Μήνες μετά την ολοκλήρωση του lockdown της Ιταλίας, η Enrica Grazioli εξακολουθεί να απολυμαίνει ό,τι έρχεται στο διαμέρισμά της στο Μιλάνο, φοράει μάσκες προσώπου επιμελώς και περιορίζει τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των γιων της και των παππούδων τους.

Η Enrica Grazioli έχει περιορίσει την κοινωνική της ζωή και εκείνη των γιων της κι ας είναι αυτό κάτι αντίθετο με τον χαρακτήρα και τις παλιές της συνήθειες, όταν άνοιγε το σπίτι της τακτικά και μαγείρευε για συγγενείς και φίλους. «Το παρακάνω;» αναρωτιέται η κ. Grazioli. "Ίσως, αλλά είχαμε μια εθνική τραγωδία επικών διαστάσεων και δεν ξεχνιέται γρήγορα κάτι τέτοιο."

Η Ιταλία, το πρώτο έθνος εκτός Ασίας που υπέστη τη μανία του κορονοϊού, είχε ρεκόρ αριθμό θανάτων την άνοιξη. Τα υπερχειλισμένα νοσοκομεία σε περιοχές της βόρειας Ιταλίας έπρεπε να επιλέξουν ποιοι ασθενείς "δικαιούνταν" τα τελευταία κρεβάτια εντατικής θεραπείας, ενώ ιταλικός στρατός έβγαζε με καμιόνια τα θύματα από την πόλη του Μπέργκαμο, η οποία δεν μπορούσε πλέον να διαχειριστεί ούτε τον θάνατο. 

Αυτή η συγκλονιστική εμπειρία εξηγεί γιατί η Ιταλία έχει μέχρι στιγμής μεγαλύτερη επιτυχία από πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες στον περιορισμό του δεύτερου κύματος της πανδημίας.

Οι λοιμώξεις στην Ευρώπη ανακάμπτουν εν μέρει επειδή εκατομμύρια άνθρωποι έχουν βαρεθεί τους κανόνες κοινωνικής απόστασης, τη μάσκα και την απολύμανση των χεριών και έχουν χαλαρώσει τη συμπεριφορά τους, ανέφεραν ειδικοί υγείας. Η κόπωση του κοινού και η λαχτάρα να επιστρέψουν στην κανονική ζωή είναι δύο από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι κυβερνήσεις καθώς προσπαθούν να βάλουν φρένο στη διασπορά του ιού ενόψει χειμώνα. 

Έχοντας βιώσει μια αδιανόητη τραγωδία, η Ιταλία υιοθέτησε προληπτικά μέτρα που κράτησαν τις νέες μολύνσεις σχετικά χαμηλά.

Οι ειδικοί ήλπιζαν ότι η μάσκα και η απόσταση θα γίνουν καθημερινές συνήθειες, τουλάχιστον όσο ο Covid-19 παραμένει απειλή για τη δημόσια υγεία. Οι κοινωνίες της Ανατολικής Ασίας όπως της Νότιας Κορέας, του Χονγκ Κονγκ ή της Σιγκαπούρης υπήρξαν το πρότυπο για ευρεία αποδοχή και χρήση τέτοιων μέτρων προφύλαξης.

Αυτό, όμως, αποδείχτηκε πολύ δύσκολο στον δυτικό κόσμο που παραδοσιακά δεν έχει εμπειρία αντιμετώπισης επιδημιών, κι ακόμη περισσότερο σε χώρες που επικρατεί πολιτική πόλωση, όπου οι μάσκες προσώπου έχουν αναχθεί σε ένα ακόμη σημείο αμφισβήτησης και κριτικής των απανταχού κυβερνήσεων. Οι διαμαρτυρίες ενάντια στη χρήση μάσκας και τους κυβερνητικούς περιορισμούς έχουν προσελκύσει λιγότερα άτομα στη Ρώμη από ό,τι στο Βερολίνο ή στο Λονδίνο.

Ωστόσο, τόσο η αριστερή κυβέρνηση της Ιταλίας όσο και η αντιπολίτευση της δεξιάς, η οποία κυβερνά τις βόρειες περιοχές της Ιταλίας που επλήγησαν από τον ιό, συνεργάστηκαν για να περιορίσουν τη χειρότερη φάση της πανδημίας. Σε όλη την Ιταλία, οι μάσκες είναι υποχρεωτικές σε εσωτερικούς δημόσιους χώρους, στις δημόσιες συγκοινωνίες και σε εξωτερικούς, πολυσύχναστους χώρους.

Στην Ιταλία, οι προφυλάξεις έχουν γίνει ένα μέρος της καθημερινής ζωής, περισσότερο από ό,τι σε πολλές άλλες δυτικές χώρες. Εκατομμύρια Ιταλοί εξακολουθούν να φορούν μάσκες σε εξωτερικούς χώρους, ακόμη και όταν δεν είναι υποχρεωτικό, και κουβαλούν παντού απολυμαντικό χεριών.

Νέες συνήθειες και ένα σχετικά αποτελεσματικό καθεστώς δοκιμών και ανίχνευσης βοήθησαν την Ιταλία να περιορίσει την αύξηση των λοιμώξεων από τον Αύγουστο. Οι αυξήσεις στην Ευρώπη οφείλονται σε άτομα που ταξίδεψαν κι έκαναν κανονικά καλοκαιρινές διακοπές και σε μια πιο χαλαρή στάση μεταξύ των νέων που ήθελαν να επιστρέψουν στην κοινωνικοποίηση.

Την περασμένη εβδομάδα, η Ιταλία εντόπισε κατά μέσο όρο λιγότερες από 1.500 μολύνσεις την ημέρα, σε σύγκριση με περίπου 3.700 στο Ηνωμένο Βασίλειο, 10.400 στη Γαλλία και 10.500 στην Ισπανία.

«Οι άνθρωποι φοβήθηκαν πολύ τον Μάρτιο και τον Απρίλιο και αυτό επηρεάζει τη βραχυπρόθεσμη συμπεριφορά, αλλά δεν είναι σαφές πόσο καιρό θα διαρκέσει», δήλωσε η Guendalina Graffigna, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Καθολικό Πανεπιστήμιο του Μιλάνου. "Είμαστε μια χώρα της Μεσογείου και συχνά ενεργούμε βάσει των συναισθημάτων μας περισσότερο από ό,τι άλλες χώρες."

Ο Giovanni Ferrante, ένας 30χρονος διαχειριστής κτιρίων από τη Ρώμη, συγκαταλέγεται μεταξύ εκείνων που είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί. Όταν επισκέφθηκε την οικογένειά του στη νότια Ιταλία κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, μπήκε σε αυτο-καραντίνα για δύο εβδομάδες κατά την άφιξή του για να αποφύγει ενδεχόμενη μόλυνσή τους, αν και δεν απαιτείται από τους κανόνες της Ιταλίας και δεν είχε συμπτώματα.

«Υπάρχει λίγο φόβος και γι ' αυτό συμπεριφερόμαστε κατάλληλα», δήλωσε ο κ. Ferrante, ο οποίος περπατούσε στο κέντρο της Ρώμης φορώντας μάσκα προσώπου N95, η οποία παρέχει περισσότερη προστασία από μια χειρουργική μάσκα.

Σε κοντινή απόσταση, μια τράπεζα έβαλε μια πινακίδα που έλεγε στους πελάτες να σταματήσουν να εφαρμόζουν απολυμαντικό χεριών στο πληκτρολόγιο ATM της, επειδή προκάλεσε ζημιά!

Περίπου το 85% των Ιταλών δήλωσαν ότι φορούν μάσκα σε δημόσιους χώρους, περισσότερο από οπουδήποτε αλλού στην Ευρώπη, εκτός από την Ισπανία, η οποία πολεμά τώρα το μεγαλύτερο ξέσπασμα της πανδημίας στην Ευρώπη, σύμφωνα με μια έρευνα του Imperial College London και του YouGov. Οι Ιταλοί είναι επίσης πιο πιθανό να πουν ότι αποφεύγουν πολυσύχναστους δημόσιους χώρους από τους περισσότερους Ευρωπαίους, σύμφωνα με την έρευνα, η οποία ενημερώθηκε την περασμένη εβδομάδα.

Δεν μένουν στην ατομική ευθύνη 

Όμως, η Ιταλία και η διαχείριση της πανδημίας, δεν αφορά μόνο την ατομική συμπεριφορά. Η Ιταλία έχει κάνει καλύτερη δουλειά από ό, τι οι περισσότεροι στην ανίχνευση μολυσμένων ατόμων μέσω του συστήματος τεστ και ανίχνευσης. Πάνω από τα δύο τρίτα των Ιταλών που βρέθηκαν θετικά στον COVID-19 τις τελευταίες εβδομάδες δεν εντοπίστηκαν επειδή είχαν συμπτώματα, αλλά μέσω ιχνηλάτης και εκτεταμένων τεστ στον γενικό πληθυσμό, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας.

Το ποσοστό των τεστ που επέστρεψαν θετικά είναι 2,1% στην Ιταλία, υψηλότερο από ό,τι ήταν τον Ιούνιο, αλλά χαμηλότερο από ό,τι στην πλειονότητα της Ευρώπης, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία. Ένα χαμηλό ποσοστό θετικότητας δείχνει ότι τα τεστ είναι ευρέως διαδεδομένα και δεν περιορίζονται σε άτομα που εμφανίζουν συμπτώματα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά ποσοστό θετικότητας 5% ή λιγότερο ως προϋπόθεση για το άνοιγμα εκ νέου και την άρση των περιορισμών.

Το ποσοστό των θετικών εξετάσεων είναι ακόμα χαμηλότερο στη Λομβαρδία, το επίκεντρο της πανδημίας της Ιταλίας, σύμφωνα με την περιφερειακή κυβέρνηση.

Στην Ισπανία, συγκριτικά, τα κυβερνητικά στοιχεία δείχνουν ότι το 11,9% των δοκιμών είναι θετικό, υποδηλώνοντας ότι πολλές μολύνσεις δεν εντοπίζονται.

Το άνοιγμα των σχολείων 

Οι ιταλικές αρχές φοβούνται ότι οι μολύνσεις θα μπορούσαν να αυξηθούν πιο έντονα ως αποτέλεσμα του ανοίγματος των σχολείων στις 14 Σεπτεμβρίου, και καθώς ο καιρός το φθινόπωρο οδηγεί τους Ιταλούς να ξοδέψουν περισσότερο χρόνο σε εσωτερικούς χώρους. Η Ιταλία ήταν η πρώτη δυτική χώρα που έκλεισε τα σχολεία της και ήταν από τις τελευταίες που τα άνοιξαν ξανά.

Τα ιταλικά σχολεία έχουν αναδιοργανώσει τις αίθουσες διδασκαλίας τους για να εξασφαλίσουν κοινωνικές αποστάσεις, μερικές φορές χωρίζοντας τάξεις ή μεταφέροντάς τα σε άλλα κτίρια.

Στο σχολείο του Μιλάνου που φοιτούν οι δύο γιοι της κ. Grazioli, γίνονται μαθήματα στην καφετέρια, όπου υπάρχει περισσότερος χώρος και το μεσημεριανό γεύμα σερβίρεται στις αίθουσες. Απαιτούνται μάσκες προσώπου, εκτός εάν κάθονται οι μαθητές. Δεν υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ τάξεων, οπότε αν ένας μαθητής βρεθεί θετικός στον ιό, η τάξη του είναι καραντίνα στο σπίτι, αλλά το σχολείο παραμένει ανοιχτό.

Παρά τις προφυλάξεις, αρκετοί μαθητές μπήκαν σε καραντίνα σε όλη την Ιταλία την πρώτη εβδομάδα μετά το άνοιγμα. Οι διαχειριστές στο σχολείο της κ. Grazioli περιμένουν αποτελέσματα τεστ από αρκετούς μαθητές που εμφανίστηκαν με πυρετό και βήχα.

Θα συνεχιστεί το καλό σενάριο;

Θα είναι αρκετή η προσεκτική προσέγγιση της Ιταλίας για να αποφευχθεί η επανεμφάνιση μολύνσεων το φθινόπωρο και το χειμώνα; 

Καθώς τα σχολεία ανοίγουν ξανά και τα παιδιά αρχίζουν να κοινωνικοποιούνται ξανά, οι επιστήμονες λένε ότι προτεραιότητα για τις ιταλικές οικογένειες θα πρέπει να είναι να κρατούν τους νέους μακριά από τους ηλικιωμένους. Η Ilaria Capua, ιταλίδα ιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντα, προειδοποίησε ότι τα μεγάλα οικογενειακά δείπνα - μέρος του ιστού της ιταλικής ζωής - είναι ιδιαίτερα επικίνδυνα.

«Οι οικογένειες πρέπει να οργανωθούν διαφορετικά: οι παππούδες είναι ακόμα ευάλωτοι», είπε. "Ο διαχωρισμός μεταξύ των γενεών είναι το κλειδί."

Αυτό έχει προσθέσει επιπλέον μπελάδες σε πολλούς Ιταλούς γονείς καθώς διαχειρίζονται τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των ηλικιωμένων γονέων τους και των παιδιών σχολικής ηλικίας. Μετά τις σχολικές ώρες, πολλοί Ιταλοί παππούδες φροντίζουν τα παιδιά των οποίων οι γονείς εργάζονται. Τα νοικοκυριά τριών γενεών είναι κοινά.

Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι παππούδες της Ιταλίας έχουν απορροφήσει για τα καλά τα μαθήματα της πανδημίας.

«Ακούω πολλούς παππούδες να λένε,« εάν δεν με χρειάζεσαι πραγματικά, νομίζω ότι δεν θα φυλάξω τα παιδιά προς το παρόν », είπε η κ. Grazioli. «Πρέπει ακόμα να δω σε τι νιώθουν άνετοι οι γονείς μου.»

Οι νεαροί ενήλικες είναι πολύ λιγότερο προσεκτικοί στους κανόνες από τους γονείς και τους παππούδες τους, ένα πρόβλημα που ήρθε στο φως φέτος το καλοκαίρι καθώς οι λοιμώξεις αυξήθηκαν μεταξύ των ανθρώπων στα 20 και τα 30 τους. Το χάσμα των γενεών συνεχίζεται τον Σεπτέμβριο καθώς ο ήπιος καιρός προσελκύει πλήθος 20άρηδων χωρίς μάσκα σε μπαρ και εστιατόρια.

Ένα πρόσφατο απόγευμα του Σαββάτου, ο Μίρκο Μαρίν, ο οποίος εργάζεται στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου, κατευθύνθηκε στη μοντέρνα περιοχή καναλιών Navigli της πόλης για μια βόλτα με τη σύζυγό του και τρία παιδιά. Γρήγορα επέστρεψαν στο σπίτι όταν είδαν τα πλήθη.

«Κατά τη διάρκεια της ημέρας τηρούνται οι κανόνες και στη συνέχεια το βράδυ οι νέοι ξεχνούν ξαφνικά τι συνέβη τον Μάρτιο και τον Απρίλιο», είπε ο κ. Μαρίν. «Πρέπει να θυμόμαστε, ώστε να μην ζούμε ξανά αυτόν τον εφιάλτη ξανά.»