Επιμέλεια: Δήμητρα Τσαμποδήμου

«Η ώρα Τραμπ για την Ευρώπη έφτασε». Με έναν τίτλο «πιασάρικο», αλλά άκρως τρομακτικό για τη δημοκρατία και για το μέλλον που περιμένει τους Ευρωπαίους, το «Politico» περιέγραψε το πραγματικό διακύβευμα των ευρωεκλογών, των οποίων το αποτέλεσμα, εάν επαληθευτούν οι δημοσκοπήσεις και οι διαφαινόμενες τάσεις, θα αλλάξει ίσως για πάντα την Ευρώπη όπως την ξέραμε. Και όχι για καλό.

Σε όλη την Ευρώπη, η ριζοσπαστική δεξιά βρίσκεται σε άνοδο. Οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα αποκαλύψουν πόσο.

Στη Γαλλία, το ακροδεξιό κόμμα Εθνική Συσπείρωση βρίσκεται σε καλό δρόμο να λάβει το ένα τρίτο των ψήφων, υπερδιπλάσια από την υποστήριξη του πλησιέστερου αντιπάλου του, του κόμματος Αναγέννηση του Προέδρου Εμανουέλ Μακρόν. Στη Γερμανία, παρά μια σειρά σκανδάλων, το AfD κατευθύνεται στη δεύτερη θέση, μπροστά από κάθε εταίρο στον κυβερνητικό συνασπισμό του καγκελαρίου Όλαφ Σολτς. Στην Ιταλία, το δεξιό κόμμα «Αδελφοί της Ιταλίας» της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι κινείται πολύ μπροστά. Με παρόμοια αποτελέσματα να αναμένονται σε πολλές από τις μικρότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προβλέπεται να έχει περισσότερα μέλη από την ακροδεξιά παρά από την ιστορικά κυρίαρχη δύναμη της αίθουσας, το κύριο συντηρητικό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα.

Tα… φαντάσματα Μουσολίνι, Φράνκο και Χίτλερ

Σε μια ήπειρο που έχει να περηφανεύεται πώς έχει βάλει οριστικά για ύπνο υπ τα φαντάσματα του Χίτλερ, του Μουσολίνι και του Φράνκο, η επανεμφάνιση της ριζοσπαστικής δεξιάς ως πολιτικής δύναμης έρχεται ως σοκ, αναλύει το «Politico». Ενώ τα λαϊκιστικά, εθνικιστικά κόμματα της Ευρώπης είναι πιθανό να παραμείνουν πολύ διστακτικά για να ασκήσουν εξουσία μετά την καταμέτρηση των ψήφων το βράδυ της Κυριακής, το απόλυτο γεγονός της επιτυχίας τους θα προκαλέσει μια πολιτική αναταραχή ισοδύναμη με αυτή που προκλήθηκε από την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ ως προέδρου των ΗΠΑ το 2016. Τα αποτελέσματα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εξάλλου, χρησιμεύουν ως βαρόμετρο για το πού κατευθύνεται η εθνική πολιτική σε μερικές από τις πιο κρίσιμες πρωτεύουσες της Ευρώπης.

Η επόμενη ημέρα

Σκληρή μάχη αναμένεται να διεξαχθεί μεταξύ των ευρωπαίων ηγετών, αλλά και των πολιτικών ομάδων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την επομένη των ευρωεκλογών.

Μετά τα αποτελέσματα της ευρωκάλπης, οι ευρωπαίοι ηγέτες θα συναντηθούν στις 17 Ioυνίου στις Βρυξέλλες σε μια έκτακτη Σύνοδο Κορυφής, προκειμένου να κάνουν μια πρώτη αποτίμηση και να συζητήσουν κατά τη διάρκεια ενός δείπνου, αν τελικά η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η υποψήφια του ΕΛΚ (πρώτη πολιτική δύναμη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπως όλα δείχνουν), θα παραμείνει πρόεδρος της Επιτροπής για μια δεύτερη θητεία ή αν κάποιος άλλος θα πρέπει να την αντικαταστήσει. Σημαντικό ρόλο σε αυτή την πρώτη συζήτηση θα παίξουν οι συμμαχίες των πολιτικών ομάδων που θα διαμορφωθούν εντός της Ευρωβουλής την επομένη των ευρωεκλογών. Κάθε πολιτική οικογένεια, έχοντας καταμετρημένες τις ψήφους της (δεξιά, σοσιαλιστές, φιλελεύθεροι, συντηρητικοί), θα διαπραγματευτεί για όλα τα κορυφαία αξιώματα της ΕΕ.

Η συναίνεση στο πρόσωπο του νέου Προέδρου της Επιτροπής δεν θα είναι καθόλου εύκολη υπόθεση - πολύ περισσότερο αν αναλογιστεί κανείς ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες θα πρέπει παράλληλα να διαπραγματευτούν για όλα τα κορυφαία πόστα της ΕΕ (Πρόεδρος του Συμβουλίου της ΕΕ, Πρόεδρος Κοινοβουλίου, Ύπατος εκπρόσωπος για θέματα εξωτερικής πολιτικής). Σε αυτό το «παζάρι» που θα εκτυλιχθεί σε πρώτη φάση στις 17 Ιουνίου και θα ολοκληρωθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 27-28ης Ιουνίου, το ΕΛΚ, οι Σοσιαλιστές, οι Φιλελεύθεροι και οι Συντηρητικοί θα ζητήσουν το δικό τους μερίδιο. Στην επιλογή των προσώπων θα πρέπει να τηρηθεί μια ισορροπία πολιτική, γεωγραφική και φύλου.

Με βάση τη Συνθήκη της ΕΕ, ο μελλοντικός πρόεδρος της Επιτροπής θα πρέπει να έχει τη στήριξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με ειδική πλειοψηφία (σ.σ. 55% των χωρών και 65% του πληθυσμού) και στη συνέχεια το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο καλείται να τον εγκρίνει με μυστική ψηφοφορία. Για την έγκριση του νέου Προέδρου της Επιτροπής από το νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απαιτείται απλή πλειοψηφία, τουλάχιστον 361 ψήφοι από το σύνολο των 720 ευρωβουλευτών.

Το 2019 η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εξελέγη από το ΕΚ με μόλις 9 ψήφους πάνω από την οριακή πλειοψηφία, χάρη στην στήριξη του ΕΛΚ, των Φιλελευθέρων (Renew) και των Σοσιαλιστών. Είχε κερδίσει αρκετές ψήφους κι από το κόμμα Fidesz του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Ορμπάν και το συντηρητικό κόμμα Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS) της Πολωνίας. Αυτή τη φορά η φον ντερ Λάιεν δεν μπορεί να βασιστεί σε αυτά τα δύο κόμματα, μετά τις πιέσεις που δέχτηκαν από την Επιτροπή για παραβιάσεις του κράτους δικαίου. Δεν μπορεί να βασιστεί ούτε σε όλους τους Σοσιαλιστές, τους Φιλελεύθερους και τους Πράσινους, οι οποίοι έχουν δηλώσει ότι δεν θα τη στηρίξουν αν προχωρήσει σε οποιαδήποτε συμφωνία με την ακροδεξιά των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών (ΕCR) και συγκεκριμένα με το κόμμα «Αδέλφια της Ιταλίας» της πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι. Ούτε στην καθολική υποστήριξη των ευρωβουλευτών του ΕΛΚ, του ίδιου του κόμματός της, δεν μπορεί να βασιστεί η κ. Φον ντερ Λάιεν. Οι Γάλλοι ευρωβουλευτές του ΕΛΚ για παράδειγμα, οι «Republicains» δεν θα την υποστηρίξουν, όπως έκαναν και στο Συνέδριο του ΕΛΚ στο Βουκουρέστι. Αμφίβολη είναι η ψήφος και των ευρωβουλευτών της Ιταλίας, της Ισπανίας και της Σλοβενίας που ανήκουν στο ίδιο κόμμα.

Τούτων δοθέντων, η φον ντερ Λάιεν είναι αναγκασμένη να αναζητήσει συμμαχίες με κόμματα έξω από το μεγάλο συνασπισμό των τριών πολιτικών ομάδων (δεξιοί, σοσιαλιστές, Φιλελεύθεροι) που ήταν και η «μηχανή» της τελευταίας νομοθετικής περιόδου.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 09.06.2024