Παρακολουθώντας την τελετή ορκωμοσίας της καινούργιας κυβέρνησης, θυμήθηκα τα κλασικά σχόλια που χρόνια τώρα γίνονται για τις διαφημίσεις δημητριακών και γαλακτοκομικών, όπου πάντα πρωταγωνιστεί μία χαρούμενη οικογένεια (με δύο παιδιά), που κάθε πρωί ξεκινάει σε ολομέλεια τη μέρα της με ένα βασιλικό πρωινό. 

Το διαφημιστικό αυτό κλισέ έχει κατά καιρούς σχολιαστεί με φράσεις του τύπου «μα πού υπάρχουν αυτές οι οικογένειες;», προκαλώντας ταυτοχρόνως χρόνια θλίψη σε μοναχικούς, φτωχούς, λάτρεις του σκέτου καφέ αλλά και όσους ξεκινούν αχάραγα για τη δουλειά τους. Αυτές τις σκέψεις έκανα βλέποντας ολόκληρες πολυμελείς οικογένειες να προσέρχονται για την πραγματικά ωραία, και για πολλούς μοναδική, στιγμή της εισόδου στο Προεδρικό Μέγαρο. 

Αναγνωρίζω τον πολιτισμένο τρόπο της πρώτης παρουσίας των υπουργών, της λιτότητας λόγων και της στιλιστικά αξιοσημείωτης εμφάνισής τους, αλλά ομολογώ ότι δεν μπορώ να αποκωδικοποιήσω τη σημειολογία της παρουσίας μωρού παιδιού με πιπίλα, που ο μπαμπάς υπουργός το μετέφερε αγκαλιά σε έναν χώρο που προφανώς δεν επέλεξε μόνο του και σε μία τελετή που δεν είναι δυνατόν να απήλαυσε. 

Με αυτήν την εικόνα, που προβλήθηκε δεκάδες φορές στην τηλεόραση, η κυβέρνηση εξέπεμψε, προφανώς ακούσια, μήνυμα ότι δεν είναι φιλική ούτε στις γυναίκες, που ως σύζυγοι ήταν πολλαπλάσιες των υπουργών, αλλά ούτε και στους διαζευγμένους, τους μοναχικούς και τους από επιλογή εργένηδες. 

Ας μη θεωρηθούν μεμψίμοιρες αυτές οι σκέψεις, τις οποίες, όσο και εάν προσπάθησα, δεν κατάφερα σήμερα να καταστείλω. Κατά τα λοιπά, όλοι πρέπει να παρέχουμε γενναιόδωρα μία «περίοδο χάριτος», έστω μικρή, προκειμένου να εκτιμήσουμε στρατηγικά σχέδια, προτεραιότητες, τρόπο εσωτερικής διοίκησης μιας νέας κυβέρνησης και μιας διαφορετικής πολιτικής ανθρωπογεωγραφίας. Το πολύ μεγάλο κυβερνητικό σχήμα θέτει από μόνο του ψηλότερα τον πήχη των προσδοκιών. 

Για τα ελληνικά μεγέθη οι 50 υπουργοί είναι αριθμός εντυπωσιακός και μπορεί να δικαιολογηθεί μόνο στο πλαίσιο γρήγορης επίτευξης μεγάλων και σύνθετων στόχων. Όσα δε ακούστηκαν για τη χρυσή αναλογία πολιτικών-τεχνοκρατών δεν πιστεύω ότι πρέπει να μας συγκινούν, κυρίως γιατί και οι δύο κατηγορίες (που κατά τη γνώμη μου κακώς διαφοροποιούνται) από τη στιγμή που φέρουν τίτλους υπουργών αποτελούν ένα ενιαίο, συνταγματικά ταυτοποιημένο, πολιτικό προσωπικό.

Η παρουσία διακεκριμένων «μάνατζερ», γιατί περί αυτού πρόκειται, θα είχε ενδιαφέρον εάν άλλαζε ριζικά η σύνθεση της κυβέρνησης και των κρατικών δομών, με το διαχωρισμό πολιτικών και υπεύθυνων διοίκησης έργων. Καθόλου δεν επιθυμώ να υποτιμήσω την, για τον ελλαδικό μας αναχρονισμό, καινοτομία στοχογραμμάτων - χρονοδιαγραμμάτων και παρακολούθησης από ενιαίο κέντρο της δουλειάς κάθε υπουργείου. 

Αντιθέτως, θα μπορούσα να αναφωνήσω «επιτέλους!». Με δύο προϋποθέσεις: ότι οι στόχοι θα παρουσιάζονται δημόσια κάθε εξάμηνο, ώστε να εκτιμάται εκ των προτέρων η πορεία της κυβέρνησης και να κινητοποιούνται σε συλλογική προσπάθεια και οι ίδιοι οι πολίτες, εφόσον συμφωνούν και ότι η αναιτιολόγητη υπουργική παρέκκλιση θα επισείει κάποιου είδους άμεση απόκριση για οποιονδήποτε, ανεξάρτητα της σχέσης που διατηρεί με την υψηλή εξουσία. 

Τότε, θα μπορούσα να πω ότι αρχίζουμε να κάνουμε μικρά βήματα στην κατάκτηση της πραγματικής δημοκρατίας, που στη χώρα μας μόνο κατ’ όνομα είναι κοινοβουλευτική, καθώς η υπουργική ιδιότητα δεκαετίες τώρα είναι ταυτόσημη με μια παρωχημένη, γκροτέσκο, αλλά πανίσχυρη λουδοβίκεια εξουσία.

Ώρα για καθαρές επιλογές

Τα μικρά στιγμιότυπα στην από τηλεοράσεως προβολή της τελετής παράδοσης-παραλαβής των υπουργείων σίγουρα δεν είναι ικανά να αποδώσουν τις επιμέρους κυβερνητικές προτεραιότητες. 

Από την άλλη, επείγοντα θέματα όπως η τραγική κατάσταση της ΔΕΗ, είναι λογικό να τίθενται αυτομάτως στην πρωτεύουσα ημερήσια διάταξη. 

Αλλά είναι πολύ σημαντικό να ορίσει με σαφήνεια η κυβέρνηση τις θέσεις της για μείζονα θέματα, όπως για παράδειγμα στον τομέα της ενέργειας, αν και πότε θα εγκαταλείψουμε τον άνθρακα και ποια τα χρονοδιαγράμματα για την καθαρή ενέργεια. 

Δεν γίνεται να είμαστε και με το λιγνίτη και με την πράσινη ενέργεια, να ομνύουμε στις δράσεις ενάντια στην κλιματική αλλαγή και να θεοποιούμε τα ορυκτά, να είμαστε και με τον αστυνόμο και με τον τροχονόμο. Και καθώς όλα αυτά ελάχιστα μας απασχόλησαν προεκλογικά, ας τα αντιμετωπίσουμε με σοβαρότητα μετεκλογικά. Για να μη βρισκόμαστε συνεχώς αντιμέτωποι και απροετοίμαστοι με τραγικά αποτελέσματα ακραίων καιρικών φαινομένων, όπως πρόσφατα στη Χαλκιδική, όπου, μέσα σε ελάχιστα λεπτά χάθηκαν ζωές και καταστράφηκαν περιουσίες.

Τι θέλουμε

Τα ίδια ισχύουν σχεδόν για όλα τα υπουργεία, ιδιαιτέρως δε τα λεγόμενα «παραγωγικά». 

Της Γενικής Ανάπτυξης, της Αγροτικής αλλά και των Υποδομών και των Μεταφορών. Άρχισα ήδη να ανησυχώ για τις προτεραιότητες, που μπορεί να περιοριστούν σε αυτά που ήδη ακούστηκαν και αφορούν αορίστως στην επικαιροποίηση της ευρωπαϊκής ΚΑΠ ή την επιτάχυνση των έργων των αυτοκινητοδρόμων.

Το εξαιρετικό υπουργείο των ελληνικών τροφίμων δεν μπορεί να είναι επιλογή «καραμπόλας». 

Απαιτούνται σχέδια αλλαγής καλλιεργειών, μείωσης των υδροβόρων, προβολής και προώθησης της ελληνικής μεταποίησης, διαφύλαξης γηγενών φυλών και άλλα, ων ουκ έστιν αριθμός, και τα οποία, δυστυχώς, θεωρούνται μικρής σημασίας. Όπως για τις μεταφορές πρέπει να αποφασίσουμε εάν θέλουμε να συνεχίσουμε να προωθούμε το αυτοκίνητο και να παραβλέπουμε τις επιλογές όλων σχεδόν των αναπτυγμένων χωρών που κινούνται επάνω στις ράγες σιδηροδρόμων.

ΠΑΣΟΚ, το μεγάλο σχολείο

Έτσι που γίναμε, δεν μπορείς να ξεχωρίσεις σε ποια κυβέρνηση ανήκουν εμβληματικές νομοθετικές πρωτοβουλίες. 

Το καλύτερο ωστόσο όλων θεωρώ ότι παίχτηκε στο υπουργείο Εσωτερικών, όπου η Μαριλίζα του ΣΥΡΙΖΑ παρέδωσε στον Θεοδωρικάκο της ΝΔ, αναφερόμενη στην ανάγκη ενίσχυσης της «Διαύγειας», που ο Γιώργος Παπανδρέου νομοθέτησε και ο ΣΥΡΙΖΑ περιόρισε αλλά και της αναβάθμισης των ΚΕΠ της εποχής Σημίτη. Είναι λογικό η Μαριλίζα να έχει διαρκές πολιτικό βέρτιγκο. 

Την άκουσα και στη συγκέντρωση απολογισμού της προηγούμενης κυβέρνησης, όπου πολλές παραγράφους στην ομιλία της τις ξεκινούσε με την έκφραση «παραλάβαμε», συμπληρώνοντας με μαύρα χρώματα την κατάσταση στο υπουργείο της προ ΣΥΡΙΖΑ. Και ερωτώ, ποιος παρέλαβε και από ποιον; Η Μαριλίζα του ΣΥΡΙΖΑ από την προ τριετίας Μαριλίζα του ΠΑΣΟΚ;

Η συγκρότηση δε και της καινούργιας κυβέρνησης επισφράγισε αυτό που λέει ένας φίλος. Ό,τι και να ψηφίσετε, ΠΑΣΟΚ θα βγει. Και ένας άλλος συμπληρώνει, ΠΑΣΟΚ και παλιά ΚΝΕ.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 14 Ιουλίου 2019