Φορολογικά κίνητρα αλλά και νέες μορφές συνεργασίας, που στόχο έχουν να βοηθήσουν τις μικρομεσαίες κυρίως επιχειρήσεις να επιβιώσουν μέσα σε μία ιδιαίτερα δύσκολη συγκυρία, προβλέπει νομοσχέδιο που καταρτίζουν τα υπουργεία Οικονομικών και Ανάπτυξης.

Οι διατάξεις του, βασική επιδίωξη των οποίων είναι να εξαλειφθούν αγκυλώσεις δεκαετιών υπό το πρίσμα και των νέων δεδομένων που έφερε η πανδημία, θα κινούνται στο πνεύμα των προτάσεων της επιτροπής Πισσαρίδη.

Οι κορυφαίοι οικονομολόγοι στο σχέδιο που αναμένεται να παραδώσουν στην κυβέρνηση μέσα στον Οκτώβριο θα επισημάνουν πως η κατακερματισμένη και χαμηλής παραγωγικότητας επιχειρηματικότητα, η οποία στέκεται εμπόδιο στο να αποκτήσει κουλτούρα επιχειρηματικών συνεργειών η χώρα είναι ένα από τα σημαντικότερα διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας μας.

Στο προσχέδιο που είχε δοθεί στη δημοσιότητα μέσα στο καλοκαίρι τα μέλη της επιτροπής πρότειναν να «δοθούν κίνητρα για συγχωνεύσεις και εξαγορές εταιρειών με στόχο την μεγέθυνση της μέσης ελληνικής επιχείρησης, τις οικονομίες κλίμακος και την προώθηση της συνεργασίας» ενώ σημείωναν ότι «το μικρό μέγεθος των ελληνικών επιχειρήσεων λειτουργεί ανασταλτικά στην παραγωγικότητα και στις εξαγωγές».

Τα αντικίνητρα για συγχωνεύσεις κρατάνε καθηλωμένο το επιχειρείν, όταν σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης πρέπει να αυξηθεί το μέγεθος των επιχειρήσεων για να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν.

Το νομοσχέδιο που συντάσσουν τα υπουργεία οικονομικών και ανάπτυξης, αναμένεται να κινείται σε αυτή την κατεύθυνση, προβλέποντας μεταξύ άλλων:

• Ριζικές αλλαγές του νομοθετικού πλαισίου, με την καθιέρωση, μεταξύ άλλων, νέων μορφών συνεργασίας, στα πρότυπα των συνεταιρισμών, χωρίς όμως να είναι απολύτως δεσμευτικές όπως είναι μια πλήρης συγχώνευση, σε περίπτωση που κάποιος από τους εταίρους θελήσει να εγκαταλείψει το κοινό σχήμα. Το μέτρο είναι προσαρμοσμένο στις ιδιαίτερες συνθήκες της ελληνικής οικονομίας, στην οποία οι ατομικές και οικογενειακές επιχειρήσεις είναι ιδιαίτερα διαδεδομένα επιχειρηματικά σχήματα.
• 2) Χρηματοδοτικά εργαλεία που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν σαν μαγνήτης για τις επιδιωκόμενες συνέργειες. Η δημιουργία ευνοϊκών προγραμμάτων με επιλέξιμες για δανειοδότηση μόνο τις συγχωνευόμενες επιχειρήσεις θα ήταν ένα ισχυρό κίνητρο.
• Φορολογικές διευκολύνσεις, μεταξύ των οποίων χαμηλότεροι φορολογικοί συντελεστές στην πρώτη φάση της σύμπραξης. Κάτι ανάλογο εφαρμόζεται για τις νεοφυείς επιχειρήσεις.

Οι πόροι που θα διοχετευτούν στη χώρα από το ταμείο ανάκαμψης μπορούν να καλύψουν ένα μέρος του κόστους των χρηματοδοτικών εργαλείων και των φορολογικών διευκολύνσεων επιταχύνοντας έτσι τις διαδικασίες.

Αναμφισβήτητα σε μία οικονομία μικρού μεγέθους όπως η ελληνική, ραχοκοκκαλιά της οποίας είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις (αποτελούν το 99% της αγοράς)δεν είναι δυνατόν να της επιβάλλεις να μεγαλώσει με το...ζόρι. Αλλά είναι εφικτό να δοθούν κίνητρα σε όσες επιχειρήσεις δυσκολεύονται να ενώσουν τις δυνάμεις τους, καταφέρνοντας έτσι να ανταπεξέλθουν μέσα σε ένα δυσμενές περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί.

Στο δυστοπικό…περιβάλλον που έχει δημιουργήσει ο Covid κι ενώ οι επιχειρήσεις δίνουν καθημερινά μάχη επιβίωσης, παρεμβάσεις οι οποίες θα τις σπρώξουν σε συνεργασίες και θα τις βοηθήσουν να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν κινούνται σε θετική κατεύθυνση αλλά ταυτόχρονα πρέπει να διασφαλίζεται πως δεν θα μοιραστεί η πίτα της αγοράς στα χέρια λίγων, γεγονός που θα πλήξει τον ανταγωνισμό και τα συμφέροντα των καταναλωτών.

Πέμπτη χώρα παγκοσμίως στον αριθμό αυτοαπασχολούμενων

Σύμφωνα με το statista.com η Ελλάδα βρίσκεται στην πέμπτη θέση παγκοσμίως στον αριθμό των αυτοαπασχολούμενων. Πιο συγκεκριμένα, 34% των εργαζομένων δουλεύουν μόνοι τους. Πρώτη είναι η Ελλάδα και ευρύτερα, όμως, στην εξάρτησή της από τις πολύ μικρές επιχειρήσεις καθώς ένας στους δύο εργαζομένους στη χώρα απασχολείται σε επιχειρήσεις με μόλις έως 9 άτομα προσωπικό.

Το μικρό μέγεθος και η έντονη εσωστρέφεια μεγάλου μέρους των ελληνικών επιχειρήσεων δεν επιτρέπει την ανάπτυξη οικονομιών κλίμακας (την μείωση δηλαδή του κόστους που επιτυγχάνει μια επιχείρηση, αυξάνοντας την ποσότητα του παραγόμενου προϊόντος) και την ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων αν και το τελευταίο έχει αρχίσει να αλλάζει, εξαιτίας των νέων αναγκών που «γέννησε» ο κορονοϊός. Ως αποτέλεσμα, η μικρή επιχειρηματικότητα αφορά κυρίως την παροχή υπηρεσιών για εγχώρια κατανάλωση (καφετέριες, ταβέρνες), κάτι που σημαίνει ότι δεν δημιουργείται προστιθέμενη αξία στην οικονομία, το οικονομικό αποτύπωμα δηλαδή των εν λόγω δραστηριοτήτων στο ΑΕΠ «σβήνει» γρήγορα και η χώρα μένει καθηλωμένη σε ένα παραγωγικό μοντέλο με ημερομηνία λήξης. Την ίδια στιγμή που ο υπόλοιπος κόσμος μιλάει ήδη για την τέταρτη βιομηχανική επανάσταση...

Επιπροσθέτως, η χαμηλή παραγωγικότητα των μικρών επιχειρήσεων προβληματίζει ιδιαίτερα και καθίσταται ανασταλτικός παράγοντας στην προώθηση ανταγωνιστικών και καινοτόμων προϊόντων στις διεθνείς αγορές. Ενώ στο σύνολο του επιχειρηματικού τομέα (χωρίς τράπεζες και ασφάλειες) παράγονται 21.100 ευρώ ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας ανά εργαζόμενο, στις μικρές επιχειρήσεις παράγονται μόλις 7.900 ευρώ. Η χώρα μας βρίσκεται στην 5η χειρότερη θέση σε όρους παραγωγικότητας εργασίας, στις μικρές όμως επιχειρήσεις η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θέση της Ε.Ε. Σε έναν κόσμο που αλλάζει με ιλιγγιώδεις ρυθμούς, δεν υπάρχει η πολυτέλεια να κλειστούμε στο καβούκι μας αγνοώντας το τι συμβαίνει γύρω μας.

Το makthes.gr συνομίλησε με ανθρώπους της αγοράς για τις ανακατατάξεις που δρομολογούνται στον επιχειρηματικό χάρτη και για το αν οι συνεργασίες μικρών επιχειρήσεων μέσα από συνεργατικά σχήματα (clasters) που είναι πιθανό να προκύψουν θα είναι λειτουργικές και ωφέλιμες.

«Αλλαγή επιχειρηματικής κουλτούρας»

«Τα συνεργατικά σχήματα είναι αναγκαία στη σημερινή δυσμενή συγκυρία, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις μπορούν να δημιουργήσουν και αλυσίδες αξίας (η αλυσίδα αξίας είναι ένα σύστημα από ανεξάρτητες επιχειρησιακές λειτουργίες, οι οποίες συνδέονται με συσχετίσεις) αν συνεργαστούν. Αν ενώσουν τις δυνάμεις τους αντιμετωπίσουν από καλύτερη θέση και τις οικονομικές επιπτώσεις της κορονοκρίσης», επισημαίνει ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ, Γιώργος Καββαθάς. Παράλληλα, διευκρινίζει πως άλλο πράγμα είναι οι συνεργασίες και συνενώσεις επιχειρήσεων και άλλο οι συγχωνεύσεις και εξαγορές.

«Είναι θετικό αν από την πανδημική κρίση προκύψει και μία αλλαγή στην επιχειρηματική κουλτούρα της χώρα μας», προσθέτει. «Το πρόβλημα στην Ελλάδα είναι το μέγεθος των μικρών επιχειρήσεων, όχι ο αριθμός τους που είναι κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο, πέρα από αυτό σοβαρό ζήτημα για τη χώρα μας αποτελεί και ο μεγάλος αριθμό αυτοαπασχολούμενων των οποίων ο αριθμός προσεγγίζει τις 300.000», τονίζει. «Ο ιδιωτικός τομέας δεν μπορεί να τους απορροφήσει και ο δημόσιος αδυνατεί να κάνει τις προσλήψεις που έκανε στο παρελθόν, οπότε προκύπτει και θέμα προτύπου επαγγελματικού προσανατολισμού που δεν έχουμε στη χώρα», αναφέρει.

«Οι επιχειρηματικές συμπράξεις των ΜμΕ θα αυξήσουν την ανταγωνιστικότητα τους, θα μεγαλώσουν το μέγεθός τους και θα συνδέσουν τις μικρές επιχειρήσεις με μεγαλύτερες, σε μία παραγωγική διαδικασία που είναι το ζητούμενο για το μέλλον της οικονομίας», υποστηρίζει. «Για να είναι όμως λειτουργικά και να έχουν προοπτικές εξέλιξης τέτοιου είδους σχήματα πρέπει να παραμεριστούν και τα ‘εγώ’ των συμμετεχόντων», καταλήγει.

«Κατά καιρούς έχουν αναπτυχθεί συνεργατικά σχήματα αλλά δεν ευδοκίμησαν μακροπρόθεσμα, τώρα όμως η κατάσταση που έχει διαμορφώσει η πανδημία είναι εντελώς διαφορετική», σημειώνει ο α’αντιπρόεδρος του ΕΒΕΘ, Εμμανουήλ Βλαχογιάννης. «Ο κορονοϊός αποτελεί το μαστίγιο, αν έχουμε κι ένα καλό πακέτο από…καρότα το αποτέλεσμα θα είναι θετικό, αν και την συμπεριφορά των ανθρώπων ουδείς μπορεί να την προβλέψει», συμπληρώνει.