01/09/2019 18:23
Φωτογραφίες: Σταύρος Ευριπίδης
Η Παρασκευή 30 Αυγούστου ήταν η τελευταία ημέρα του Γιάννη Μπουτάρη στο δημαρχείο Θεσσαλονίκης. Ανάμεσα σε κούτες και αντικείμενα τυλιγμένα, έδωσε την τελευταία του συνέντευξη ως δήμαρχος Θεσσαλονίκης στη «ΜτΚ», μιλώντας για όλους και για όλα, ενώ μας ξενάγησε σε σημεία της πόλης, όπου αφήνει το αποτύπωμά του.
«Η πορεία μου στον δήμο με δίδαξε σεμνότητα, να λες την αλήθεια και κυρίως να μην φοβάσαι γι’ αυτήν. Για μένα δεν υπήρχε πολιτικό κόστος, γιατί ήξερα ότι δεν έχω πολιτικό μέλλον» είναι τα λόγια-απολογισμός του Γιάννη Μπουτάρη για όσα κέρδισε από την ενασχόληση του με τα κοινά. «Κουράστηκα. Απογοητεύτηκα. Αλλά μου άρεσε από την άλλη μεριά γιατί έγιναν πράγματα. Όμως φτάνουν οι δυο θητείες» λέει. Δεν σκέφτηκε στιγμή να παραιτηθεί, αν και αρκετές φορές δυσανασχέτησε. «Έβρισα και είπα όχι πάλι, αλλά δεν σκέφτηκα να φύγω». Ακόμα και μέσα στις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου, είχε την δική του τακτική όταν ανέβαιναν οι τόνοι. «Έκανα τον θυμωμένο. Στις πρώτες συνεδριάσεις στενοχωριόμουν, μετά όμως είπα στον εαυτό μου πως είναι θέατρο το δημοτικό συμβούλιο και δεν χρειάζεται να τρώω την ψυχή μου. Τέντωνα τους άλλους, για να τσιτωθούν και να εκτεθούν πιο πολύ από μένα. Μετά από ένα σημείο, δεν θύμωνα πραγματικά στις συνεδριάσεις» εξομολογείται.
Οι καλύτερες στιγμές του ως δήμαρχος ήταν όταν του έδωσαν παράσημα από τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία και όταν εξέφρασε την αντίρρησή του στον εντεταλμένο της Γερμανίδας καγκελαρίου για την Ελληνογερμανική Συνεργασία, Χανς-Γιοάχιμ Φούχτελ. «Είπα στα μούτρα του Φούχτελ ότι αυτό που κάνουν είναι λάθος και δεν θα συνεργαστώ άλλο. Πίστευα πολύ στην διαδικασία αλλά απομακρύνθηκα γιατί δεν γινόταν να μας ανακοινώνει ιδιωτική εταιρεία τα όσα θα συζητήσουμε στις συναντήσεις, μετά από εντολές του Βερολίνου» θυμάται.
Η χειρότερη στιγμή θα περίμεναν πολλοί να είναι η 19η Μαΐου του 2018 όταν του επιτέθηκαν στον Λευκό Πύργο. «Όχι, αυτό δεν μπορώ να πω ότι ήταν το χειρότερό μου. Η χειρότερη στιγμή ήταν πέρυσι τον Νοέμβριο που ήρθαν στο σπίτι μου και έγραψαν συνθήματα στους τοίχους. Τρόμαξε η γυναίκα και τα παιδιά μου και αυτό πραγματικά με πείραξε, αισθάνθηκα άσχημα».
Η πρώτη ανάμνηση
«Ένα πράγμα θυμάμαι έντονα που μου έκανε εντύπωση την πρώτη ημέρα που ήρθα στο δημαρχιακό μέγαρο ως δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Περίμενα να μπω στο ασανσέρ μαζί με άλλους. Όταν ήρθε, μπήκα μέσα και είδα ότι δεν μπαίνει κανένας άλλος. «Γιατί δεν μπαίνετε ρε παιδιά;» τους ρώτησα και μου απάντησαν ότι απαγορεύεται να μπει άλλος στο ασανσέρ όταν είναι ο δήμαρχος. Μπλόκαρα με αυτό. Δεν ξέρω πως λειτουργούσαν, ούτε θέλω να μάθω».
Αυτή είναι η πρώτη ανάμνηση του Γιάννη Μπουτάρη από το δημαρχείο Θεσσαλονίκης το 2011, όταν εκλέχθηκε για πρώτη φορά δήμαρχος. Εκείνη την στιγμή συνειδητοποίησε πολλά πράγματα, που το βράδυ της 14ης Νοεμβρίου του 2010 δεν πρόλαβε να σκεφτεί. «Υπήρχε μεγάλη ένταση κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου αλλά και κούραση. Μετά την νίκη - που ήρθε αργά εκείνο το βράδυ - νιώσαμε απελευθέρωση. Δεν το συνειδητοποίησα απολύτως τι έγινε. Έλεγα: «εντάξει, δήμαρχος, και;» θυμάται.
«Την επόμενη των εκλογών τα πράγματα έγιναν πιο σοβαρά συνειδητοποίησα πόσο βαρύ έργο είναι να είσαι δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Ένιωσα ότι πρέπει να αλλάξω σελίδα στην πόλη. Η Θεσσαλονίκη, ήταν πάρα πολύ εσωστρεφής και κομπλεξαρισμένη σε σχέση με την Αθήνα. Εγώ έλεγα ότι δεν με ενδιαφέρει να είναι πρωτεύουσα η Θεσσαλονίκη, αλλά να είναι η καλύτερη επαρχιακή πόλη της Ευρώπης. Νομίζω το κατάφερα σε μεγάλο βαθμό, αν αναλογιστείς την αύξηση του τουρισμού και τα σχόλια των επισκεπτών».
Περνώντας με τον Γιάννη Μπουτάρη αρκετές από τις τελευταίες ώρες του ως δήμαρχος, μας έδωσε την εντύπωση πως τελικά το συμπέρασμά του είναι ότι μέσω της τοπικής αυτοδιοίκησης δεν μπορούν να γίνουν πολλά πράγματα. «Το δημαρχιλίκι είναι κανονικός ευνουχισμός, δεν μπορείς να κάνεις όλα τα πράγματα που θες. Πάντα μπλέκονται και κάποιοι άλλοι. Ο κόσμος όμως λέει τα παράπονα στον δήμαρχο, όχι στον υπουργό, τον περιφερειάρχη ή τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Για αυτό τον λόγο ο δήμαρχος πρέπει να έχει πλήρη και αυτόνομη αρμοδιότητα για ό,τι συμβαίνει στον δήμο του. Αν δεν οριοθετηθούν οι αρμοδιότητες της δημοτικής αρχής δεν θα πάμε μπροστά». Σύμφωνα με τον ίδιο, οι δήμοι έχουν ως υποχρέωση την καθαριότητα, τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, την έκδοση κανονιστικών αποφάσεων, ενώ μικρή επιρροή έχουν στο συγκοινωνιακό και κυκλοφοριακό, αλλά και τα σχολεία. «Δεν έχει ουσιαστικές αρμοδιότητες ο δήμος. Τι; Να φροντίζουμε τα τραπεζοκαθίσματα; Και αυτό δεν μπορεί να γίνει αν δεν έχουμε δημοτική αστυνομία και μεγαλύτερα πρόστιμα» τονίζει.
Ήταν έτοιμη η πόλη για τον Μπουτάρη;
Για πολλούς η εκλογή και μόνο ενός ανθρώπου κεντροαριστερού που δεν προερχόταν από την σκληρή πολιτική σκηνή, ήταν αρκετή για να αλλάξει εποχή η πόλη. Ωστόσο, η προσωπικότητα του απερχόμενου δημάρχου μοίρασε στα δυο άκρα τους Θεσσαλονικείς.
Υπήρχαν αυτοί που τον λάτρευαν και ήταν θερμοί υποστηρικτές του και αντίθετα αυτοί που έφταναν στα όρια του μίσους. «Αυτό δεν με επηρέασε καθόλου. Το πρώτο που αισθάνθηκα και έλεγα είναι ότι δεν θα με αλλάξει ο δήμος, εγώ θα αλλάξω τον δήμο» διευκρινίζει, λέγοντας πως δεν υπήρχε μίσος αλλά ζήλεια. «Είμαι πλέον 77 ετών και ξέρω ότι κανείς δεν σε λατρεύει ούτε σε μισεί. Απλά, δεν μπορείς να αρέσεις σε όλους».
Ο κόσμος δεν ήταν έτοιμος για πολλά από αυτά που έκανε, ενώ ο ίδιος επικεντρώνεται και στον χαρακτήρα του που μπορεί να επηρέαζε την γνώμη του κόσμου. «Είμαι αστός, όμως είχα ορισμένα κουσούρια όπως αλκοολικός, γυναικάς και ό,τι άλλο, που δημιουργούσε μια εικόνα κακού παιδιού. Δεν συμβάδιζε με το ‘κομιλφό’ που είναι οι αστοί. Ο κόσμος σίγουρα δεν ήταν έτοιμος ούτε για το gay pride, ούτε για τους μετανάστες και άλλα. Σήμερα όμως, αν κρίνω από το πώς μου μιλάνε στον δρόμο, ειδικά τώρα που μου λένε ‘μας αφήνεις και τι θα κάνουμε’, δείχνουν αποδοχή. Άλλωστε, τη δεύτερη φορά, στη δεύτερη Κυριακή, ο κόσμος με έβγαλε 58%, που σημαίνει με είχαν αποδεχθεί».
Ανάμεσα σε αυτά που αφήνει κληρονομιά στον νέο δήμαρχο μα κυρίως στην πόλη, ο ίδιος ο κυρ Γιάννης ξεχωρίζει την εξωστρέφεια, την οικονομική και λειτουργική εξυγίανση του δήμου, την εξασφάλιση νέων πηγών χρηματοδότησης, τη στήριξη των ευπαθών κοινωνικών ομάδων και την προοπτική αναπτυξιακής πορείας για την πόλη.
Ο Κεμάλ και οι τουρίστες
«Αν δεν ξέρεις το παρελθόν σου, δεν μπορείς να χτίσεις το μέλλον σου». Αυτή ήταν η κεντρική ιδέα του Γιάννη Μπουτάρη πίσω από κάθε του κίνηση που έφερε την ανάδειξη της ιστορίας της πόλης και στη συνέχεια την εξωστρέφεια και την αύξηση του τουρισμού. «Στη Θεσσαλονίκη είχαμε συνύπαρξη Ελλήνων, Εβραίων και Οθωμανών. Αυτό που αφήνω είναι η ανάδειξη των παρουσιών αυτών στην πόλη. Όλη η συνεργασία και η σχέση που μπορούμε να έχουμε με τους Τούρκους, τους Εβραίους, τους Βορειομακεδόνες, τους Αρμένιους κ.ά. πρέπει να είναι νόμιμη και με συνεχή παρουσία» σχολιάζει στη «ΜτΚ», έξω από το Προξενείο της Τουρκίας στη Θεσσαλονίκη. Ο ίδιος κατηγορήθηκε πολλάκις για τις προθέσεις του με την γειτονική χώρα και για τις κινήσεις του. «Δεν καταλάβαιναν τι ήθελα να κάνω» δηλώνει, αναφέροντας πως πλέον οι Τούρκοι τουρίστες στην πόλη αγγίζουν τις 150.000, ενώ υπάρχουν πολλοί που έχουν αγοράσει σπίτια και στήνουν επιχειρήσεις εδώ.
Το «I don’t give a shit» που είπε για τις σφαγές Ελλήνων από τον Κεμάλ, αν και παρερμηνεύτηκε, το έχει μετανιώσει και είναι μια από τις στιγμές που θα προτιμούσε να κρατήσει το στόμα του κλειστό, όπως λέει. «Υπερέβαλα στον τρόπο που εκφράστηκα αλλά προφανώς παρερμηνεύτηκε. Προσωπικά δεν δίνω δεκάρα για τον Κεμάλ, αλλά με ένοιαζε να εκμεταλλευτώ την προσωπικότητά του για την πόλη. Με αυτό που είπα εννοούσα ότι ο έμπορος απέναντι από το προξενείο αν καθημερινά κονομάει από τους τουρίστες, δεν θα σκέφτεται τις σφαγές του Κεμάλ αλλά το παρόν του και το μέλλον του που βελτιώνονται. Εγώ περίμενα ότι αυτά τα μαγαζιά θα πουλάνε ακόμα και αγαλματάκια του Κεμάλ. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία, είναι σφαγέας, αλλά από εκεί και πέρα για τους Τούρκους είναι πατέρας και θεός, κι αυτό μπορούμε να το αξιοποιήσουμε».
Καθαριότητα και ανακύκλωση
Ο αστικός μύθος για τον Γιάννη Μπουτάρη, είναι ότι έχασε την μάχη της καθημερινότητας στην πόλη, με πρώτο ζήτημα την καθαριότητα. Ο ίδιος αντικρούει αυτή την άποψη και παρουσιάζει διαφορετικά στοιχεία στον απολογισμό του. Μας πήγε στον Σταθμό Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων του δήμου Θεσσαλονίκης, που λειτουργούσε παράνομα και νομιμοποιήθηκε στη διάρκεια της θητείας του.
«Παραλάβαμε στόλο 70 αυτοκινήτων, από τα οποία λειτουργούσαν τα 7. Όπως θυμάστε, η καθαριότητα είχε καταρρεύσει το 2010. Στη θητεία μας ανανεώσαμε όλο τον στόλο των οχημάτων και πλέον έχουμε 128 νέα οχήματα» αναφέρει, τονίζοντας ότι η διοίκησή του κατάφερε να επιβάλλει συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού στην προμήθεια ανταλλακτικών.
Το μεγάλο άλμα για τον δήμο Θεσσαλονίκης ήταν η ανακύκλωση. Από το 0% έφτασε σε 8 χρόνια στο 20%, φέρνοντας τη Θεσσαλονίκη στην πρώτη θέση πανελλαδικά. Ωστόσο, ο Γιάννης Μπουτάρης ήθελε να αλλάξει τον τρόπο αποκομιδής και τα σκουπίδια, αντί στο ΧΥΤΑ, να καταλήγουν σε κέντρο διαλογής για να μετατρέπονται σε ενέργεια. «Επίσης, δεν καταφέραμε να αλλάξουμε την συμπεριφορά των πολιτών σε αυτό το θέμα».
Οι αναπλάσεις που άλλαξαν την πόλη
Μια διαφορετική μορφή της πόλης παραδίδει ο Γιάννης Μπουτάρης στους Θεσσαλονικείς. Ήταν υπέρ των πεζοδρομήσεων και αυτό αποτυπώθηκε σε πολλά σημεία της πόλης, από την Αγ. Σοφίας που έγινε η μεγάλη παρέμβαση μέχρι και την οδό Αγίου Μηνά που παραδόθηκε πρόσφατα. «Σε όλο τον κόσμο οι πεζοδρομήσεις είναι αναγκαίες, γιατί μειώνεται η κυκλοφορία των αυτοκινήτων και αρχίζει ο κόσμος να περπατάει στην πόλη» υποστηρίζει.
Συνολικά, η απερχόμενη διοίκηση έκανε συστηματικές και ολοκληρωμένες παρεμβάσεις σε περισσότερα από εξήντα σημεία της πόλης, τόσο στο κέντρο όσο και στις δημοτικές κοινότητες. Η ανάπλαση στην πλατεία Χρηματιστηρίου και Εμπορίου, στην Αισώπου αλλά και τα έργα που είναι σε εξέλιξη στην πλατεία Ελευθερίας, στην οδό Κάστρων μεταμορφώνουν την πόλη.
Ο Γιάννης Μπουτάρης όμως, στο έργο που θέλησε να μας ξεναγήσει είναι στην πλατεία Φαναριωτών, που αρχίζει από τη Λ. Νίκης με Γούναρη. Πρόκειται για ένα από τα τελευταία έργα της απερχόμενης διοίκησης που αναμένεται να παραδοθεί στο προσεχές διάστημα και ο κ. Μπουτάρης δεν κρύβει την περηφάνια του. «Είναι ένα πολύ σημαντικό έργο, γιατί μαζί με τη Στρατηγού Καλλάρη απελευθερώνει τον χώρο από αυτοκίνητα. Θα βλέπεις από τη θάλασσα μέχρι και τον Πύργο Τριγωνίου. Είναι ένα θέαμα που σε παροτρύνει να ανακαλύψεις και να περπατήσεις την πόλη». Η θέση του για τα αυτοκίνητα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης είναι ξεκάθαρη: όσο λιγότερα, τόσο το καλύτερο. Για όσους όμως παραπονιούνται για το πού θα παρκάρουν, απαντάει: «Σε καμία πόλη του κόσμου δεν είναι υποχρεωμένος ο δήμος να παρέχει δωρεάν παρκινγκ». Όσο για το σύστημα ελεγχόμενης στάθμευσης «Τhesi», στον απολογισμό του ο Γιάννης Μπουτάρης στηρίζει ότι πέτυχε. «Η ουσία είναι ότι έρχονται επισκέπτες και βρίσκουν χώρο να παρκάρουν. Αν θέλεις εσύ να παρκάρεις το αμάξι σου μπροστά στο μαγαζί σου, αυτό τελείωσε» εξηγεί.
Επίσης, στα θετικά κατατάσσει και τα πασαλάκια που τοποθετήθηκαν σε διάφορα σημεία για τη δημιουργία λεωφορειολωρίδων. «Στην αρχή όλοι μας έβριζαν για αυτό, αλλά τελικά αποδεικνύεται ότι λειτούργησε θετικά για την κυκλοφορία στην πόλη» αναφέρει. Η παρέμβαση αυτή, αναπλάσεις και άλλα έργα έγιναν με τα χρήματα που δώρισε το Ίδρυμα Σ. Νιάρχος στην πόλη. «Ήταν μια δική μου επιτυχία» ομολογεί χωρίς να θέλει να μοιραστεί πως κέρδισε την εμπιστοσύνη τους. «Μας έδωσαν 5 εκατ. ευρώ για τεχνικά έργα και ακόμα 5 εκατ. για την κοινωνική πολιτική. Ως φόρο τιμής, η οδός Κάστρων που γίνεται η ανάπλαση, θα μετονομαστεί σε οδό Σ. Νιάρχου».
Η σχέση με τους Εβραίους
Μεγάλο βάρος κατά την διάρκεια της θητείας του έδωσε και στην Εβραϊκή Κοινότητα της πόλης. Πράγμα για το οποίο επίσης κατηγορήθηκε και μάλιστα πολλοί άφηναν σχόλια με υπονοούμενα. «Ας με κατηγορούν. Δεν με ενδιαφέρει καθόλου. Εγώ ξέρω ότι η εβραϊκή κοινότητα της πόλης ήταν κρυμμένη για λόγους τύψεων» απαντά. Η πρώτη επαφή του με την εβραϊκή κοινότητα έγινε σε μικρή ηλικία. «Είχε έναν φίλο και συνεργάτη ο πατέρας μου, που τον έλεγαν Νταβίγκο Προφοράδο. Ο ίδιος είχε μεταφερθεί στη Γερμανία σε στρατόπεδο συγκέντρωσης και ήταν από αυτούς που σώθηκαν και πάντα μου έλεγε διάφορες ιστορίες». Όμως, συνειδητοποίησε πραγματικά τι είχε συμβεί, στην παρουσίαση του Μαρκ Μαζάουερ στο Ολύμπιον, για το βιβλίο του «Θεσσαλονίκη, Πόλη των Φαντασμάτων». «Τότε κατάλαβα όσα είχαν γίνει και όταν ανέλαβα δήμαρχος αισθάνθηκα ότι είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για να το αφήσεις κάτω από το χαλί».
Μάλιστα, η ενασχόλησή του με την εβραϊκή ιστορία στην πόλη, θα αποτελεί και το επόμενο του βήμα, μετά το δήμο Θεσσαλονίκης, καθώς θα είναι πρόεδρος για τα τρία πρώτα χρόνια και ισόβιο μέλος του δ.σ. του Μουσείου Ολοκαυτώματος που θα κτιστεί δίπλα από το πάρκο μνήμης στον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό της Θεσσαλονίκης. «Η ανάδειξη του εβραϊκού παρελθόντος παράλληλα με το Οθωμανικό και Ελληνικό στοιχείο θα εμφανιστούν στο μουσείο. Θα είναι ένα ιστορικό μουσείο της πόλης. Ο αφανισμός αυτής της κοινότητας άλλαξε την ταυτότητα της πόλης και αυτό δεν είναι γνωστό. Φυσικά, θα έχει και εκπαιδευτικό χαρακτήρα, διότι είναι και μουσείο ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτό που λέμε «Ποτέ Ξανά» και «Δεν Ξεχνώ» είναι καιρός να μην μείνει στο χαρτί, αλλά να αποκτήσει θεμέλια» δηλώνει ο Γιάννης Μπουτάρης. Στο τέλος του καλοκαιριού του 2020 αναμένεται να ξεκινήσουν οι εργασίες για την ανέγερση του κτιρίου, ενώ έως τον Δεκέμβριο θα καταλήξουν και στο πρόσωπο του γενικού διευθυντή. «Υπολογίζεται ότι θα έχουμε πάνω από 200.000 επισκέπτες σε πλήρη ανάπτυξη της λειτουργίας του Μουσείου, σύμφωνα με μελέτη βιωσιμότητας. Είναι το μοναδικό σεφαραδίτικο μουσείο στον κόσμο, όλα τα άλλα έχουν να κάνουν με Ασκεναζίτες» μας ενημερώνει περπατώντας στους χώρους που θα κτιστεί το μουσείο.
Στο σημείο που θα ανεγερθεί το Μουσείο Ολοκαυτώματος
Προβλήτα Α’
Σε ένα ακόμα μέρος που αφήνει το αποτύπωμά του ο Γιάννης Μπουτάρης είναι το λιμάνι της πόλης, καθώς διεκδίκησε και πέτυχε την εξαίρεση της προβλήτας Α’ από την ιδιωτικοποίηση του ΟΛΘ.
«Δεν το θεωρώ νίκη. Να σου πω την αμαρτία μου, περίμενα πιο πολλά, να ανήκει μόνο στον δήμο. Αλλά τελικά είναι πιο λογικό να είναι και ΟΛΘ, που ανέλαβε την καθαριότητα και τη φύλαξη. Επίσης είναι θετικό ότι το 3% από τον τζίρο του ΟΛΘ, έρχεται στον δήμο» υπογραμμίζει.
Μια αγκαλιά για τους πρόσφυγες
Η διοίκηση του δήμου Θεσσαλονίκης αλλά και ο ίδιος ο Γιάννης Μπουτάρης άσκησαν μια διαφορετική πολιτική στην κρίση του προσφυγικού, σε σχέση με άλλους δήμους στην Κεντρική Μακεδονία. Η Θεσσαλονίκη ήταν μια πόλη που απορρόφησε μεγάλο όγκο προσφύγων και μεταναστών και στις αρχές υπήρχαν μεγάλα προβλήματα για την εγκατάσταση τους. Ο κ. Μπουτάρης επέλεξε να μην αναζητήσει τρόπους να τους απομακρύνει, αλλά λύσεις να τους εντάξει στην πόλη. «Δεν είναι θέμα ευαισθησίας. Οι άνθρωποι διώχτηκαν και ξεσπιτώθηκαν. Δεν ξέρεις καν τι έκαναν εκεί στη χώρα τους, αν ήταν γιατροί ή μαραγκοί. Πρέπει να τους χρησιμοποιήσουμε. Γιατί να πάνε στη Γερμανία, καλύτερα θα είναι εκεί; Η Ελλάδα είναι πιο καλή και φιλόξενη χώρα» αναφέρει.
Ανάμεσα στις δομές που δημιούργησε ο δήμος για αστέγους, ναρκομανείς, κακοποιημένες γυναίκες και αναξιοπαθούντες, ο Γιάννης Μπουτάρης θέλησε να μας ξεναγήσει στο Φιλοξενείο Αιτούντων Άσυλο στην Τούμπα, που εγκαινιάστηκε το 2014. Όπως ήταν αναμενόμενο, στην αρχή υπήρχαν αντιδράσεις από τους περίοικους στην γειτονιά για την δημιουργία του χώρου. «Ηρέμησαν σιγά σιγά. Οργανώσαμε συζητήσεις και εργαστήρια συμμετοχικού σχεδιασμού με τους περίοικους. Κάναμε την παιδική χαρά στο διπλανό χώρο και άρχισαν να παίζουν τα ελληνόπουλα με τα προσφυγόπουλα. Είδαν ότι οι άνθρωποι είναι φιλικοί και τους αγάπησαν τελικά».
Στο φιλοξενείο ή «προσφυγόπουλο», όπως το έλεγε ο κυρ Γιάννης, φιλοξενούνται 30 άτομα, κυρίως οικογένειες που διαμένουν εκεί μέχρι να λάβουν άσυλο. «Τους παρέχονται τα πάντα, από ιατρική περίθαλψη μέχρι νομική υποστήριξη» τονίζει, αναφέροντας επίσης το πρόγραμμα REACT για τη στέγαση και ένταξη των προσφύγων στον αστικό ιστό, που είναι και το μεγάλο στοίχημα της ένταξης των προσφύγων στις τοπικές κοινωνίες και της απομάκρυνσης των στρατοπέδων.
Το μετρό και ο σταθμός Βενιζέλου
Στα αρχαία του σταθμού Αγίας Σοφίας του μετρό, ο Γιάννης Μπουτάρης μας μίλησε για το έργο αυτό που ταλαιπώρησε την πόλη. Ο ίδιος, όπως εξιστορεί, από την πρώτη στιγμή ήταν αντίθετος στο έργο αυτό για την πόλη. «Ξεκίνησε με υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, την Βάσω Παπανδρέου. Δεν υπήρχαν έτοιμες μελέτες και της είχα πει ότι η πόλη θα εξυπηρετηθεί καλύτερα με τραμ που θα καλύπτει 45 χιλιόμετρα, για το οποίο υπήρχαν και σχέδια. Μου απάντησε ότι είναι ταμπού για τη Θεσσαλονίκη το μετρό. Το ξεκίνησαν πρόχειρα επί Νέας Δημοκρατίας για να ικανοποιήσουν τον κομπλεξισμό απέναντι στην Αθήνα».
Η παρέμβαση του Γιάννη Μπουτάρη για τον σταθμό Βενιζέλου, έπαιξε ιδιαίτερο ρόλο για την εξέλιξη του έργου. «Ο δήμος Θεσσαλονίκης τυπικά δεν έχει κανένα ρόλο στο μετρό, αλλά ουσιαστικά δεν μπορεί να γίνονται τέτοια έργα και να μην έχει άποψη. Δεν ξέρω μέχρι τι βαθμό επηρέασα αλλά ξέρω ότι ήμασταν ενεργοί για τις εξελίξεις, ειδικά στη Βενιζέλου. Εκεί έγιναν λάθη εξ’ αρχής, που διαμόρφωσαν την αντίληψη «ή αρχαία ή μετρό». Όταν άλλαξε όμως η διοίκηση της ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. έγινε η μελέτη και ξαφνικά βρέθηκε λύση «και αρχαία και μετρό».
Εξ’ αρχής υποστήριζε την τεχνική in situ και όχι την απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαίων. «Εγώ βλέπω ότι θα συνεχίσει όπως είναι ο προγραμματισμός. Το σκαλίσανε να γυρίσουμε στην παλιά λύση αλλά μόνο το ΚΑΣ μπορεί να πει σταματάμε ο,τι κάναμε και ξεκινάμε την μεταφορά. Αν γίνει αυτό, θα υπάρχει καθυστέρηση τεσσάρων χρόνων» εκτιμά για το έργο και όσα ακούγονται ξανά το τελευταίο διάστημα.
Στο σταθμό της Αγ. Σοφίας έγινε αναδιαμόρφωση του χώρου, καθώς τα 2/3 καταλαμβάνονται από τα αρχαιολογικά ευρήματα που βρήκαν οι αρχαιολόγοι. Στις ανασκαφές αποκαλύφτηκε και μαρμαρόστρωτος δρόμος του 4ου αιώνα. Αποφασίστηκε να αποσπαστεί και να επανατοποθετηθεί μετά από εργασίες στον παντορροϊκό αγωγό, ωστόσο τελικά αποφασίστηκε ότι δεν χωράει ξανά στο σημείο.
Το συμμάζεμα των οικονομικών
Η διοίκηση Μπουτάρη έφερε την οικονομική εξυγίανση του δήμου μετά την δημαρχία Παπαγεωργόπουλου και αφήνει σήμερα στα ταμεία του δήμου περίπου 50 εκατ. ευρώ. «Είχα την τύχη να έχω αντιδήμαρχο Οικονομικών στην αρχή τον Χασδάι Καπόν, που πραγματικά είχε πλήρη γνώση για το πώς λειτουργούν τα οικονομικά και επιπλέον ήταν νοικοκύρης. Αυτός έφερε όλα τα πράγματα σε μια σειρά. Επίσης, έγιναν κάποιες οικονομίες στις ανάγκες του δήμου και η διαδικασία των προμηθειών βελτιώθηκε» εξηγεί. Ο δήμος εξασφάλισε χρήματα από χρηματοδοτικά εργαλεία και οργανισμούς, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ και το Open Society Foundation. Σημαντικό είναι ακόμα πως στο διάστημα των δυο θητειών, η διοίκηση Μπουτάρη μείωσε τα δημοτικά τέλη κατά 42,5% για τις κατοικίες και κατά 37,5% για τους επαγγελματικούς χώρους.
Όσα δεν έκανε
«Μια σαχλαμάρα που είπα προεκλογικά ήταν ότι σε έξι μήνες θα καθαρίσω την πόλη. Δεν ήξερα τι μου γινόταν» αναγνωρίζει ο απερχόμενος δήμαρχος ως υπόσχεση που δεν τήρησε.
Σε αυτά που δεν μπόρεσε ή πρόλαβε να κάνει, συγκαταλέγει τις αναπλάσεις που επιθυμούσε να κάνει στην πλατεία Αριστοτέλους αλλά και στην παραλία. «Έβλεπα στο κρηπίδωμα μπροστά την κατασκευή σκαλοπατιού μέσα στη θάλασσα. Για την πλατεία ουσιαστικά θα βασιζόμασταν στο σχέδιο του Εμπράρ, που ανάμεσα σε άλλα είχε σιντριβάνι στη μέση. Επίσης, το άγαλμα του Αριστοτέλη είναι σε λάθος σημείο, θα έπρεπε να είναι σε περίοπτη θέση, όπως για παράδειγμα στο λουλουδένιο ρολόι». Είχαν γίνει δυο μελέτες για την ανάπλαση της κεντρικής πλατείας της Θεσσαλονίκης, αλλά δεν προχώρησε ο διαγωνισμός. «Θεωρήσαμε πως έπρεπε να γίνει η πλατεία Ελευθερίας, που έχει ιδιαίτερο συμβολισμό, και μετά θα έρθει και η ώρα της Αριστοτέλους» επισημαίνει.
Στα σχέδια έμεινε και η επέκταση του ξύλινου ντεκ στην παραλία. «Ο Σταύρος Καλαφάτης είχε προτείνει να επεκταθεί η παλιά παραλία. Εμείς είχαμε σκοπό να κάνουμε ένα έργο πιο ακριβό. Τελικά είχε αποφασιστεί να επεκταθεί με ξύλινο ντεκ κατά 15 μέτρα. Είχε αναλάβει την μελέτη και την κατασκευή η Εγνατία Α.Ε. αλλά εδώ και τρία χρόνια δεν έγινε τίποτα» δηλώνει, την ώρα που δεν προχώρησε ούτε η παράκτια συγκοινωνία αλλά ούτε και η πλατεία Διοικητηρίου. «Και αυτά ήταν μια υποχρέωση της Εγνατίας Οδού που είχε αναλάβει, αλλά δεν το έκανε» σημειώνει.
Το προσωπικό του όραμα για την νέα παραλία ήταν να γίνει όπως το Τελ Αβίβ. «Μετά τον Λευκό Πύργο θα την ήθελα με άμμο, να τοποθετηθούν κυματοθραύστες και να υπάρχει καλύτερη πρόσβαση στη θάλασσα» φαντάζεται. Το βασικό όμως για την νέα παραλία, είναι ότι παραχωρήθηκε στον δήμο η χρήση της και ολοκληρώθηκε το δεύτερο κομμάτι φθηνότερα από τον προϋπολογισμό και μέσα στις προγραμματισμένες προθεσμίες χωρίς καθυστερήσεις.
Ο ΓΑΠ, ο Τσίπρας και ο Σαμαράς
Ως δήμαρχος συνεργάστηκε με τέσσερις πρωθυπουργούς και πρόλαβε έστω και για δυο μήνες τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Το 2010, εκλέχθηκε έχοντας την στήριξη μάλιστα από το ΠΑΣΟΚ και τον Γιώργο Παπανδρέου. Για τον ίδιο έχει να πει πως «θα τον χαρακτήριζα αιθεροβάμονα, δεν κατάφερε ποτέ να αντιληφθεί την ελληνική πραγματικότητα».
Με τον Αλέξη Τσίπρα υπήρχε μια καλή συνεργασία, τόσο πολύ που ο πρώην πρωθυπουργός ήθελε να τον εντάξει και στα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές. «Δεν ξέρω για ποιο λόγο, αλλά από την πρώτη μέρα είχαμε μια καλή χημεία με τον Τσίπρα. Με άκουγε, και όσες φορές του ζήτησα κάτι, το έκανε. Ήταν μάγος, έχει το χάρισμα» λέει για τον Αλέξη Τσίπρα.
Για αυτόν που δεν θέλει να ακούσει τίποτα είναι ο Αντώνης Σαμαράς. «Δεν θέλω να ακούω το όνομά του. Δεν τον εκτιμώ καθόλου. Ένας από τους λόγους που μπλόκαρε το Μακεδονικό ήταν αυτός. Από την μια μεριά έριξε τον Μητσοτάκη και από την άλλη φώναζε η Μακεδονία είναι μία και ελληνική. Δεν είναι έτσι, αγόρι μου, διάβασε λιγάκι ιστορία. Έτσι και αλλιώς η γιαγιά σου ήταν Μακεδονομάχος» αναφέρει.
Αυτός που λάτρεψε ήταν ο Λουκάς Παπαδήμος. «Αν και ήταν για μικρό χρονικό διάστημα πρωθυπουργός με κάλεσε δυο φορές στην Αθήνα και ήταν εξαιρετικός».
«Τον Κυριάκο Μητσοτάκη τον πρόλαβα ως υπουργό και τον ξέρω πολλά χρόνια. Μου θυμίζει τον Σημίτη, δεν είναι τραβηχτικός. Όμως θεωρώ ότι θα είναι εξαιρετικά αποτελεσματικός, γιατί είναι καταρτισμένος και γνωρίζει τα θέματα. Η προετοιμασία του και όσα δείχνει μέχρι στιγμής δημιουργούν την αίσθηση ότι τα πράγματα πάνε να μπουν σε έναν καλό δρόμο» δηλώνει για τον νέο Έλληνα πρωθυπουργό.
«Με αδίκησε η "Πρωτοβουλία";»
Η «Πρωτοβουλία» γεννήθηκε το 2006 από ένα φάσμα ανθρώπων που άνηκαν σε διαφορετικούς χώρους και ιδεολογίες. Ήταν έκπληξη που το 2010 κατάφερε και πήρε τον δήμο με επικεφαλής τον Γιάννη Μπουτάρη. Η διάλυση της ήταν αναμενόμενη μετά την απόφαση του δημάρχου, να μην είναι ξανά υποψήφιος. «Η απόφαση μου ήταν εξ αρχής να μην κατέβω τρίτη φορά. Όμως το καλοκαίρι του 2018 είχα πολλές πιέσεις από παντού για να κατέβω ξανά, με πρώτο τον Τσίπρα. Τότε άρχισα να αμφιταλαντεύομαι, αλλά ήρθε η χαριστική βολή με την απλή αναλογική και αποφάσισα να μην κατέβω» λέει για την απόφαση του. Δεν τον φοβίζει που δεν θα υπάρχει στίγμα της «Πρωτοβουλίας» στο νέο δημοτικό συμβούλιο για να αναφέρει το έργο του, καθώς γνωρίζει ότι όσα έκανε είναι γραμμένα σε διεθνή και τοπικά μέσα. «Όσα έγιναν δεν διαγράφονται» αναφέρει χαρακτηριστικά. «Όσοι πουν ότι δεν έκανα τίποτα, το λένε για να με αποδημήσουν» συμπληρώνει.
Στην ερώτηση αν αδίκησε την παράταξή του και αν δεν την προστάτεψε, απαντάει: «Εμένα με αδίκησε η Πρωτοβουλία; Η παράταξη του Καλαφάτη, που ήταν η αντιπολίτευση, κάθε φορά ερχόταν στο δημοτικό συμβούλιο όλοι μαζί και έστηναν μπλοκ. Οι δικοί μας ερχόντουσαν όποτε ήθελαν και πολλές φορές δεν έρχονταν και καθόλου. Ποτέ δεν είχα όμως τιμωρητική διάθεση». Ωστόσο απορρίπτει τίτλους κτήσης της παράταξης, θεωρώντας πως απλά αυτός ήταν μπροστά και λειτούργησε ως συγκολλητική ουσία στην πολυμορφία. Για την κατάρρευση της παράταξης και την αποχώρηση της Καλυψώς Γούλα, επισημαίνει πως «την στήριξα όσο μπορούσα, αλλά μην ξεχνάμε δεν είπα ποτέ ότι θα δώσω δακτυλίδι. Έγιναν μερικές παρεξηγήσεις επειδή δέχτηκα εγώ πολλούς υποψηφίους και ευχήθηκα καλή επιτυχία σε όλους. Πιστεύω όμως ότι δεν χειρίστηκε σωστά την διαδικασία της εκλογής της ως επικεφαλής».
Θα άφηνε ξανά «τα γίδια ελεύθερα», γιατί θεωρεί πως ήταν αποτελεσματικό. «Αν δεν λειτουργούσε, καταρχήν εγώ θα τρελαινόμουν. Οι αντιδήμαρχοι αναλάμβαναν πρωτοβουλίες με βάση την δουλειά τους. Για παράδειγμα η Καλυψώ Γούλα έκανε δέκα δομές στην κοινωνική πολιτική που δεν υπήρχαν, εγώ δεν έκανα τίποτα απλά έλεγα προχώρα».
Tα παράπονα για τα ιδρυτικά μέλη
Τα ιδρυτικά μέλη της Πρωτοβουλίας, εκτός από τον Γιάννη Μπουτάρη ήταν ο Παναγιώτης Αβραμόπουλος και ο Ανδρέας Κουράκης. Ήταν δίπλα του σε κάθε στιγμή στην πρώτη προεκλογική περίοδο του 2010 και όταν εκλέχθηκε, τους αγκάλιασε και τους ρώτησε «τώρα τι κάνουμε». Όμως η τριάδα άρχισε να παρουσιάζει από νωρίς ρωγμές. «Από την πρώτη στιγμή που αναλάβαμε θεώρησαν ότι έπρεπε να συνδιοικούμε. Αυτό δημιούργησε εξ’ αρχής προβλήματα. Προσπάθησα να έχω όσο το δυνατόν μια καλή επικοινωνία μαζί τους για να μπορέσει να προχωρήσει ο δήμος. Ο Κουράκης ήταν πολύ συγκεντρωτικός και ισχυρογνώμων. Ο Αβραμόπουλος ήταν πιο μαλαγάνας» σχολιάζει. Το παράπονό του από τους δυο άντρες είναι ότι δεν τον στήριξαν όσο θα έπρεπε. «Έβλεπαν ότι κάνω άνοιγμα προς την Τουρκία και τον Ισραήλ και πότε δεν ήρθαν σε μια δεξίωση του Τουρκικού προξενείου ή σε συναγωγή. Ουσιαστικά δεν στήριζαν αυτό που προσπαθούσα» επισημαίνει. Το γυαλί βέβαια έσπασε στην δεύτερη θητεία, με τον καθένα για διαφορετικό λόγο. «Με τον Κουράκη έσπασε ο δεσμός όταν δεν τον έκανα αντιδήμαρχο Τεχνικών Έργων. Εγώ του πρότεινα να γίνει αντιδήμαρχος της Κοινωνίας των Πολιτών, αλλά αυτός επέμενε στις τεχνικές υπηρεσίες, όπου ήταν το πρώτο διάστημα και η απορροφητικότητα του τεχνικού προγράμματος δεν ήταν ούτε 10%. Ο Αβραμόπουλος στη δεύτερη θητεία, ως πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου ξεσάλωσε. Έκλεινε την συζήτηση μιλώντας πιο πολύ και από τον δήμαρχο περί ανέμων και υδάτων. Είχα φτάσει στο αμήν, πέρασαν τα 2,5 χρόνια που αλλάζουν οι θέσεις και του ζήτησα να με βοηθήσει αναλαμβάνοντας αντιδήμαρχος Οικονομικών. Μου είπε «όχι, εγώ είμαι πρόεδρος» και του απάντησα «λυπάμαι, και εγώ είμαι δήμαρχος. Ή αντιδήμαρχος Οικονομικών ή τίποτα». Όπως εξομολογείτε στη «ΜτΚ» ο απερχόμενος δήμαρχος, στο πρόσωπο του Π. Αβραμόπουλου έβλεπε τον διάδοχό του. «Με τον Ανδρέα Κουράκη έχω θυμώσει πραγματικά. Την δεύτερη θητεία με στόλισε με λόγια και συνεχώς ανέβασε στο διαδίκτυο απαράδεκτα κείμενα. Δεν ήρθε μια φορά να μου μιλήσει κατ΄ ιδίαν. Ούτε εγώ τον έπιασα, γιατί μετά από ένα σημείο προσβλήθηκα» καταλήγει για το δεύτερο ιδρυτικό μέλος της παράταξης του.
«Κομπλεξικό και μίζερο να υπονομεύει το έργο μου ο Ζέρβας»
Ο νέος και ο απερχόμενος δήμαρχος Θεσσαλονίκης δεν έχουν τις καλύτερες σχέσεις, καθώς μετά από απανωτές ρήξεις ο Κωνσταντίνος Ζέρβας ανεξαρτητοποιήθηκε από την «Πρωτοβουλία» και χάραξε τον δικό του δρόμο. «Γνώρισα τον Κωνσταντίνο Ζέρβα στις εκλογές του 2010. Μεταξύ άλλων που έρχονταν για υποψηφιότητα μαζί μας, μου έστειλαν και αυτόν. Ήταν ένας καλομαθημένος αστός, αξιοπρεπής, ευγενικός, τότε. Η σχέση μας αναπτύχθηκε καλή και τον έκανα αντιδήμαρχο Πρασίνου με εντολή να πρασινίσει την πόλη. Δεν έκανε σπουδαία πράγματα ως αντιδήμαρχος και δεν εκτίμησα την αποτελεσματικότητα του» αναφέρει ο απερχόμενος δήμαρχος για την γνωριμία του και την εξέλιξη της σχέσης τους.
Η πρώτη ρήξη μεταξύ τους αφορούσε την άσκηση έφεσης για δικαστική απόφαση σχετικά με 600 συμβασιούχους. «Είχαμε πάρει απόφαση να μην ασκήσουμε έφεση και αυτός αντιδρούσε στην διαδικασία και έτσι ήρθε η πρώτη μεγάλη ρήξη. Ρήξεις δεν έρχονται όμως ξαφνικά, μαζεύονται σιγά σιγά μικρά πράγματα και λεπτομέρειες, με αποτέλεσμα να σκάσουν» σημειώνει. Την τελική ρήξη έφεραν η υποψηφιότητα του Κωνσταντίνου Ζέρβα ως βουλευτή με την ΝΔ και ο σταθμός Βενιζέλου. «Η δικιά μου αντίληψη ήταν ότι δεν μπορείς να είσαι υποψήφιος κόμματος και ταυτόχρονα και δημοτικός σύμβουλος. Οι σχέσεις μας μετά τις εκλογές του 2014, άρχισαν να είναι ψυχρές. Το μετρό έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο. Στην πρώτη θητεία ήταν σύμβουλος της ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. και εξέφραζε την άποψη να φύγουν τα αρχαία από τη Βενιζέλου, ενώ εμείς ως παράταξη λέγαμε το αντίθετο: και αρχαία και μετρό. Του έλεγα ή πρέπει να παραιτηθείς από την ΑΤΤΙΚΌ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. ή να πεις αντίο σε μας. Δεν ήθελε να παραιτηθεί και οι σχέσεις μας αμέσως άρχισαν να ψυχραίνονται».
Τελικά ο Κωνσταντίνος Ζέρβας ανεξαρτητοποιήθηκε και σήμερα είναι ο 61ος δήμαρχος Θεσσαλονίκης. «Είχε φιλοδοξία να γίνει δήμαρχος. Το κατάλαβα μετά τις εκλογές του 2014, που είχε στήσει ένα γραφείο και συστηματικά έπεφτε προβολή» σχολιάζει ο απερχόμενος δήμαρχος.
Η ορκωμοσία της Δευτέρας 26 Αυγούστου έκανε κακή εντύπωση στον Γιάννη Μπουτάρη και δεν το έκρυψε. «Η τελετή ορκωμοσίας ήταν πολυπληθής. Ίσως έτσι ήθελε ο Κωνσταντίνος Ζέρβας να εκδηλώσει την μεγάλη του χαρά που εξελέγη δήμαρχος. Το δεύτερο που μου έκανε εντύπωση είναι ότι είχε πολλούς ιερωμένους. Τις προηγούμενες τέσσερις ορκωμοσίες, δυο ως δημοτικός σύμβουλος και δυο ως δήμαρχος, είχαμε συνήθως μόνο τον Άνθιμο ή εκπρόσωπο του. Φέτος είδαμε μητροπολίτες, αρχιμανδρίτες... Μου έκανε εντύπωση ότι ο Ζέρβας τις δυο προηγούμενες φορές ορκίστηκε με πολιτικό όρκο και τώρα ξαφνικά ορκίστηκε με θρησκευτικό. Νομίζω ότι ήταν μέσα στο ντελίριο του να αγκαλιάσει τους ψηφοφόρους που έχουν την θρησκεία σε πρώτο πλάνο. Εμένα δεν μου έκανε καλή εντύπωση αυτό» δηλώνει.
Ο Γιάννης Μπουτάρης δεν κρύβει πως νιώθει ότι γίνεται μια προσπάθεια από τον νέο δήμαρχο να υπονομεύσει το έργο του. «Το εκλαμβάνω ως μίζερο να μην αναγνωρίζει τι έχει γίνει ως τώρα. Μου προξένησε κακή εντύπωση στον απολογισμό του 2018 που ο Ζέρβας ήταν ο πιο καυστικός από όλους στην δουλειά που έγινε. Οι μέχρι τώρα ενέργειές του δείχνουν ότι θέλει να υποβαθμίσει και να υποτιμήσει το έργο μας. Αυτό μου φαίνεται κομπλεξικό και μια μίζερη αντιμετώπιση. Άλλο να υπάρχει κριτική και άλλο να ακυρώνει το έργο» αναφέρει.
«Δεν διέκρινα κάποιο όραμα στην ομιλία του στην ορκωμοσία» λέει για τον Κωνσταντίνο Ζέρβα, ενώ σύμφωνα με τον ίδιο ποτέ δεν μοιράστηκε μαζί του ανεπτυγμένα σχέδια.«Σε μένα ποτέ δεν μοιράστηκε ιδέες για την πόλη. Ας δούμε πώς θα πορευθεί ως δήμαρχος και τότε θα βγάλουμε συμπεράσματα».
Όσο για το διοικητικό σχήμα που ανακοινώθηκε από τον νέο δήμαρχο, σχολιάζει: «Πληρώνει γραμμάτια, προσπαθώντας να ικανοποιήσει όλο τον κόσμο. Αυτό είναι αδύνατον. Δεν είδα κάποιο συγκεκριμένο σχήμα που να ομονοεί σε ένα σχέδιο. Το “δουλειά, δουλειά, δουλειά” σε κανέναν δεν λέει τίποτα».
«Φούσκα» χαρακτηρίζει ο απερχόμενος δήμαρχος, ότι ο Κωνσταντίνος Ζέρβας θα αναλάβει την αντιδημαρχία Καθαριότητας. «Αυτό είναι ακόμα μια φούσκα. Έβαλε εντεταλμένο τον Ζεϊμπέκη και είπε ότι αναλαμβάνει την ευθύνη της καθαριότητος για να δείξει στον κόσμο ότι εκπληρώνει τις προεκλογικές του υποσχέσεις. Στις προεκλογικές υποσχέσεις όμως δεν είπε ότι θα βάλει εντεταλμένο σύμβουλο και τον Ζεϊμπέκη, είπε ότι αυτός αναλαμβάνει» καταλήγει.
Η γραβάτα
Τα ΜΜΕ ασχολήθηκαν πολλές φορές με τις στιλιστικές επιλογές του Γιάννη Μπουτάρη. Μάλιστα, είχε γίνει viral την πρώτη φορά που παραβρέθηκε στην δοξολογία του Αγίου Δημητρίου με γραβάτα, καθώς συνήθιζε να μην φοράει ποτέ. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Αλέξης Τσίπρας, έπαιξε ένα ρόλο για να φορέσει ξανά γραβάτα.
«Ακόμα και στο αμπέλι πήγαινα με γραβάτα. Όταν γύρισα όμως από το πρόγραμμα απεξάρτησης, έβγαλα την γραβάτα διότι ένιωθα πως συμβολίζει ότι είμαι αλυσοδεμένος. Πέρασαν τα χρόνια και την ξεσυνήθισα, με αποτέλεσμα να τις χαρίσω όλες σε φίλους. Όταν όμως βγήκε ο Τσίπρας χωρίς να φοράει γραβάτα είπα: δες τον, μου κλέβει την πρωτοτυπία. Ο κόσμος με σχολίαζε που πήγαινα σε δοξολογίες χωρίς γραβάτα. Για αυτό αποφάσισα να φοράω γραβάτες σε επίσημες τελετές» λέει με χιουμοριστική διάθεση.
Το ρουσφέτι που ζήτησε βουλευτής
Ο Γιάννης Μπουτάρης, στο τέλος της θητείας του, αναφέρει πως δεν έκανε κανένα ρουσφέτι, καθώς ήταν εξ αρχής της λογικής «τα ρουσφέτια κομμένα».
«Σε όποιον ερχόταν έλεγα πως θα κάνουμε ο,τι λέει ο νόμος. Αν είχε κάτι νόμιμο, θα περνούσε από την υπηρεσία θα περάσει, αν όχι, δεν θα το περνούσε» αναφέρει, σημειώνοντας πως το μόνο που έκανε σε κάποιες περιπτώσεις είναι να επιταχύνει τις διαδικασίες.
Δεν θα ξεχάσει όμως όταν τον κάλεσε ένας βουλευτής της Θεσσαλονίκης για να του ζητήσει να σβήσει τις κλήσεις του. «Με πήρε μια φορά ένας βουλευτής για να του σβήσω 5-6 κλήσεις. Εγώ δεν τον ήξερα καν προσωπικά. Του είπα να μου στείλει τις κλήσεις και ότι θα της πληρώσω εγώ, γιατί δεν μπορώ να τις σβήσω. Ένιωσε ότι τον πρόσβαλα, αλλά του απάντησα ότι αυτός με προσβάλει με αυτό που ζητάει».
Όταν κλείστηκε στο ασανσέρ με τον Πλόντερ
Τελειώνοντας τις επισκέψεις μας σε σημεία της πόλης, όπου αφήνει το αποτύπωμά του ο Γιάννης Μπουτάρης, ως δήμαρχος Θεσσαλονίκης, επιστρέψαμε στο δημαρχιακό μέγαρο για να ολοκληρώσουμε την συνέντευξη που έγινε μέσα σε τρεις ημέρες. Κατεβήκαμε στο υπόγειο πάρκινγκ και κατεβαίνοντας από το αυτοκίνητο εκτός από την τσάντα του και έντυπα, πήρε μαζί του και ένα μπαστούνι πεζοπορίας που είχε αγοράσει νωρίτερα από πλανόδιο. Μέσα από μια πόρτα που ξεκλείδωσε ο αστυνομικός που τον ακολουθούσε όλα αυτά τα χρόνια, βρεθήκαμε μπροστά στο ασανσέρ του δημαρχείου. «Πάντως πολύ γρήγορο αυτό το ασανσέρ» του είπα και ο ίδιος χαμογελώντας είπε «ναι, όταν δεν έχει πάνω-κάτω».
Τότε θυμήθηκε και μια ιστορία με αυτό το ασανσέρ, όσο αυτό ανέβαινε προς τον όροφο του γραφείου δημάρχου. «Θα συναντιόμασταν για πρώτη φορά με τον γερμανό πρέσβη, Γενς Πλότνερ. Εγώ δεν τον ήξερα. Έτυχε να μπούμε μαζί στο ασανσέρ για ανεβούμε πάνω και εκείνη την ημέρα το ασανσέρ χάλασε. Μας άφησε στη μέση του 2ου και του 3ου. Μείναμε μέσα για πάνω από 10 λεπτά και είχαμε την ευκαιρία να γνωριστούμε και να τα πούμε. Από τότε είμαστε πολύ καλοί φίλοι».
Τα όνειρα και αυτό που θα του λείψει
Κλείνοντας την συνέντευξη, ρώτησα τον δήμαρχο τι να του ευχηθώ από εδώ και πέρα. «Καλά γερατεία» μου είπε με τον γνωστό ύφος που πετάει πάντα τις ατάκες. Πλέον ο ίδιος θέλει να αφοσιωθεί σε τρεις τομείς. Αρχικά στο Μουσείο του Ολοκαυτώματος, αλλά και στον Αρκτούρο και στην δημιουργία της «κιβωτού του ελληνικού αμπελώνα». «Είναι ένα όνειρο πολλών ετών, που ξεκίνησε όταν ήμουν πρόεδρος στον σύνδεσμο του ελληνικού οίνου. Ζητούσαμε από κάθε υπουργό Πολιτισμού τότε, να μας δώσουν 400 στρέμματα, ώστε να φυτέψουμε όλες τις ελληνικές ποικιλίες για να διασφαλιστεί η διάσωσή τους, να μεταφερθεί εκεί το ινστιτούτο αμπέλου και οίνου και να γίνει ένας χώρος εκπαίδευσης όλων των επαγγελματιών του κλάδου, από τους σερβιτόρους μέχρι τον καταναλωτή. Να μαθαίνουν όλοι τι είναι το κρασί που πίνουμε. Επίσης, θέλω να αναπτύξουμε περισσότερο τον Αρκτούρο. Να το κάνουμε κέντρο περιβαλλοντολογικής εκπαίδευσης της ευρύτερης περιοχής».
Αυτό όμως που θα του λείψει από την καθημερινότητά του ως δήμαρχος είναι το πρωινό ξύπνημα και ο προγραμματισμός που είχε κάθε μέρα. «Το σκέφτομαι και γελάω, γιατί το έχω ξαναπεράσει. Όταν σηκώνομαι το πρωί, λέω σήμερα έχω να κάνω αυτό και αυτό. Εκεί αρχίζω να κάνω κάποια τηλέφωνα, περνάνε κάνα δυο ώρες στο σπίτι και μετά έρχομαι στο δημαρχείο. Εγώ πριν από τις 10:30-11:00 δεν έρχομαι ποτέ στο δημαρχείο» αναφέρει, σημειώνοντας πως «μην ξεχνάς έχω και το άλλο, τώρα που είμαι παντρεμένος, τα δυο παιδιά φεύγουν από τις 7:00 για το σχολείο και είμαι από νωρίς όρθιος. Αυτή η συνήθεια θα μου λείψει. Το λέω και γελάω, δεν θα σηκώνομαι και θα λέω τι θα κάνω σήμερα. Δεν είμαι συνηθισμένος πολύ στο χαβαλέ. Είμαι συνηθισμένος στο χαβαλέ στη διάρκεια της ημέρας».
Παρασκήνια από την φωτογράφιση
Φωτογραφίες: Σταύρος Ευριπίδης
Η Παρασκευή 30 Αυγούστου ήταν η τελευταία ημέρα του Γιάννη Μπουτάρη στο δημαρχείο Θεσσαλονίκης. Ανάμεσα σε κούτες και αντικείμενα τυλιγμένα, έδωσε την τελευταία του συνέντευξη ως δήμαρχος Θεσσαλονίκης στη «ΜτΚ», μιλώντας για όλους και για όλα, ενώ μας ξενάγησε σε σημεία της πόλης, όπου αφήνει το αποτύπωμά του.
«Η πορεία μου στον δήμο με δίδαξε σεμνότητα, να λες την αλήθεια και κυρίως να μην φοβάσαι γι’ αυτήν. Για μένα δεν υπήρχε πολιτικό κόστος, γιατί ήξερα ότι δεν έχω πολιτικό μέλλον» είναι τα λόγια-απολογισμός του Γιάννη Μπουτάρη για όσα κέρδισε από την ενασχόληση του με τα κοινά. «Κουράστηκα. Απογοητεύτηκα. Αλλά μου άρεσε από την άλλη μεριά γιατί έγιναν πράγματα. Όμως φτάνουν οι δυο θητείες» λέει. Δεν σκέφτηκε στιγμή να παραιτηθεί, αν και αρκετές φορές δυσανασχέτησε. «Έβρισα και είπα όχι πάλι, αλλά δεν σκέφτηκα να φύγω». Ακόμα και μέσα στις συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου, είχε την δική του τακτική όταν ανέβαιναν οι τόνοι. «Έκανα τον θυμωμένο. Στις πρώτες συνεδριάσεις στενοχωριόμουν, μετά όμως είπα στον εαυτό μου πως είναι θέατρο το δημοτικό συμβούλιο και δεν χρειάζεται να τρώω την ψυχή μου. Τέντωνα τους άλλους, για να τσιτωθούν και να εκτεθούν πιο πολύ από μένα. Μετά από ένα σημείο, δεν θύμωνα πραγματικά στις συνεδριάσεις» εξομολογείται.
Οι καλύτερες στιγμές του ως δήμαρχος ήταν όταν του έδωσαν παράσημα από τη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία και όταν εξέφρασε την αντίρρησή του στον εντεταλμένο της Γερμανίδας καγκελαρίου για την Ελληνογερμανική Συνεργασία, Χανς-Γιοάχιμ Φούχτελ. «Είπα στα μούτρα του Φούχτελ ότι αυτό που κάνουν είναι λάθος και δεν θα συνεργαστώ άλλο. Πίστευα πολύ στην διαδικασία αλλά απομακρύνθηκα γιατί δεν γινόταν να μας ανακοινώνει ιδιωτική εταιρεία τα όσα θα συζητήσουμε στις συναντήσεις, μετά από εντολές του Βερολίνου» θυμάται.
Η χειρότερη στιγμή θα περίμεναν πολλοί να είναι η 19η Μαΐου του 2018 όταν του επιτέθηκαν στον Λευκό Πύργο. «Όχι, αυτό δεν μπορώ να πω ότι ήταν το χειρότερό μου. Η χειρότερη στιγμή ήταν πέρυσι τον Νοέμβριο που ήρθαν στο σπίτι μου και έγραψαν συνθήματα στους τοίχους. Τρόμαξε η γυναίκα και τα παιδιά μου και αυτό πραγματικά με πείραξε, αισθάνθηκα άσχημα».
Η πρώτη ανάμνηση
«Ένα πράγμα θυμάμαι έντονα που μου έκανε εντύπωση την πρώτη ημέρα που ήρθα στο δημαρχιακό μέγαρο ως δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Περίμενα να μπω στο ασανσέρ μαζί με άλλους. Όταν ήρθε, μπήκα μέσα και είδα ότι δεν μπαίνει κανένας άλλος. «Γιατί δεν μπαίνετε ρε παιδιά;» τους ρώτησα και μου απάντησαν ότι απαγορεύεται να μπει άλλος στο ασανσέρ όταν είναι ο δήμαρχος. Μπλόκαρα με αυτό. Δεν ξέρω πως λειτουργούσαν, ούτε θέλω να μάθω».
Αυτή είναι η πρώτη ανάμνηση του Γιάννη Μπουτάρη από το δημαρχείο Θεσσαλονίκης το 2011, όταν εκλέχθηκε για πρώτη φορά δήμαρχος. Εκείνη την στιγμή συνειδητοποίησε πολλά πράγματα, που το βράδυ της 14ης Νοεμβρίου του 2010 δεν πρόλαβε να σκεφτεί. «Υπήρχε μεγάλη ένταση κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου αλλά και κούραση. Μετά την νίκη - που ήρθε αργά εκείνο το βράδυ - νιώσαμε απελευθέρωση. Δεν το συνειδητοποίησα απολύτως τι έγινε. Έλεγα: «εντάξει, δήμαρχος, και;» θυμάται.
«Την επόμενη των εκλογών τα πράγματα έγιναν πιο σοβαρά συνειδητοποίησα πόσο βαρύ έργο είναι να είσαι δήμαρχος Θεσσαλονίκης. Ένιωσα ότι πρέπει να αλλάξω σελίδα στην πόλη. Η Θεσσαλονίκη, ήταν πάρα πολύ εσωστρεφής και κομπλεξαρισμένη σε σχέση με την Αθήνα. Εγώ έλεγα ότι δεν με ενδιαφέρει να είναι πρωτεύουσα η Θεσσαλονίκη, αλλά να είναι η καλύτερη επαρχιακή πόλη της Ευρώπης. Νομίζω το κατάφερα σε μεγάλο βαθμό, αν αναλογιστείς την αύξηση του τουρισμού και τα σχόλια των επισκεπτών».
Περνώντας με τον Γιάννη Μπουτάρη αρκετές από τις τελευταίες ώρες του ως δήμαρχος, μας έδωσε την εντύπωση πως τελικά το συμπέρασμά του είναι ότι μέσω της τοπικής αυτοδιοίκησης δεν μπορούν να γίνουν πολλά πράγματα. «Το δημαρχιλίκι είναι κανονικός ευνουχισμός, δεν μπορείς να κάνεις όλα τα πράγματα που θες. Πάντα μπλέκονται και κάποιοι άλλοι. Ο κόσμος όμως λέει τα παράπονα στον δήμαρχο, όχι στον υπουργό, τον περιφερειάρχη ή τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Για αυτό τον λόγο ο δήμαρχος πρέπει να έχει πλήρη και αυτόνομη αρμοδιότητα για ό,τι συμβαίνει στον δήμο του. Αν δεν οριοθετηθούν οι αρμοδιότητες της δημοτικής αρχής δεν θα πάμε μπροστά». Σύμφωνα με τον ίδιο, οι δήμοι έχουν ως υποχρέωση την καθαριότητα, τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, την έκδοση κανονιστικών αποφάσεων, ενώ μικρή επιρροή έχουν στο συγκοινωνιακό και κυκλοφοριακό, αλλά και τα σχολεία. «Δεν έχει ουσιαστικές αρμοδιότητες ο δήμος. Τι; Να φροντίζουμε τα τραπεζοκαθίσματα; Και αυτό δεν μπορεί να γίνει αν δεν έχουμε δημοτική αστυνομία και μεγαλύτερα πρόστιμα» τονίζει.
Ήταν έτοιμη η πόλη για τον Μπουτάρη;
Για πολλούς η εκλογή και μόνο ενός ανθρώπου κεντροαριστερού που δεν προερχόταν από την σκληρή πολιτική σκηνή, ήταν αρκετή για να αλλάξει εποχή η πόλη. Ωστόσο, η προσωπικότητα του απερχόμενου δημάρχου μοίρασε στα δυο άκρα τους Θεσσαλονικείς.
Υπήρχαν αυτοί που τον λάτρευαν και ήταν θερμοί υποστηρικτές του και αντίθετα αυτοί που έφταναν στα όρια του μίσους. «Αυτό δεν με επηρέασε καθόλου. Το πρώτο που αισθάνθηκα και έλεγα είναι ότι δεν θα με αλλάξει ο δήμος, εγώ θα αλλάξω τον δήμο» διευκρινίζει, λέγοντας πως δεν υπήρχε μίσος αλλά ζήλεια. «Είμαι πλέον 77 ετών και ξέρω ότι κανείς δεν σε λατρεύει ούτε σε μισεί. Απλά, δεν μπορείς να αρέσεις σε όλους».
Ο κόσμος δεν ήταν έτοιμος για πολλά από αυτά που έκανε, ενώ ο ίδιος επικεντρώνεται και στον χαρακτήρα του που μπορεί να επηρέαζε την γνώμη του κόσμου. «Είμαι αστός, όμως είχα ορισμένα κουσούρια όπως αλκοολικός, γυναικάς και ό,τι άλλο, που δημιουργούσε μια εικόνα κακού παιδιού. Δεν συμβάδιζε με το ‘κομιλφό’ που είναι οι αστοί. Ο κόσμος σίγουρα δεν ήταν έτοιμος ούτε για το gay pride, ούτε για τους μετανάστες και άλλα. Σήμερα όμως, αν κρίνω από το πώς μου μιλάνε στον δρόμο, ειδικά τώρα που μου λένε ‘μας αφήνεις και τι θα κάνουμε’, δείχνουν αποδοχή. Άλλωστε, τη δεύτερη φορά, στη δεύτερη Κυριακή, ο κόσμος με έβγαλε 58%, που σημαίνει με είχαν αποδεχθεί».
Ανάμεσα σε αυτά που αφήνει κληρονομιά στον νέο δήμαρχο μα κυρίως στην πόλη, ο ίδιος ο κυρ Γιάννης ξεχωρίζει την εξωστρέφεια, την οικονομική και λειτουργική εξυγίανση του δήμου, την εξασφάλιση νέων πηγών χρηματοδότησης, τη στήριξη των ευπαθών κοινωνικών ομάδων και την προοπτική αναπτυξιακής πορείας για την πόλη.
Ο Κεμάλ και οι τουρίστες
«Αν δεν ξέρεις το παρελθόν σου, δεν μπορείς να χτίσεις το μέλλον σου». Αυτή ήταν η κεντρική ιδέα του Γιάννη Μπουτάρη πίσω από κάθε του κίνηση που έφερε την ανάδειξη της ιστορίας της πόλης και στη συνέχεια την εξωστρέφεια και την αύξηση του τουρισμού. «Στη Θεσσαλονίκη είχαμε συνύπαρξη Ελλήνων, Εβραίων και Οθωμανών. Αυτό που αφήνω είναι η ανάδειξη των παρουσιών αυτών στην πόλη. Όλη η συνεργασία και η σχέση που μπορούμε να έχουμε με τους Τούρκους, τους Εβραίους, τους Βορειομακεδόνες, τους Αρμένιους κ.ά. πρέπει να είναι νόμιμη και με συνεχή παρουσία» σχολιάζει στη «ΜτΚ», έξω από το Προξενείο της Τουρκίας στη Θεσσαλονίκη. Ο ίδιος κατηγορήθηκε πολλάκις για τις προθέσεις του με την γειτονική χώρα και για τις κινήσεις του. «Δεν καταλάβαιναν τι ήθελα να κάνω» δηλώνει, αναφέροντας πως πλέον οι Τούρκοι τουρίστες στην πόλη αγγίζουν τις 150.000, ενώ υπάρχουν πολλοί που έχουν αγοράσει σπίτια και στήνουν επιχειρήσεις εδώ.
Το «I don’t give a shit» που είπε για τις σφαγές Ελλήνων από τον Κεμάλ, αν και παρερμηνεύτηκε, το έχει μετανιώσει και είναι μια από τις στιγμές που θα προτιμούσε να κρατήσει το στόμα του κλειστό, όπως λέει. «Υπερέβαλα στον τρόπο που εκφράστηκα αλλά προφανώς παρερμηνεύτηκε. Προσωπικά δεν δίνω δεκάρα για τον Κεμάλ, αλλά με ένοιαζε να εκμεταλλευτώ την προσωπικότητά του για την πόλη. Με αυτό που είπα εννοούσα ότι ο έμπορος απέναντι από το προξενείο αν καθημερινά κονομάει από τους τουρίστες, δεν θα σκέφτεται τις σφαγές του Κεμάλ αλλά το παρόν του και το μέλλον του που βελτιώνονται. Εγώ περίμενα ότι αυτά τα μαγαζιά θα πουλάνε ακόμα και αγαλματάκια του Κεμάλ. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία, είναι σφαγέας, αλλά από εκεί και πέρα για τους Τούρκους είναι πατέρας και θεός, κι αυτό μπορούμε να το αξιοποιήσουμε».
Καθαριότητα και ανακύκλωση
Ο αστικός μύθος για τον Γιάννη Μπουτάρη, είναι ότι έχασε την μάχη της καθημερινότητας στην πόλη, με πρώτο ζήτημα την καθαριότητα. Ο ίδιος αντικρούει αυτή την άποψη και παρουσιάζει διαφορετικά στοιχεία στον απολογισμό του. Μας πήγε στον Σταθμό Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων του δήμου Θεσσαλονίκης, που λειτουργούσε παράνομα και νομιμοποιήθηκε στη διάρκεια της θητείας του.
«Παραλάβαμε στόλο 70 αυτοκινήτων, από τα οποία λειτουργούσαν τα 7. Όπως θυμάστε, η καθαριότητα είχε καταρρεύσει το 2010. Στη θητεία μας ανανεώσαμε όλο τον στόλο των οχημάτων και πλέον έχουμε 128 νέα οχήματα» αναφέρει, τονίζοντας ότι η διοίκησή του κατάφερε να επιβάλλει συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού στην προμήθεια ανταλλακτικών.
Το μεγάλο άλμα για τον δήμο Θεσσαλονίκης ήταν η ανακύκλωση. Από το 0% έφτασε σε 8 χρόνια στο 20%, φέρνοντας τη Θεσσαλονίκη στην πρώτη θέση πανελλαδικά. Ωστόσο, ο Γιάννης Μπουτάρης ήθελε να αλλάξει τον τρόπο αποκομιδής και τα σκουπίδια, αντί στο ΧΥΤΑ, να καταλήγουν σε κέντρο διαλογής για να μετατρέπονται σε ενέργεια. «Επίσης, δεν καταφέραμε να αλλάξουμε την συμπεριφορά των πολιτών σε αυτό το θέμα».
Οι αναπλάσεις που άλλαξαν την πόλη
Μια διαφορετική μορφή της πόλης παραδίδει ο Γιάννης Μπουτάρης στους Θεσσαλονικείς. Ήταν υπέρ των πεζοδρομήσεων και αυτό αποτυπώθηκε σε πολλά σημεία της πόλης, από την Αγ. Σοφίας που έγινε η μεγάλη παρέμβαση μέχρι και την οδό Αγίου Μηνά που παραδόθηκε πρόσφατα. «Σε όλο τον κόσμο οι πεζοδρομήσεις είναι αναγκαίες, γιατί μειώνεται η κυκλοφορία των αυτοκινήτων και αρχίζει ο κόσμος να περπατάει στην πόλη» υποστηρίζει.
Συνολικά, η απερχόμενη διοίκηση έκανε συστηματικές και ολοκληρωμένες παρεμβάσεις σε περισσότερα από εξήντα σημεία της πόλης, τόσο στο κέντρο όσο και στις δημοτικές κοινότητες. Η ανάπλαση στην πλατεία Χρηματιστηρίου και Εμπορίου, στην Αισώπου αλλά και τα έργα που είναι σε εξέλιξη στην πλατεία Ελευθερίας, στην οδό Κάστρων μεταμορφώνουν την πόλη.
Ο Γιάννης Μπουτάρης όμως, στο έργο που θέλησε να μας ξεναγήσει είναι στην πλατεία Φαναριωτών, που αρχίζει από τη Λ. Νίκης με Γούναρη. Πρόκειται για ένα από τα τελευταία έργα της απερχόμενης διοίκησης που αναμένεται να παραδοθεί στο προσεχές διάστημα και ο κ. Μπουτάρης δεν κρύβει την περηφάνια του. «Είναι ένα πολύ σημαντικό έργο, γιατί μαζί με τη Στρατηγού Καλλάρη απελευθερώνει τον χώρο από αυτοκίνητα. Θα βλέπεις από τη θάλασσα μέχρι και τον Πύργο Τριγωνίου. Είναι ένα θέαμα που σε παροτρύνει να ανακαλύψεις και να περπατήσεις την πόλη». Η θέση του για τα αυτοκίνητα στο κέντρο της Θεσσαλονίκης είναι ξεκάθαρη: όσο λιγότερα, τόσο το καλύτερο. Για όσους όμως παραπονιούνται για το πού θα παρκάρουν, απαντάει: «Σε καμία πόλη του κόσμου δεν είναι υποχρεωμένος ο δήμος να παρέχει δωρεάν παρκινγκ». Όσο για το σύστημα ελεγχόμενης στάθμευσης «Τhesi», στον απολογισμό του ο Γιάννης Μπουτάρης στηρίζει ότι πέτυχε. «Η ουσία είναι ότι έρχονται επισκέπτες και βρίσκουν χώρο να παρκάρουν. Αν θέλεις εσύ να παρκάρεις το αμάξι σου μπροστά στο μαγαζί σου, αυτό τελείωσε» εξηγεί.
Επίσης, στα θετικά κατατάσσει και τα πασαλάκια που τοποθετήθηκαν σε διάφορα σημεία για τη δημιουργία λεωφορειολωρίδων. «Στην αρχή όλοι μας έβριζαν για αυτό, αλλά τελικά αποδεικνύεται ότι λειτούργησε θετικά για την κυκλοφορία στην πόλη» αναφέρει. Η παρέμβαση αυτή, αναπλάσεις και άλλα έργα έγιναν με τα χρήματα που δώρισε το Ίδρυμα Σ. Νιάρχος στην πόλη. «Ήταν μια δική μου επιτυχία» ομολογεί χωρίς να θέλει να μοιραστεί πως κέρδισε την εμπιστοσύνη τους. «Μας έδωσαν 5 εκατ. ευρώ για τεχνικά έργα και ακόμα 5 εκατ. για την κοινωνική πολιτική. Ως φόρο τιμής, η οδός Κάστρων που γίνεται η ανάπλαση, θα μετονομαστεί σε οδό Σ. Νιάρχου».
Η σχέση με τους Εβραίους
Μεγάλο βάρος κατά την διάρκεια της θητείας του έδωσε και στην Εβραϊκή Κοινότητα της πόλης. Πράγμα για το οποίο επίσης κατηγορήθηκε και μάλιστα πολλοί άφηναν σχόλια με υπονοούμενα. «Ας με κατηγορούν. Δεν με ενδιαφέρει καθόλου. Εγώ ξέρω ότι η εβραϊκή κοινότητα της πόλης ήταν κρυμμένη για λόγους τύψεων» απαντά. Η πρώτη επαφή του με την εβραϊκή κοινότητα έγινε σε μικρή ηλικία. «Είχε έναν φίλο και συνεργάτη ο πατέρας μου, που τον έλεγαν Νταβίγκο Προφοράδο. Ο ίδιος είχε μεταφερθεί στη Γερμανία σε στρατόπεδο συγκέντρωσης και ήταν από αυτούς που σώθηκαν και πάντα μου έλεγε διάφορες ιστορίες». Όμως, συνειδητοποίησε πραγματικά τι είχε συμβεί, στην παρουσίαση του Μαρκ Μαζάουερ στο Ολύμπιον, για το βιβλίο του «Θεσσαλονίκη, Πόλη των Φαντασμάτων». «Τότε κατάλαβα όσα είχαν γίνει και όταν ανέλαβα δήμαρχος αισθάνθηκα ότι είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο για να το αφήσεις κάτω από το χαλί».
Μάλιστα, η ενασχόλησή του με την εβραϊκή ιστορία στην πόλη, θα αποτελεί και το επόμενο του βήμα, μετά το δήμο Θεσσαλονίκης, καθώς θα είναι πρόεδρος για τα τρία πρώτα χρόνια και ισόβιο μέλος του δ.σ. του Μουσείου Ολοκαυτώματος που θα κτιστεί δίπλα από το πάρκο μνήμης στον παλιό σιδηροδρομικό σταθμό της Θεσσαλονίκης. «Η ανάδειξη του εβραϊκού παρελθόντος παράλληλα με το Οθωμανικό και Ελληνικό στοιχείο θα εμφανιστούν στο μουσείο. Θα είναι ένα ιστορικό μουσείο της πόλης. Ο αφανισμός αυτής της κοινότητας άλλαξε την ταυτότητα της πόλης και αυτό δεν είναι γνωστό. Φυσικά, θα έχει και εκπαιδευτικό χαρακτήρα, διότι είναι και μουσείο ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αυτό που λέμε «Ποτέ Ξανά» και «Δεν Ξεχνώ» είναι καιρός να μην μείνει στο χαρτί, αλλά να αποκτήσει θεμέλια» δηλώνει ο Γιάννης Μπουτάρης. Στο τέλος του καλοκαιριού του 2020 αναμένεται να ξεκινήσουν οι εργασίες για την ανέγερση του κτιρίου, ενώ έως τον Δεκέμβριο θα καταλήξουν και στο πρόσωπο του γενικού διευθυντή. «Υπολογίζεται ότι θα έχουμε πάνω από 200.000 επισκέπτες σε πλήρη ανάπτυξη της λειτουργίας του Μουσείου, σύμφωνα με μελέτη βιωσιμότητας. Είναι το μοναδικό σεφαραδίτικο μουσείο στον κόσμο, όλα τα άλλα έχουν να κάνουν με Ασκεναζίτες» μας ενημερώνει περπατώντας στους χώρους που θα κτιστεί το μουσείο.
Στο σημείο που θα ανεγερθεί το Μουσείο Ολοκαυτώματος
Προβλήτα Α’
Σε ένα ακόμα μέρος που αφήνει το αποτύπωμά του ο Γιάννης Μπουτάρης είναι το λιμάνι της πόλης, καθώς διεκδίκησε και πέτυχε την εξαίρεση της προβλήτας Α’ από την ιδιωτικοποίηση του ΟΛΘ.
«Δεν το θεωρώ νίκη. Να σου πω την αμαρτία μου, περίμενα πιο πολλά, να ανήκει μόνο στον δήμο. Αλλά τελικά είναι πιο λογικό να είναι και ΟΛΘ, που ανέλαβε την καθαριότητα και τη φύλαξη. Επίσης είναι θετικό ότι το 3% από τον τζίρο του ΟΛΘ, έρχεται στον δήμο» υπογραμμίζει.
Μια αγκαλιά για τους πρόσφυγες
Η διοίκηση του δήμου Θεσσαλονίκης αλλά και ο ίδιος ο Γιάννης Μπουτάρης άσκησαν μια διαφορετική πολιτική στην κρίση του προσφυγικού, σε σχέση με άλλους δήμους στην Κεντρική Μακεδονία. Η Θεσσαλονίκη ήταν μια πόλη που απορρόφησε μεγάλο όγκο προσφύγων και μεταναστών και στις αρχές υπήρχαν μεγάλα προβλήματα για την εγκατάσταση τους. Ο κ. Μπουτάρης επέλεξε να μην αναζητήσει τρόπους να τους απομακρύνει, αλλά λύσεις να τους εντάξει στην πόλη. «Δεν είναι θέμα ευαισθησίας. Οι άνθρωποι διώχτηκαν και ξεσπιτώθηκαν. Δεν ξέρεις καν τι έκαναν εκεί στη χώρα τους, αν ήταν γιατροί ή μαραγκοί. Πρέπει να τους χρησιμοποιήσουμε. Γιατί να πάνε στη Γερμανία, καλύτερα θα είναι εκεί; Η Ελλάδα είναι πιο καλή και φιλόξενη χώρα» αναφέρει.
Ανάμεσα στις δομές που δημιούργησε ο δήμος για αστέγους, ναρκομανείς, κακοποιημένες γυναίκες και αναξιοπαθούντες, ο Γιάννης Μπουτάρης θέλησε να μας ξεναγήσει στο Φιλοξενείο Αιτούντων Άσυλο στην Τούμπα, που εγκαινιάστηκε το 2014. Όπως ήταν αναμενόμενο, στην αρχή υπήρχαν αντιδράσεις από τους περίοικους στην γειτονιά για την δημιουργία του χώρου. «Ηρέμησαν σιγά σιγά. Οργανώσαμε συζητήσεις και εργαστήρια συμμετοχικού σχεδιασμού με τους περίοικους. Κάναμε την παιδική χαρά στο διπλανό χώρο και άρχισαν να παίζουν τα ελληνόπουλα με τα προσφυγόπουλα. Είδαν ότι οι άνθρωποι είναι φιλικοί και τους αγάπησαν τελικά».
Στο φιλοξενείο ή «προσφυγόπουλο», όπως το έλεγε ο κυρ Γιάννης, φιλοξενούνται 30 άτομα, κυρίως οικογένειες που διαμένουν εκεί μέχρι να λάβουν άσυλο. «Τους παρέχονται τα πάντα, από ιατρική περίθαλψη μέχρι νομική υποστήριξη» τονίζει, αναφέροντας επίσης το πρόγραμμα REACT για τη στέγαση και ένταξη των προσφύγων στον αστικό ιστό, που είναι και το μεγάλο στοίχημα της ένταξης των προσφύγων στις τοπικές κοινωνίες και της απομάκρυνσης των στρατοπέδων.
Το μετρό και ο σταθμός Βενιζέλου
Στα αρχαία του σταθμού Αγίας Σοφίας του μετρό, ο Γιάννης Μπουτάρης μας μίλησε για το έργο αυτό που ταλαιπώρησε την πόλη. Ο ίδιος, όπως εξιστορεί, από την πρώτη στιγμή ήταν αντίθετος στο έργο αυτό για την πόλη. «Ξεκίνησε με υπουργό Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων, την Βάσω Παπανδρέου. Δεν υπήρχαν έτοιμες μελέτες και της είχα πει ότι η πόλη θα εξυπηρετηθεί καλύτερα με τραμ που θα καλύπτει 45 χιλιόμετρα, για το οποίο υπήρχαν και σχέδια. Μου απάντησε ότι είναι ταμπού για τη Θεσσαλονίκη το μετρό. Το ξεκίνησαν πρόχειρα επί Νέας Δημοκρατίας για να ικανοποιήσουν τον κομπλεξισμό απέναντι στην Αθήνα».
Η παρέμβαση του Γιάννη Μπουτάρη για τον σταθμό Βενιζέλου, έπαιξε ιδιαίτερο ρόλο για την εξέλιξη του έργου. «Ο δήμος Θεσσαλονίκης τυπικά δεν έχει κανένα ρόλο στο μετρό, αλλά ουσιαστικά δεν μπορεί να γίνονται τέτοια έργα και να μην έχει άποψη. Δεν ξέρω μέχρι τι βαθμό επηρέασα αλλά ξέρω ότι ήμασταν ενεργοί για τις εξελίξεις, ειδικά στη Βενιζέλου. Εκεί έγιναν λάθη εξ’ αρχής, που διαμόρφωσαν την αντίληψη «ή αρχαία ή μετρό». Όταν άλλαξε όμως η διοίκηση της ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. έγινε η μελέτη και ξαφνικά βρέθηκε λύση «και αρχαία και μετρό».
Εξ’ αρχής υποστήριζε την τεχνική in situ και όχι την απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαίων. «Εγώ βλέπω ότι θα συνεχίσει όπως είναι ο προγραμματισμός. Το σκαλίσανε να γυρίσουμε στην παλιά λύση αλλά μόνο το ΚΑΣ μπορεί να πει σταματάμε ο,τι κάναμε και ξεκινάμε την μεταφορά. Αν γίνει αυτό, θα υπάρχει καθυστέρηση τεσσάρων χρόνων» εκτιμά για το έργο και όσα ακούγονται ξανά το τελευταίο διάστημα.
Στο σταθμό της Αγ. Σοφίας έγινε αναδιαμόρφωση του χώρου, καθώς τα 2/3 καταλαμβάνονται από τα αρχαιολογικά ευρήματα που βρήκαν οι αρχαιολόγοι. Στις ανασκαφές αποκαλύφτηκε και μαρμαρόστρωτος δρόμος του 4ου αιώνα. Αποφασίστηκε να αποσπαστεί και να επανατοποθετηθεί μετά από εργασίες στον παντορροϊκό αγωγό, ωστόσο τελικά αποφασίστηκε ότι δεν χωράει ξανά στο σημείο.
Το συμμάζεμα των οικονομικών
Η διοίκηση Μπουτάρη έφερε την οικονομική εξυγίανση του δήμου μετά την δημαρχία Παπαγεωργόπουλου και αφήνει σήμερα στα ταμεία του δήμου περίπου 50 εκατ. ευρώ. «Είχα την τύχη να έχω αντιδήμαρχο Οικονομικών στην αρχή τον Χασδάι Καπόν, που πραγματικά είχε πλήρη γνώση για το πώς λειτουργούν τα οικονομικά και επιπλέον ήταν νοικοκύρης. Αυτός έφερε όλα τα πράγματα σε μια σειρά. Επίσης, έγιναν κάποιες οικονομίες στις ανάγκες του δήμου και η διαδικασία των προμηθειών βελτιώθηκε» εξηγεί. Ο δήμος εξασφάλισε χρήματα από χρηματοδοτικά εργαλεία και οργανισμούς, όπως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ και το Open Society Foundation. Σημαντικό είναι ακόμα πως στο διάστημα των δυο θητειών, η διοίκηση Μπουτάρη μείωσε τα δημοτικά τέλη κατά 42,5% για τις κατοικίες και κατά 37,5% για τους επαγγελματικούς χώρους.
Όσα δεν έκανε
«Μια σαχλαμάρα που είπα προεκλογικά ήταν ότι σε έξι μήνες θα καθαρίσω την πόλη. Δεν ήξερα τι μου γινόταν» αναγνωρίζει ο απερχόμενος δήμαρχος ως υπόσχεση που δεν τήρησε.
Σε αυτά που δεν μπόρεσε ή πρόλαβε να κάνει, συγκαταλέγει τις αναπλάσεις που επιθυμούσε να κάνει στην πλατεία Αριστοτέλους αλλά και στην παραλία. «Έβλεπα στο κρηπίδωμα μπροστά την κατασκευή σκαλοπατιού μέσα στη θάλασσα. Για την πλατεία ουσιαστικά θα βασιζόμασταν στο σχέδιο του Εμπράρ, που ανάμεσα σε άλλα είχε σιντριβάνι στη μέση. Επίσης, το άγαλμα του Αριστοτέλη είναι σε λάθος σημείο, θα έπρεπε να είναι σε περίοπτη θέση, όπως για παράδειγμα στο λουλουδένιο ρολόι». Είχαν γίνει δυο μελέτες για την ανάπλαση της κεντρικής πλατείας της Θεσσαλονίκης, αλλά δεν προχώρησε ο διαγωνισμός. «Θεωρήσαμε πως έπρεπε να γίνει η πλατεία Ελευθερίας, που έχει ιδιαίτερο συμβολισμό, και μετά θα έρθει και η ώρα της Αριστοτέλους» επισημαίνει.
Στα σχέδια έμεινε και η επέκταση του ξύλινου ντεκ στην παραλία. «Ο Σταύρος Καλαφάτης είχε προτείνει να επεκταθεί η παλιά παραλία. Εμείς είχαμε σκοπό να κάνουμε ένα έργο πιο ακριβό. Τελικά είχε αποφασιστεί να επεκταθεί με ξύλινο ντεκ κατά 15 μέτρα. Είχε αναλάβει την μελέτη και την κατασκευή η Εγνατία Α.Ε. αλλά εδώ και τρία χρόνια δεν έγινε τίποτα» δηλώνει, την ώρα που δεν προχώρησε ούτε η παράκτια συγκοινωνία αλλά ούτε και η πλατεία Διοικητηρίου. «Και αυτά ήταν μια υποχρέωση της Εγνατίας Οδού που είχε αναλάβει, αλλά δεν το έκανε» σημειώνει.
Το προσωπικό του όραμα για την νέα παραλία ήταν να γίνει όπως το Τελ Αβίβ. «Μετά τον Λευκό Πύργο θα την ήθελα με άμμο, να τοποθετηθούν κυματοθραύστες και να υπάρχει καλύτερη πρόσβαση στη θάλασσα» φαντάζεται. Το βασικό όμως για την νέα παραλία, είναι ότι παραχωρήθηκε στον δήμο η χρήση της και ολοκληρώθηκε το δεύτερο κομμάτι φθηνότερα από τον προϋπολογισμό και μέσα στις προγραμματισμένες προθεσμίες χωρίς καθυστερήσεις.
Ο ΓΑΠ, ο Τσίπρας και ο Σαμαράς
Ως δήμαρχος συνεργάστηκε με τέσσερις πρωθυπουργούς και πρόλαβε έστω και για δυο μήνες τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Το 2010, εκλέχθηκε έχοντας την στήριξη μάλιστα από το ΠΑΣΟΚ και τον Γιώργο Παπανδρέου. Για τον ίδιο έχει να πει πως «θα τον χαρακτήριζα αιθεροβάμονα, δεν κατάφερε ποτέ να αντιληφθεί την ελληνική πραγματικότητα».
Με τον Αλέξη Τσίπρα υπήρχε μια καλή συνεργασία, τόσο πολύ που ο πρώην πρωθυπουργός ήθελε να τον εντάξει και στα ψηφοδέλτια του ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές. «Δεν ξέρω για ποιο λόγο, αλλά από την πρώτη μέρα είχαμε μια καλή χημεία με τον Τσίπρα. Με άκουγε, και όσες φορές του ζήτησα κάτι, το έκανε. Ήταν μάγος, έχει το χάρισμα» λέει για τον Αλέξη Τσίπρα.
Για αυτόν που δεν θέλει να ακούσει τίποτα είναι ο Αντώνης Σαμαράς. «Δεν θέλω να ακούω το όνομά του. Δεν τον εκτιμώ καθόλου. Ένας από τους λόγους που μπλόκαρε το Μακεδονικό ήταν αυτός. Από την μια μεριά έριξε τον Μητσοτάκη και από την άλλη φώναζε η Μακεδονία είναι μία και ελληνική. Δεν είναι έτσι, αγόρι μου, διάβασε λιγάκι ιστορία. Έτσι και αλλιώς η γιαγιά σου ήταν Μακεδονομάχος» αναφέρει.
Αυτός που λάτρεψε ήταν ο Λουκάς Παπαδήμος. «Αν και ήταν για μικρό χρονικό διάστημα πρωθυπουργός με κάλεσε δυο φορές στην Αθήνα και ήταν εξαιρετικός».
«Τον Κυριάκο Μητσοτάκη τον πρόλαβα ως υπουργό και τον ξέρω πολλά χρόνια. Μου θυμίζει τον Σημίτη, δεν είναι τραβηχτικός. Όμως θεωρώ ότι θα είναι εξαιρετικά αποτελεσματικός, γιατί είναι καταρτισμένος και γνωρίζει τα θέματα. Η προετοιμασία του και όσα δείχνει μέχρι στιγμής δημιουργούν την αίσθηση ότι τα πράγματα πάνε να μπουν σε έναν καλό δρόμο» δηλώνει για τον νέο Έλληνα πρωθυπουργό.
«Με αδίκησε η "Πρωτοβουλία";»
Η «Πρωτοβουλία» γεννήθηκε το 2006 από ένα φάσμα ανθρώπων που άνηκαν σε διαφορετικούς χώρους και ιδεολογίες. Ήταν έκπληξη που το 2010 κατάφερε και πήρε τον δήμο με επικεφαλής τον Γιάννη Μπουτάρη. Η διάλυση της ήταν αναμενόμενη μετά την απόφαση του δημάρχου, να μην είναι ξανά υποψήφιος. «Η απόφαση μου ήταν εξ αρχής να μην κατέβω τρίτη φορά. Όμως το καλοκαίρι του 2018 είχα πολλές πιέσεις από παντού για να κατέβω ξανά, με πρώτο τον Τσίπρα. Τότε άρχισα να αμφιταλαντεύομαι, αλλά ήρθε η χαριστική βολή με την απλή αναλογική και αποφάσισα να μην κατέβω» λέει για την απόφαση του. Δεν τον φοβίζει που δεν θα υπάρχει στίγμα της «Πρωτοβουλίας» στο νέο δημοτικό συμβούλιο για να αναφέρει το έργο του, καθώς γνωρίζει ότι όσα έκανε είναι γραμμένα σε διεθνή και τοπικά μέσα. «Όσα έγιναν δεν διαγράφονται» αναφέρει χαρακτηριστικά. «Όσοι πουν ότι δεν έκανα τίποτα, το λένε για να με αποδημήσουν» συμπληρώνει.
Στην ερώτηση αν αδίκησε την παράταξή του και αν δεν την προστάτεψε, απαντάει: «Εμένα με αδίκησε η Πρωτοβουλία; Η παράταξη του Καλαφάτη, που ήταν η αντιπολίτευση, κάθε φορά ερχόταν στο δημοτικό συμβούλιο όλοι μαζί και έστηναν μπλοκ. Οι δικοί μας ερχόντουσαν όποτε ήθελαν και πολλές φορές δεν έρχονταν και καθόλου. Ποτέ δεν είχα όμως τιμωρητική διάθεση». Ωστόσο απορρίπτει τίτλους κτήσης της παράταξης, θεωρώντας πως απλά αυτός ήταν μπροστά και λειτούργησε ως συγκολλητική ουσία στην πολυμορφία. Για την κατάρρευση της παράταξης και την αποχώρηση της Καλυψώς Γούλα, επισημαίνει πως «την στήριξα όσο μπορούσα, αλλά μην ξεχνάμε δεν είπα ποτέ ότι θα δώσω δακτυλίδι. Έγιναν μερικές παρεξηγήσεις επειδή δέχτηκα εγώ πολλούς υποψηφίους και ευχήθηκα καλή επιτυχία σε όλους. Πιστεύω όμως ότι δεν χειρίστηκε σωστά την διαδικασία της εκλογής της ως επικεφαλής».
Θα άφηνε ξανά «τα γίδια ελεύθερα», γιατί θεωρεί πως ήταν αποτελεσματικό. «Αν δεν λειτουργούσε, καταρχήν εγώ θα τρελαινόμουν. Οι αντιδήμαρχοι αναλάμβαναν πρωτοβουλίες με βάση την δουλειά τους. Για παράδειγμα η Καλυψώ Γούλα έκανε δέκα δομές στην κοινωνική πολιτική που δεν υπήρχαν, εγώ δεν έκανα τίποτα απλά έλεγα προχώρα».
Tα παράπονα για τα ιδρυτικά μέλη
Τα ιδρυτικά μέλη της Πρωτοβουλίας, εκτός από τον Γιάννη Μπουτάρη ήταν ο Παναγιώτης Αβραμόπουλος και ο Ανδρέας Κουράκης. Ήταν δίπλα του σε κάθε στιγμή στην πρώτη προεκλογική περίοδο του 2010 και όταν εκλέχθηκε, τους αγκάλιασε και τους ρώτησε «τώρα τι κάνουμε». Όμως η τριάδα άρχισε να παρουσιάζει από νωρίς ρωγμές. «Από την πρώτη στιγμή που αναλάβαμε θεώρησαν ότι έπρεπε να συνδιοικούμε. Αυτό δημιούργησε εξ’ αρχής προβλήματα. Προσπάθησα να έχω όσο το δυνατόν μια καλή επικοινωνία μαζί τους για να μπορέσει να προχωρήσει ο δήμος. Ο Κουράκης ήταν πολύ συγκεντρωτικός και ισχυρογνώμων. Ο Αβραμόπουλος ήταν πιο μαλαγάνας» σχολιάζει. Το παράπονό του από τους δυο άντρες είναι ότι δεν τον στήριξαν όσο θα έπρεπε. «Έβλεπαν ότι κάνω άνοιγμα προς την Τουρκία και τον Ισραήλ και πότε δεν ήρθαν σε μια δεξίωση του Τουρκικού προξενείου ή σε συναγωγή. Ουσιαστικά δεν στήριζαν αυτό που προσπαθούσα» επισημαίνει. Το γυαλί βέβαια έσπασε στην δεύτερη θητεία, με τον καθένα για διαφορετικό λόγο. «Με τον Κουράκη έσπασε ο δεσμός όταν δεν τον έκανα αντιδήμαρχο Τεχνικών Έργων. Εγώ του πρότεινα να γίνει αντιδήμαρχος της Κοινωνίας των Πολιτών, αλλά αυτός επέμενε στις τεχνικές υπηρεσίες, όπου ήταν το πρώτο διάστημα και η απορροφητικότητα του τεχνικού προγράμματος δεν ήταν ούτε 10%. Ο Αβραμόπουλος στη δεύτερη θητεία, ως πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου ξεσάλωσε. Έκλεινε την συζήτηση μιλώντας πιο πολύ και από τον δήμαρχο περί ανέμων και υδάτων. Είχα φτάσει στο αμήν, πέρασαν τα 2,5 χρόνια που αλλάζουν οι θέσεις και του ζήτησα να με βοηθήσει αναλαμβάνοντας αντιδήμαρχος Οικονομικών. Μου είπε «όχι, εγώ είμαι πρόεδρος» και του απάντησα «λυπάμαι, και εγώ είμαι δήμαρχος. Ή αντιδήμαρχος Οικονομικών ή τίποτα». Όπως εξομολογείτε στη «ΜτΚ» ο απερχόμενος δήμαρχος, στο πρόσωπο του Π. Αβραμόπουλου έβλεπε τον διάδοχό του. «Με τον Ανδρέα Κουράκη έχω θυμώσει πραγματικά. Την δεύτερη θητεία με στόλισε με λόγια και συνεχώς ανέβασε στο διαδίκτυο απαράδεκτα κείμενα. Δεν ήρθε μια φορά να μου μιλήσει κατ΄ ιδίαν. Ούτε εγώ τον έπιασα, γιατί μετά από ένα σημείο προσβλήθηκα» καταλήγει για το δεύτερο ιδρυτικό μέλος της παράταξης του.
«Κομπλεξικό και μίζερο να υπονομεύει το έργο μου ο Ζέρβας»
Ο νέος και ο απερχόμενος δήμαρχος Θεσσαλονίκης δεν έχουν τις καλύτερες σχέσεις, καθώς μετά από απανωτές ρήξεις ο Κωνσταντίνος Ζέρβας ανεξαρτητοποιήθηκε από την «Πρωτοβουλία» και χάραξε τον δικό του δρόμο. «Γνώρισα τον Κωνσταντίνο Ζέρβα στις εκλογές του 2010. Μεταξύ άλλων που έρχονταν για υποψηφιότητα μαζί μας, μου έστειλαν και αυτόν. Ήταν ένας καλομαθημένος αστός, αξιοπρεπής, ευγενικός, τότε. Η σχέση μας αναπτύχθηκε καλή και τον έκανα αντιδήμαρχο Πρασίνου με εντολή να πρασινίσει την πόλη. Δεν έκανε σπουδαία πράγματα ως αντιδήμαρχος και δεν εκτίμησα την αποτελεσματικότητα του» αναφέρει ο απερχόμενος δήμαρχος για την γνωριμία του και την εξέλιξη της σχέσης τους.
Η πρώτη ρήξη μεταξύ τους αφορούσε την άσκηση έφεσης για δικαστική απόφαση σχετικά με 600 συμβασιούχους. «Είχαμε πάρει απόφαση να μην ασκήσουμε έφεση και αυτός αντιδρούσε στην διαδικασία και έτσι ήρθε η πρώτη μεγάλη ρήξη. Ρήξεις δεν έρχονται όμως ξαφνικά, μαζεύονται σιγά σιγά μικρά πράγματα και λεπτομέρειες, με αποτέλεσμα να σκάσουν» σημειώνει. Την τελική ρήξη έφεραν η υποψηφιότητα του Κωνσταντίνου Ζέρβα ως βουλευτή με την ΝΔ και ο σταθμός Βενιζέλου. «Η δικιά μου αντίληψη ήταν ότι δεν μπορείς να είσαι υποψήφιος κόμματος και ταυτόχρονα και δημοτικός σύμβουλος. Οι σχέσεις μας μετά τις εκλογές του 2014, άρχισαν να είναι ψυχρές. Το μετρό έπαιξε πολύ μεγάλο ρόλο. Στην πρώτη θητεία ήταν σύμβουλος της ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. και εξέφραζε την άποψη να φύγουν τα αρχαία από τη Βενιζέλου, ενώ εμείς ως παράταξη λέγαμε το αντίθετο: και αρχαία και μετρό. Του έλεγα ή πρέπει να παραιτηθείς από την ΑΤΤΙΚΌ ΜΕΤΡΟ Α.Ε. ή να πεις αντίο σε μας. Δεν ήθελε να παραιτηθεί και οι σχέσεις μας αμέσως άρχισαν να ψυχραίνονται».
Τελικά ο Κωνσταντίνος Ζέρβας ανεξαρτητοποιήθηκε και σήμερα είναι ο 61ος δήμαρχος Θεσσαλονίκης. «Είχε φιλοδοξία να γίνει δήμαρχος. Το κατάλαβα μετά τις εκλογές του 2014, που είχε στήσει ένα γραφείο και συστηματικά έπεφτε προβολή» σχολιάζει ο απερχόμενος δήμαρχος.
Η ορκωμοσία της Δευτέρας 26 Αυγούστου έκανε κακή εντύπωση στον Γιάννη Μπουτάρη και δεν το έκρυψε. «Η τελετή ορκωμοσίας ήταν πολυπληθής. Ίσως έτσι ήθελε ο Κωνσταντίνος Ζέρβας να εκδηλώσει την μεγάλη του χαρά που εξελέγη δήμαρχος. Το δεύτερο που μου έκανε εντύπωση είναι ότι είχε πολλούς ιερωμένους. Τις προηγούμενες τέσσερις ορκωμοσίες, δυο ως δημοτικός σύμβουλος και δυο ως δήμαρχος, είχαμε συνήθως μόνο τον Άνθιμο ή εκπρόσωπο του. Φέτος είδαμε μητροπολίτες, αρχιμανδρίτες... Μου έκανε εντύπωση ότι ο Ζέρβας τις δυο προηγούμενες φορές ορκίστηκε με πολιτικό όρκο και τώρα ξαφνικά ορκίστηκε με θρησκευτικό. Νομίζω ότι ήταν μέσα στο ντελίριο του να αγκαλιάσει τους ψηφοφόρους που έχουν την θρησκεία σε πρώτο πλάνο. Εμένα δεν μου έκανε καλή εντύπωση αυτό» δηλώνει.
Ο Γιάννης Μπουτάρης δεν κρύβει πως νιώθει ότι γίνεται μια προσπάθεια από τον νέο δήμαρχο να υπονομεύσει το έργο του. «Το εκλαμβάνω ως μίζερο να μην αναγνωρίζει τι έχει γίνει ως τώρα. Μου προξένησε κακή εντύπωση στον απολογισμό του 2018 που ο Ζέρβας ήταν ο πιο καυστικός από όλους στην δουλειά που έγινε. Οι μέχρι τώρα ενέργειές του δείχνουν ότι θέλει να υποβαθμίσει και να υποτιμήσει το έργο μας. Αυτό μου φαίνεται κομπλεξικό και μια μίζερη αντιμετώπιση. Άλλο να υπάρχει κριτική και άλλο να ακυρώνει το έργο» αναφέρει.
«Δεν διέκρινα κάποιο όραμα στην ομιλία του στην ορκωμοσία» λέει για τον Κωνσταντίνο Ζέρβα, ενώ σύμφωνα με τον ίδιο ποτέ δεν μοιράστηκε μαζί του ανεπτυγμένα σχέδια.«Σε μένα ποτέ δεν μοιράστηκε ιδέες για την πόλη. Ας δούμε πώς θα πορευθεί ως δήμαρχος και τότε θα βγάλουμε συμπεράσματα».
Όσο για το διοικητικό σχήμα που ανακοινώθηκε από τον νέο δήμαρχο, σχολιάζει: «Πληρώνει γραμμάτια, προσπαθώντας να ικανοποιήσει όλο τον κόσμο. Αυτό είναι αδύνατον. Δεν είδα κάποιο συγκεκριμένο σχήμα που να ομονοεί σε ένα σχέδιο. Το “δουλειά, δουλειά, δουλειά” σε κανέναν δεν λέει τίποτα».
«Φούσκα» χαρακτηρίζει ο απερχόμενος δήμαρχος, ότι ο Κωνσταντίνος Ζέρβας θα αναλάβει την αντιδημαρχία Καθαριότητας. «Αυτό είναι ακόμα μια φούσκα. Έβαλε εντεταλμένο τον Ζεϊμπέκη και είπε ότι αναλαμβάνει την ευθύνη της καθαριότητος για να δείξει στον κόσμο ότι εκπληρώνει τις προεκλογικές του υποσχέσεις. Στις προεκλογικές υποσχέσεις όμως δεν είπε ότι θα βάλει εντεταλμένο σύμβουλο και τον Ζεϊμπέκη, είπε ότι αυτός αναλαμβάνει» καταλήγει.
Η γραβάτα
Τα ΜΜΕ ασχολήθηκαν πολλές φορές με τις στιλιστικές επιλογές του Γιάννη Μπουτάρη. Μάλιστα, είχε γίνει viral την πρώτη φορά που παραβρέθηκε στην δοξολογία του Αγίου Δημητρίου με γραβάτα, καθώς συνήθιζε να μην φοράει ποτέ. Σύμφωνα με τον ίδιο, ο Αλέξης Τσίπρας, έπαιξε ένα ρόλο για να φορέσει ξανά γραβάτα.
«Ακόμα και στο αμπέλι πήγαινα με γραβάτα. Όταν γύρισα όμως από το πρόγραμμα απεξάρτησης, έβγαλα την γραβάτα διότι ένιωθα πως συμβολίζει ότι είμαι αλυσοδεμένος. Πέρασαν τα χρόνια και την ξεσυνήθισα, με αποτέλεσμα να τις χαρίσω όλες σε φίλους. Όταν όμως βγήκε ο Τσίπρας χωρίς να φοράει γραβάτα είπα: δες τον, μου κλέβει την πρωτοτυπία. Ο κόσμος με σχολίαζε που πήγαινα σε δοξολογίες χωρίς γραβάτα. Για αυτό αποφάσισα να φοράω γραβάτες σε επίσημες τελετές» λέει με χιουμοριστική διάθεση.
Το ρουσφέτι που ζήτησε βουλευτής
Ο Γιάννης Μπουτάρης, στο τέλος της θητείας του, αναφέρει πως δεν έκανε κανένα ρουσφέτι, καθώς ήταν εξ αρχής της λογικής «τα ρουσφέτια κομμένα».
«Σε όποιον ερχόταν έλεγα πως θα κάνουμε ο,τι λέει ο νόμος. Αν είχε κάτι νόμιμο, θα περνούσε από την υπηρεσία θα περάσει, αν όχι, δεν θα το περνούσε» αναφέρει, σημειώνοντας πως το μόνο που έκανε σε κάποιες περιπτώσεις είναι να επιταχύνει τις διαδικασίες.
Δεν θα ξεχάσει όμως όταν τον κάλεσε ένας βουλευτής της Θεσσαλονίκης για να του ζητήσει να σβήσει τις κλήσεις του. «Με πήρε μια φορά ένας βουλευτής για να του σβήσω 5-6 κλήσεις. Εγώ δεν τον ήξερα καν προσωπικά. Του είπα να μου στείλει τις κλήσεις και ότι θα της πληρώσω εγώ, γιατί δεν μπορώ να τις σβήσω. Ένιωσε ότι τον πρόσβαλα, αλλά του απάντησα ότι αυτός με προσβάλει με αυτό που ζητάει».
Όταν κλείστηκε στο ασανσέρ με τον Πλόντερ
Τελειώνοντας τις επισκέψεις μας σε σημεία της πόλης, όπου αφήνει το αποτύπωμά του ο Γιάννης Μπουτάρης, ως δήμαρχος Θεσσαλονίκης, επιστρέψαμε στο δημαρχιακό μέγαρο για να ολοκληρώσουμε την συνέντευξη που έγινε μέσα σε τρεις ημέρες. Κατεβήκαμε στο υπόγειο πάρκινγκ και κατεβαίνοντας από το αυτοκίνητο εκτός από την τσάντα του και έντυπα, πήρε μαζί του και ένα μπαστούνι πεζοπορίας που είχε αγοράσει νωρίτερα από πλανόδιο. Μέσα από μια πόρτα που ξεκλείδωσε ο αστυνομικός που τον ακολουθούσε όλα αυτά τα χρόνια, βρεθήκαμε μπροστά στο ασανσέρ του δημαρχείου. «Πάντως πολύ γρήγορο αυτό το ασανσέρ» του είπα και ο ίδιος χαμογελώντας είπε «ναι, όταν δεν έχει πάνω-κάτω».
Τότε θυμήθηκε και μια ιστορία με αυτό το ασανσέρ, όσο αυτό ανέβαινε προς τον όροφο του γραφείου δημάρχου. «Θα συναντιόμασταν για πρώτη φορά με τον γερμανό πρέσβη, Γενς Πλότνερ. Εγώ δεν τον ήξερα. Έτυχε να μπούμε μαζί στο ασανσέρ για ανεβούμε πάνω και εκείνη την ημέρα το ασανσέρ χάλασε. Μας άφησε στη μέση του 2ου και του 3ου. Μείναμε μέσα για πάνω από 10 λεπτά και είχαμε την ευκαιρία να γνωριστούμε και να τα πούμε. Από τότε είμαστε πολύ καλοί φίλοι».
Τα όνειρα και αυτό που θα του λείψει
Κλείνοντας την συνέντευξη, ρώτησα τον δήμαρχο τι να του ευχηθώ από εδώ και πέρα. «Καλά γερατεία» μου είπε με τον γνωστό ύφος που πετάει πάντα τις ατάκες. Πλέον ο ίδιος θέλει να αφοσιωθεί σε τρεις τομείς. Αρχικά στο Μουσείο του Ολοκαυτώματος, αλλά και στον Αρκτούρο και στην δημιουργία της «κιβωτού του ελληνικού αμπελώνα». «Είναι ένα όνειρο πολλών ετών, που ξεκίνησε όταν ήμουν πρόεδρος στον σύνδεσμο του ελληνικού οίνου. Ζητούσαμε από κάθε υπουργό Πολιτισμού τότε, να μας δώσουν 400 στρέμματα, ώστε να φυτέψουμε όλες τις ελληνικές ποικιλίες για να διασφαλιστεί η διάσωσή τους, να μεταφερθεί εκεί το ινστιτούτο αμπέλου και οίνου και να γίνει ένας χώρος εκπαίδευσης όλων των επαγγελματιών του κλάδου, από τους σερβιτόρους μέχρι τον καταναλωτή. Να μαθαίνουν όλοι τι είναι το κρασί που πίνουμε. Επίσης, θέλω να αναπτύξουμε περισσότερο τον Αρκτούρο. Να το κάνουμε κέντρο περιβαλλοντολογικής εκπαίδευσης της ευρύτερης περιοχής».
Αυτό όμως που θα του λείψει από την καθημερινότητά του ως δήμαρχος είναι το πρωινό ξύπνημα και ο προγραμματισμός που είχε κάθε μέρα. «Το σκέφτομαι και γελάω, γιατί το έχω ξαναπεράσει. Όταν σηκώνομαι το πρωί, λέω σήμερα έχω να κάνω αυτό και αυτό. Εκεί αρχίζω να κάνω κάποια τηλέφωνα, περνάνε κάνα δυο ώρες στο σπίτι και μετά έρχομαι στο δημαρχείο. Εγώ πριν από τις 10:30-11:00 δεν έρχομαι ποτέ στο δημαρχείο» αναφέρει, σημειώνοντας πως «μην ξεχνάς έχω και το άλλο, τώρα που είμαι παντρεμένος, τα δυο παιδιά φεύγουν από τις 7:00 για το σχολείο και είμαι από νωρίς όρθιος. Αυτή η συνήθεια θα μου λείψει. Το λέω και γελάω, δεν θα σηκώνομαι και θα λέω τι θα κάνω σήμερα. Δεν είμαι συνηθισμένος πολύ στο χαβαλέ. Είμαι συνηθισμένος στο χαβαλέ στη διάρκεια της ημέρας».
Παρασκήνια από την φωτογράφιση
ΣΧΟΛΙΑ