Αντιμέτωπα με ένα εκρηκτικό πληθωριστικό κοκτέιλ, που καταπίνει εισοδήματα και καταθέσεις, ρίχνοντας στα τάρταρα το επίπεδο διαβίωσης έρχονται νοικοκυριά και επιχειρείν με τις ανατιμήσεις να μην βάζουν… φρένο καθιστώντας ασήκωτο το καλάθι της νοικοκυράς.

Το τσουνάμι αυξήσεων σε προϊόντα ευρείας κατανάλωσης πλήττει κυρίως τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα που καταναλώνουν το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους για αγαθά και υπηρεσίες, τα οποία ανατιμώνται εβδομάδα με την εβδομάδα.

Οι συνεχείς ανατιμήσεις ροκανίζουν και τις καταθέσεις. Εκτός από τη μηνιαία μείωση της αγοραστικής δύναμης, ο πληθωρισμός χτυπάει αλύπητα και τις αποταμιεύσεις των Ελλήνων, οι οποίοι όχι μόνο δεν έχουν οφέλη λόγω των μηδενικών επιτοκίων αλλά επιπλέον υφίστανται απώλειες από τις σφοδρές πληθωριστικές πιέσεις που εκδηλώνονται στην οικονομία. Ευνόητα, οι καταθέσεις χάνουν σημαντικό μέρος της αξίας τους, αφού το μηδενικό επιτόκιο κατάθεσης δεν καλύπτει καμία από τις πληθωριστικές απώλειες.

Τις επόμενες ημέρες αναμένεται να αυξηθεί το κόστος σε δεκάδες βασικά αγαθά, σε ποσοστό που θα φθάσει ακόμη και το 30%, με τους καταναλωτές να αντικρίζουν στα ράφια τις νέες τιμές σταδιακά μέχρι τον Ιούνιο. Ειδικότερα, στη λίστα των προϊόντων που αναμένεται να ανατιμηθούν μέχρι τα μέσα Μαΐου περιλαμβάνονται τα εξής προϊόντα:

- σπορέλαια από 9% έως 30%

- αλεύρι έως 26%

- ζωοτροφές έως 25%

- σιμιγδάλι 15%

- ελαιόλαδο από 9% έως13%

- φρυγανιές 11%

- μπισκότα από 6% έως 11%

- ψωμί για τοστ 12%

- παξιμάδια 11%

- ψωμί 8%

- αλλαντικά 6%

- κρουασάν 20%

- χαρτικά 10%

- μαρμελάδες 10%

- ρύζι 7,5%

- οδοντόκρεμες 5%

- υγρό πιάτων 9%

- τσάι 5%

- τυριά από 1,5% έως15%

- γάλα και χυμοί 3%

Το πληθωριστικό σοκ των τελευταίων μηνών μειώνει δραστικά την αγοραστική δύναμη και το βιοτικό επίπεδο, ειδικότερα των χαμηλόμισθων. Εκτιμάται ότι ποσό που αντιστοιχεί σε ενάμιση μέσο μισθό… κάνει φτερά για τα νοικοκυριά από τις ανατιμήσεις σε σειρά αγαθών και υπηρεσιών, καθώς η μηνιαία επιβάρυνση για μία τετραμελή οικογένεια υπολογίζεται ότι φτάνει με συντηρητικές εκτιμήσεις τα 151 ευρώ μηνιαίως ή 1.812 ευρώ ετησίως.

Σε αυτό το πλαίσιο, σε συνθήκες πολεμικής οικονομίας πορεύεται εδώ και καιρό το οικονομικό επιτελείο χωρίς να προβλέπεται σύντομα νηνεμία, με τις πολεμικές συρράξεις να συνεχίζονται χωρίς να διαφαίνεται φως στον ορίζοντα ενώ η αβεβαιότητα που τις συνοδεύει ενισχύεται, θέτοντας σε κίνδυνο τις δημοσιονομικές ισορροπίες, τα εισοδήματα των πολιτών, τους τζίρους του επιχειρείν και τα οικονομικά μεγέθη.

Ενδεικτικό της αλματώδους ανόδου των τιμών είναι η εκτίναξη του πληθωρισμού τον Μάρτιο με το ξέφρενο ράλι να συνεχίζεται και τον Απρίλιο. Σύμφωνα με τα στοιχεία λοιπόν, ο πληθωρισμός στον Μάρτιο ανήλθε στο 8,9% παραμένοντας σε υψηλά 27 ετών και ένα σκαλοπάτι μακριά από το ρεκόρ του 1994 (10,7%). Τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Ελληνική Στατιστική Αρχή ξεπερνούν τις εκτιμήσεις της Eurostat (8%), αλλά και το μέσο όρο στην Ευρωζώνη (7,5%), επιβεβαιώνοντας τα δυσοίωνα σενάρια για αύξηση κοντά στο 9%. Η ανοδική πορεία αποτυπώνεται εξάλλου από τον Φεβρουάριο, όπου ο δείκτης τιμών έφτασε στο 7,2%, από 6,2% τον Ιανουάριο και 5,1% το Δεκέμβριο του 2021 (3,4% τον Οκτώβριο, 4,8% τον Νοέμβριο).

Οι ιλιγγιώδεις αυξήσεις αδειάζουν τις τσέπες των νοικοκυριών καθώς μέσα σε ένα χρόνο το κόστος στο φυσικό αέριο αυξήθηκε κατά 68%, στον ηλεκτρισμό αυξήθηκε κατά 79%, στο πετρέλαιο θέρμανσης κατά 58,5%. Επίσης, κόβουν την… όρεξη οι ανατιμήσεις στα τρόφιμα που είναι στο 19,9%, στα λάδια και στα λαχανικά 13%. Κατά 26,8% αυξήθηκαν τα αεροπορικά εισιτήρια και κατά 16% αυτά των πλοίων. Κατά 18,5% αυξήθηκε το κόστος διαμονής σε ξενοδοχεία. Το πληθωριστικό τέρας που θρέφεται από τις συνεχείς ανατιμήσεις θα σκιάζει την οικονομική δραστηριότητα και το τρίμηνο του καλοκαιριού.

H ακρίβεια την ίδια στιγμή, όσο και αν μοιάζει παράδοξο, φαίνεται… να διασώζει τα κρατικά έσοδα. Πιο συγκεκριμένα αυξημένες κατά 496 εκατ. ευρώ ήταν οι εισπράξεις από τον ΦΠΑ το πρώτο τρίμηνο του έτους σε σχέση με τον στόχο που είχε τεθεί από το οικονομικό επιτελείο και πάνω από 1 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2021.

Παράλληλα και οι εισπράξεις από τον φόρο εισοδήματος είναι αυξημένες κατά 315 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο του προϋπολογισμού, εξέλιξη που δείχνει την ανθεκτικότητα των φορολογικών εσόδων. Σύμφωνα με τα στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, το πρωτογενές έλλειμμα ανέρχεται σε 1,65 δισ. ευρώ έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 1,33 δισ. ευρώ. Βέβαια, η εικόνα αυτή θα μπορούσε εύκολα να αντιστραφεί αν σημειωθεί ραγδαία πτώση της κατανάλωσης ελέω των αλμυρών τιμών, κάτι που μέχρι στιγμής δεν συμβαίνει, σε μεγάλη κλίμακα τουλάχιστον, καθώς οι αυξήσεις αφορούν αγαθά πρώτης ανάγκης τα οποία προφανώς δεν είναι εύκολο να περιορίσουν οι καταναλωτές.

Από την πλευρά τους, οι βιομηχανίες τροφίμων και οι εμπορικές επιχειρήσεις επικαλούνται τη ραγδαία αύξηση του κόστους παραγωγής και εμπορίας προϊόντων, με αποτέλεσμα το κόστος αυτό να μετακυλίεται σχεδόν εξ ολοκλήρου στα ράφια. Πλέον, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με ακρίβεια τη διάρκεια της ακρίβειας σε βασικά αγαθά, όπως είναι τα τρόφιμα, αφού σε πολύ μεγάλο βαθμό συναρτάται άμεσα με το κόστος των πρώτων υλών αλλά και της ενέργειας.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 15.05.2022