Με αφορμή την απόφαση για μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί βγήκαν στην επιφάνεια όλες οι, όχι και τόσο καλά κρυμμένες, μύχιες διαθέσεις των δυνάμεων που έχουν ενδιαφέρον και συμφέρον στον, άλλοτε, χώρο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Ουσιαστικά αναπαρήχθη το κλίμα μετά το Σχίσμα και μετά την Άλωση της Πόλης από τους Λατίνους. Μέχρι την Άλωση του 1453.

Οι Τούρκοι αισθάνθηκαν ότι κατήγαγαν μια ακόμη περηφανή νίκη και ελληνικές εφημερίδες μιλούσαν για τη «Δεύτερη Άλωση», χωρίς να μετρήσουν την πρώτη. Την Άλωση του 1204 που ήταν αυτή που κατέστρεψε και αποδυνάμωσε την Πόλη. Μετά το 1204 αυτό που απέμεινε ήταν ένα μικρό ελληνικό κράτος του οποίου η τύχη ήταν προδιαγεγραμμένη. Κάτι, λίγο πολύ, ανάλογο με το σημερινό ελλαδικό κράτος. Αν θεωρήσουμε και την ενέργεια του Ερντογάν ως μία ακόμη Άλωση είναι η τρίτη. Ο Ερντογάν στέφθηκε ως παγκόσμιος ηγέτης των μουσουλμάνων. Αυτός είναι και ο στόχος του. Ο ίδιος ως παγκόσμιος ηγέτης και η χώρα του μία από τις μεγάλες, όχι τις περιφερειακές, δυνάμεις.

Οι Ρώσοι, σήμερα, (τότε ο ρόλος τους ήταν διαφορετικός) περιορίστηκαν σε μερικά τυπικά λόγια. Ουσιαστικά παρακάλεσαν τον Ερντογάν να σεβαστεί το μνημείο ως πολιτιστική κληρονομιά. Ο Πούτιν και η Ρωσία διαβλέπουν στην τουρκική ενέργεια μία ευκαιρία να κάνουν ένα, ακόμη, βήμα στην πολιτική της Τρίτης Ρώμης. Και να ηγηθούν του Ορθόδοξου κόσμου.

Η Ευρωπαϊκή Δύση το ίδιο υποκριτική και ύπουλη, όπως και τότε. Μερικά λόγια συμπάθειας αλλά στην ουσία ευκαιρία για υποκατάσταση της Ελλάδας και ουσιαστική εξάλειψή της από την περιοχή. Όποιος περιμένει βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Δύση θα αναμένει όπως και τα χρόνια της Άλωσης. Βοήθεια δεν θα έρθει παρά μόνο με την πλήρη υποταγή.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έδειξαν την αφέλειά τους. Είναι αυτές που θα χάσουν περισσότερα αν περιθωριοποιηθεί η Ελλάδα, το Πατριαρχείο και αν απολέσει τη δύναμη ή, αργότερα και τη θέση του ο Πατριάρχης.

Και, βεβαίως, οι ταγοί του μικροελλαδισμού με την χαρακτηριστική πολιτική της αθηναϊκής ιδεολογίας, την πολιτική της μικρής πλην εντίμου Ελλάδος, καταδίκασαν τη χώρα και το λαό της σε ένα είδος κομπάρσου.

Από την λατινική Άλωση φαίνονταν οι εξελίξεις στην περιοχή. Αλλά και η αδήριτη ανάγκη να καταστεί ισχυρός πόλος ο ελληνισμός. Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων οι πάντες αδιαφόρησαν γι’ αυτόν τον, απολύτως, αναγκαίο για την ελληνική επιβίωση, στόχο. Κυρίως μετά την αποκαλούμενη μεταπολίτευση.

Και, τώρα, η πολιτική ηγεσία είναι μικρού βεληνεκούς και η κυρίαρχη ιδεολογία η αρπαχτή. Με αυτές τις σταθερές δεν συγκροτείται σοβαρή χώρα που να επιδιώκει ρόλο στην περιοχή για να μπορέσει να κρατήσει ό,τι, τουλάχιστον, της ανήκει σήμερα. Οι κίνδυνοι είναι εμφανείς και εδώ συνεχίζει να έχει την δυνατή ισχύ του ο στίχος του ποιητή «δεν είναι εύκολες οι θύραις κ.λπ.».

Η ιστορία παρέχει παραδείγματα του πως παρακμάζουν και καταρρέουν τα κράτη και τι πρέπει να κάνουν οι ηγέτες για να κρατήσουν ζωντανές τις πολιτειακές υποστάσεις που διοικούν. Αλλά την ιστορία πρέπει να τη γνωρίζουν οι ηγεσίες. Πιστεύετε πως οι ελλαδικές ηγεσίες έχουν εξάγει τα συμπεράσματά τους από τα διδάγματα της ιστορίας; Ή περιορίστηκαν στην ικανοποίηση των λαϊκών ενστίκτων αδιαφορώντας για τις συνέπειες;

Οι βυζαντινές ηγεσίες μετά την λατινική Άλωση έδωσαν τα πάντα στη Δύση. Με την ελπίδα κάποιας βοήθειας. Η βοήθεια όχι, μόνο, δεν ήρθε αλλά οι τότε δυτικές δυνάμεις συνεργάστηκαν και υποτάχθηκαν στους Τούρκους.

Δεν υπήρξε ουσιαστική μεταβολή στον ευρασιατικό χώρο εδώ και εξακόσια χρόνια για να αλλάξουν τα πολιτισμικά δεδομένα.

Η Δύση χαρακτηρίζεται από το ίδιο πνεύμα, την ίδια φιλοσοφία και τα ίδια μεταφυσικά χαρακτηριστικά, όπως και τότε. Η Τουρκία, μετά από ένα σύντομο διάλειμμα αναβιώνει τα οθωμανικά χαρακτηριστικά. Δεν είναι, μόνο ο Ερντογάν που το κάνει. Είναι τάση ολόκληρης της κοινωνίας της. Και ο ελληνισμός έχει εκείνα τα χαρακτηριστικά που, όπως και τότε, τον καθιστούν γέφυρα Ανατολής - Δύσης.

Αυτή την σύγκλιση Δύσης και Ανατολής σηματοδοτεί η Αγία Σοφία. Αυτό δεν θέλει ο Ερντογάν και η ηγετική ομάδα της Τουρκίας. Αυτό δεν πρόκειται να υποστηρίξει η Δύση, παρά μόνο, στα λόγια. Ο Πάπας έχασε τον ύπνο του και εκεί τελείωσε η παράσταση. Αυτή η ενότητα ράγισε με την μετατροπή της Αγίας Σοφίας. Και όποιος πιστεύει τα λόγια και τις υποσχέσεις του Ερντογάν για σεβασμό του μνημείου είναι, το λιγότερο, ευκολόπιστος.

Μετά την Άλωση της Πόλης οι Τούρκοι έφθασαν μέχρι τις πύλες της Βιέννης. Εκεί και βαθύτερα θα φθάσουν και σήμερα αν εκλείψει η Ελλάδα και ο ελληνισμός. Γι’ αυτό αν χάσει η Ελλάδα στην κλιμακούμενη σύγκρουση με την Τουρκία, θα χάσει η Ευρώπη και η Δύση γενικότερα. Τα ίδια λάθη επαναλαμβάνονται από όλους για την αναπαραγωγή των στερεοτύπων τους.

Όπως εξήγησε σε ένα άρθρο του ο ιδεολογικός εκφραστής του Ερντογάν Ιμπραχίμ Καραγκιούλ, διευθυντής της Ερντογανικής εφημερίδας «Γενί Σαφάκ», η απόφαση για μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί στέλνει το μήνυμα της απεξάρτησης της Τουρκίας από την επιρροή της Δύσης. Η Τουρκία θα δρα από εδώ και πέρα ανεξάρτητα από επιρροές και για το συμφέρον της και μόνο. Κατά τον Καραγκιούλ, τα βήματα του Ερντογάν και οι αποφάσεις του είναι ρηξικέλευθες αλλά προσεκτικά υπολογισμένες.

Η Τουρκία έχει εξασφαλίσει την ανοχή της Δύσης αλλά η ανοχή αυτή θα υπονομεύσει την ίδια την υπόσταση της Δύσης.

Αν δεν ρίξουν οι ισχυρές δυτικές δυνάμεις την Τουρκία στην Παγίδα του Θουκυδίδη τώρα, αύριο θα έρθει η σειρά τους.

Ο Καραγκιούλ λέει ρητά πως στόχος του Ερντογάν δεν είναι να καταστεί η Τουρκία περιφερειακή δύναμη αλλά μία απ τις δέκα μεγάλες δυνάμεις της νέας ισορροπίας που διαμορφώνεται.

Τώρα είναι η ώρα να ανακοπεί η τουρκική φιλοδοξία. Αύριο θα είναι αργά. Και η αχίλλειος πτέρνα της Τουρκίας είναι η οικονομία της.

Δεν ζητάει κανείς ούτε πολέμους ούτε εξοπλισμούς. Αλλά κυρώσεις που θα ταρακουνήσουν την αλαζονεία του Ερντογάν. Πολύ φοβάμαι πως ούτε και αυτές θα επιβληθούν.

Το αποτέλεσμα; Μια νέα πολιορκία της Βιέννης.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 19 Ιουλίου 2020