Η ρήση του πατέρα του σουρεαλισμού Αντρέ Μπρετόν γίνεται τίτλος ταινίας. Το «Αναζητώντας το χρυσάφι του χρόνου» είναι ένα ντοκιμαντέρ που φιλοδοξεί να γνωρίσει σε όλους τη Θεσσαλονίκη της Κατοχής (1941-1944), θέτοντας ερωτήματα στη σημερινή πραγματικότητα, φωτίζοντας παράλληλα πτυχές που συχνά μένουν στο σκοτάδι. «Δεδομένης της παγκόσμιας οικονομικής και πολιτικής κρίσης που υπάρχει σήμερα είναι πολύ σημαντική η μάχη με την ιστορική μνήμη. Είναι σημαντικό επίσης να μπορούμε να αναζητούμε και να μαθαίνουν οι νεώτεροι πράγματα που είναι ίσως λίγο δύσκολο να τα βρουν συγκεντρωμένα και συμπυκνωμένα. Η ταινία δημιουργήθηκε με το σκεπτικό της διατήρησης και διάδοσης αυτής της ιστορικής μνήμης, απέναντι στη λήθη που επιχειρείται τα τελευταία χρόνια από τους ιδεολογικούς μηχανισμούς της κυρίαρχης τάξης», λέει στο makthes.gr o σκηνοθέτης της Τάσος Κατσαρός.

Έτσι, το φιλμ βουτάει στο παρελθόν. Σε πρώτο πλάνο τα γερμανικά μπλόκα, τα τάγματα ασφαλείας, η αντίσταση, τα παιδιά στην αντίσταση, το στρατόπεδο Παύλου Μελά, το Γεντί Κουλέ χαρτογραφούν μια πόλη που βιώνει τον γερμανικό κλοιό και δίνουν μια εικόνα για το πώς αυτή αντιδρά στη συγκεκριμένη συνθήκη.

Το έναυσμα για την ταινία ήταν η ιστορική έρευνα που έκανε ο σκηνοθέτης στο βιβλίο του «Οι αντάρτες δεν προσκυνούν, μάχες του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ στην κατεχόμενη Θεσσαλονίκη», το οποίο εκδόθηκε κάποια χρόνια πριν, από τον εκδοτικό οίκο «Διάδοση». «Βρέθηκαν στους κύκλους μας άνθρωποι που είχαν σχέση με τον κινηματογράφο και μου πρότειναν να κάνουμε αυτή την ιστορική έρευνα ντοκιμαντέρ. Κυρίως ο Γιάννης Τσιτσίνης ήταν αυτός που είχε ξανακάνει ταινία, διέθετε κάμερα και μου το πρότεινε. Επίσης, σημαντικό ρόλο έπαιξε και ο Μανώλης Λαγουδάκης στο μοντάζ, την εικόνα και τη ρύθμιση του ήχου. Χωρίς αυτούς τους δύο ανθρώπους το φιλμ δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί», τονίζει ο κ. Κατσαρός.

Αφήνοντας ανοιχτά ερωτήματα για το σήμερα και το αύριο

Η ταινία, που ολοκληρώθηκε το 2018, συνδέει το παρελθόν με το παρόν. Αρχίζει με μία αναφορά στις οικονομικές κρίσεις, κυρίως αυτή του 1929 που οδήγησε στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, και φτάνει μέχρι την κοινωνική κατάσταση στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, λίγο πριν από αυτόν. Στη συνέχεια περνάει στο κυρίως θέμα που είναι η γερμανική κατοχή στη Θεσσαλονίκη (πείνα, θάνατοι, συσσίτια, ομάδες αντίστασης, τάγματα ασφαλείας, απελευθέρωση) και εξετάζει τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην πόλη εκείνη την εποχή, επισημαίνοντας το ήθος των ανθρώπων και τη σημαντική παρακαταθήκη που άφησαν όσοι αγωνίστηκαν για έναν καλύτερο κόσμο.
Επιπλέον, υπάρχει μία σύντομη αναφορά στη μεταπολεμική περίοδο και το ντοκιμαντέρ κλείνει με τη σημερινή κοινωνική πραγματικότητα, αφήνοντας ανοιχτά ερωτήματα για το σήμερα και το αύριο.

Τώρα, κάνει πρεμιέρα την Παρασκευή 19 Ιουνίου στις 9μμ στο σινέ Ελληνίς, ωστόσο πριν από αυτό οι συντελεστές της πρότειναν να παρουσιαστεί στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, συναντώντας όμως άρνηση. «Αρχικά, επιθυμία μας ήταν να ξεκινήσουμε την προβολή στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ, όμως οι διοργανωτές το απέρριψαν. Μας απάντησαν ότι παρόλη τη σοβαρή ιστορική έρευνα δεν γίνεται να ενταχθεί η ταινία μας στη διοργάνωση. Φαίνεται ότι δεν θέλουν κάποιοι εκεί να υπάρχει μια άποψη λίγο διαφορετική που συνδέει το χθες με το σήμερα. Όταν βάζεις ερωτήματα για το παρόν θεωρώ ότι ίσως αυτά γίνονται ενοχλητικά. Στην ουσία δηλαδή η λογοκρισία δεν έπαψε ποτέ να υπάρχει. Ο κόσμος ας το δει κι ας βγάλει τα συμπεράσματά του», καταλήγει ο κ. Κατσαρός.