Ένα «δούναι και λαβείν» είναι η έκθεση έργων του Γιαννούλη Χαλεπά που εγκαινιάζεται αύριο Παρασκευή 18 Φεβρουαρίου στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών. Η έκθεση, μεγάλο μέρος της οποίας προέρχεται από τη συλλογή του Ιδρύματος Ωνάση φέρνει στην επιφάνεια και μια λιγότερο γνωστή πτυχή του σημαντικού Έλληνα γλύπτη, αυτή του σχεδίου, αφού περιλαμβάνει μεταξύ άλλων λογιστικά βιβλία από την επιχείρηση του πατέρα του καλλιτέχνη, πάνω στα οποία ο Χαλεπάς συνήθιζε να σκιτσάρει.

Από τα πολλά αυτά βιβλία διασώθηκαν τα δέκα τα οποία ο επισκέπτης της έκθεσης μπορεί να θαυμάσει τώρα σε μια παρουσίαση με πολλές άλλες ενότητες. «Ο τίτλος της έκθεσης έχει να κάνει με τα κατάστιχα λογαριασμών της πατρικής επιχείρησης, αφού είναι γνωστό ότι η οικογένεια του Χαλεπά είχε μια από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις μαρμάρου στο 2ο μισό του 19ου αιώνα και ήταν πολύ απλωμένη, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο Βουκουρέστι. Όταν το 1900 πέθανε ο πατέρας του έμειναν τα λογιστικά βιβλία, αυτά έμειναν στην Τήνο όταν τον πήρε εκεί η μητέρα του. Είναι ό,τι πιο συγκλονιστικό έχει αφήσει στο κομμάτι σχεδιασμός», τόνισε η διευθύντρια του Τελλόγλειου Ιδρύματος Τεχνών Αλεξάνδρα Γουλάκη Βουτυρά.

Για το πολύ γενναιόδωρο «δούναι και λαβείν που υπήρξε σε θέματα επικοινωνίας, ροής, χωρίς ζητήματα, με απόλυτη εμπιστοσύνη» με το Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών έκανε λόγο η διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση Αφροδίτη Παναγιωτάκου.

Σε μια συζήτηση – συνέντευξη που έκαναν οι δύο κυρίες η Αλεξάνδρα Γουλάκη Βουτυρά αναφέρθηκε και στην αιτία για την οποία αγαπά ιδιαιτέρως τον Γιανούλη Χαλεπά. «Τον αγαπώ κυρίως για το ήθος που έχει και τον πηγαίνει σε έναν χώρο αγιοσύνης. Το ότι είναι μεγάλος φαίνεται στο σχέδιο, στη δουλειά του. Επίσης, ο τρόπος που μέσα σε τέτοιες συνθήκες κατάφερε να προχωρήσει την τέχνη του αφήνοντας πίσω οτιδήποτε ερχόταν να τον σταματήσει είναι ένα παράδειγμα που μας κάνει πιο αισιόδοξους. Αν εκείνος το κατάφερε, τότε μπορούμε κι εμείς. Είναι αξιοθαύμαστη αυτή η αίσθηση, η επιμονή και η συνεχής του προσπάθεια να φτάσει εκεί που έφτασε», επεσήμανε.

Η αναζήτηση του τέλειου

Γλύπτης ιδιαίτερος, με πολλά θέματα ψυχικής υγείας, με μια περιπετειώδη ζωή που έφτανε από το Μόναχο και την Αθήνα μέχρι το Ψυχιατρείο της Κέρκυρας που ήταν έγκλειστος, αλλά και την ιδιαίτερη πατρίδα του την Τήνο είναι γνωστό ότι ο Γιαννούλης Χαλεπάς είχε πολλές δυσκολίες στη ζωή του. «Το πώς αντιμετώπισε αυτές τις δυσκολίες και αν μέσα από όλα αυτά τα κατάφερε είναι σίγουρα κομμάτι του τελικού αποτελέσματος. Πώς θα ήταν τα έργα του Χαλεπά αν μπορούσε να δουλέψει μάρμαρο, να κάνει κάτι άλλο αν είχε τις δυνατότητες που είχε την πρώτη περίοδο όταν ήταν στο Μόναχο; Στην Τήνο παρόλο που ήταν στο χωριό των μαρμαράδων δεν μπορούσε παρά να δουλέψει τον πηλό και αυτό ήταν ένα πρώτο εμπόδιο, το οποίο έπρεπε να περάσει. Άρα το πρώτο που κάνει είναι ότι στρέφει την προσοχή του σε αυτό το πράγμα που είναι η ουσία», υπογράμμισε η κ. Βουτυρά.

Ένα από τα χαρακτηριστικά του γλύπτη είναι η αναζήτηση του τέλειου. «Ο Χαλεπάς έχει μια εξαιρετική παιδεία από το Σχολείο των Τεχνών και συνεχίζει από το Μόναχο. Οπωσδήποτε ξέρει τι σημαίνει περίοπτο αυτό όμως για τον Χαλεπά νομίζω ότι γίνεται σταθερό πρόβλημα γλυπτικής που ακολουθεί συνέχεια. Το τέλειο γι’ αυτόν γλυπτό είναι αυτό που δεν έχει μια όψη. Πολλές φορές έχει πολλές πλευρές, τρεις τέσσερις ή καμία. Εκτός από το περίοπτο κάνει και κάτι άλλο: παίζει με τις αντιθέσεις, με το μεγάλο – μικρό, με το γέρος – νέος, με το εσωτερικά και εξωτερικά, με κλεισμένη σύνθεση, με ανοιχτή σύνθεση και βάζει μπροστά του τέτοιες προκλήσεις».

Μια από τις σκέψεις του Ιδρύματος Ωνάση είναι η έκθεση να ταξιδέψει και σε άλλα μέρη του κόσμου, ενώ αυτό είναι «μόνο η αρχή της συνεργασίας» με το Τελλόγλειο όπως είπε η Αφροδίτη Παναγιωτάκου.

Επίσης, αναφέρθηκε και στην ψηφιοποίηση της πλούσιας εικαστικής συλλογής του Ιδρύματος η οποία είναι υπό προετοιμασία. Ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση Αντώνης Παπαδημητρίου επεσήμανε για την απόκτηση των έργων αυτών: «Το αίτημα της δημιουργίας της συλλογής είναι ιδιοσυγκρασιακό. Έχουν προσπαθήσει κατά καιρούς διάφοροι να μας βάλουν σε κάποιο σχήμα, αλλά εμείς αντιστεκόμαστε. Κάποια έργα πήραμε με την παρέμβαση των Αρσέν και Ρουπέν Καλφαγιάν», τόνισε ενώ η Αφροδίτη Παναγιωτάκου πρόσθεσε ότι μια από τις πιο συγκλονιστικές στιγμές ήταν όταν το Ίδρυμα παρέλαβε την «Ευτυχία» και τον «Σάτυρο» του γλύπτη. Στη συνέχεια έγινε γνωστό από τα μέλη του Ιδρύματος ότι σκέπτονται μια μικρή παρέμβαση στο σπίτι του Χαλεπά στον Πύργο της Τήνου.

Η έκθεση φιλοξενεί πάνω από 100 έργα, εκ των οποίων τα 37 προέρχονται από τη συλλογή του Ιδρύματος Ωνάση και τα 25 του Τελλόγλειου που συγκεντρώθηκαν από συλλέκτες. Ανάμεσά τους βρίσκονται 48 σχέδια, από τα οποία τα 18 είναι διπλής όψης.