Μπορεί η Ελλάδα να κατατάσσεται πλέον στις χώρες με μεσαίες και χαμηλές τιμές ενέργειας για τα νοικοκυριά, σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά το κόστος είναι συνάρτηση και του διαθέσιμου εισοδήματος, το οποίο «ροκανίζεται» από το κόστος ενέργειας.

Παρά το μειωμένο κόστος της κιλοβατώρας στους λογαριασμούς του περασμένου Οκτωβρίου, και παρά τις μεγάλες επιδοτήσεις, οι τιμές εξακολουθούν να είναι αυξημένες σε σχέση με το α’ εξάμηνο του 2022.

Τον Οκτώβριο στην Ελλάδα οι λογαριασμοί φυσικού αερίου έντονα καθοδική πορεία (-55% σε σχέση με τον Σεπτέμβριο), σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Δείκτη Τιμών Ενέργειας (HEPI), την ώρα που σε άλλες χώρες της Ε.Ε. οι τιμές αυξήθηκαν έως και πάνω από 40%. Η τιμή της κιλοβατώρας στην Ελλάδα διαμορφώθηκε στα 12,35 λεπτά, σχεδόν 6 λεπτά χαμηλότερα από τη μέση τιμή της Ε.Ε. (18 λεπτά/KWh) για τον Οκτώβριο. Πάντως η μέση τιμή στην Ελλάδα το α΄ εξάμηνο του 2022, ήταν στα 8,8 λεπτά ανά κιλοβατώρα, δηλαδή 3,5 λεπτά φθηνότερη, σύμφωνα με τη Eurostat.

O δείκτης HEPI καταγράφει τη μηνιαία διακύμανση στις τιμές ρεύματος και ηλεκτρικής ενέργειας που πληρώνουν τα νοικοκυριά σε 33 ευρωπαϊκές πρωτεύουσες (εντός και εκτός ΕΕ). Τον Οκτώβριο η Αθήνα ήταν στην 17η θέση σε σύνολο 28 πόλεων της έρευνας. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις καταγράφηκαν στη Ρώμη (97%), στο Λουξεμβούργο (64%), στη Λισαβώνα (58%), το Δουβλίνο (34%) κ.ο.κ. Το φθηνότερο φυσικό αέριο πληρώνουν τα νοικοκυριά στη Βουδαπέστη (25,2 λεπτά/KWh) και το Βελιγράδι (35,3 λεπτά/KWh) και το ακριβότερο στο Άμστερνταμ (42,08 λεπτά/KWh), στη Κοπεγχάγη (40,55 λεπτά/KWh) και στη Βιέννη (33,90λεπτά/KWh ).

Ως προς το ηλεκτρικό ρεύμα η αύξηση που καταγράφηκε τον Οκτώβριο στην Ελλάδα ήταν μόλις 2% σύμφωνα με τον δείκτη ΗΕΡΙ, και η Αθήνα ήταν στην 15η θέση σε σύνολο 33 πόλεων. Η μέση τιμή της κιλοβατώρας στην Ελλάδα για το μήνα Οκτώβριο ήταν στα 30,22 λεπτά ανά κιλοβατώρα, χαμηλότερα από τη μέση τιμή της Ε.Ε. (35,8 λεπτά/KWh), και του συνόλου των 33 πόλεων (32,64 λεπτά/KWh) για τις οποίες συγκέντρωσε στοιχεία ο HEPI. Όμως αν η σύγκριση γίνει με τη μέση τιμή στην Ελλάδα το πρώτο εξάμηνο του 2022 (23,1 λεπτά ανά κιλοβατώρα) προκύπτει μια αύξηση μεγαλύτερη των 7 λεπτών.

Στα κυμαινόμενα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος, που αντιπροσωπεύουν το 90%, των συνολικών τιμολογίων στα νοικοκυριά στην Ελλάδα, η τιμή λιανικής στην Ελλάδα τον Οκτώβριο ήταν στα 25,37 λεπτά ανά κιλοβατώρα, η δεύτερη φθηνότερη, ανάμεσα σε 15 ευρωπαϊκές χώρες, για τον Οκτώβριο του 2022. Η ακριβότερη τιμή στο κυμαινόμενο ήταν στη Δανία (68,44 λεπ΄τα/kwh), την Ολλανδία (67,50 λεπτά/KWh), την Ιταλία (64,95 λεπτά/KWh) και το Βέλγιο (57,53 λεπτά/KWh)

Η ενέργεια ροκανίζει το διαθέσιμο εισόδημα

Παρότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ινστιτούτου Bruegel, η χώρα μας είναι η πρώτη χώρα στην ΕΕ ως προς το συνολικό ύψος της δημόσιας βοήθειας σε όρους ΑΕΠ, με ποσοστό 3,7% , οι παρεμβάσεις του κράτους στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος απαλύνουν αλλά δεν λύνουν το πρόβλημα.

“Το πρόβλημα στη χώρα μας εντοπίζεται στον συνδυασμό της πολύ υψηλής αρχικής τιμής της ενέργειας και στα χαμηλά εισοδήματα των νοικοκυριών, τα οποία βλέπουν την αγοραστική τους δύναμη και το βιοτικό τους επίπεδο να συρρικνώνονται διαρκώς. Ταυτόχρονα, οι επιχειρήσεις και ο παραγωγικός τομέας της χώρας έχει πολύ υψηλό ενεργειακό κόστος, το οποίο μετακυλίεται στις τιμές και στους καταναλωτές, επηρεάζοντας οριζόντια την πληθωριστική έξαρση στην οικονομία και βέβαια την ανταγωνιστικότητά της και την κοινωνική συνοχή” επισημαίνει το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση του Ινστιτουτου, που βασίστηκε σε στοιχεία της Eurostat για το α’ εξάμηνο του 2022, η Ελλάδα είχε τη δεύτερη χειρότερη επίδοση στην ΕΕ όσον αφορά την επιβάρυνση των νοικοκυριών από τους λογαριασμούς ρεύματος, που ξεπερνούσε το 6% του μηνιαίου διαθέσιμου εισοδήματος σε μονάδες αγοραστικής δύναμης. Όσον αφορά την αντίστοιχη επιβάρυνση από τον μηνιαίο λογαριασμό φυσικού αερίου, η Ελλάδα κατέγραψε την τρίτη χειρότερη επίδοση στην ΕΕ, με το κόστος να είναι πολύ υψηλότερο σε σχέση με το διαθέσιμο εισόδημα (13,4% σε μονάδες αγοραστικής δύναμης).
Στο μεταξύ τη Δευτέρα κατατίθεται στη Βουλή ο προϋπολογισμός του 2023 και το κονδύλιο που προβλέπεται για επιδοτήσεις είναι 1 δισ. ευρώ, συγκριτικά με τα πάνω από 2 δισ που διέθεσε φέτος το κράτος για να στηρίξει τους λογαριασμούς ρεύματος. Ο προϋπολογισμός προβλέπει 50 εκατ. το μήνα για επιδοτήσεις του ηλεκτρικού ρεύματος, γιατί εκτιμάται ότι οι τιμές στο φυσικό αέριο, άρα και στο ρεύμα, θα διατηρηθούν χαμηλά, αφετέρου γιατί οι όποιες ανάγκες θα καλυφθούν σε πολύ μεγάλο βαθμό από τα υπερέσοδα των ηλεκτροπαραγωγών και των προμηθευτών.
Αντιμέτωπο με την ενεργειακή φτώχεια

Δεδομένου ότι το κύμα ακρίβειας εντείνεται διαρκώς το 2022, το ΙΝΕ της ΓΣΕΕ εκτιμά ότι η κατάσταση όσον αφορά τις ληξιπρόθεσμες οφειλές και την αδυναμία εξόφλησης λογαριασμών είναι πιθανό να έχει επιδεινωθεί περαιτέρω, συγκριτικά με την προηγούμενη διετία. Το 2020 η χώρα μας είχε το μεγαλύτερο ποσοστό νοικοκυριών στην ΕΕ με ληξιπρόθεσμες οφειλές ηλεκτρικού ρεύματος και φυσικού αερίου, και το 2021 είχε το υψηλότερο ποσοστό νοικοκυριών των οποίων διακόπηκε η παροχή ρεύματος και αερίου λόγω μη εξόφλησης λογαριασμών.

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για την Ενεργειακή Φτώχεια, που δημοσιεύτηκε σε σχετική έκδοση του ιδρύματος Χάινριχ Μπελ, η χώρα μας παρουσιάζει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ενεργειακής φτώχειας. Συγκεκριμένα, παρατηρείται καθυστέρηση στην αποπληρωμή των λογαριασμών για ενεργειακές υπηρεσίες σε ποσοστό 33,7%, ενώ ποσοστό 22,7% των πολιτών δηλώνει αδυναμία διατήρησης ιδανικής θερμοκρασίας εντός της κατοικίας τους.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, το 2021 περισσότερα από 1/6 νοικοκυριά αδυνατούσαν να διατηρήσουν την οικία τους σε επαρκή θέρμανση και περισσότερα από 1/4 νοικοκυριά έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές σε λογαριασμούς κοινής ωφέλειας. Τα ποσοστά αυτά, που είναι σημαντικά χειρότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ, παρουσιάζουν μεν μια στασιμότητα σε σύγκριση με το 2020, αλλά αναμένεται να επιδεινωθούν σημαντικά το 2022.

Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" 20/11/2022