Την πεποίθηση πως ήδη «βιώνουμε μία επιστροφή στην κανονικότητα» με τους εμβολιασμένους να βλέπουν πλήρη επιστροφή το επόμενο διάστημα εκφράζει μιλώντας στη «ΜτΚ» ο επίκουρος καθηγητής Επιδημιολογίας και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας, Γκίκας Μαγιορκίνης. Ο κ. Μαγιορκίνης αναφέρεται στην επιδημιολογική εικόνα της χώρας, την σταδιακή χαλάρωση των μέτρων που ισχύουν, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η διασπορά του κορονοϊού και εκφράζει τον προβληματισμό του για τους άνω των 60 που δεν έχουν προχωρήσει τον εμβολιασμό τους. Τονίζει πως ως χώρα «έχουμε ήδη αποκτήσει ένα ικανοποιητικό τείχος ανοσίας, καθότι η επίπτωση της επιδημίας είναι αρκετά πιο διαχειρίσιμη από ότι ήταν πέρυσι» και προαναγγέλλει κατάργηση της υποχρεωτικότητας της χρήσης μάσκας στους εξωτερικούς χώρους πολύ σύντομα.

Ποια είναι η εικόνα της χώρας μας σήμερα σε ό,τι αφορά τον αριθμό των κρουσμάτων και το ποσοστό των εμβολιασμών; Βρισκόμαστε σε φάση αποκλιμάκωσης του πέμπτου κύματος;

Η επιδημία στην Ελλάδα επί του παρόντος όπως προβλέψαμε έχει ολοκληρώσει την αποκλιμάκωση του κύματος της «Όμικρον» εντός του Ιανουαρίου και τώρα βρίσκεται σε ένα υψηλό πλατό που το βασικό σενάριο προβλέπει ότι θα αποσυμπιεστεί εντός των επόμενων εβδομάδων. Όσον αφορά τον εμβολιασμό έχουμε πάει αρκετά καλά στην κάλυψη των νεότερων ηλικιών, σε σχέση με άλλες χώρες, με αποτέλεσμα να έχουμε περιορίσει δραστικά την νοσηρότητα στις νεότερες ηλικίες. Από την άλλη στις ηλικίες άνω των 60 και κυρίως άνω των 70 υπάρχει σημαντικό ποσοστό που δεν έχει προχωρήσει στον εμβολιασμό όπως θα έπρεπε.

Γιατί τα μαθηματικά μοντέλα και οι προβλέψεις σε ό,τι αφορά την αποκλιμάκωση «έπεσαν έξω» και οι λεγόμενοι σκληροί δείκτες, δηλαδή θάνατοι και διασωληνωμένοι, παραμένουν σε υψηλό επίπεδο;

Θα συμφωνήσω ότι υπάρχουν αρκετά μαθηματικά μοντέλα που έχουν κατά καιρούς χρησιμοποιηθεί για την μακροπρόθεσμη πορεία της πανδημίας και τα οποία έχω κριτικάρει κατ’ επανάληψη. Στις κριτικές μου αυτές έχω εξηγήσει αναλυτικά τους λόγους για τους οποίους αποτυγχάνουν. Θα ήθελα όμως να επισημάνω ότι το βασικό σενάριο που παρουσίασα στις αρχές του Ιανουαρίου σχετικά με την ταχεία αποκλιμάκωση της «Όμικρον» έχει επιβεβαιωθεί. Το θέμα των θανάτων και των υπόλοιπων σκληρών δεικτών σχετίζεται αποκλειστικά με τον σκληρό πυρήνα των ανεμβολίαστων ηλικιωμένων.

Πριν από περίπου ένα χρόνο προσδιορίζαμε το ποσοστό για να «χτιστεί» το τείχος ανοσίας στο 70%. Εξακολουθούν να ισχύουν αυτά τα δεδομένα συνυπολογίζοντας τις «Δέλτα» και «Όμικρον»;

Θα πρέπει να κάνουμε έναν διαχωρισμό μεταξύ «τείχους ανοσίας» και «ανοσίας της αγέλης». Οι όροι αυτοί χρησιμοποιούνται εκτεταμένα στην επικαιρότητα ως εναλλακτικοί αλλά δεν είναι το ίδιο. Η ανοσία της αγέλης είναι το ποσοστό του πληθυσμού που έχει αποστειρωτική ανοσία πάνω από το οποίο η επιδημία σταματάει. Τείχος ανοσίας είναι το ποσοστό του πληθυσμού που έχει αντοχή στις βαριές συνέπειες της νόσου. Με βάση τα στοιχεία που είχαμε από τα αρχικά στελέχη η «ανοσία της αγέλης» θα μπορούσε να συμβεί όταν ξεπερνούσαμε το 67% σε αποστειρωτική ανοσία. Με την «Δέλτα» αυτό το ποσοστό έφτασε το 80% ενώ με την «Όμικρον» φαίνεται ότι δεν είναι εφικτή η ανοσία της αγέλης, τουλάχιστον με τα υπάρχοντα εμβόλια. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση έχουμε ήδη αποκτήσει ένα ικανοποιητικό τείχος ανοσίας, δηλαδή αντοχή στις βαριές συνέπειες της νόσου, καθότι η επίπτωση της επιδημίας είναι αρκετά πιο διαχειρίσιμη από ότι ήταν πέρυσι.

Βλέπουμε φως στο τούνελ; Βρισκόμαστε στο τέλος της πανδημίας και πόσο πιθανό είναι μία νέα μετάλλαξη να αλλάξει να δεδομένα και να τα ανατρέψει; Σε σχέση με άλλες περιοχές του πλανήτη η Ελλάδα είναι… πίσω, τι μηνύματα λαμβάνουμε από το εξωτερικό;

Από την ημέρα που άρχισαν να γίνονται διαθέσιμα τα εμβόλια η πανδημία για έναν κλινικό ιολόγο έχει ουσιαστικά λήξει. Το θέμα της λήψης των εμβολίων ωστόσο είναι ένα χρόνιο βαθύτατο πρόβλημα Δημόσιας Υγείας και θα πρέπει να το δούμε συνολικά σε βάθος χρόνου. Σε χώρες όπου ο εμβολιασμός έχει δυνατές ρίζες η πανδημία στην ουσία έχει λήξει με ελάχιστες επιπτώσεις και μπορούν να ατενίζουν το μέλλον με αισιοδοξία για την μελλοντική αντιμετώπιση των όποιων κυμάτων. Στην Ελλάδα και άλλες χώρες σαν την Ελλάδα που υπάρχει σημαντική εγγενής αντίσταση του πληθυσμού στον εμβολιασμό και τις αναγκαίες ενισχυτικές δόσεις φοβάμαι ότι η έξοδος από την πανδημία έρχεται με ένα χρόνιο πρόβλημα αυξημένης νοσηρότητας και θνητότητας από τον SARS-CoV-2 το οποίο όμως το επικεντρώνω στις μεγάλες ηλικίες.

Πότε προσδιορίζετε χρονικά την επιστροφή στην κανονικότητα και ποια μορφή θα έχει αυτή η κανονικότητα;

Ήδη βιώνουμε μία επιστροφή στην κανονικότητα, οι εμβολιασμένοι στην ουσία θα πρέπει να δούνε την πλήρη επιστροφή μέσα στους επόμενους μήνες. Δεν είμαι σίγουρος για το πόσο γρήγορα θα επιστρέψει η πλήρης κανονικότητα για τους μη εμβολιασμένους. Αυτό θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την επιμονή των σκληρών δεικτών.

Για πόσο ακόμα θα κυκλοφορούμε με μάσκες;

Είναι λογικό να περιμένουμε την κατάργηση της υποχρεωτικότητας για τις μάσκες στους ανοικτούς χώρους σχετικά σύντομα. Θεωρώ ότι θα πρέπει να παραμείνει η σύσταση για την χρήση τους από τις ευάλωτες ομάδες.

Με τα σημερινά δεδομένα και την μη χαλάρωση των μέτρων που ισχύουν πως εκτιμάτε πως θα γιορτάσουμε το Πάσχα;

Θεωρώ ότι τα μέτρα θα χαλαρώσουν για τους πλήρως εμβολιασμένους πολύ σύντομα. Η εκτίμησή μου είναι ότι η πιθανότητα να μην γιορτάσουμε Πάσχα είναι εξαιρετικά μικρή.

Σε σχέση με τον συνολικό αριθμό των νεκρών στη χώρα βλέπουμε πως στη Βόρεια Ελλάδα και ειδικότερα στη Θεσσαλονίκη υπάρχουν πολλές απώλειες σε σχέση με τον πληθυσμό. Τι πήγε λάθος; Φταίνε οι ανεμβολίαστοι, η μη τήρηση των μέτρων, η κατάσταση των νοσοκομείων;

Το βασικό πρόβλημα στην βόρεια Ελλάδα είναι το υψηλό ποσοστό μη εμβολιασμένων στις ευαίσθητες ηλικίες των άνω των 60.

Τι είναι το σύνδρομο MIS και ποια η διαφορά του από το σύνδρομο post COVID;

Το Σύνδρομο Πολυσυστηματικής Φλεγμονής είναι μία ανοσολογικής φύσης αντίδραση του οργανισμού που παρατηρείται σε παιδιά που έχουν περάσει COVID-19. Παρόμοια σύνδρομα παρατηρούνται και μετά από άλλες λοιμώξεις με πιο γνωστό το σύνδρομο Kawasaki. Το σύνδρομο long-COVID αφορά τις όποιες χρόνιες νοσηρότητες ακολουθούν μετά από νόσο COVID-19 και πολύ πιθανόν να μην αφορά έναν μηχανισμό ή μία νοσολογική οντότητα. Και στις δύο περιπτώσεις δεν κατανοούμε πλήρως τους μηχανισμούς που δημιουργούν τη νόσο και υπάρχουν αρκετά κενά που προσπαθούμε να κατανοήσουμε.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "Μακεδονία της Κυριακής" στις 20 Φεβρουαρίου 2022