Το ΠΑΣΟΚ υπήρξε το Κίνημα που δημιούργησαν από κοινού, το 1974, το ΠΑΚ και η Δημοκρατική Άμυνα. Από νωρίς ο Ανδρέας Παπανδρέου αισθάνθηκε ενοχλητική την Δ.Α. Είχε πρόσφατες τις μνήμες του 1964 με την αποστασία και αυτό ήταν έκδηλο στις κινήσεις του. Νομίζω πως και ο συγκεντρωτισμός, σήμερα, του Μητσοτάκη έχει την ίδια αιτία. Τις κυβερνητικές εμπειρίες του δικού του πατέρα.

Η Δημοκρατική Άμυνα είχε ικανά και συγκροτημένα πολιτικά στελέχη στο κλίμα της Ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας. Ο Α.Π. είχε στο νου του κάτι άλλο για το ΠΑΣΟΚ. Με την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία συνεργάσθηκε αλλά θεωρούσε το ΠΑΣΟΚ ως κάτι πιο ριζοσπαστικό. Ήταν δεν ήταν, φάνηκε κατά την διακυβέρνησή του. Ο καθένας μπορεί να εξάγει τα συμπεράσματά του.

Ο Α.Π. διέγραψε τα πιο προβεβλημένα μέλη της Δ.Α. μεταξύ αυτών και τον Σάκη Καράγιωργα. Μια σημαντική ακαδημαϊκή και αντιστασιακή προσωπικότητα.

Το ΠΑΣΟΚ που συνέχισε δομήθηκε στην εξής λογική: το μεν κόμμα θα το οργάνωνε και θα το ήλεγχε η τριάδα Γεννηματάς, Τσοχατζόπουλος και Λαλιώτης, την δεν κοινοβουλευτική ομάδα και τους κεντρογενείς που απέμειναν ο Αντώνης Λιβάνης. 

Η σύγκρουση των δύο πόλων ήταν ανηλεής. Αλλά ο Α.Π. δεν διενοήθη να γύρει υπέρ της μιας πλευράς. Ήθελε να πάρει την εξουσία και ως ευφυής που ήτο γνώριζε καλά πως το κόμμα έπρεπε να είναι πολυτασικό. 

Αυτό που προσπάθησε να γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ το επιχείρησε νωρίτερα και με καλύτερους όρους ο Α.Π. Είχε μέσα και τροτσκιστικές ομάδες και λενινιστές, ίσως και σταλινικούς. Αλλά και δεξιές τάσεις. Όχι, μόνο, σοσιαλδημοκρατικές αλλά και καθαρά κεντρώες.

Η διαφορά του τότε με το τώρα (του πρώιμου ΠΑΣΟΚ με τον ΣΥΡΙΖΑ) είναι ότι τότε είχαμε τον Ανδρέα Παπανδρέου και τώρα τον Αλέξη Τσίπρα. Είναι διαφορά μεγέθους.

Για λενινισμό κατηγορήθηκε (δεν νομίζω, όμως, ότι απηχούσε την πραγματικότητα, το 1978 και η ομάδα του φίλου μου του Λευτέρη Τζιόλα στη Θεσσαλονίκη (και μια αντίστοιχη στην Αθήνα), με θεωρητικό τον παρόντα και εδώ και εμφανιζόμενο που και που Γιώργο Μιχαηλίδη. Ο Τζιόλας στη Θεσσαλονίκη και ο αντίστοιχός του στην Αθήνα ήλεγχαν την σπουδάζουσα νεολαία. 

Ως δημοσιογράφος της εφημερίδας «Θεσσαλονίκη» κάλυπτα τα γεγονότα και θυμάμαι να λένε οι κεντρώοι της Θεσσαλονίκης «δεν μπορούμε να πάμε σε εκλογές (μιλάμε για το 1978 και στις επόμενες εκλογές το ΠΑΣΟΚ κέρδισε την εξουσία) με αυτήν την κατάσταση.

Για την ιστορία η υπόθεση της διαγραφής ήταν καλά οργανωμένη. Δεν μπόρεσα να περάσω ούτε μονόστηλο της άλλης άποψης.

Ακολούθησαν διαγραφές εν ώρα πτήσεως σε αεροπλάνα, κατέβασμα από το τρένο και άλλα πολλά, για να φθάσουμε στο σήμερα στο οποίο θέλω να εστιάσω.

Όταν την εξουσία ανέλαβε ο Σημίτης, η εσωτερική σύγκρουση σε επίπεδο οργάνωσης και πασοκικής κοινωνίας υπήρξε δριμεία. Οτιδήποτε υπέπιπτε στην αντίληψη των σημιτικών ότι δεν ήταν δικό τους, ακόμη και με κουτσομπολιά, εκκαθαρίζετο.

Η οικονομική κρίση βοήθησε οι δύο πόλοι του ΠΑΣΟΚ να διαχωριστούν. Η μεγάλη ανδρεϊκή μερίδα πήγε στο Συριζα (υπήρξαν και αρκετοί που δεν πήγαν) και η Σημιτική κράτησε το κόμμα. Δεν θέλω να μπω σε περιττές λεπτομέρειες. Θέλω να τονίσω πως ό,τι απέμεινε σήμερα από αυτό που λέμε ΠΑΣΟΚ είναι μονοτασικό. 

Ακόμη και ο Καστανίδης του οποίου την έδρα πήρε ο Ανδρουλάκης και προκάλεσε την τελευταία μικροκρίση στο Κίνημα, ήταν της ίδιας σημιτικής τάσης με τον σημερινό αρχηγό του Κινήματος. Οι διαφορές, πλέον, έπαψαν να είναι πολιτικές και έγιναν προσωπικές. Γιατί εσύ και όχι εγώ.

Με τις κινήσεις του ο Ανδρουλάκης εκκαθαρίζει ακόμη περισσότερο ένα εκκαθαρισμένο και μονοτασικό κόμμα. Γιατί; Έχει ανασφάλειες. Ο ρόλος του προέδρου ενός ιστορικού κινήματος με την αίσθηση της ανάκαμψης είναι βαρύς. Ο Ανδρουλάκης και η ομάδα του δυσκολεύονται να τον διαχειριστούν. Και καθαρίζουν το κίνημα από την παλιά γενιά δημιουργώντας μια αίσθηση ηλικιακού ρατσισμού.

Προβάλλει, βεβαίως, το ερώτημα: καλά ο Ανδρουλάκης δεν γνωρίζει ότι μονοτασικά κόμματα δεν μπορούν να κερδίσουν την εξουσία;

Προφανώς και το γνωρίζει. Αλλά ο Ανδρουλάκης και η ομάδα που έχουν συμπτύξει, κυρίως από πρώην συμφοιτητές του Δημοκρίτειου, πιστεύουν πως μέχρι να κληθούν να διεκδικήσουν την εξουσία το παιχνίδι θα έχει ξεκαθαρίσει. Ο Μητσοτάκης θα έχει κουράσει, ο Συριζα θα αποδομηθεί και το ΠΑΣΟΚ θα έχει μια δυναμική ανοδική πορεία. Σε αυτό το νέο περιβάλλον θα δουν και θα πράξουν.

Το ΠΑΣΟΚ δεν έχει διαφοροποιημένη, από τα άλλα δύο συστημικά κόμματα, πολιτική. Και δεν μπορεί να αποκτήσει. Μια νέα πολιτική πρόταση απαιτεί μια νέα πολιτική θεωρία. Και το ΠΑΣΟΚ δεν φαίνεται να έχει ούτε τα πρόσωπα ούτε τη διάθεση να αποκτήσει θεωρία και πολιτική.

Προσπαθεί να γίνει αποδεκτό στα κέντρα εξουσίας (παραεξουσίας, καλύτερα) για να επιλεγεί αυτό, και όχι οι άλλοι σχηματισμοί, ως διαχειριστής της εξουσίας.

Για την ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ το τι θα πει η ιστορική γενιά του κινήματος και πως θα συμπεριφερθεί δεν έχει σημασία. Η τελευταία κρίσιμη κρίση της ήταν στις πρόσφατες εκλογές. Στις επόμενες εκλογές το παιχνίδι θα κριθεί στην ψήφο των νέων, σήμερα, πολιτών.

Αυτή είναι μια μακιαβελική προσέγγιση της πολιτικής. Αλλά όσοι δημιούργησαν το ΠΑΣΟΚ το 1974 είχαν ιδεολογία. Στην πορεία έγιναν και αυτοί μακιαβελικοί αλλά ο σημερινός μακιαβελισμός δεν συγκρίνεται με τον δικό τους.

Βεβαίως, η ιστορική εξέλιξη έχει και τα απρόοπτα της. Ο Ανδρουλάκης και η ομάδα του μπορεί να σκέπτονται έτσι αλλά να δούμε τι θα πει και η ιστορία.

Η οποία είναι πολλές φορές αμείλικτη.