ή άλλου είδους σχέση με εταιρείες που συνδέονται με άμεσο ή έμμεσο τρόπο με το Ισραήλ.

Ακριβώς στον αντίποδα δηλαδή, με όσα συμβαίνουν στην Ελλάδα. Με ένα κοντόθωρο και αυτιστικό φοιτητικό κίνημα, μεροληπτικό, συντεχνιακό, κομματικά καθοδηγούμενο. Χωρίς μαζικότητα, δίχως διαδικασίες, παραδομένο στις θορυβώδεις μειοψηφίες οι οποίες συχνά καταφεύγουν σε ακρότητες.

Αλλά και ο τρόπος με τον οποίο τα αμερικανικά πανεπιστήμια, και εν συνεχεία και η αστυνομία, διαχειρίζονται την κρίση δεν έχει καμία σχέση με ό,τι συμβαίνει στη χώρα μας. Κατ' αρχάς, οι διοικήσεις των ιδρυμάτων δεν έφεραν καμία αντίρρηση στις αυτοσχέδιες κατασκηνώσεις των φοιτητών εντός των campus. Όταν, δε, σημειώθηκαν βίαιες καταλήψεις πανεπιστημιακών κτιρίων ήταν οι ίδιες οι διοικήσεις εκείνες που κάλεσαν την αστυνομία να παρέμβει και δεν κρύφτηκαν πίσω από άλλους. Αλλά και η επέμβαση της αστυνομίας δεν έχει σχέση με αντίστοιχες επιχειρήσεις σε ακαδημαϊκούς χώρους στην Ελλάδα. Δεν είδαμε δακρυγόνα, δεν είδαμε να ασκείται βία κατά πάντων, αδιακρίτως, δεν είδαμε συμπλοκές και τραυματισμούς.

Ασφαλώς και δεν είναι όλα ιδανικά στα αμερικανικά πανεπιστήμια. Υπάρχουν κι εκεί εξαρτήσεις, όχι πολιτικές, όπως στην Ελλάδα, αλλά οικονομικές από τους διάφορους χορηγούς. Έχουν όμως και αυτονομία ως προς την εσωτερική λειτουργία τους, και κυρίως, ισχυρή ακαδημαϊκή παράδοση, μέρος της οποίας είναι και οι φοιτητικές κινητοποιήσεις οι οποίες δεν αντιμετωπίζονται ως παραβατικές συμπεριφορές, αλλά μπορούν και συνυπάρχουν με τη διδασκαλία και την έρευνα, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη κριτικής σκέψης και συνεπακόλουθα στην αναβάθμιση του επιπέδου σπουδών. Άλλωστε, το ζητούμενο για εμάς, δεν είναι να αντιγράψουμε το αμερικανικό ακαδημαϊκό μοντέλο. Το επιθυμητό είναι να αντλήσουμε εκείνα τα θετικά στοιχεία τα οποία θα βοηθήσουν τα ελληνικά πανεπιστήμια να ανέβουν μερικά ακόμη σκαλοπάτια.