Με δύο ομιλίες του στο πλαίσιο της ΔΕΘ αλλά και πολύ ζύμωση για να πειστούν οι δύσκολοι φορείς της πόλης ο Κώστας Καραμανλής έβαλε στο τραπέζι του δημόσιου διαλόγου της πόλης τους όρους για τη μετεγκατάσταση της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης στα δυτικά.

Το ημερολόγιο έδειχνε Σάββατο 6 Σεπτεμβρίου του 2008 όταν ο τότε πρωθυπουργός κατά την ομιλία του στα εγκαίνια της ΔΕΘ άνοιξε επίσημα το θέμα. Με 73 όλο και όλο λέξεις. «Θέλω να αναφερθώ σ’ ένα σοβαρό θέμα για τη Θεσσαλονίκη, που αφορά την Έκθεση. Η θέση και η πολιτική μου βούληση είναι ότι η Έκθεση πρέπει να μετεγκατασταθεί εκτός κέντρου Θεσσαλονίκης, σε χώρο κατάλληλο για την αποστολή και τη μελλοντική της προοπτική, και ο χώρος που κατέχει σήμερα να αναπλαστεί σε Μητροπολιτικό Πάρκο. Για την επιλογή, το ταχύτερο δυνατόν, του κατάλληλου χώρου, ξεκινούμε τις σχετικές διαδικασίες, στο αμέσως προσεχές διάστημα», είχε πει ο Κώστας Καραμανλής στο συνεδριακό κέντρο «Ιωάννης Βελλίδης» εγκαινιάζοντας την 73^η ΔΕΘ.

Το τι επακολούθησε ήταν μάλλον αναμενόμενο. Το άμεσο ήταν τα πολλά χειροκροτήματα που απέσπασε η πρόταση εντός του Βελλίδειου, ενώ οι επόμενοι μήνες έφεραν επαφές και διαδικασίες διαλόγου για να υλοποιηθεί η σχετική πρόταση. Το πρότζεκτ έτρεξαν ο τότε αρμόδιος υπουργός ΠΕΧΩΔΕ Γιώργος Σουφλιάς που με δική του υπογραφή βρήκε η ΚΥΑ (ημερομηνία 17/6 του 2009) περί Συγκρότησης Επιτροπής για τη Μετεγκατάσταση της ΔΕΘ. Δίπλα στη δική του υπογραφή μπήκε και αυτή του τότε υπουργού Μακεδονίας-Θράκης Σταύρου Καλαφάτη, που 12 χρόνια μετά και κατά σατανική σύμπτωση είναι αυτός θα συντονίσει την επιχείρηση «ανάπλαση της ΔΕΘ», όπως έχει αποφασίσει η κυβέρνηση Μητσοτάκης και έχουν συναποφασίσει η πλειοψηφία των φορέων αλλά και των κομμάτων της πόλης. Μεσολάβησαν τρεις κυβερνήσεις και τέσσερα μνημόνια που φρέναραν ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο σχέδιο της κυβέρνησης Καραμανλή.

Η απόφαση του Κώστα Καραμανλή ήταν τότε δεδομένη και προέβλεπε να φύγει η Έκθεση από το κέντρο. Με αυτό ως πυξίδα των κυβερνητικών προθέσεων δημιουργήθηκε το καλοκαίρι του 2009 μία Επιτροπή, την οποία συντόνιζε ο Σταύρος Καλαφάτης ως πρόεδρος. Στην πρώτη της μάλιστα συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε στις 18 Ιουνίου του 2009 συμμετείχαν ο τότε Γενικός Γραμματέας του υπουργείου Λουκάς Ανανίκας, ο τότε Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας Γιώργος Τσιότρας, ο τότε Νομάρχης Θεσσαλονίκης Παναγιώτης Ψωμιάδης, ο τότε πρόεδρος της ΤΕΔΚ Νομού Θεσσαλονίκης Βασίλης Παπαγεωργόπουλος, ο τότε πρόεδρος της ΔΕΘ ΑΕ Δημήτρης Μπακατσέλος, ο τότε πρόεδρος της Helexpo ΑΕ Αριστοτέλης Θωμόπουλος, η τότε πρόεδρος του ΟΡΣΘ Σταυρούλας Μπαϊρακτάρη, ο σημερινός πρόεδρος του ΕΕΘ Μιχάλης Ζορπίδης, ο τότε πρόεδρος του ΒΕΘ Σωτήρης Μαγόπουλος, ο τότε πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΚΜ Αναστάσιος Κονακλίδης και ο τότε α’ αντιπρόεδρος του ΕΒΕΘ Εμμανουήλ Βλαχογιάννης.

Η Επιτροπή δεν κινήθηκε σε καλοκαιρινούς ρυθμούς. Κυρίως γιατί η εντολή από τον τότε πρωθυπουργό ήταν σαφής: Γρήγορες και ομόφωνες αποφάσεις μέχρι τα τέλη του Αυγούστου, έτσι ώστε η τελική απόφαση να ανακοινωθεί τον Σεπτέμβριο κατά την 74^η ΔΕΘ.

Προτάσεις έπεσαν πολλές. Από τους Λαχανόκηπους που πρότεινε ο τότε δήμαρχος Θεσσαλονίκης Βασίλης Παπαγεωργόπουλος και ένα οικόπεδο κοντά στο αεροδρόμιο που ανήκε στο ΑΠΘ, αλλά και άλλες, με την Επιτροπή τελικά να καταλήγει σε μία απόφαση που περιείχε δύο προτάσεις. Η μία αφορούσε τη δυτική (με ένα οικόπεδο στη Σίνδο που ανήκε στο ΤΕΙΘ) και τη βορειοδυτική Θεσσαλονίκη (με ένα οικόπεδο στο δήμο Λαγκαδά).

Δεν ήταν η πρώτη φορά που στη δημόσια κουβέντα της πόλης ετίθετο θέμα αλλαγής στη ΔΕΘ. Ήταν όμως η πρώτη κατά την οποία η σχετική συζήτηση έγινε οργανωμένα και όπου τελικά οι συμμετέχοντες δεσμεύτηκαν ότι οποιαδήποτε πρόταση και αν επιλεγεί από τη μεριά της κυβέρνησης θα γίνονταν αποδεκτή. Προφανώς τα παθήματα του 2005 είχαν γίνει μαθήματα. Τότε που μία ομάδα εντός της κυβέρνησης με επικεφαλής τον τότε ΥΜΑΘ Νίκο Τσιαρτσιώνη αλλά και με τη συμμετοχή τοπικών παραγόντων της Θεσσαλονίκης όπως ο τότε πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης Δημήτρης Μπακατσέλος είχε ξεκινήσει το πρότζετκ της ανάπλασης του κέντρου της Θεσσαλονίκης που θα περιελάμβανε και την ανάπλαση της ΔΕΘ. Ένα σχέδιο μεγαλόπνοο που έφερε την υπογραφή του Ισπανού αρχιτέκτονα Σαντιάγκο Καλατράβα αλλά το οποίο δεν είχε ούτε τη σύμφωνη γνώμη τοπικών παραγόντων (και κυρίως του δημάρχου της πόλης) αλλά ούτε όπως τελικά αποδείχτηκε στη συνέχεια την έγκριση του τότε πρωθυπουργού. Με αποτέλεσμα να παραπεμφθεί στις καλένδες.

Το 2009 η πρόταση ήταν δεμένη. Είχε την έγκριση της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού που ήθελε να ενισχύσει τη δυτική Θεσσαλονίκη και ταυτόχρονα να αναπλάσει το κέντρο της πόλης, ενώ απέκτησε σιγά σιγά και τη στήριξη τόσο των φορών της πόλης όσον και των κομμάτων. Όπως λέει παράγοντας που συμμετείχε στις συνεδριάσεις της Επιτροπής μόνο το ΚΚΕ ήταν κατά.

Έτσι στην καταληκτική συνεδρίαση της Επιτροπής η απόφαση ήταν ομόφωνη: Σίνδος ή Λαγκαδά. Με αυτή την πρόταση υπό μάλης ο τότε υπουργός Μακεδονίας Θράκης επισκέφτηκε στις 20 Αυγούστου του 2009 το Μέγαρο Μαξίμου και συναντήθηκε με τον Κώστα Καραμανλή. Λέγοντας μάλιστα μετά τη συνάντηση ότι προτείνονται δύο περιοχές. «Μία στα δυτικά και μία στα βορειοδυτικά της Θεσσαλονίκης».

Λίγες ημέρες μετά ο τότε πρωθυπουργός αφού ζύγισε τα δεδομένα και με βασικό γνώμονα την ισόρροπη ανάπτυξη όλης της Θεσσαλονίκης αλλά και την σημαντική ανάπλαση που θα επέφερε το σχέδιο στο κέντρο της πόλης ανακοίνωσε την απόφασή του για τη μετεγκατάσταση της ΔΕΘ στη Σίνδο. Σε μία ομιλία που έγινε σε ιδιαίτερα βαρύ κλίμα καθώς λίγες ημέρες πριν είχε προκηρύξει πρόωρες εκλογές, ενώ κατά την ομιλία του είχε προαναγγείλει σειρά περιοριστικών μέτρων σε μισθούς και συντάξεις λόγω της δημοσιονομικής κρίσης, ο τότε πρωθυπουργός είχε δώσει το πράσινο φως για τη νέα ΔΕΘ.

«Θα ήταν τεράστιο λάθος, αν αφήναμε τις δυσκολίες της σημερινής περιόδου να ανακόψουν τα οράματα για την Πατρίδα μας. Σας βεβαιώνω ότι τα οράματα, που μαζί κάναμε, υλοποιούνται. Όπως είχα εξαγγείλει, προετοιμάζεται η δημιουργία νέου Εκθεσιακού και Συνεδριακού Κέντρου, έξω από τον αστικό ιστό, στη Σίνδο, αλλά και η δημιουργία Μητροπολιτικού Πάρκου, στη θέση του σημερινού χώρου της ΔΕΘ» ήταν η σχετική περικοπή από την ομιλία του.

Το μεγαλόπνοο σχέδιο έμεινε λόγω των δημοσιονομικών προβλημάτων της χώρας στη μέση. Όχι πάντως ότι η επόμενη κυβέρνηση δεν αμφιταλαντεύθηκε να υλοποιήσει το σχέδιο «ΔΕΘ στα δυτικά». Το παρασκήνιο λέει ότι ο Γιώργος Παπανδρέου δεν έβλεπε αρνητικά το εγχείρημα. Και ότι τον Σεπτέμβριο του 2009 κατά την τελευταία του επίσκεψη στη ΔΕΘ ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον στην πρόταση που έκανε ο τότε πρόεδρος της Helexpo Τέλης Θωμόπουλος να χρηματοδοτηθεί το έργο από τα κέρδη που εμφάνιζε εκείνα τα χρόνια η Helexpo αλλά και από το ενοίκιο που πλήρωνε η Helexpo στη ΔΕΘ.

Το ενδιαφέρον του Παπανδρέου δεν προχώρησε παραπάνω και έτσι το 2013, όταν το μνημόνιο άρχισε να πνίγει τη χώρα η μελέτη βιωσιμότητας που έκανε η νέα διοίκηση της ΔΕΘ έδειξε πως η ανάπλαση ήταν η μόνη αξιόπιστη λύση. Μία πρόταση που δέχτηκε τόσο η κυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου όσο και οι επόμενες κυβερνήσεις του Αλέξη Τσίπρα και του Κυριάκου Μητσοτάκη.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 24 Ιανουαρίου 2021