Βασιλέως Ηρακλείου 26. Δεύτερος όροφος. Αυτή είναι πλέον η νέα διεύθυνση του Γιάννη Μπουτάρη ως πρώτου προέδρου του διοικητικού συμβουλίου του Ιδρύματος Μουσείου Ολοκαυτώματος στη Θεσσαλονίκη. Τα γραφεία του δ.σ. του Μουσείου το τελευταίο διάστημα «ζωντανεύουν», με τον τέως δήμαρχο Θεσσαλονίκης να πραγματοποιεί εκεί συναντήσεις και επαφές για το Μουσείο, το οποίο αναμένεται να αποτελέσει το νέο τοπόσημο της πόλης. 

Πριν από λίγες ημέρες, ο Γιάννης Μπουτάρης στην ομιλία του την Ημέρα Μνήμης των Ελλήνων Εβραίων Μαρτύρων και Ηρώων του Ολοκαυτώματος με την ιδιότητα του προέδρου αναφέρθηκε μεταξύ άλλων σε όλα εκείνα που πρέπει να γίνουν, για να διατηρηθεί ζωντανό το αποτύπωμα της εβραϊκής κοινότητας της πόλης. Δύο χρόνια πριν από το ίδιο βήμα είχε εκφωνήσει τη συγκλονιστική ομιλία, που πολλοί αποκάλεσαν «γροθιά στο στομάχι», μια ομιλία για εκείνους που ξέχασαν και τα θύματα που ξεχάστηκαν. Ανοίγοντας για πρώτη φορά την πόρτα του νέου του γραφείου (βρίσκεται εκεί από τον περασμένο Σεπτέμβριο), συνοδεία άφιλτρου Camel και πικρού γαλλικού καφέ που συνηθίζει να πίνει, ο τέως δήμαρχος της πόλης μιλά στη «ΜτΚ» για την πορεία των εργασιών για την ανέγερση του Μουσείου, τα εμπόδια και τη γραφειοκρατία που έπρεπε και πρέπει να αντιμετωπιστεί, τη γνωριμία του με το εβραϊκό στοιχείο της Θεσσαλονίκης και εκφράζει την πεποίθηση πως η κατασκευή του κτιρίου μπορεί να ξεκινήσει στα τέλη του έτους. Αξιολογεί επίσης, το μέχρι σήμερα έργο της διοίκησης του Κωνσταντίνου Ζέρβα και δηλώνει αμετανόητος που είπε «όχι» σε μία τρίτη μάχη για το δημαρχιακό θώκο της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της χώρας.

Υπό το άγρυπνο βλέμμα του Spiderman, και αυτό αντικείμενο της περιβόητης κιτς συλλογής του, και έχοντας απέναντί του έναν πίνακα με φωτογραφίες από τα αγαπημένα του πρόσωπα, ο τέως δήμαρχος αναφέρεται στη σύσκεψη που θα πραγματοποιηθεί στο ιστορικό Διοικητήριο υπό τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Παναγιώτη Πικραμμένο το πρωί της ερχόμενης Τρίτης. Πρόκειται για τη δεύτερη συνάντηση που θα πραγματοποιήσει ο κ. Πικραμμένος -o πρωθυπουργός του ανέθεσε το χαρτοφυλάκιο του Μουσείου Ολοκαυτώματος- με στελέχη του Ιδρύματος του Μουσείου. Η πρώτη έγινε στην Αθήνα παρουσία του Κυριάκου Μητσοτάκη, που σύμφωνα με τον Γιάννη Μπουτάρη έδειξε εξαρχής ενδιαφέρον για την πορεία κατασκευής του Μουσείου.

Οι εκκρεμότητες και η σύσκεψη με Πικραμμένο

Τον ρωτάμε εάν η επίσκεψη του αντιπροέδρου της κυβέρνησης σημαίνει επανέναρξη των εργασιών. «Όχι, ακριβώς. Το Μουσείο είχε ορισμένες διαδικασίες, οι οποίες βρίσκονταν σε εξέλιξη. Κυρίως γραφειοκρατικές. Ενημερώσαμε τον Κυριάκο Μητσοτάκη για ορισμένα ζητήματα που πρέπει να λυθούν. Για παράδειγμα, το ζήτημα με την έκταση. Έχουμε νοικιασμένα τρία στρέμματα, που όμως δεν αρκούν για να βγει οικοδομική άδεια. Επίσης, η έκταση είναι εκτός σχεδίου και πρέπει να το ρυθμίσουμε. 

Το δεύτερο ζήτημα που μας απασχολεί είναι πώς θα δοθεί το ποσό των 8.000.000 ευρώ, που θα δώσει με νόμο το ελληνικό κράτος στο Μουσείο. Δεν έχει ξεκαθαριστεί ο τρόπος που θα δοθούν αυτά τα χρήματα. Πρέπει επίσης να ολοκληρωθεί η μελέτη εφαρμογής και να πραγματοποιηθούν οι παράπλευρες μελέτες που χρειάζονται, για να βγει κάποια στιγμή η οικοδομική άδεια, ελπίζω μέχρι το καλοκαίρι. Μετά, θα κάνουμε την προκήρυξη, ώστε μέχρι το τέλος της χρονιάς να έχει προκύψει ο ανάδοχος. Εάν τα καταφέρουμε, πιθανόν μέσα στο 2020 να ξεκινήσουν και οι εργασίες κατασκευής» υποστηρίζει ο Γιάννης Μπουτάρης, εκτιμώντας πως θα χρειαστεί περίπου μία διετία, για να ολοκληρωθούν οι εργασίες. Συμπληρώνει πως ναι μεν οι εργασίες έχουν μείνει πίσω, ωστόσο, όπως λέει, «ποτέ δεν υπήρχε ένα σαφές χρονοδιάγραμμα».

Ο ίδιος τονίζει μάλιστα πως υπήρξε σημαντική καθυστέρηση στην έκδοση του βελγικού βασιλικού διατάγματος για το Μουσείο, το οποίο έχει την έδρα του στις Βρυξέλλες, προκειμένου, όπως υποστηρίζει ο τέως δήμαρχος Θεσσαλονίκης, να συμμετέχουν σε αυτό διεθνείς προσωπικότητες και να είναι στο κέντρο λήψης των αποφάσεων. «Η γραφειοκρατία στις Βρυξέλλες πολλές φορές είναι χειρότερη από την Ελλάδα» σχολιάζει.

«Θεωρώ ότι ο Μητσοτάκης, που ήταν θετικός, όπως και ο Τσίπρας, και θέλησε να στηρίξει τη δημιουργία του Μουσείου, έδωσε στον κ. Πικραμμένο σχετικές αρμοδιότητες, για να προχωρήσει η κατάσταση και να ξεπερνάμε εμπόδια» υπογραμμίζει ο τέως δήμαρχος. «Η εντολή του Μητσοτάκη ήταν σαφής. Το Μουσείο πρέπει να προχωρήσει το ταχύτερο δυνατό» συμπληρώνει.

Η ανέγερση του Μουσείου θα γίνει στη δυτική είσοδο της Θεσσαλονίκης. Το Μουσείο, του οποίου η συζήτηση για την ανέγερση ξεκίνησε το 2016, θα είναι κυκλικό και θα έχει ύψος 32 μέτρα. Το κόστος ανέγερσης θα αγγίξει τα 28.000.000 ευρώ, εκ των οποίων 8.000.000 θα δώσει το ελληνικό δημόσιο, 10.000.0000 το γερμανικό κράτος και άλλα τόσα το Ίδρυμα «Σταύρος Νιάρχος». Το σχεδιασμό του κτιρίου ανέλαβαν δύο γραφεία: ένα στο Τελ Αβίβ και ένα στο Βερολίνο.

«Όλο αυτό το διάστημα, μέχρι την κατασκευή του Μουσείου, εμείς θα σχεδιάζουμε τα εκπαιδευτικά προγράμματά του που θα απευθύνονται και σε σχολεία και σε πολίτες. Την ίδια ώρα, στήνουμε το σύστημα προώθησης της ιδέας: τι είναι αυτό το Μουσείο και γιατί γίνεται, τι σχέση έχει με τη Θεσσαλονίκη» συνεχίζει ο Γιάννης Μπουτάρης, αναφερόμενος στα χρονοδιαγράμματα. Ξεκαθαρίζει επίσης πως το «Μουσείο γίνεται για την εβραϊκή τραγωδία, παράλληλα όμως μέσω αυτού θα μπορέσει να εδραιωθεί η πεποίθηση στη Θεσσαλονίκη ότι η πόλη έχασε εξαιτίας του αφανισμού που εβραϊκού πολιτισμού. Κανείς δεν ξέρει πώς θα ήταν η πόλη αν δεν υπήρχε η εβραϊκή κοινότητα. Η Θεσσαλονίκη μετά τη Βαρσοβία είναι η δεύτερη πόλη σε απώλεια πληθυσμού. 50.000 άτομα εξαφανίστηκαν. Θα είναι παράλληλα ένα Μουσείο Μνήμης και Μουσείο κατά του Ρατσισμού και υπέρ των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων» λέει.

Η μάχη για τους εβραίους

Τι απαντά όμως σε εκείνους που τον αποκαλούσαν «τρελό» όταν πριν από δέκα χρόνια, αναλαμβάνοντας τα ηνία της διοίκησης του δήμου, μιλούσε για την ανάδειξη του εβραϊκού στοιχείου της πόλης; «Η πρώτη φορά που με απασχόλησε το εβραϊκό ζήτημα στη Θεσσαλονίκη ήταν πριν από πολλά χρόνια, όταν είχε έρθει ο Μαζάουερ και είχε παρουσιάσει το βιβλίο του ‘Θεσσαλονίκη, πόλη των φαντασμάτων’ στο ‘Ολύμπιον’. Από εκεί και πέρα, όταν ανέλαβα δήμαρχος και θεωρώντας πως δεν μπορείς να χτίσεις το μέλλον σου όταν δεν γνωρίζεις το παρελθόν σου, αναζήτησα γιατί η Θεσσαλονίκη λεγόταν ‘Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων’. 

Είπα λοιπόν, πως είναι δύσκολο να ζήσουν ξανά τόσοι εβραίοι στην πόλη, αλλά μπορούμε πιο εύκολα να πάρουμε διδάγματα από το παρελθόν, για να δούμε εάν μπορούμε να έχουμε καλά αποτελέσματα. Στη δεύτερη ορκωμοσία μου ως δημάρχου, έκανα μια κίνηση θεαματική, φόρεσα το κίτρινο αστέρι που οι ναζιστές υποχρέωναν τους εβραίους της Ευρώπης να φοράνε στο πέτο τους. Αυτό ήταν μια σαφέστατη δήλωση ότι ο δήμος ήταν υπέρ της ανάδειξης της εβραϊκής ταυτότητας της πόλης» σχολιάζει ο κ. Μπουτάρης.

Αναφορικά με το business plan για το Μουσείο, απαντά πως «όταν γίνουν όλα όσα είναι απαραίτητα, το Μουσείο θα λειτουργεί με 35 υπαλλήλους και ο ετήσιος προϋπολογισμός λειτουργίας θα είναι περίπου 1.000.000 ευρώ. Θα διαθέτει πωλητήριο, θα λειτουργεί καφέ και μόλις ξεκινήσουν οι εργασίες θα αναζητήσουμε χορηγούς σε μόνιμη βάση. Υπάρχουν σκέψεις να δημιουργήσουμε ένα Σωματείο Φίλων» λέει.

Τον ρωτάμε πώς είναι η μετάβαση από τη θέση του δημάρχου σε εκείνη του προέδρου του Μουσείου. «Έχω χάσει λίγο τη ρέγουλά μου. Έχουν νοικιαστεί μεν τα γραφεία και έχουν γίνει οι απαραίτητες εργασίες, αλλά ακόμα δεν έχουν στελεχωθεί» απαντά.

Αξιολογώντας τη νέα διοίκηση του δήμου

Στην πορεία τού ζητάμε να αξιολογήσει το μέχρι σήμερα έργο του νέου δημάρχου Κωνσταντίνου Ζέρβα. «Κάθε καινούργιος δήμαρχος θέλει να βάλει τη δική του σφραγίδα στη θητεία του. Δεν θέλω να πω πολλά πράγματα. Στεναχωρήθηκα ιδιαίτερα για την ακύρωση του έργου της πεζοδρόμησης της Αγίας Σοφίας και την ακύρωση της ανάπλασης της πλατείας Ελευθερίας, γιατί θέλουν να δημιουργήσουν υπόγειο πάρκιγκ. Σε δική μας μελέτη διαπιστώσαμε ότι το πάρκιγκ με δυο ή τρία πατώματα ήταν πολύ κοστοβόρο και εγκαταλείψαμε τη σκέψη. Κανονικά η σημερινή διοίκηση θα έπρεπε να κηρύξει έκπτωτο τον εργολάβο και να αναλάβει ο δεύτερος» λέει ο Γιάννης Μπουτάρης.

«Σας ενοχλεί που η σημερινή διοίκηση ισχυρίζεται ότι επί ημερών σας ο δήμος ήταν στον αυτόματο πιλότο»; «Δεν θέλω να το σχολιάσω. Είπαμε κάθε καινούργιος δήμαρχος θέλει να βάλει τη σφραγίδα του. Το να ακυρώσεις τη δουλειά των προηγούμενων είναι ένα μέρος της σφραγίδας σου. Όταν ακυρώνεις κάτι, πρέπει να το αντικαθιστάς με κάτι καινούργιο. Δεν άκουσα ότι θα γίνει κάτι καινούργιο. Ο καιρός θα δείξει και ο κόσμος θα καταλάβει» αποκρίνεται. Τον ρωτώ επίσης αν παρακολουθεί στην TV 100 τις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου. «Παρακολούθησα κάνα δυο φορές, μετά βαρέθηκα» απαντά.

Τέλος, ο Γιάννης Μπουτάρης δηλώνει στη «ΜτΚ» πως δεν μετάνιωσε που δεν ήταν ξανά υποψήφιος. «Όχι, καθόλου δεν μετάνιωσα» λέει και αναφέρεται στα σχόλια που δέχεται καθημερινά στο δρόμο από τους Θεσσαλονικείς. «Με ρωτάνε γιατί τους άφησα. Τους λέω: τι σας άφησα, ρε παιδιά; Δημοκρατία έχουμε. Γίνονται εκλογές. Όταν ένας δήμαρχος κάνει κάτι σωστό, να το λέτε, και εάν κάνει λάθος, πάλι να το λέτε» καταλήγει ο κ. Μπουτάρης.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 9 Φεβρουαρίου 2020