Τις νομοθετικές παρεμβάσεις και δράσεις του υπουργείου Δικαιοσύνης για την αντιμετώπιση των φαινόμενων βίας και άλλων ειδεχθών εγκλημάτων, αναλύει στην «ΜτΚ» ο υφυπουργός Δικαιοσύνης, Γιώργος Κώτσηρας. Ο κ. Κώτσηρας, μεταξύ άλλων, κάνει ειδική μνεία στον ψηφιακό μετασχηματισμό που επιχειρείται στο χώρο της Δικαιοσύνης, καθώς και στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα Άτομα με Αναπηρία.

Μεγάλη συζήτηση γίνεται για το νέο πακέτο των μέτρων που ανακοίνωσε η κυβέρνηση, με την αντιπολίτευση να καταγγέλλει καθυστέρηση και πως αυτά δεν αρκούν. Γιατί δεν αποφασίστηκαν μέτρα οριζόντιου χαρακτήρα και πόσο δίκαιο είναι αυτό κατά την άποψή σας;

Καταρχάς πρέπει να αναφερθεί πως η κυβέρνηση έδρασε άμεσα -όπως αντιστοίχως έπραξε και με την αντιμετώπιση της πανδημίας- παρεμβαίνοντας μέσω στοχευμένων μέτρων. Τα μέτρα στήριξης απευθύνονται κυρίως στους πιο ευάλωτους συμπολίτες μας και στη μεσαία τάξη, νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Μέσα σε αυτό το ρευστό περιβάλλον, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη πορεύεται με ρεαλισμό, διορατικότητα και σύνεση στο δημοσιονομικό πεδίο, ανταποκρινόμενη στις απαιτήσεις του σήμερα, χωρίς ταυτόχρονα να υπονομεύει το αύριο της ελληνικής οικονομίας και της κοινωνίας. Στόχος μας είναι να μη μείνει κανείς συμπολίτης μας πίσω. Δεδομένου ότι η κρίση υπερβαίνει τις δυνατότητες κάθε κράτους μεμονωμένα, ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, αναπτύσσει διαρκώς τεκμηριωμένες και ρεαλιστικές πρωτοβουλίες σε επίπεδο Ε.Ε., τονίζοντας την ανάγκη να υπάρξει ευρωπαϊκή απάντηση σ’ ένα ευρωπαϊκό πρόβλημα.

Γιατί οι πρόσφατες αλλαγές του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας θα μπορούσαν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά σε δράστες εγκλημάτων έμφυλης βίας, βίας κατά ανηλίκων κ.α. και να οδηγήσουν σε μείωση τέτοιων εγκληματικών πράξεων;

Οι αλλαγές στις οποίες προχωρήσαμε στον Ποινικό Κώδικα και στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας αποτελούσαν εξ’ αρχής εκ των βασικών προτεραιοτήτων του υπουργείου Δικαιοσύνης και συνολικά της κυβέρνησης, με στόχο τη δημιουργία ενός στιβαρού, συνεκτικού και πλήρους ποινικού πλαισίου, το οποίο έρχεται να υψώσει ένα τείχος ασφαλείας και να προστατεύσει τα θύματα εγκληματικών ενεργειών και ιδιαίτερα τα πλέον ευάλωτα άτομα, στέλνοντας ένα σαφές μήνυμα στην κοινωνία ότι κανένας δράστης τέτοιων αποτρόπαιων πράξεων δεν θα μείνει ατιμώρητος και κανένα θύμα απροστάτευτο. Οι αλλαγές κινήθηκαν σε τέσσερις βασικούς άξονες, όπου προβλέπεται η αυστηροποίηση των ποινών για συγκεκριμένα εγκλήματα ιδιαίτερης ποινικής απαξίας, η αυστηροποίηση της απόλυσης των καταδίκων υπό όρο, όπως και της άρσης απόλυσης εγκληματιών που τελούν κατ’ επανάληψη σοβαρά κακουργήματα, η επαναφορά και διεύρυνση του αξιοποίνου στα κοινώς επικίνδυνα αδικήματα (εμπρησμός, έκρηξη, πλημμύρες, κ.ά.) και τέλος, η πρόβλεψη του δικαιώματος και του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου να διατάσσει τη διεξαγωγή της ανάκρισης και την εισαγωγή της υπόθεσης στο ακροατήριο κατ’ απόλυτη προτεραιότητα για υποθέσεις εξαιρετικής φύσης ή επί κακουργημάτων που αφορούν εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας και οικονομικής εκμετάλλευσης της γενετήσιας ζωής. Η προστασία της ανηλικότητας αποτέλεσε, επίσης, για εμάς κεντρική στόχευση. Θέλω να τονίσω ότι η κυβέρνηση και το υπουργείο Δικαιοσύνης διαθέτουν τα αντανακλαστικά και την πολιτική βούληση, ώστε να παρέμβουμε αποφασιστικά για την αντιμετώπιση κάθε μορφής βίας. Το πράξαμε αυτό και μέσω του πρόσφατου νομοσχεδίου για την καταπολέμηση της οπαδικής βίας σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία. Είμαστε παρόντες και θέλουμε η κοινωνία να λάβει το ξεκάθαρο μήνυμα: Καμία ανοχή στη βία. Και σε αυτή μας την προσπάθεια, βασικός μας σύμμαχος είναι η κοινωνία.

Ένα από τα ζητήματα που απασχολούν το χώρο της Δικαιοσύνης είναι η καθυστέρηση στην απονομή της. Πόσο έχει επηρεάσει περαιτέρω η πανδημία του κορονοϊού, τι βήματα έχουν γίνει κι αν εκτιμάτε πως ο ψηφιακός μετασχηματισμός και της Δικαιοσύνης θα συμβάλει στην αντιμετώπιση του προβλήματος;

Στον τομέα της Δικαιοσύνης, παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια που τέθηκαν εξαιτίας αυτής της πρωτοφανούς υγειονομικής κατάστασης, προωθείται όλο αυτό το διάστημα ένα σημαντικό προοδευτικό μεταρρυθμιστικό έργο, το οποίο αποσκοπεί -πέραν όλων των άλλων- στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας του δικαστικού συστήματος. Άλλωστε, η επιτάχυνση και ο ψηφιακός μετασχηματισμός της Δικαιοσύνης αποτελεί ένα θέμα που απασχολεί το σύνολο της κυβέρνησης. Όλα τα συναρμόδια υπουργεία καταβάλλουν προσπάθειες, έτσι ώστε να υπάρξει βελτίωση των συνθηκών και των λειτουργιών που αφορούν στη Δικαιοσύνη, προκειμένου να επιτύχουμε τον εφικτό στόχο της επιτάχυνσης και της υποστήριξης του χώρου της Δικαιοσύνης για όλη την ελληνική κοινωνία.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, ως υπουργείο Δικαιοσύνης, προωθήσαμε και συνεχίζουμε να το πράττουμε νομοθετικές και αρκετές ακόμα καίριες πρωτοβουλίες, που αποσκοπούν στην επίτευξη βασικών και διαχρονικών απ’ όλους μας ζητούμενων και πιο συγκεκριμένα:

- Στη βελτίωση της ποιότητας των διαδικασιών.

- Στην επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης από τα πολιτικά δικαστήρια.

- Στην εύρυθμη λειτουργία των δικαστηρίων, μέσω της αξιοποίησης και νομοθετικής αποτύπωσης των σύγχρονων τεχνολογιών.

Τι περιλαμβάνει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία;

Από τον Δεκέμβριο του 2020 στην Ελλάδα υπάρχει για πρώτη φορά ένα ολοκληρωμένο κείμενο, ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία, που θέτει ξεκάθαρους και μετρήσιμους στόχους, ώστε να αντιμετωπιστεί στην ολότητα του ένα σύνθετο πρόβλημα. Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία αποτελεί έναν οδικό χάρτη οριζόντιων δράσεων, που στοχεύει στην προστασία των συμπολιτών μας που αντιμετωπίζουν οποιαδήποτε μορφή αναπηρίας. Το υπουργείο Δικαιοσύνης διαδραματίζει έναν κομβικό ρόλο τόσο ως επισπεύδον Υπουργείο στην υλοποίηση πολλών δράσεων του Εθνικού Σχεδίου όσο και στην παρακολούθηση και εφαρμογή (μέσω περαιτέρω δράσεων που σχεδιάζονται και υλοποιούνται) της Σύμβασης του ΟΗΕ. Μεταξύ των παρεμβάσεων του Εθνικού Σχεδίου Δράσης, στο επίπεδο που αφορά στο υπουργείο Δικαιοσύνης, περιλαμβάνεται η πλήρης καταγραφή των υπαρχόντων δεδομένων σε σχέση με την προσβασιμότητα των ΑμεΑ στα κτήρια αρμοδιότητας υπουργείου Δικαιοσύνης, καθώς και η επιμόρφωση των δικαστικών λειτουργών και του ευρύτερου νομικού κόσμου για ζητήματα αναπηρίας. Η ενίσχυση της ισότιμης πρόσβασης των Ατόμων με Αναπηρία στη Δικαιοσύνη, πέρα από τη βελτίωση των υποδομών στα δικαστικά κτήρια, επιδιώκεται μέσα και από άλλες πρωτοβουλίες, όπως η επικαιροποίηση κωδίκων και η αναδιατύπωση -όπου απαιτείται- των όρων αναπηρίας, η εξέταση αναπροσαρμογής των όρων παροχής νομικής βοήθειας σε πολίτες χαμηλού εισοδήματος. Για το υπουργείο Δικαιοσύνης, η υλοποίηση των δράσεων ευθύνης που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τα ΑμεΑ αποτελεί άμεση πολιτική και θεσμική προτεραιότητα. Αποτελεί μια διαρκή δράση με σκοπό την αυτονόητη διευκόλυνση των συμπολιτών μας».

Γίνονται βήματα για ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης και ποια είναι αυτά;

Όπως ανέφερα και στην προηγούμενη ερώτηση ο ψηφιακός μετασχηματισμός της υπό ευρεία έννοια δημόσιας διοίκησης αποτελεί ένα θέμα που απασχολεί συνολικά την κυβέρνηση και στο επίπεδο αυτό έχουν γίνει «άλματα» προόδου. Στο πλαίσιο αυτό, σε νομοθετικό επίπεδο, προωθήσαμε την ψήφιση κανόνων δικαίου που θα συμβάλλουν στην ταχεία και συνάμα ποιοτική απονομή της Δικαιοσύνης, όπως ενδεικτικά ο Κώδικας Δικαστικών Υπαλλήλων με τον οποίο προβλέφθηκε κλάδος Τεκμηρίωσης και Επικουρίας Δικαστικού Έργου, δηλαδή εξειδικευμένοι δικαστικοί υπάλληλοι που θα υποβοηθούν το δικανικό έργο στην ευρετηρίαση, στην ταξινόμηση, στην επιστημονική και νομολογιακή τεκμηρίωση. Σε πρακτικό επίπεδο δώσαμε ιδιαίτερη βαρύτητα στην αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. Μεταξύ άλλων, αναφέρω, ενδεικτικά, την ψηφιακή αναζήτηση και έκδοση αντιγράφου του ποινικού μητρώου, την ηλεκτρονική παρακολούθηση της ροής των μηνύσεων, την ηλεκτρονική έρευνα σε Κτηματολογικά Γραφεία, την ψηφιακή έκδοση πιστοποιητικών και παρακολούθηση πινακίων, τη διασύνδεση των ψηφιακών υπηρεσιών των δικαστηρίων. Παράλληλα, κινούμενοι προς την ίδια κατεύθυνση, εντός του 2022 επιδιώκουμε την περαιτέρω ενίσχυση της αποδοτικότητας και της ποιότητας του συστήματος απονομής δικαιοσύνης μέσω ενός ολοκληρωμένου πλέγματος μεταρρυθμίσεων. Στην επίτευξη των στόχων αυτών θα συμβάλλουν ο νέος Κώδικας Οργανισμού Δικαστηρίων και Δικαστικών Λειτουργών, η συνεχής συνεργασία με την Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών με σκοπό την αναδιαμόρφωση της οργάνωσης και της λειτουργίας της, η ενίσχυση του θεσμού της Διαμεσολάβησης, η υλοποίηση της δεύτερης φάσης του Ολοκληρωμένου Συστήματος Διαχείρισης Υποθέσεων για την Πολιτική και Ποινική Δικαιοσύνη (ΟΣΔΔΥ-ΠΠ), η αναβάθμιση του Εθνικού Ποινικού Μητρώου, η ανάπτυξη Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος (ΟΠΣ) για τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, και η Σύσταση Γραφείου Συλλογής και Επεξεργασίας Δικαστικών Στατιστικών Στοιχείων για τη Δικαιοσύνη (JustStat). Όλα τα παραπάνω αποτελούν σημαντικά βήματα, βήματα προόδου, που εξοικονομούν χρόνο, δαπάνες και δυνάμεις, αποβαίνοντας επ’ ωφελεία των συλλειτουργών της Δικαιοσύνης, των πολιτών και της κοινωνίας.