«Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο 9,110 τόνοι αποτσίγαρων καταλήγουν ως τοξικά απορρίμματα στην Ελλάδα, ποσότητα που ισούται με το βάρος 1822 ελεφάντων που απειλούνται με εξαφάνιση στην Αφρική». Ο παραλληλισμός που χρησιμοποιεί ο οργανισμός χαρτογράφησης της μάστιγας του τσιγάρου παγκοσμίως, Tobacco Atlas, σε σχετική έρευνά του για τη χώρα μας, καταδεικνύει με τον πιο παραστατικό τρόπο το μέγεθος της καταστροφής που προκαλούν στο περιβάλλον τα αποτσίγαρα. Μόνο στη χώρα μας καταναλώνουμε ετησίως περίπου 22 δισεκατομμύρια τσιγάρα. Αυτό σημαίνει ότι σε καθημερινή βάση «παράγουμε» κάτι παραπάνω από 60 εκατομμύρια αποτσίγαρα, τα οποία καταλήγουν στον υδροφόρο ορίζοντα, σε δρόμους, ακτές ακόμη και στο… πιάτο μας.

Μια γόπα, αν και μικρή σε μέγεθος περιέχει 19 χημικές ουσίες, ανάμεσά τους και βαρέα μέταλλα (υδράργυρος, κάδμιο, αρσενικό, μόλυβδος), ιδιαίτερα τοξικά για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Πέραν των χημικών που περιέχει, το φίλτρο της είναι φτιαγμένο από μια χημική ουσία, την οξική κυτταρίνη, ένα είδος μη βιοδιασπώμενου μικροπλαστικού. Μια γόπα για να διασπαστεί στο περιβάλλον, μπορεί να χρειαστεί από 18 μήνες έως και 15 χρόνια.

Παρά τις καμπάνιες ενημέρωσης για την επικινδυνότητά τους στην ατομική και δημόσια υγεία, η χρήση τους δεν μπορεί απόλυτα να αποτραπεί, ωστόσο το πού τελικά θα καταλήξουν μπορεί να ελεγθεί χάρη στο μεγαλόπνοο εγχείρημα της Cigaret Cycle ΑΜΚΕ, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού με έδρα την Αθήνα που από το 2018 «τρέχει» το πρόγραμμα ανακύκλωσης αποτσίγαρων σε ολόκληρη την Ελλάδα. Ο εμπνευστής και συνιδρυτής του εγχειρήματος, κ. Γιώργος Σακελλαρίου, μιλά στο makthes.gr και εξηγεί πως πίσω από τις μεγάλες αλλαγές, κρύβονται πάντα μικρές απλές καθημερινές πράξεις.

Γόπες σε ειδικούς κάδους αντί για… χωματερές

H ιδέα του #gopafree project βασίζεται στην εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας, βασικός πυρήνας της οποίας είναι η ανακύκλωση. Όπως το χαρτί, το γυαλί, το πλαστικό και τα προϊόντα τους, μπορούν να ανακυκλωθούν με την συλλογή τους από τους μπλε κάδους, έτσι και τα αποτσίγαρα μπορούν να ανακυκλωθούν, εάν, αντί για την χωματερή, καταλήγουν σε ειδικά τοποθετημένους πράσινους κάδους.

«Επιλέξαμε να ξεκινήσουμε από τις νησιωτικές περιοχές, όπου το καλοκαίρι λόγω του τουρισμού που δέχονται είναι ιδιαίτερα επιβαρυμένες. Έτσι σε επιλεγμένα σημεία τοποθετήσαμε κάδους, μέσω των οποίων έχουμε τη δυνατότητα να συλλέγουμε τα αποτσίγαρα και έπειτα από την κατάλληλη επεξεργασία να μπορούμε να τα επιστρέφουμε ως ανακυκλωμένα βιομηχανικά προϊόντα ή ακόμη και λίπασμα» εξηγεί στο makthes.gr, ο διευθύνων σύμβουλος κ. Σακελλαρίου. Από το αποτσίγαρο παράγονται νέα ανακυκλωμένα βιομηχανικά προϊόντα από πλαστικό, ενώ τα υπολείμματα χαρτιού, καπνού και η τέφρα κομποστοποιούνται και παράγεται λίπασμα εξαιρετικής ποιότητας, που γίνεται ανάρπαστο στην ανθοκομεία.

Τι έδειξε έρευνα για τα αποτσίγαρα

Πρόσφατη έρευνα της IERAX ANALYTIX που διενήργησε σε δείγμα 1.996 ατόμων για να μελετήσει το πρόβλημα που προκαλούν τα αποτσίγαρα ως απορρίμματα σε δρόμους και ακτές, κατέδειξε πως το 96% όσων συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο της έρευνας έχουν δει άτομο να πετάει μπροστά τους αποτσίγαρα σε δρόμο, παραλία και δημόσιο χώρο, αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Αν και οι πολίτες σε ποσοστό 72% γνωρίζουν την επικινδυνότητα των αποτσίγαρων για το περιβάλλον λόγω των χημικών ουσιών που περιέχουν, ελάχιστοι γνωρίζουν ότι μπορούν να ανακυκλωθούν (11%). Από το ποσοστό αυτό πολύ λίγοι είναι αυτοί που έχουν ενημερωθεί (μόνο 1 στους 3) για κάποια δράση ανακύκλωσης αποτσίγαρων. Είναι ωστόσο ενθαρρυντικό ότι οι πολίτες σε ποσοστό άνω του 80% θα υποστήριζαν δράσεις ανακύκλωσης αποτσίγαρων στην περιοχή τους από την τοπική αυτοδιοίκηση.

Εντός του 2021 τα αποτσίγαρα θα ανακυκλώνονται στην Ελλάδα

Όπως αναλύει ο κ. Σακελλαρίου δυστυχώς μέχρι σήμερα τα αποτσίγαρα δεν μπορούν να ανακυκλωθούν στη χώρα μας κι έτσι «ταξιδεύουν» στο εξωτερικό προκειμένου να γίνει ο διαχωρισμός του χαρτιού αλλά και των υπολειμμάτων καπνού και φίλτρου. «Εντός του 2021 ο οργανισμός μας έχει ήδη δρομολογήσει τις διαδικασίες ώστε ο διαχωρισμός και η κομποστοποίηση να γίνονται στην Ελλάδα. Τα φίλτρα δυστυχώς θα ανακυκλώνονται στο εξωτερικό καθώς απαιτείται μια διαφορετική διαδικασία που προς το παρόν δεν εφαρμόζεται στη χώρα μας» προσθέτει.

Στόχος και η Κεντρική Μακεδονία

Οι επαφές βρίσκονται ήδη σε ένα καλό στάδιο ώστε και η Κεντρική Μακεδονία να ενταχθεί στο πανελλαδικό δίκτυο που επιχειρείται να δημιουργηθεί και στην ενδοχώρα. «Στόχος μας είναι πάντα να υλοποιούμε δράσεις που αγκαλιάζει η κοινωνία, να βρεθούμε κοντά σε φορείς και επιχειρήσεις για την εφαρμογή του προγράμματος σε όλη την Ελλάδα. Οι νησιωτικές περιοχές εντάσσονται πρώτες στο δίκτυο μας. Συνεχίζουμε την προσπάθεια μας και σε άλλες περιφέρειες και σε άλλες περιοχές» επιβεβαιώνει ο κ. Σακελλαρίου.

Αξίζει να σημειωθεί ότι μέρος των εσόδων από την πώληση της ανακυκλώσιμης ύλης που προκύπτει από τα αποτσίγαρα θα διατίθεται για την αγορά γυαλιών και ακουστικών σε συνανθρώπους μας με προβλήματα όρασης και ακοής με σκοπό την ανάκτηση των αισθήσεων και την βελτίωση της ποιότητας της ζωής τους. Ταυτόχρονα ο οργανισμός ετοιμάζει και… φορητό τασάκι κατασκευασμένο από καλάμι το οποίο κλείνει αεροστεγώς με φελλό. «Φιλοδοξία μας είναι κάθε Έλληνας καπνιστής να το έχει στην τσέπη του όπου κι αν πάει» καταλήγει αισιόδοξος.