Στις 27 Ιανουαρίου 2021 στη Θεσσαλονίκη οι τοπικοί άρχοντες τίμησαν, ανήμερα της Διεθνούς Ημέρας Μνήμης Θυμάτων Ολοκαυτώματος, τους πενήντα χιλιάδες Εβραίους της Θεσσαλονίκης που μπήκαν στα τρένα του θανάτου με προορισμό το στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς - Μπιρκενάου στην Πολωνία. Λόγω της πανδημίας του κορονοϊού, όπως είναι λογικό, οι όποιες εκδηλώσεις μνήμης πραγματοποιήθηκαν, έγιναν με περιορισμένο αριθμό ατόμων και διαδικτυακά. Με θέα το Θερμαϊκό Κόλπο στη συμβολή της παραλιακής λεωφόρου με την οδό Βενιζέλου, στο Μνημείο του Ολοκαυτώματος, ο υφυπουργός Εσωτερικών (Μακεδονίας-Θράκης) Σταύρος Καλαφάτης, ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Ζέρβας, ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδας και πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, Δαυίδ Σαλτιέλ κατέθεσαν στεφάνι στο μνημείο και φωτογραφήθηκαν στέλνοντας το μήνυμα «Ποτέ Ξανά» και «We Remember». Από το σημείο (και από την εθιμοτυπική φωτογραφία) απουσίαζε ένας άνθρωπος που την τελευταία δεκαετία συνηθίζαμε να βλέπουμε πρώτο πρώτο στις εκδηλώσεις Μνήμης για τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης και τα θύματα του Ολοκαυτώματος. Ο λόγος για τον πρώην δήμαρχο και πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου του Μουσείου Ολοκαυτώματος Ελλάδας, Γιάννη Μπουτάρη, κατά τη διάρκεια της δημαρχιακής θητείας του οποίου γεννήθηκε η ιδέα της δημιουργίας του εν λόγω Μουσείου και «έτρεξαν» όλες οι διαδικασίες και εξασφαλίστηκε η απαραίτητη χρηματοδότηση, για να γίνει η ιδέα πράξη και να ξεκινήσει να υλοποιείται.

Εκείνη την ημέρα, σύμφωνα με πληροφορίες της «ΜτΚ» ο Γιάννης Μπουτάρης απουσίαζε από την πόλη και βρισκόταν στην Αθήνα σε άτυπη συνάντηση με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, Παναγιώτη Πικραμμένο ο οποίος έχει «χρεωθεί» την κατασκευή του Μουσείου Ολοκαυτώματος με εντολή του ιδίου του Κυριάκου Μητσοτάκη. Για το λόγο αυτό άλλωστε, ο τελευταίος πριν από περίπου ακριβώς ένα χρόνο ανέβαινε τα σκαλιά του Διοικητηρίου, εκεί όπου στεγάζεται το υφυπουργείο Εσωτερικών (Μακεδονίας-Θράκης) και προήδρευσε σύσκεψης όλων των εμπλεκομένων με σκοπό να ξεμπλοκάρουν οι διαδικασίες υλοποίησης του Μουσείου.

Την περασμένη Δευτέρα, 1^η Φεβρουαρίου 2021, ο Απόστολος Τζιτζικώστας, ο Κωνσταντίνος Ζέρβας και ο Δαυίδ Σαλτιέλ συναντήθηκαν στην αίθουσα συσκέψεων της Βίλα Αλλατίνι εκεί όπου στεγάζεται η ΠΚΜ και σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση συζήτησαν για την «πορεία υλοποίησης του Μουσείου Ολοκαυτώματος στη δυτική Θεσσαλονίκη». Από τη συνάντηση απουσίαζε ο πρόεδρος του δ.σ. του Μουσείου και πρώην δήμαρχος Γιάννης Μπουτάρης, ο οποίος είχε ήδη επιστρέψει από την Αθήνα κομίζοντας πληροφορίες για τη νομοθετική ρύθμιση που θα καταθέσει η κυβέρνηση «ξεμπλοκάροντας» το έργο.

«Πρόκειται για ένα θεσμικό ατόπημα. Δεν γίνεται να συζητιούνται θέματα του Μουσείο Ολοκαυτώματος χωρίς την παρουσία μου. Θεωρώ πως δεν είναι προσβολή προσωπική αλλά προς τον θεσμό και το Μουσείο» δηλώνει ο Γιάννης Μπουτάρης σε σχετική ερώτηση της «ΜτΚ» συμπληρώνοντας ότι δεν γνωρίζει για τη συνάντηση καθώς δεν προσκλήθηκε και δεν ενημερώθηκε για το περιεχόμενό της. «Πληροφορήθηκα από το Δελτίο Τύπου της Περιφέρειας για τη συνάντηση» εξηγεί.

Εν αναμονή νομοθετικής ρύθμισης

Αναφερόμενος στη συνάντηση που είχε ως πρόεδρος του Μουσείου Ολοκαυτώματος με τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, ο κ. Μπουτάρης σχολιάζει πως τις επόμενες ημέρες αναμένεται να υπάρξει νομοθετική ρύθμιση για το Μουσείο. Στη ρύθμιση που θα εισέλθει για ψηφοφορία στη Βουλή στα τέλη Ιανουαρίου-αρχές Φεβρουαρίου αναμένεται, σύμφωνα με πληροφορίες, να λύνονται όλες οι εκκρεμότητες που έχουν προκύψει αναφορικά με την κατασκευή του εμβληματικού αυτού κτιρίου, που θα αποτελέσει το νέο τοπόσημο της Θεσσαλονίκης και θα αναβαθμίσει την δυτική είσοδο της πόλης. «Θα πρέπει να καθοριστεί ο χώρος του Μουσείου, καθώς το κτίριο θα μετατοπιστεί από το σημείο που προβλεπόταν αρχικά να κατασκευαστεί» λέει ο κ. Μπουτάρης. «Αν δεν καθοριστεί ο ακριβής χώρος όπου θα χτιστεί το Μουσείου, οι αρχιτέκτονες δεν μπορούν να προχωρήσουν στην εκπόνιση της μελέτης εφαρμογής. Αν δεν προχωρήσει αυτή η μελέτη δεν μπορεί να προχωρήσει καμία άλλη» υποστηρίζει ο κ. Μπουτάρης. Μιλώντας για τα χρονοδιαγράμματα ο ίδιος υποστηρίζει ότι οι εργασίες κατασκευής δεν θα ξεκινήσουν πριν το πρώτο μισό του 2021.

Οι καλά γνωρίζοντες αναφέρουν πως η υλοποίηση του Μουσείου αφορά αφενός το κατασκευαστικό μέρος και αφετέρου το λειτουργικό. «Ακόμα και χωρίς κτίριο το Μουσείο μπορεί να ξεκινήσει εκπαιδευτικά προγράμματα και εκδηλώσεις» εξηγεί στη «ΜτΚ» άνθρωπος που έχει εμπλακεί με το πρότζεκτ. «Η πραγματοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων είναι απόφαση του διοικητικού συμβουλίου και αφορά το σύνολο της κοινωνίας και φυσικά των σχολείων» αναφέρει ο κ. Μπουτάρης.

Τζιτζικώστας: «Διευρύνουμε τις δυνατότητες χρηματοδότησης»

Όπως φαίνεται πάντως η ολοκλήρωση του έργου, ενός έργου της πόλης αποτελεί προτεραιότητα των φορέων. Αυτό προέκυψε από τη συνάντηση των κ.κ. Τζιτζικώστα, Ζέρβα και Σαλτιέλ. Υπενθυμίζεται πως μετά το πέρας της συνάντησης ο κ. Τζιτζικώστας δήλωσε: «Το Μουσείο Ολοκαυτώματος προχωράει και διερευνούμε από κοινού τις δυνατότητες χρηματοδότησης και τη συμβολή της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας με ευρωπαϊκούς πόρους από το νέο ΕΣΠΑ. Τον τελευταίο χρόνο, παρά τις δυσκολίες της πανδημίας του κορονοϊού, με προσωπική προσπάθεια του δημάρχου Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνου Ζέρβα έχουν λυθεί πολλά από τα ζητήματα που ‘λίμναζαν’ εδώ και καιρό και με τη στενή συνεργασία όλων μας θεωρώ ότι θα λυθούν και οι τελευταίες εκκρεμότητες και θα αρχίσει το κατασκευαστικό μέρος, για να γίνει πράξη ένα σπουδαίο έργο, συνυφασμένο με την Ιστορία της Θεσσαλονίκης. Αυτή είναι η βούληση όλων μας και θα γίνει πράξη». «Παραχωρήσαμε ως δήμος Θεσσαλονίκης δέκα στρέμματα γης, ώστε να υπερκεραστούν ζητήματα χωροταξίας και επιλύσαμε μια σειρά άλλων θεμάτων, με στόχο την επίσπευση των διαδικασιών. Σε αυτή την προσπάθεια οι ενέργειες της ελληνικής κυβέρνησης ήταν και παραμένουν καθοριστικές» σχολίασε ο κ. Ζέρβας, ενώ από την πλευρά του ο κ. Σαλτιέλ εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη σταθερή δέσμευση των κ.κ. Τζιτζικώστα και Ζέρβα στην υλοποίηση του σημαντικού έργου για την Ισραηλιτική Κοινότητα και για την πόλη της Θεσσαλονίκης.

Ένας φάρος κατά του μίσους

Η ιδέα για την κατασκεύη του Μουσείου γεννήθηκε το 2013. Ο θεμέλιος λίθος για το υπό ανέγερση μουσείο μπήκε τον Ιανουάριο 2018. Το Μουσείο πρόκειται να κατασκευαστεί σε ακίνητο ιδιοκτησίας ΓΑΙΑΟΣΕ ΑΕ που εκμισθώθηκε από την Ισραηλιτική κοινότητα Θεσσαλονίκης για το σκοπό αυτό. Τελικά, προκρίθηκε να χτιστεί σε κεντρικότερο σημείο του ιδίου οικοπέδου. Το Μουσείο Ολοκαυτώματος θα αποτελέσει ένα φόρο τιμής για τους περίπου 50.000 Εβραίους Θεσσαλονικείς που θανατώθηκαν στα ναζιστικά στρατόπεδα, θα αναδεικνύει το εβραϊκό αποτύπωμα στην «Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων», όπως στο παρελθόν αποκαλούσαν τη Θεσσαλονίκη και θα αποτελέσει έναν φάρο κατά του μίσους και της μισαλλοδοξίας με φόντο την εβραϊκή κοινότητα που αφανίστηκε.

Το σχεδιασμό του κτιρίου έχουν αναλάβει δύο αρχιτεκτονικά γραφεία: ένα από το Βερολίνο και ένα από το Ισραήλ, ενώ το έργο θα συγχρηματοδοτηθεί από την Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση της Γερμανίας, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και το Ελληνικό Δημόσιο.