Όραμα, φρέσκες ιδέες, πείσμα, όνειρα, φιλοδοξίες. Με αυτά τα εφόδια τόλμησαν, ανταπεξήλθαν στις δυσκολίες και έχουν βάλει...πλώρη για την επιτυχία. Δύο καινοτόμες εταιρείες από τη Θεσσαλονίκη και μία startup που ίδρυσε Θεσσαλονικιά με έδρα την Αθήνα συνεχίζουν να καινοτομούν και ακόμα κι αν η πανδημία τις «φρέναρε», δεν το βάζουν κάτω.

Οι ιδρυτές 3 νεοφυών επιχειρήσεων μας μίλησαν για το πως αντιμετώπισαν την κρίση, ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν αλλά και το τι συμβουλές θα έδιναν σε έναν νέο επιχειρηματία.

Σουζάνα Θεοδωρίδου, Grekaddict

Grekaddict

«Είναι στη φύση μίας start up να είναι ευέλικτη σε αλλαγές, και γρήγορα να προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα της αγοράς. Σαν τουριστική εταιρία, το κύριο έσοδο μας μέχρι στιγμής ερχόταν από τις πωλήσεις των τουρ σε τουρίστες κυρίως από Αμερική και Αγγλία. Ωστόσο, άμεσα αλλάξαμε την στόχευσή μας και απευθυνθήκαμε σε ελληνικές εταιρίες που ενδιαφέρονται για δραστηριότητες ενδυνάμωσης ομάδων ή για δώρα εμπειρίας ως επιβράβευση για την καλή απόδοση των υπαλλήλων τους», αναφέρει η Σουζάνα Θεοδωρίδου, ιδρύτρια της Grekaddict, εταιρεία που προτείνει πακέτα ταξιδιωτικών εμπειριών (από πεζοπορία στον Όλυμπο, μέχρι κρουαζιέρα στα μικρά νησάκια της Χαλκιδικής ή παιχνίδια κρυμμένου θησαυρού στην Αθήνα και την Κρήτη). «Οι εταιρίες στην αρχή ήταν και αυτές μουδιασμένες, ευτυχώς σιγά σιγά βλέπουμε να αλλάζει η κατάσταση και όλο και πιο πολλοί ενδιαφέρονται να κάνουν μία εμπειρία με την ομάδα τους για να συσφίξουν ξανά τις σχέσεις τους με τους συνεργάτες τους», προσθέτει.

Aναφορικά με την τηλεργασία, πιστεύει πως ήρθε για να μείνει, επισημαίνοντας πως «η εταιρία μας πάντα δούλευε εξ αποστάσεως. Ποτέ δεν μας ενδιέφερε πόση ώρα δουλεύει κάποιος συνεργάτης, μας ενδιαφέρει το αποτέλεσμα, και για αυτό έχουμε κυρίως εξωτερικούς συνεργάτες. Στο εξωτερικό πάντα υπήρχε, στην Ελλάδα το έβλεπαν σαν απάτη».

Συνεχίζοντας, επισημαίνει ότι «τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί για μία start up δεν είναι καθόλου ευνοϊκά, και σε σχέση με άλλες χώρες όπως Αγγλία και Ολλανδία, η δική μας χώρα δεν έκανε ιδιαίτερη προσπάθεια να ενισχύσει τις start up. Στο εξωτερικό, οι start up αντιμετωπίζονται πολύ διαφορετικά, οι χώρες αυτές έχουν καταλάβει ότι οι start up είναι το μέλλον της ανάπτυξης, και έχουν εξαιρετικά ευνοϊκά μέτρα για να εξασφαλίσουν την επιβίωση τους στις δύσκολες στιγμές που ζούμε».

Η ιδρύτρια της Grekaddict θεωρεί πως μόνη λύση για να ανακάμψει ο τουρισμός είναι η ανακάλυψη του εμβολίου. «Μόνο έτσι και ο ταξιδιώτης θα αισθάνεται ασφάλεια να ταξιδέψει, αλλά και η χώρα που υποδέχεται τουρίστες, να μην ανησυχεί για τυχόν έξαρση λόγου του εισερχόμενου κόσμου», διευκρινίζει. Ρωτάμε τη Σουζάνα ποια είναι τα μεγαλύτερα εμπόδια για μια start up στη χώρα μας σήμερα και η απάντησή της έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. «Θα παρακάμψω όλα αυτά περί φορολογίας και δανείων, και θα εστιάσω στο γεγονός πως ακόμα και το 2020 η Ελλάδα και οι επιχειρηματίες της έχουν άγνοια για το τι είναι start up, ποια η αξία της, ενώ τείνουν αντί να τις υποστηρίζουν, να τις αποφεύγουν και κάπως έτσι τα πρώτα βήματα μια start up στην Ελλάδα γίνονται ακόμα πιο δύσκολα στη χώρα μας και πολλοί τα παρατάνε ακριβώς γιατί καταλαβαίνουν ότι σε αυτή τη χώρα η καινοτομία στον επιχειρηματικό κόσμο είναι μία άγνωστη λέξη ακόμα. Και φυσικά δεν μιλάω για την Αθήνα, εδώ όλα είναι διαφορετικά, αναφέρομαι στην υπόλοιπη Ελλάδα», σημειώνει. Προχωράει ταυτόχρονα σε μια πικρή διαπίστωση για τη χώρα μας που οφείλει να προβληματίσει. «Η Ελλάδα έχει εξαιρετικούς επιστήμονες με τρομερές τεχνολογικές start up, αλλά βλέπουμε ότι αυτές οι εταιρίες για να προσελκύσουν σοβαρό επενδυτικό ενδιαφέρον, πάνε στο εξωτερικό, και κάπως έτσι αντί να πουλάει η Ελλάδα τεχνολογία στο εξωτερικό και αυτό να έχει αντίκτυπο και στην οικονομία, μας μένει μόνο η φήμη...», υποστηρίζει.

«Διαύγεια και ετοιμότητα»

Καταλήγοντας ζητήσαμε από την Σουζάνα να μας πει, τι θα συμβούλευε έναν νέο επιχειρηματία που ξεκινάει τώρα τα πρώτα του επαγγελματικά βήματα. «Κάθε κρίση έχει και ευκαιρίες, οπότε η διαύγεια του νου, η ετοιμότητα και η επαγρύπνηση για να εντοπίσω άμεσα τυχόν νέες ευκαιρίες που μπορεί να προκύψουν για μένα είναι τα απαραίτητα εφόδια ενός επιχειρηματία για να καταφέρει να επιβιώσει και να ξεπεράσει τις δυσκολίες», απαντά.

Χάρης Σαμαράς και Ιωάννα Δελήπαλτα, ctrlEat

ctrlEat

Το delivery ήταν από τους πρωταγωνιστές της πανδημίας με πολλά καταστήματα να προσαρμόζονται στη νέα κατάσταση και να αναπτύσσουν υπηρεσίες διανομής για να διατηρήσουν την πελατεία τους.

«Η απαγόρευση της κυκλοφορίας είχε ως αποτέλεσμα πολλά από τα καταστήματα που θέλαμε να έρθουμε σε επαφή να είναι κλειστά λόγω της πανδημίας. Ετσι, επιχειρήσαμε, να κάνουμε τις επικοινωνίες τηλεφωνικά με όσους αυτό ήταν δυνατό. Κυρίως ασχοληθήκαμε με πράγματα που απαιτούσαν προσωπικό χρόνο και έτσι αναπτύξαμε την ιστοσελίδα της πλατφόρμας και ολοκληρώσαμε το business plan για την επόμενη τριετία», εξηγούν οι Χάρης Σαμαράς και Ιωάννα Δελήπαλτα, ιδρυτές της διαδικτυακής πλατφόρμας delivery ctrlEat που απευθύνεται σε όσους ακολουθούν ειδική διατροφή. Η πλατφόρμα εξυπηρετεί περιοχές στο κέντρο της Θεσσαλονίκης.

Για την τηλεργασία που ήρθε στο προσκήνιο λόγω της καραντίνας, υποστηρίζουν πως «κατά τη διάρκεια της πανδημίας η μεταξύ μας επικοινωνία και όλες οι εσωτερικές διεργασίες γινόντουσαν εξ'αποστασεως. Μάλιστα, η εξ' αποστάσεως εργασία προσφέρει πολλά οφέλη στη λειτουργία της εταιρίας μας για εσωτερικές εργασίες γι' αυτό σκοπεύουμε να την διατηρήσουμε. Από την άλλη, για την επικοινωνία με τους συνεργάτες-καταστήματα, σκοπεύουμε να κρατήσουμε μια πιο προσωπική επικοινωνία».

Αναφορικά με τα μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων, αναφέρουν πως «όσα έχουν ανακοινωθεί από την κυβέρνηση δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς, έχει χαθεί μεγάλο μέρος των εσόδων τους που δεν καλύπτεται από αναβολές φόρων». Ο Χάρης και η Ιωάννα θεωρούν ότι «θα ήταν πιο χρήσιμο, για τις επιχειρήσεις να υπάρχει ένα πιο ολοκληρωμένο πρόγραμμα στήριξης το οποίο θα περιελάμβανε απαλλαγή φορολογίας για το χρονικό διάστημα που ήταν κλειστά ή υπολειτουργουσαν, μηδενισμός της προκαταβολής φόρου τουλάχιστον για ένα έτος και επιδότηση μισθοδοσίας, με άμεση καταβολή των ποσών, ώστε να μπορούν να επαναφέρουν το προσωπικό τους στο σύνολο του και τέλος σωστή διαμόρφωση των πληροφοριακών συστημάτων για τις αιτήσεις».

Για τα εμπόδια που συναντάει μια επιχείρηση στην Ελλάδα, η Ιωάννα και ο Χάρης επισημαίνουν την «έλλειψη οικονομικής υποστήριξης και επενδύσεων και την φορολογική επιβάρυνση». Πιο συγκεκριμένα, για το ctrlEat λένε πως «η περιορισμένη εγχώρια αγορά και το απαρχαιωμένο τεχνολογικό υπόβαθρο της χώρας, αποτέλεσαν επίσης εμπόδια στην ανάπτυξη της πλατφόρμας. Ακόμα, η έλλειψη διατροφικής παιδείας στην εστίαση ειναι ένα πρόβλημα με το οποίο ερχόμαστε σε επαφή καθημερινά».

Οι δύο startupers λένε πως «βασική προϋπόθεση για να ανακάμψει η οικονομία είναι η κυβέρνηση της χώρας να είναι μοναδικός κάτοχος της ευθύνης διαχείρισης των οικονομικών πόρων της έτσι ώστε να στηριχθεί η ελληνική επιχειρηματικότητα και να δοθούν κίνητρα σε νεοφυείς επιχειρήσεις, αλλά και σε ήδη υπάρχουσες μικρομεσαίες επιχειρήσεις που εδώ και δεκαετίες είναι η ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας».

Μπορεί άραγε η κρίση να γίνει ευκαιρία; Oι ιδρυτές της πλατφόρμας πιστεύουν πως «με τις διαφορετικές ανάγκες που δημιούργησε μπορεί να αποτελέσει αφορμή για τον ψηφιακό μετασχηματισμό ολόκληρου του ελληνικού παραγωγικου μοντέλου, χαρακτηριστικό που δίνει ευκαιρία σε καινοτόμες ιδεες, οπως το ctrlEat, να αναπτυχθούν γρηγορότερα ». Συνεχίζοντας, προσθέτουν ότι «βασικός παράγοντας για να επιτευχθεί αλλαγή συνεχίζει να είναι ο ανθρώπινος. Αν το ανθρώπινο δυναμικό της χώρας δεν ενστερνιστει γρήγορα τον μετάσχηματισμο αυτό και δεν καταλάβει την αξία της καινοτομίας, δεν θα υπάρξει ουσιαστική πρόοδος».

Τέλος, τους ζητήσαμε να μας πουν τι θα συμβούλευαν έναν νέο επιχειρηματία. «Το πρώτο είναι το να έχεις καθαρούς και συγκεκριμένους στόχους. Το δεύτερο είναι το να βασίζεσαι σε μετρήσιμα στοιχεία και όχι σε υποθέσεις», απάντησαν.

Σταύρος Αντωνιάδης, Λάζαρος Πεντερίδης (συνιδρυτές) και Ανδρέας Κούλουμος (εργαζόμενος) της Come Together

Come Together

«Αφότου αντιληφθήκαμε ότι η πανδημία θα “παγώσει” τη βιομηχανία των εκδηλώσεων συμφωνήσαμε να κάνουμε ένα βραχυπρόθεσμο pivot και να προσπαθήσουμε να συμβάλλουμε με τα μέσα και την τεχνογνωσία στην γρηγορότερη αντιμετώπισή της», αναφέρει ο Σταύρος Αντωνιάδης, συνιδρυτής μαζί με τον Λάζαρο Πεντερίδη της Come Together, μίας νεοφυούς εταιρείας η οποία «δίνει το έλεγχο του κύκλου ζωής των εισιτηρίων στους διοργανωτές εκδηλώσεων, με τη δύναμη του Blockchain». Ο Σταύρος προσθέτει ότι «η ομάδα άλλαξε το αρχικό αντικείμενο της εταιρείας, που ήταν η έκδοση εισιτηρίων για θεάματα μέσω του blockchain. Χρησιμοποιώντας την «πρώτη ύλη» της - δηλαδή την τεχνολογία του blockchain και τους εξειδικευμένους μηχανικούς συνιδρυτές της- ανέπτυξε εφαρμογή αποθήκευσης πιστοποιητικών ανοσίας στον νέο κορονοϊό».

Για την τηλεργασία, σημειώνει ότι «η ComeTogether από τις πρώτες μέρες της ύπαρξης της εφάρμοσε το μοντέλο της εξ αποστάσεως εργασίας, γεγονός που συνεχίζει και θα συνεχίσει να ακολουθεί τα επόμενα χρόνια. Θεωρώ ότι οποιαδήποτε επιχείρηση μπορεί να υιοθετήσει αυτό το μοντέλο αρκεί να μπούν σωστοί μηχανισμοί οργάνωσης».

Ο Σταύρος Αντωνιάδης επισημαίνει πως «η λήψη μέτρων για την στήριξη των επιχειρήσεων είναι ένα αισιόδοξο βήμα παρ' όλα αυτά πρέπει να ληφθούν πιο δραστικά και μακροπρόθεσμα μέτρα, ώστε να μπεί η βάση για την ύπαρξη ενός πλήρους υποστηρικτικού πλαισίου για τις επιχειρήσεις». Σε αυτή την κατεύθυνση προτείνει «την μείωση ή ακόμα και η εξάλειψη της φορολογίας των “επιχειρηματικών αγγέλων” επενδυτών (angel iangel investors), όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο». Οι “επιχειρηματικοί άγγελοι”, εξηγεί «παρέχουν οικονομική ρευστότητα σε startups αρχικού σταδίου και η έλλειψη τους είναι κατά τη γνώμη μου το σημείο που υστερεί αρκετά το Ελληνικό οικοσύστημα καινοτομίας αυτή τη στιγμή». Στη συνέχεια, υποστηρίζει πως «η έλλειψη ειδικών φορολογικών πλαισίων για τις νεοφυείς επιχειρήσεις καθώς και η έλλειψη επενδυτικής στήριξης (angel iangel investment) στα πρώτα βήματα μιας startup είναι δύο από τα μεγαλύτερα εμπόδια».

Στην σταδιακή επιστροφή στην κανονικότητα θεωρεί πως μπορούν να συμβάλλουν «τα διαβατήρια κορονοϊού που έχει αναπτύξει η ομάδα του ComeTogether. Η λύση αυτή κατατέθηκε στο Antivirus Crowdhachathon που διοργανώθηκε από την Περιφέρεια Αττικής καθώς και το GreeveVsVirus διαγωνισμό που έγινε από το κράτος όπου και διακρίθηκε».

Μπορεί η κρίση να γίνει αφορμή για αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, ρωτάμε τον Σταύρο. «Η κατεύθυνση που θα μας επιτρέψει όχι μόνο να ανταπεξέλθουμε στις προκλήσεις αλλά και να έχουμε πρωταγωνιστικό ρόλο στο κοντινό και μακροπρόθεσμο μέλλον είναι ξεκάθαρη και μας οδηγεί προς την επένδυση στις τεχνολογίες της 4ης βιομηχανικής επανάστασης που διανύουμε (angel iτεχνητή νοημοσύνη, blockchain, εικονική και επαυξημένη πραγματικότητα, 3d printing κλπ) αλλά ταυτόχρονα με αναγκαία τη στροφή σε όσο το δυνατόν πιο πράσινες λύσεις, αξιοποιώντας ταυτόχρονα και το πλήρως καταρτισμένο και εξειδικευμένο δυναμικό που παράγει η χώρα μας», λέει. «Ακόμα και η παρωχημένη, ως προς τις δημόσιες υπηρεσίες, Ελλάδα κατάφερε να περάσει στην εποχή της ψηφιοποίησης των υπηρεσιών της», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Τέλος, «αισιοδοξία, υπομονή και πείσμα» είναι τα απαραίτητα στοιχεία που πρέπει να διαθέτει ένας νέος επιχειρηματίας για να πετύχει.