Η βία κατά των γυναικών στο σινεμά
19/08/2023 20:32
19/08/2023 20:32
«Οι δυο μας μόνοι» ή με τον πρωτότυπο τίτλο «Ο έρωτας και τα δάση» είναι μία γαλλική ταινία που βλέπουμε αυτές τις ημέρες με σκηνοθέτιδα την 50χρονη Βαλφς Ντουζέλ. Η Βερτζίν Εφιρά είναι η Μπλανς και ο Μελβίλ Πουπό ο Γκρέγκουρ. Η γυναίκα συναντά τον άνδρα και πιστεύει πώς βρήκε λαχείο, τον μοναδικό της ζωής της.
Σύντομα αποκαλύπτει πώς μπλέχθηκε σε μία τοξική σχέση, γεμάτη ψέματα, αποξένωση, κοινωνική απομόνωση και στο τέλος βία και εφιάλτη.
Τα φαινόμενα αυτά είναι πλέον συνηθισμένα, τα συναντάμε και στην Ελλάδα και έχουν αυξηθεί διεθνώς μετά την επιδημία του κορονοϊού. Η συνύπαρξη για μακρό διάστημα χωρίς διαλείμματα, η πίεση του ακαθόριστου φόβου, πίεσαν τόσο πολύ τα άτομα ώστε τα υποχρέωσαν να δείξουν το «πραγματικό» τους πρόσωπο.
Ο Τσάπλιν σοκάρει
Ωστόσο, η βία κατά των γυναικών είναι ένα παλιό φαινόμενο και καταγράφηκε από τον κινηματογράφο εδώ και δεκαετίες.
Σε ό,τι αφορά στη βία εννοούμε και την πνευματική και εκείνη που εκδηλώνεται μέσω αδιαφορίας, αποξένωσης, αδυναμία επικοινωνίας. Φυσικά υπήρξαν και εξαιρετικές αναφορές σε ιστορίες όπου, κάποιοι επιτήδειοι, εκμεταλλευόμενοι την μοναξιά και την ηλικία κάποιων γυναικών τις πλησίαζαν ερωτικά, έβρισκαν τρόπους να εκμεταλλευτούν την περιουσία τους και στη συνέχεια τις σκότωναν. Επ’ αυτού υπήρξε μια μνημειώδης κλασική ταινία - κόλαφος του Τσάρλι Τσάπλιν, για την οποία αποβλήθηκε από τις ΗΠΑ, ο «Κύριος Βερντού»(1942).
Η περίπτωση Λάντρι
Ένας γοητευτικός άνδρας, που κατά τον μεσοπόλεμο στις ΗΠΑ επενδύει σε μετοχές στο χρηματιστήριο, λέει ψέματα στη γυναίκα του και περιοδεύει την χώρα. Σε πολλές πόλεις οργάνωνε με ψέματα διάφορες οικογένειες με μοναχικές γυναίκες και μετά ερχόταν και τις σκότωνε. Αυτές οι καταστάσεις δεν είναι μόνο μυθοπλαστικές. Τον Φεβρουάριο του 1922 εκτελέστηκε στη Γαλλία ο Ανρί Λαντρί. Στο διάστημα από τον Δεκέμβριο του 1915 ως τον Ιανουάριο του 1919 στο χωριό Γκαμπέ, κοντά στο Παρίσι, σκότωσε τουλάχιστον επτά γυναίκες. Ακόμα τρείς γυναίκες, από τον Δεκέμβριο του 1914 ως τον Αύγουστο του 1915, υπήρξαν θύματά του, ενώ πιστεύεται πως υπήρξαν κι άλλα. Είχε σχετιστεί με παραπάνω από 280 ευκατάστατες κυρίες κατά την διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου πολέμου.
Καταδικασμένες σε…θάνατο
Η ιστορία έγινε ταινία στα 1963 από τον Κλοντ Σαμπρόλ(«Λαντρί ο δολοφόνος των γυναικών»). Στις 8 Μαρτίου του 1951 εκτελούνται η πρώην νοσοκόμα Μάρθα Μπεκ και ο σύντροφός της Ρέιμοντ Φερνάντεζ για έναν αποδεδειγμένο φόνο και άλλους δύο σχεδόν σίγουρους, που δεν τεκμηριώθηκαν, ενώ οι υποψίες τους έφερναν υπεύθυνους για συνολική εξόντωση είκοσι μοναχικών γυναικών. Πολλές απ’ αυτές ήταν χήρες ανδρών που σκοτώθηκαν στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Περιστασιακοί έρωτες, αντίδοτα στη μοναξιά, οικειοποίηση της περιουσίας τους και θάνατος. Τρία σημαντικά φιλμ έγιναν πάνω στην ιστορία τους. «Παρανοϊκοί δολοφόνοι» (1970) του Λέοναρντ Κάστλ, «Βαθύ κόκκινο» (1995) του Αρτούρο Ριπστάιν και «Δολοφόνοι για μοναχικές καρδιές» (2006) του Τοντ Ρόμπινσον, εγγονό του ντετέκτιβ Έλμερ Ρόμπινσν που εντόπισε τους δράστες.
Ο Κλοντ Σαμπρόλ έδωσε μεγάλη σημασία και διερεύνησε τη βία κατά των γυναικών. Παρακάμπτοντας τον «Λαντρί», που ήδη ανέφερα, επισημαίνω δύο άλλα έξοχα φιλμ. Είναι «Ο χωρισμός» (1970) με έντονα στοιχεία συζυγικής βίας(ξυλοδαρμός). Στη κορυφή το «Σε ζηλεύω» (1994) σε σενάριο του Ανρί Ζορζ Κλουζώ. Η παθολογική ζήλεια ενός συζύγου προς την πανέμορφη γυναίκα του (Εμμανουέλ Μπεάρ) φθάνει σε ακραία σημεία και σε κακοποίησή της.
Μαρτυρίες των Μπέργκμαν - Αντονιόνι
Ο Μπέργκμαν έδειξε τη έντονη βία ανδρών κατά γυναικών σε κάποιες ταινίες. Θυμίζω τον ξυλοδαρμό της εγκύου (Λιβ Ούλμαν) από τον σύντροφό της (Μαξ Φον Σίντοφ) στο απομονωμένο νησί στην «Ώρα του λύκου». Και πάλι ο Φον Σίντοφ παραλίγο να σκοτώσει την Λιβ Ούλμαν στο «Πάθος». Σε άλλες τώρα ταινίες αναδεικνύει την τρομερή ψυχολογική βία που ασκεί ο άνδρας στην σύντροφό του (π.χ. «Μέσα από τον σπασμένο καθρέφτη»)
Ειδικότητα του Μικελάντζελο Αντονιόνι η ψυχολογική συναισθηματική βία. Ο Μαστρογιάνι καταπιέζει την σύζυγό του Ζαν Μορό, εξαιτίας της διασημότητάς του και ενός φλερτ με μια νεαρή, στην «Νύχτα». Ο Ντελόν απωθεί συνεχώς την Μόνικα Βίτι, λόγω συνεχών απασχολήσεών του με οικονομικά θέματα και την πολυτελή ζωή στην «Έκλειψη». Ο Γκαμπριέλε Φερζέτι «σπρώχνει» συνεχώς συναισθηματικά την Μόνικα Βίτι στην «Περιπέτεια». Όλο ενοχές, μοναξιά, απομόνωση, κάτι που θα συναντήσουμε και στην «Κόκκινη έρημο».
Το τελικό συμπέρασμα καταλήγει στο ότι η πολλαπλών μορφών βία κατά των γυναικών αυξήθηκε επικίνδυνα στην εποχή μας, όμως πάντα υπήρχε, ήταν εκεί κρυμμένη ή μεταμφιεσμένη.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 13.08.2023
«Οι δυο μας μόνοι» ή με τον πρωτότυπο τίτλο «Ο έρωτας και τα δάση» είναι μία γαλλική ταινία που βλέπουμε αυτές τις ημέρες με σκηνοθέτιδα την 50χρονη Βαλφς Ντουζέλ. Η Βερτζίν Εφιρά είναι η Μπλανς και ο Μελβίλ Πουπό ο Γκρέγκουρ. Η γυναίκα συναντά τον άνδρα και πιστεύει πώς βρήκε λαχείο, τον μοναδικό της ζωής της.
Σύντομα αποκαλύπτει πώς μπλέχθηκε σε μία τοξική σχέση, γεμάτη ψέματα, αποξένωση, κοινωνική απομόνωση και στο τέλος βία και εφιάλτη.
Τα φαινόμενα αυτά είναι πλέον συνηθισμένα, τα συναντάμε και στην Ελλάδα και έχουν αυξηθεί διεθνώς μετά την επιδημία του κορονοϊού. Η συνύπαρξη για μακρό διάστημα χωρίς διαλείμματα, η πίεση του ακαθόριστου φόβου, πίεσαν τόσο πολύ τα άτομα ώστε τα υποχρέωσαν να δείξουν το «πραγματικό» τους πρόσωπο.
Ο Τσάπλιν σοκάρει
Ωστόσο, η βία κατά των γυναικών είναι ένα παλιό φαινόμενο και καταγράφηκε από τον κινηματογράφο εδώ και δεκαετίες.
Σε ό,τι αφορά στη βία εννοούμε και την πνευματική και εκείνη που εκδηλώνεται μέσω αδιαφορίας, αποξένωσης, αδυναμία επικοινωνίας. Φυσικά υπήρξαν και εξαιρετικές αναφορές σε ιστορίες όπου, κάποιοι επιτήδειοι, εκμεταλλευόμενοι την μοναξιά και την ηλικία κάποιων γυναικών τις πλησίαζαν ερωτικά, έβρισκαν τρόπους να εκμεταλλευτούν την περιουσία τους και στη συνέχεια τις σκότωναν. Επ’ αυτού υπήρξε μια μνημειώδης κλασική ταινία - κόλαφος του Τσάρλι Τσάπλιν, για την οποία αποβλήθηκε από τις ΗΠΑ, ο «Κύριος Βερντού»(1942).
Η περίπτωση Λάντρι
Ένας γοητευτικός άνδρας, που κατά τον μεσοπόλεμο στις ΗΠΑ επενδύει σε μετοχές στο χρηματιστήριο, λέει ψέματα στη γυναίκα του και περιοδεύει την χώρα. Σε πολλές πόλεις οργάνωνε με ψέματα διάφορες οικογένειες με μοναχικές γυναίκες και μετά ερχόταν και τις σκότωνε. Αυτές οι καταστάσεις δεν είναι μόνο μυθοπλαστικές. Τον Φεβρουάριο του 1922 εκτελέστηκε στη Γαλλία ο Ανρί Λαντρί. Στο διάστημα από τον Δεκέμβριο του 1915 ως τον Ιανουάριο του 1919 στο χωριό Γκαμπέ, κοντά στο Παρίσι, σκότωσε τουλάχιστον επτά γυναίκες. Ακόμα τρείς γυναίκες, από τον Δεκέμβριο του 1914 ως τον Αύγουστο του 1915, υπήρξαν θύματά του, ενώ πιστεύεται πως υπήρξαν κι άλλα. Είχε σχετιστεί με παραπάνω από 280 ευκατάστατες κυρίες κατά την διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου πολέμου.
Καταδικασμένες σε…θάνατο
Η ιστορία έγινε ταινία στα 1963 από τον Κλοντ Σαμπρόλ(«Λαντρί ο δολοφόνος των γυναικών»). Στις 8 Μαρτίου του 1951 εκτελούνται η πρώην νοσοκόμα Μάρθα Μπεκ και ο σύντροφός της Ρέιμοντ Φερνάντεζ για έναν αποδεδειγμένο φόνο και άλλους δύο σχεδόν σίγουρους, που δεν τεκμηριώθηκαν, ενώ οι υποψίες τους έφερναν υπεύθυνους για συνολική εξόντωση είκοσι μοναχικών γυναικών. Πολλές απ’ αυτές ήταν χήρες ανδρών που σκοτώθηκαν στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Περιστασιακοί έρωτες, αντίδοτα στη μοναξιά, οικειοποίηση της περιουσίας τους και θάνατος. Τρία σημαντικά φιλμ έγιναν πάνω στην ιστορία τους. «Παρανοϊκοί δολοφόνοι» (1970) του Λέοναρντ Κάστλ, «Βαθύ κόκκινο» (1995) του Αρτούρο Ριπστάιν και «Δολοφόνοι για μοναχικές καρδιές» (2006) του Τοντ Ρόμπινσον, εγγονό του ντετέκτιβ Έλμερ Ρόμπινσν που εντόπισε τους δράστες.
Ο Κλοντ Σαμπρόλ έδωσε μεγάλη σημασία και διερεύνησε τη βία κατά των γυναικών. Παρακάμπτοντας τον «Λαντρί», που ήδη ανέφερα, επισημαίνω δύο άλλα έξοχα φιλμ. Είναι «Ο χωρισμός» (1970) με έντονα στοιχεία συζυγικής βίας(ξυλοδαρμός). Στη κορυφή το «Σε ζηλεύω» (1994) σε σενάριο του Ανρί Ζορζ Κλουζώ. Η παθολογική ζήλεια ενός συζύγου προς την πανέμορφη γυναίκα του (Εμμανουέλ Μπεάρ) φθάνει σε ακραία σημεία και σε κακοποίησή της.
Μαρτυρίες των Μπέργκμαν - Αντονιόνι
Ο Μπέργκμαν έδειξε τη έντονη βία ανδρών κατά γυναικών σε κάποιες ταινίες. Θυμίζω τον ξυλοδαρμό της εγκύου (Λιβ Ούλμαν) από τον σύντροφό της (Μαξ Φον Σίντοφ) στο απομονωμένο νησί στην «Ώρα του λύκου». Και πάλι ο Φον Σίντοφ παραλίγο να σκοτώσει την Λιβ Ούλμαν στο «Πάθος». Σε άλλες τώρα ταινίες αναδεικνύει την τρομερή ψυχολογική βία που ασκεί ο άνδρας στην σύντροφό του (π.χ. «Μέσα από τον σπασμένο καθρέφτη»)
Ειδικότητα του Μικελάντζελο Αντονιόνι η ψυχολογική συναισθηματική βία. Ο Μαστρογιάνι καταπιέζει την σύζυγό του Ζαν Μορό, εξαιτίας της διασημότητάς του και ενός φλερτ με μια νεαρή, στην «Νύχτα». Ο Ντελόν απωθεί συνεχώς την Μόνικα Βίτι, λόγω συνεχών απασχολήσεών του με οικονομικά θέματα και την πολυτελή ζωή στην «Έκλειψη». Ο Γκαμπριέλε Φερζέτι «σπρώχνει» συνεχώς συναισθηματικά την Μόνικα Βίτι στην «Περιπέτεια». Όλο ενοχές, μοναξιά, απομόνωση, κάτι που θα συναντήσουμε και στην «Κόκκινη έρημο».
Το τελικό συμπέρασμα καταλήγει στο ότι η πολλαπλών μορφών βία κατά των γυναικών αυξήθηκε επικίνδυνα στην εποχή μας, όμως πάντα υπήρχε, ήταν εκεί κρυμμένη ή μεταμφιεσμένη.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 13.08.2023
ΣΧΟΛΙΑ