Οι εικόνες έρχονται από το παρελθόν και είναι ενδεικτικές του διαφορετικού μοντέλου διακυβέρνησης στη Βόρεια Ελλάδα που υλοποίησαν οι κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια.

Οι παλιοί θα θυμούνται τον κακό χαμό που είχε καταγραφεί το 2004 στην πρώτη άφιξη του Κώστα Καραμανλή ως πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη για τα εγκαίνια της ΔΕΘ. Ένα τεράστιο μπούγιο υπουργών, βουλευτών, κρατικών αξιωματούχων και παρατρεχάμενων είχε συγκεντρωθεί στο αεροδρόμιο Μακεδονία για να τον υποδεχτεί και η εικόνα είχε ενοχλήσει πολύ τον τότε πρωθυπουργό. Επικεφαλής της ομάδας υποδοχής εκείνης της ημέρας ήταν ο Νίκος Τσιαρτσιώνης, που είχε ορισθεί ως ο πρώτος υπουργός Μακεδονίας-Θράκης σε κυβέρνηση Καραμανλή. 

Το καραμανλικό μοντέλο διακυβέρνησης είχε στο επίκεντρό του τον Κοζανίτη πολιτικό, τον τότε υπουργό ΠΕΧΩΔΕ Γιώργο Σουφλιά -που έπαιζε πρωταγωνιστικό ρόλο σε θέματα υποδομών- και φυσικά τον ίδιο των πρωθυπουργό, που γνώριζε πολύ καλά τη Θεσσαλονίκη. Μεγάλη αναβάθμιση του υπουργείου σε σχέση με το παρελθόν δεν υπήρξε, αλλά το στάτους του ΥΜΑΘ ήταν εκείνα τα χρόνια αρκετά ισχυρό, και αποτελούσε έναν από τους ισχυρούς παίκτες της καραμανλικής περιόδου, δίπλα στο κόμμα αλλά και τους δύο αυτοδιοικητικούς παράγοντες που μεσουρανούσαν εκείνη την εποχή: τον νομάρχη Θεσσαλονίκης Παναγιώτη Ψωμιάδη και τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης Βασίλη Παπαγεωργόπουλο.

Επακολούθησε η αναπροσαρμογή του ρόλου του ΥΜΑΘ δια της διαρχίας που επέβαλε από το 2009 και μετά ο Γιώργος Παπανδρέου. Το υπουργείο υποβαθμίστηκε από τη μια, καθώς καταργήθηκε η θέση του υπουργού, αλλά από την άλλη αναβαθμίστηκε με την τοποθέτηση δύο υφυπουργών. Στο υπουργείο εγκαταστάθηκαν η υφυπουργός εσωτερικών με έδρα τη Θεσσαλονίκη Θεοδώρα Τζάκρη και ο υφυπουργός ανάπτυξης Μάρκος Μπόλαρης που είχε αρμοδιότητες σε θέματα ανάπτυξης για τη Βόρεια Ελλάδα. Και οι δύο 10 χρόνια μετά μετακόμισαν στον ΣΥΡΙΖΑ…

Παρά τις καλές προθέσεις του Παπανδρέου, το πρότζεκτ με τα υφυπουργεία δεν προχώρησε και γρήγορα ατόνησε μπροστά και στο βάρος της δημοσιονομικής κρίσης που ξεκινούσε τότε.

Ο Αντώνης Σαμαράς από τη πλευρά του επανέφερε την κατάσταση στην παλιότερη μορφή της, επανιδρύοντας το υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης το οποίο και ανέθεσε στην αρχή στον Θόδωρο Καράογλου και στη συνέχεια στον Γιώργο Ορφανό, με το μοντέλο να μοιάζει σχεδόν απόλυτα με την καραμανλική περίοδο. Όμως στο μεταξύ δύο νέοι ισχυροί πόλοι της Θεσσαλονίκης είχαν αρχίσει να βάζουν τη δική τους σφραγίδα στον τρίγωνο της εξουσίας της Θεσσαλονίκης. Ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας -που προερχόταν από τον ίδιο πολιτικό στρατόπεδο- και ο κεντροαριστερός δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης. Όλα αυτά σε μια περίοδο όπου το ΠΑΣΟΚ και ο Ευάγγελος Βενιζέλος δεν διεκδίκησαν να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στα πράγματα της Θεσσαλονίκης, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης.

Επί Αλέξη Τσίπρα τα πράγματα -αλλά και το μοντέλο διακυβέρνησης στον Βορρά- άλλαξαν εκ νέου. Το υπουργείο Μακεδονίας-Θράκης έγινε από την αρχή υφυπουργείο και εντάχθηκε στο υπουργείο Εσωτερικών, με αρμοδιότητες τα ζητήματα της Μακεδονίας και της Θράκης. Πολιτικά ο Αλέξης Τσίπρας άφησε στον κυβερνητικό του εταίρο Πάνο Καμμένο και τους ΑΝΕΛ τον έλεγχο του υπουργείου, τοποθετώντας για σχεδόν τέσσερα χρόνια ως υφυπουργό Μακεδονίας-Θράκης τη Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά. Πήρε όμως… την εκδίκησή του ιδρύοντας στη Θεσσαλονίκη το γραφείο του πρωθυπουργού και εγκαθιστώντας εκεί δύο εκλεκτές του κυρίες. Την Κατερίνα Νοτοπούλου και την Ελευθερία Χατζηγεωργίου. Η διαρχία μπορεί να ικανοποιούσε και τους δύο εταίρους, όμως δημιούργησε πολλές τριβές, καθώς ήταν εμφανές ότι η κ. Νοτοπούλου -και όχι η κ. Κόλλια-Τσαρουχά- διατηρούσε τα ηνία της κυβέρνησης στη Βόρεια Ελλάδα.

Τι θα κάνει ο Μητσοτάκης

Σε αυτό το τοπίο η διαφαινόμενη νίκη της ΝΔ και ο σχηματισμός κυβέρνησης με πρωθυπουργό τον Κυριάκο Μητσοτάκη θα αλλάξει δραστικά το τοπίο της γαλάζιας διακυβέρνησης στη Θεσσαλονίκη. Παρά το γεγονός ότι δεν έχει διαρρεύσει τίποτα σχετικά με τις προθέσεις του κ. Μητσοτάκη υπάρχουν κάποια δεδομένα. Τι λένε αυτά;

Πρώτον, ότι η δομή της νέας διακυβέρνησης θα ξεκαθαρισθεί άμεσα στο πρώτο νομοσχέδιο που θα καταθέσει η κυβέρνηση Μητσοτάκη, με το οποίο θα ορίζεται η «προεδρία της κυβέρνησης».

Δεύτερον, ότι το υφυπουργείο Μακεδονίας-Θράκης θα διατηρηθεί, ενώ δεν αποκλείεται και να αναβαθμισθεί. Η συγκυρία για το μακεδονικό αποτρέπει οποιαδήποτε σκέψη για κατάργηση, ενώ και πολιτικοί λόγοι κάνουν μια οποιαδήποτε τέτοια κίνηση ιδιαίτερα απίθανη. Σε αυτή τη γραμμή κινούνται και όλοι οι κομματικοί αξιωματούχοι που έχουν συζητήσει μέχρι στιγμής το θέμα με τον πρόεδρο της ΝΔ.

Τρίτον, ότι το πρωθυπουργικό γραφείο που ιδρύθηκε το Νοέμβριο του 2016 αναμένεται να καταργηθεί. Ο ίδιος ο κ. Μητσοτάκης στη μόνη δημόσια τοποθέτησή του για το γραφείο είχε αφήσει όλα τα ενδεχόμενα ανοικτά. «Δεν έχω σκεφθεί αν θα διατηρήσω το γραφείο του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη. Νομίζω ότι όταν έρχομαι στη Θεσσαλονίκη θα υπάρχουν και άλλοι χώροι που θα μπορούν να στεγάσουν τη δραστηριότητά μου, χωρίς να είναι απαραίτητο ένα ειδικό γραφείο», είχε πει στη συνέντευξη τύπου στη ΔΕΘ το 2017. Αργότερα πάντως -και όταν πια το πρωθυπουργικό γραφείο είχε σιγά σιγά αναδειχθεί σε πρωταγωνιστικό πόλο της διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ- ανέβασε τους τόνους της κριτικής του. «Όλη η υποβάθμιση και η εγκατάλειψη της πόλης καθρεφτίζεται στο άχρηστο για τον πολίτη, αλλά χρήσιμο για το κομματικό ρουσφέτι, γραφείο του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη», είχε πει αρκετούς μήνες αργότερα.

Το μοντέλο του Κυριάκου

Με αυτά τα δεδομένα το μοντέλο διακυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη στον Βορρά θα είναι κάτι καινούργιο, που θα πλησιάζει σε αυτό που εφάρμοσε ο Αντώνης Σαμαράς. Με έναν επικεφαλής και χωρίς διαρχίες, αλλά με στενή συνεργασία με τον επικεφαλής του νεοσύστατου ιδιαίτερου Γραφείου του Πρωθυπουργού, που θα έχει έδρα στην Αθήνα και το οποίο αναμένεται να αναλάβει ο στενός συνεργάτης του κ. Μητσοτάκη, Γρηγόρης Δημητριάδης. Όσο για τον επικεφαλής του Διοικητηρίου, είναι πολύ παρακινδυνευμένο να ειπωθεί οτιδήποτε. 

Οι εκτιμήσεις πάντως δεν αποκλείουν ο ένοικός του να μην εκλέγεται στη Θεσσαλονίκη, κάτι που είχε απασχολήσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη ως σενάριο την περίοδο που αναζητούσε λύση για τη θέση του προέδρου της Διοικούσας της Θεσσαλονίκης, χωρίς να αποκλείεται να είναι και εξωκοινοβουλευτικός. Ταυτόχρονα θα πρέπει να έχει πολιτικό και κοινωνικό εκτόπισμα, καθώς θα συνεργασθεί με πολύ ισχυρούς τοπικούς παίκτες: τον περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολο Τζιτζικώστα -που βγαίνει υπερενισχυμένος με το 62% που έλαβε για την επανεκλογή του- και τον νεοεκλεγέντα δήμαρχο Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνο Ζέρβα, που στην αρχή της θητείας του εμφανίζει μια σημαντική δυναμική.

Δύσκολο το παζλ…

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 6-7 Ιουλίου 2019