Πιο κοντά στη θάλασσα «φέρνει» την κεντρική πλατεία της Καβάλας η πρόταση αρχιτεκτονικής ομάδας που κέρδισε τον σχετικό διαγωνισμό με θέμα τον κεντρικότερο κοινόχρηστο χώρο της πόλης. Όλοι οι συμμετέχοντες στο διαγωνισμό είχαν ως ζητούμενο την ενοποίηση της πλατείας με το θαλάσσιο μέτωπο αλλά και τη συλλειτουργία της με τα δίκτυα πεζοδρόμων της πόλης.

Οι αρχιτέκτονες που κέρδισαν το πρώτο βραβείο, προτείνουν την ενοποίηση της πλατείας Ελευθερίας (κεντρική) με την διαχωριστική νησίδα που βρίσκεται νότιά της, ώστε οπτικά και λειτουργικά η πλατεία να φτάσει μέχρι τις πλωτές εξέδρες του λιμανιού της πόλης.

Επιπλέον, με την κατάργηση της οδού Δοϊράνης στα ανατολικά, η πλατεία ενοποιείται με το δίκτυο πεζοδρόμων της περιοχής Αγίου Νικολάου στο ιστορικό κέντρο, όπου άλλη μελέτη προβλέπει τη λειτουργία ανοιχτού εμπορικού κέντρου (open mall).

Οι μελετητές διατήρησαν τη λειτουργικότητα της οδού Δραγούμη στα δυτικά του μεγάλου κοινόχρηστου χώρου, αλλά η κεντρική πλατεία «αλλάζει προσανατολισμό» και οπτικά φαίνεται να «κοιτά» και να ενοποιείται με την μικρή πλατεία Κονσουλίδη και το χώρο του τουριστικού περιπτέρου. Τα σημεία αυτά ανήκουν στο άλλο δίκτυο πεζόδρομων, του εμπορικού κέντρου το οποίο αυτή την περίοδο ενοποιείται με την πλατεία Καπνεργάτη και το δημοτικό κήπο.

Οι νικητές του διαγωνισμού

Η διαγωνιστική διαδικασία προσέλκυσε το ενδιαφέρον και τη συμμετοχή 15 μελετητικών ομάδων από όλη την Ελλάδα με τις προτάσεις να κατατίθενται ανώνυμα και να αξιολογούνται από 7μελή επιτροπή, σε επτά διαδοχικές συνεδριάσεις.

Στο σύνολό τους οι προτάσεις χαρακτηρίστηκαν από πρωτοτυπία και μάλιστα σχεδόν οι μισές επιβραβεύθηκαν.

Επρόκειτο για διαγωνισμό προσχεδίων, κάτι που σημαίνει ότι στην ομάδα που κέρδισε το πρώτο βραβείο θα ανατεθεί και η μελέτη του έργου. Ο διαγωνισμός χρηματοδοτήθηκε από το Πράσινο Ταμείο με 87.000€. Η ομάδα που κέρδισε το πρώτο βραβείο έλαβε χρηματοδότηση 31.000€, ενώ για το δεύτερο και τρίτο βραβείο προβλέφθηκαν χρηματικά αντίτιμα ύψους 23.000€ και 15.000€ αντίστοιχα. Εκτός από τα τρία πρώτα βραβεία, αποδόθηκαν και τρεις διακρίσεις, σε αρχιτεκτονικές προτάσεις για τις οποίες ο δήμος Καβάλας αποφάσισε να εξαγοράσει τα δικαιώματα, με αμοιβή 5.000€ στην κάθε μία. Επιπλέον, αποδόθηκε και μια εύφημος μνεία σε πρόταση που ξεχώρισε για την πρωτοτυπία της και για τις «αντισυμβατικές σχεδιαστικές νόρμες και προσεγγίσεις».

Οι προηγούμενες απόπειρες ανάπλασης

Δεν είναι η πρώτη φορά που η κεντρική πλατεία της Καβάλας αποτελεί αντικείμενο μελετών αλλά και δημόσιας συζήτησης. Οι απόπειρες να αλλάξει μορφή ήταν αρκετές μέσα στις δεκαετίες που προηγήθηκαν. Γύρω από την πλατεία υπάρχουν κτίρια με ηλικία σχεδόν ενός αιώνα, έχοντας διατηρήσει την αρχική τους μορφή, αλλά και πολλές μεταγενέστερες κατασκευές, που δημιουργούν ένα άχαρο κτιριακό «μωσαϊκό», χωρίς συνοχή και ομοιομορφία.

Οι πεζοδρομήσεις και οι αναπλάσεις δυτικά και ανατολικά κατά τα προηγούμενα έτη, είχαν ως αποτέλεσμα η περιοχή να υποβαθμιστεί σε σχέση με άλλα σημεία του κέντρου, των οποίων η εμπορική αξία ανέβηκε κατακόρυφα. Με τον αρχιτεκτονικό διαγωνισμό έγινε ένα «ολόκληρο βήμα» προς την αλλαγή της φυσιογνωμίας του κέντρου. Στην καλύτερη, όμως, των περιπτώσεων, πρόκειται για έργο που θα μπορούσε να υλοποιηθεί μέσα στην επόμενη δημοτική θητεία (2024-2027), αφού προηγηθούν διαγωνισμοί για την οριστική τεχνική μελέτη και κατασκευή… κι αφού πρώτα εξασφαλιστεί χρηματοδότηση.

* Δημοσιεύτηκε στη «ΜτΚ» στις 13.11.2022