Το κακό υπάρχει πάντα και παντού. Και πολλοί προσπαθούν να το ξορκίσουν μέσα από διάφορες μεθόδους. Οι προϊστορικές κοινότητες είχαν τους δικούς τους τρόπους μέσα από ξεχωριστές τελετουργίες. Μια από αυτές ήταν και η κωδωνοφορία που για εκείνους λειτουργούσε αποτροπαϊκά ως προς τα στοιχεία της φύσης, τη σοδειά τους και για ό,τι άλλο είχαν τον φόβο ότι τους απειλούσε. Έτσι, πίστευαν ότι ο ήχος του κουδουνιού έχει τη δύναμη να ξυπνήσει τις ευεργετικές δυνάμεις της φύσης.

Τώρα, αιώνες μετά οι σύγχρονες κοινότητες αναβιώνουν αυτό το έθιμο σε τρεις χρονιές περιόδους: Πρωτοχρονιά, Θεοφάνεια και της Αποκριά. Από τη Φλώρινα ως τον Σοχό και από τα Τρίκαλα ως τις Σέρρες, τη Δράμα, αλλά και την πιο μακρινή Σύρο οι Κωδωνοφόροι έχουν μια μεγάλη ιστορία στη σύγχρονη ελληνική λαογραφία.

Τώρα, τον ρόλο τους αναδεικνύει το 6^ο Ευρωπαϊκό Φεστιβάλ Κωδωνοφορίας – «Οι Δρόμοι του Κουδουνιού 2024» που μετά από μια τετραετή παύση λόγω της πανδημίας του κορονοϊού επανακάμπτει φέτος.

Στο πλαίσιό του συνολικά 1200 κωδωνωφόροι από τη Φλώρινα, τη Δράμα, την Καβάλα, τη Λάρισα, την Πέλλα, τις Σέρρες, τα Τρίκαλα, τον Σοχό τη Σκύρο, τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία κ.α. θα κάνουν τη Θεσσαλονίκη να… σειστεί μέσα από μια μεγάλη πομπή που θα αποτελέσει την κορύφωση του φεστιβάλ και θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 3 Μαρτίου στις 11:00-14:00 ακολουθώντας τη διαδρομή Λευκός Πύργος – παραλιακή – Πλατεία Αριστοτέλους. «Το σημαντικό είναι ότι και το φεστιβάλ αλλά και η παρέλαση είναι η παράδοση στα καλύτερά της. Δεν βάζουμε πέντε φορεσιές με τις φόδρες τους και πηγαίνουμε να χορέψουμε. Όλο αυτό είναι ατόφιο και έρχονται να μας το δείξουν όπως ακριβώς συμβαίνει σε κάθε περιοχή. Είναι δηλαδή ό,τι πιο αυθεντικό μπορεί να παρουσιαστεί κάπου», τονίζει η σκηνοθέτης και καλλιτεχνική διευθύντρια της διοργάνωσης Γιάννα Ευαγγελίδου, που κατέγραφε χρόνια αυτά τα έθιμα στους τόπους που διεξάγονταν μέσα από τον φακό της.

Το φεστιβάλ άρχισε το 2014. «Σκοπός μας ήταν να συστήσουμε στο αστικό κοινό της πόλης όλα αυτά τα έθιμα από τη δική μας τη δουλειά. Επειδή υπήρχε ένα κενό και στη παρουσίαση και στην έρευνα και στην ύπαρξή τους, έπρεπε αυτό να το επικοινωνήσουμε. Η ιδέα του να ξεκινήσει μια παρέμβαση ήταν η καλύτερη για να μπορέσει να έρθει σε επαφή το κοινό της πόλης με όλο αυτό», τονίζει η κ. Ευαγγελίδου.

Πέρα από την πομπή στο πλαίσιο της διοργάνωσης πραγματοποιούνται διάφορες δράσεις όπως εκθέσεις φωτογραφίας, ημερίδα, εργαστήρια για παιδιά κ.α. «Κάθε φορά προσπαθούμε κατά το δυνατόν, αλλά δεν μπορεί να γίνει πάντα, να καλούμε μεγάλες ομάδες. Βλέπουμε πρώτα τι προϋπολογισμό έχουμε και, αναλόγως, κάνουμε πρόσκληση σε αντίστοιχα σχήματα προκειμένου να σχηματιστεί μια κοινή θεματολογία στην πομπή μας. Περνούν όλα τα είδη, αφού άλλοι χρησιμοποιούν ζουρνά, άλλοι κλαρίνο, άλλη έχουν μόνο ηχητικό κομμάτι, άλλοι μουσικοκινητικό – χορευτικό. Το σκεπτικό είναι να παρουσιάζονται όλες οι εκφάνσεις των δρωμένων της κωδωνοφορίας. Οπότε η μελέτη εστιάζει πάνω στις ομάδες που θα καλέσουμε. Έχουμε τις επαφές μας και, αν τα οικονομικά μας το αντέχουν, τους καλούμε για να γίνεται το καλύτερο», προσθέτει η σκηνοθέτης.

Προς το παρόν το φεστιβάλ εγκαινιάζεται την Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου στις 19:30 με την έκθεση φωτογραφίας «Κωδωνοφορίες ξανά» στον Πολυχώρο Τέχνης Remmezzo (Ν. Πλαστήρα 2, πλαζ Αρετσούς).

Αναλυτικά το πρόγραμμα της διοργάνωσης:

Παρασκευή 23 Φεβρουαρίου, 19:30: Πολυχώρος Τέχνης Remezzo, Ν. Πλαστήρα 2 (Πλαζ Αρετσούς).

Εγκαίνια έκθεσης φωτογραφίας «Κωδωνοφορίες ξανά». Συμμετέχουν Μανώλης Μανώλης, Έλενα Γανδά, Θέμις Ζήδρου, Δημήτρης Κανονίδης, Βασίλης Καρκατσέλης, Ευθύμιος Κουρτίδης, Αντώνης Μιμερίνης, Κατερίνα Μπάτζιου, Καίτη Παπαναούμ, Ασωνίτης Πολυδεύκης, Γιάννης Πομάκης, Δημήτρης

Προκοπίου, Νίκος Σαχπεκίδης, Σταύρος Σταματίου, Γιώργος Τσιλιγκιρίδης, Χάρης Φάρος, Μαρία Χατζημανώλη, Αλκμήνη Πέτρου Χατζηπαναγιώτου. Καθημερινά 18:00 με 20:00, έως 3 Μαρτίου. (Φωτογραφική Ομάδα Θεσσαλονίκης UMBRA)

Σάββατο 24 Φεβρουαρίου 10:30: Κτήριο περιοδικών εκθέσεων ΛΕΜΜ-Θ. Βασ. Όλγας 68.

Εγκαίνια έκθεσης / εργαστηρίου του Περιπλανώμενου Μουσείου Πολιτισμών της Βαλένθια με τίτλο «οι καμπάνες του κόσμου» για παιδιά και ενήλικες.

Έκθεση / Εργαστήριο για γενικό κοινό:

Σάββατο 24 Φεβρουαρίου: 11:00 και 12:30

Κυριακή 25 Φεβρουαρίου: 11:00 και 12:30

Σάββατο 2 Μαρτίου: 11:00 και 12:30

Έκθεση / Εργαστήριο για τα σχολεία:

Δευτέρα 26 Φεβρουαρίου: 09:00, 10:15 και 11:30

Τρίτη 27 Φεβρουαρίου:09:00, 10:15 και 11:30

Πέμπτη 29 Φεβρουαρίου: 09:00, 10:15 και 11:30

Παρασκευή 1 Μαρτίου: 9:00, 10:15 και 11:30

(Λ.Ε.Μ.Μ.Θ, Περιπλανώμενο Μουσείο Πολιτισμών της Βαλένθια)

Σάββατο 24 Φεβρουαρίου 20.00: Σπίτι Πολιτιστικού Συλλόγου Σκύρου.

Εγκαίνια έκθεσης φωτογραφίας «Κωδωνοφορίες παντού». Συμμετέχουν: Ντίνα Μαναβή, Σταύρος Ξηρός, Γιώργος Γκιζάρης, Ειρήνη Κώτση, Χριστίνα Παπαφράγκου.

Καθημερινά: 18.00 με 20.00, έως 18 Μαρτίου.

(Φωτογραφική Ομάδα Θεσσαλονίκης UMBRA)

Πέμπτη 28 Φεβρουαρίου 19:00: «Στέκι» Ν. Παρασκευά 14 Συκιές.

Εγκαίνια έκθεσης φωτογραφίας «Κωδωνοφόροι στους δρόμους».

Συμμετέχουν: Τηλέμαχος Γαροφαλλίδης και Μένη Σεϊρίδου.

Καθημερινά 19.00 με 22.00, έως 6 Μαρτίου.

Σάββατο 2 Μαρτίου, 13.00 με 15.00: Φουαγιέ Θεάτρου Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, Εθνικής Αμύνης 2.

Ημερίδα με τίτλο: «Κωδωνοφορίες– τελετουργίες- θέατρο». Ομιλητές: Χάρης Κουτελάκης (δρ. Αρχαιολογίας, Ιστορικός), Άννα Μαχαιριανάκη (Σκηνογράφος, Ενδυματολόγος), Πάνος Σκλαβενίτης (Εικαστικός καλλιτέχνης). Εισήγηση διαμέσου Πλάσματος (επιτέλεση: Μαρία Λάππα)

(«Οι Δρόμοι του Κουδουνιού», με την υποστήριξη του ΚΘΒΕ)

Κυριακή 3 Μαρτίου, 11.00 – 14.00: Λευκός Πύργος- παραλιακή– Πλατεία Αριστοτέλους.

Πομπή ευρωπαϊκών ομάδων κωδωνοφόρων.

(«οι δρόμοι του κουδουνιού»)

Κυριακή 3 Μαρτίου, 11.00– 17.00 Πλατεία Αριστοτέλους. Υπαίθριο βιωματικό εργαστήρι για παιδιά από 4 έως 11 ετών με τίτλο «Γίνε»

(Πολυχώρος «ΚΗΠΟΣ» και ομάδα «Κατασκηνωτικού προγράμματος Δημιουργικό καλοκαίρι».)