ΑΠΟΨΕΙΣ

Το σύστημα της εξαήμερης απασχόλησης μετρά στη χώρα μας εκατόν δέκα χρόνια ζωής. Το αντίστοιχο της πενθήμερης σαράντα πέντε. Τι συμβαίνει όταν οι ανάγκες της επιχείρησης επιβάλλουν, περιστασιακά, εργασία και την έκτη μέρα της εβδομάδας; Η απασχόληση είναι νόμιμη; Ποιες ρυθμίσεις την διέπουν; Ποιες οι υποχρεώσεις της επιχείρησης και ποιοι οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζει; Υπάρχουν λύσεις;

Περί ιστορίας…

Η περιορισμένη, κατ’ αριθμό ημερών, απασχόληση, είναι μια (πολύ) παλιά ιστορία: «Ἓξ ἡμέρας ἔργα καὶ ποιήσεις πάντα τὰ ἔργα σου. Τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ σάββατα Κυρίῳ τῷ Θεῷ σου».

Η Κυριακή καθιερώθηκε ως αργία, αν και όχι καθολικά, από την κυβέρνηση του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη. Έναρξη εφαρμογής: 4/1/1910. Τα θεμέλια της εξαήμερης εργασίας αποδείχθηκαν, έκτοτε, ισχυρά.

Η καθιέρωση της πενθήμερης εργασίας άργησε αρκετά. Και, επιπρόσθετα, δεν υπήρξε απόλυτη. Η Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. της 26/02/1975 καθιέρωσε την πενθήμερη εργασία. Η επιλογή αφέθηκε «… εις την κρίσιν του εργοδότου».

Οι εβδομαδιαίες ανάγκες των επιχειρήσεων δεν καλύπτονται, κατ’ ανάγκην, στις πέντε εργάσιμες ημέρες. Κάποιες φορές απαιτείται και μια έκτη. Η συγκεκριμένη (έκτη) ημέρα είναι, συνήθως, το Σάββατο.

Η εργασία κατά το Σάββατο, στο πλαίσιο της εφαρμογής συστήματος πενθήμερης απασχόλησης, δεν ρυθμίστηκε αμέσως νομοθετικά. Δημιουργήθηκαν, κατ’ αποτέλεσμα, διάφορες απόψεις. Όσον αφορά, ιδίως, την οφειλόμενη αμοιβή του εργαζομένου. Η άποψη που τελικά επικράτησε υπήρξε ανεπιεικής για τους εργαζόμενους. Έντονη υπήρξε η ανάγκη για την άρση της αδικίας.

Τα ισχύοντα...

Το θέμα της εργασίας κατά το Σάββατο και της αμοιβής της απασχόλησε την ελληνική έννομη τάξη για μια τεσσαρακονταπενταετία. Οι διχογνωμίες υπήρξαν έντονες. Από τη θέσπιση του πενθημέρου (1975) μέχρι το 2010. Η (ελλιπής) λύση (άρθρο 8 ν. 3846/2010) αφορούσε την αμοιβή του εργαζόμενου «... με το καταβαλλόμενο ημερομίσθιο προσαυξημένο κατά 30%». Εξαιρέθηκαν όσοι εργάζονται σε ξενοδοχειακές και επισιτιστικές επιχειρήσεις.

Με βάση τη συγκεκριμένη διάταξη, παραμένει παράνομη η (συστηματική) απασχόληση (επί πενθημέρου) κατά την 6η ημέρα (όταν αντίκειται σε νόμο ή κανονιστικό όρο Σ.Σ.Ε./Δ.Α.). Συνεπώς άκυρη. Η απειλούμενη ποινική κύρωση: «χρηματική ποινή 200.000 δραχμών τουλάχιστον». Η σχετική αξιολόγηση (περί της συστηματικής ή μη απασχόλησης) επαφίεται, δυστυχώς, στην αυθαίρετη (ή μη) κρίση του αρμόδιου Επιθεωρητή Εργασίας.

Περαιτέρω: Η μη καταβολή της (προσαυξημένης κατά 30%) αμοιβής εργασίας που παρέχεται, κατά παράβαση του πενθημέρου, κατά την έκτη μέρα της εβδομάδας, επισύρει διοικητικό πρόστιμο ανά θιγόμενο εργαζόμενο 800 ευρώ.

Σε περιόδους ύφεσης, όπως η τρέχουσα, ιδιαίτερα σημαντική αποδεικνύεται η διάσωση θέσεων εργασίας. Οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης αποτελούν λύση. Η διευθέτηση του χρόνου απασχόλησης (βλ. σχετική αρθρογραφία-Φ/17/5/20) αποτελεί μία, ακόμα, μονιμότερη.

Μήπως θα ήταν χρήσιμο να εντάξουμε τη δυνατότητα διάχυσης/διευθέτησης του χρόνου απασχόλησης και κατά το Σάββατο; (Τηρώντας, με ευλάβεια, όσα η Ευρωπαϊκή Νομοθεσία ορίζει...). Μήπως η συγκεκριμένη διευθέτηση θα μπορούσε να αποτελέσει (και) εργαλείο άρσης της ανασφάλειας των επιχειρήσεων που εκτίθενται σε αυθαίρετες αξιολογήσεις; Εργαλείο διαφύλαξης και ενίσχυσης των θέσεων εργασίας; Ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας; Ανάκαμψης και, στη συνέχεια, ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας;

Το πρόγραμμα SURE της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το ΣΥΝ-Εργασία της χώρας μας (πέραν της περιορισμένης, εντέλει, χρηστικότητάς τους) έχουν ορατό πέρας.

Η αναζήτηση μονιμότερων λύσεων αποτελεί ευθύνη όλων μας.

Ας μην αφήσουμε τα πράγματα στην τύχη τους...

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 06-07 Ιουνίου 2020