Το ζήτημα ωστόσο δεν είναι τι κάνουν οι άλλοι, αλλά τι κάνουμε εμείς. Και μιας και αναφερόμαστε στον πλούτο, την πολυμορφία, τις γευστικές παραλλαγές, την ποιότητα των πρώτων υλών που έχουμε, ας αναρωτηθούμε αν και πότε συγκροτήσαμε σχέδιο προβολής της δικής μας κουζίνας. Εδώ και δεκαετίες, υπουργεία, περιφέρειες, δήμοι και ιδιωτικοί φορείς επενδύουν δεκάδες εκατομμύρια από εγχώριους και ευρωπαϊκούς πόρους σε συμμετοχές σε διεθνείς εκθέσεις, εκδόσεις, φιλοξενίες, τοπικούς θεσμούς, πότε με αξιόλογα και πότε με ανύπαρκτα αποτελέσματα.

Λόγος πολύς γίνεται για την προβολή της μακεδονικής γαστρονομίας, θεσμοί όπως το Food Festival και ενέργειες όπως το Λεωφορείο της Μακεδονικής Κουζίνας λειτουργούν, αλλά η διεθνής εμπειρία επιβάλλει συγκροτημένα σχέδια με συνέργειες και συνέχεια, εάν επιθυμούμε να καταχωρήσουμε στον παγκόσμιο γαστρονομικό και τουριστικό χάρτη τις διατροφικές συνήθειες της περιοχής μας με αναγνωρίσιμη ταυτότητα (brand name).

Οι ενέργειες για την προβολή του εξειδικευμένου τουριστικού μας προϊόντος πρέπει να συναρτώνται με την εκπαίδευση, με σχολές υψηλού επιπέδου, με συντονισμό δημοσίου και ιδιωτικού, με τοπικά σήματα. Η τουριστική εκπαίδευση στη χώρα είναι κατακερματισμένη, ακολουθεί τις χαοτικές ελληνικές κατατάξεις ΕΠΑΛ, ΟΑΕΔ, ΙΕΚ, ΑΣΤΕ, ΤΕΙ κτλ., οι εποπτεύουσες αρχές παραμένουν διαφορετικές, οι αξιολογήσεις επιπέδου σπουδών, εγκαταστάσεων, σύνδεσης με τις ανάγκες της οικονομίας αναζητούνται. 

Οι αφίξεις τουριστών στην Ελλάδα το 2018 ξεπέρασαν τα 30 εκατομμύρια, οδηγώντας και κάποιες περιοχές σε εξάντληση της φέρουσας ικανότητάς τους. Όπως όμως επισημαίνουν και οι επαγγελματίες του τουρισμού, στην ακριβή Ελλάδα και με δεδομένο το ευμετάβλητο των γεωπολιτικών μεσογειακών συνθηκών, η ευφορία δεν είναι σίγουρο ότι θα κρατήσει για πάντα. Εάν σεβόμαστε τα «συγκριτικά μας πλεονεκτήματα», ή για να το θέσω καλύτερα, εάν πιστεύουμε ότι η ταυτότητά μας μπορεί και πρέπει να γίνει και πηγή αειφορικής ευημερίας, θα πρέπει να εργαστούμε με διαφορετικό τρόπο. 

Η Ελλάδα έχει όλες τις προϋποθέσεις να οργανώσει και να εξάγει τουριστική εκπαίδευση εξειδικευμένων προϊόντων. Ενδεικτικά αναφέρω τις θεματικές μορφές τουρισμού, την ψηφιακή προβολή και διαχείριση προορισμών και βέβαια την -ας μείνουμε στον παραδοσιακό ορισμό- εστίαση. Αλλά και η τοπική μας γαστρονομία μπορεί να γίνει αναγνωρίσιμο στοιχείο ενδιαφέρουσας ταυτότητας μόνο και εφόσον συγκροτηθεί τοπικό σχέδιο με σαφείς και μετρήσιμους στόχους. Όλα τα άλλα είναι… για τις σέλφι. Και για ενδιαφέροντα ρεπορτάζ σχετικά με τους οικονομικούς πόρους που έχουν δαπανηθεί πανελληνίως και επιτοπίως για εκπαιδευτικούς πειραματισμούς και τουριστικές αποστολές.

H Μακεδονία στις διεθνείς εκθέσεις

Σέβομαι το διοικητικό διαχωρισμό της χώρας, αλλά η προβολή του τουριστικού μας προϊόντος στο εξωτερικό πιστεύω ότι πρέπει να ακολουθεί άλλους κανόνες. Οι τρεις περιφέρειες που φέρουν το όνομα Μακεδονία, όταν παρουσιάζονται ξεχωριστά, μάλλον σύγχυση προκαλούν στους ενδιαφερόμενους για το τουριστικό προϊόν της περιοχής. Τι μπορεί να καταλάβει κάποιος Κινέζος σε μία διεθνή έκθεση από το Central Macedonia ή το West, όταν υπάρχει και μία, μέχρι πρότινος σκέτη, αλλά τώρα North Macedonia. Πώς φιλοδοξούμε να κατοχυρώσουμε ταυτότητα; Κεντρομακεδονική, Ανατολικομακεδονοθρακική, Δυτικομακεδονική; Μήπως η λογική και η παγκόσμια πρακτική απαιτεί άλλα έργα;

Το παράδειγμα των Βάσκων

Το Σαν Σεμπαστιάν των 180.000 κατοίκων μετρά 17 αστέρια Michelin στα εστιατόριά του, πανεπιστήμιο Γαστρονομίας (φωτ.), 100 λέσχες, προσεγμένες αγορές τροφίμων και καταπληκτικούς χώρους εστίασης. Είναι μία από τις πόλεις που ζει με πάθος στον κόσμο των γεύσεων και της απόλαυσης. Η περιοχή έχει γίνει παγκόσμιος τουριστικός προορισμός όχι μόνο για τη βασκική ομορφιά της αλλά και για τη χαρά και την πολυτέλεια που προσφέρει η τοπική της κουζίνα. Και στα πανάκριβα, αλλά και στα προσιτά της εστιατόρια. Συνδυαζόμενο το Σαν Σεμπαστιάν με το διπλανό Μπιλμπάο, που αποφάσισε και κατάφερε να μεταμορφωθεί από μάλλον υποβαθμισμένη πόλη σε παγκόσμιο κέντρο Σύγχρονης Τέχνης, προσφέρει μια μοναδική ταξιδιωτική εμπειρία. Με έργα ανθρώπων.

Η τουριστική εκπαίδευση στη Σλοβενία

Ο Μπάμπης Παπαϊωάννου με διακεκριμένη αίσθηση αξιολόγησης των εκπαιδευτικών δομών κατέγραψε στο διαδίκτυο την έκπληξη και το σεβασμό του για την Σχολή Τουριστικών Επαγγελμάτων στο Μάριμπορ της Σλοβενίας, την οποία πρόσφατα επισκέφθηκε. Τα κτίρια, οι εγκαταστάσεις, το παιδαγωγικό περιβάλλον, η αναζήτηση της διαρκούς βελτίωσης αποδεικνύουν ότι αυτά τα έρμα χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορούν να αποδώσουν πολλά εάν επενδυθούν σωστά. Και βέβαια μια τέτοια επίσκεψη δεν μπορεί παρά να οδηγήσει έναν Θεσσαλονικιό σε μία αυθόρμητη σύγκριση με τη δική μας σχολή της Περαίας. Παρά τις προσπάθειες του εκπαιδευτικού προσωπικού, στις εγκαταστάσεις που βρίσκονται σε ένα από τα ωραιότερα σημεία του Θερμαϊκού, ο χρόνος σταμάτησε! Τι κρίμα! Και για τους νυν και για τους πρώην πολυταξιδεμένους υπουργούς Τουρισμού. Και Παιδείας.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 10 Φεβρουαρίου 2019