Το μνημόνιο δεν προέκυψε ξαφνικά. Εκκολάφθηκε μέσα σε ένα παθογόνο μοντέλο ανάπτυξης, εγκαθιδρυμένο από τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, που έφερε τη χώρα στα πρόθυρα της άτακτης χρεοκοπίας. Το 2010 η προσφυγή στη χρηματοδοτική υποστήριξη των εταίρων ήταν όρος εκ των ων ουκ άνευ για την αποφυγή της χρεοκοπίας και αυτή δεν μπορούσε να επέλθει χωρίς συμφωνία - μνημόνιο.
Το πρόβλημα ήταν το περιεχόμενο της πολιτικής των μνημονίων καθώς οδήγησε σε μια βίαιη, αποσυνδεμένη από την ανάπτυξη και κοινωνικά άδικη προσαρμογή. Ταυτόχρονα όμως δεν πρέπει να παραβλέπει κανείς ότι τα μνημόνια εμπεριείχαν και την προώθηση αυτονόητων αλλαγών και μεταρρυθμίσεων που στόχευαν στον εκσυγχρονισμό των δημόσιων λειτουργιών και στην καταπολέμηση των πελατειακών και κατεστημένων σχέσεων.
Η έξοδος από τα μνημόνια δεν μας απομακρύνει από τις υποχρεώσεις ούτε επιλύει τις διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας και της δημόσιας διοίκησης. Οι μεγάλες διακυβεύσεις βρίσκονται μπροστά μας, καθώς μια υπαναχώρηση στις προ κρίσης πολιτικές θα οδηγούσε σε «ολική επαναφορά» του προβλήματος. Αυτό βεβαίως που προσφέρει είναι ότι αποκαθιστά τη δυνατότητα της χώρας να επιλέγει το πλαίσιο πολιτικών για την προώθηση των συμφωνηθέντων με τους εταίρους στόχων.
Σε αυτή τη νέα φάση εξόδου από την κρίση η μόνη εφικτή και αποτελεσματική πολιτική είναι η διεκδίκηση αλλαγών στις ευρωπαϊκές πολιτικές σε συνδυασμό με την προώθηση ενός εθνικού συνεκτικού προγράμματος δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων σε όλους τους τομείς που θα οδηγεί στον εκμοντερνισμό των κρατικών και οικονομικών δομών.
Σε αυτό το πεδίο υπάρχει πεδίον δόξης λαμπρό για τις προοδευτικές δυνάμεις υπό την προϋπόθεση ότι θα επαναπροσδιορίσουν την έννοια του προοδευτικού, λαμβάνοντας υπόψη το τι είναι δυνατόν να λειτουργήσει αποτελεσματικά σε συνθήκες διεθνοποιημένου καπιταλισμού. Εν προκειμένω για τον ΣΥΡΙΖΑ δημιουργούνται οι εξής προκλήσεις - ερωτήσεις:
- Μπορεί να υπάρχει δίκαιη ανάπτυξη και αναδιανεμητική πολιτική χωρίς τη δημιουργία φιλικού περιβάλλοντος για την επιχειρηματικότητα, την προώθηση της ανταγωνιστικότητας και τη στήριξη των ΜμΕ ώστε να αντιμετωπίσουν τα διαρθρωτικά προβλήματα τους;
- Μπορεί να υπάρχει δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας χωρίς βελτίωση της ικανότητας της χώρας να παράγει και να διαθέτει προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας στη διεθνοποιημένη αγορά ;
- Μπορεί να υπάρχει κοινωνική δικαιοσύνη όταν επιβάλλονται υπέρογκες φορολογικές και ασφαλιστικές εισφορές στα εισοδήματα των μεσαίων στρωμάτων;
Μετά τα μνημόνια η χώρα έχει ανάγκη από σύγχρονο πρόγραμμα προοδευτικής ανασυγκρότησης.
Το μνημόνιο δεν προέκυψε ξαφνικά. Εκκολάφθηκε μέσα σε ένα παθογόνο μοντέλο ανάπτυξης, εγκαθιδρυμένο από τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, που έφερε τη χώρα στα πρόθυρα της άτακτης χρεοκοπίας. Το 2010 η προσφυγή στη χρηματοδοτική υποστήριξη των εταίρων ήταν όρος εκ των ων ουκ άνευ για την αποφυγή της χρεοκοπίας και αυτή δεν μπορούσε να επέλθει χωρίς συμφωνία - μνημόνιο.
Το πρόβλημα ήταν το περιεχόμενο της πολιτικής των μνημονίων καθώς οδήγησε σε μια βίαιη, αποσυνδεμένη από την ανάπτυξη και κοινωνικά άδικη προσαρμογή. Ταυτόχρονα όμως δεν πρέπει να παραβλέπει κανείς ότι τα μνημόνια εμπεριείχαν και την προώθηση αυτονόητων αλλαγών και μεταρρυθμίσεων που στόχευαν στον εκσυγχρονισμό των δημόσιων λειτουργιών και στην καταπολέμηση των πελατειακών και κατεστημένων σχέσεων.
Η έξοδος από τα μνημόνια δεν μας απομακρύνει από τις υποχρεώσεις ούτε επιλύει τις διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας και της δημόσιας διοίκησης. Οι μεγάλες διακυβεύσεις βρίσκονται μπροστά μας, καθώς μια υπαναχώρηση στις προ κρίσης πολιτικές θα οδηγούσε σε «ολική επαναφορά» του προβλήματος. Αυτό βεβαίως που προσφέρει είναι ότι αποκαθιστά τη δυνατότητα της χώρας να επιλέγει το πλαίσιο πολιτικών για την προώθηση των συμφωνηθέντων με τους εταίρους στόχων.
Σε αυτή τη νέα φάση εξόδου από την κρίση η μόνη εφικτή και αποτελεσματική πολιτική είναι η διεκδίκηση αλλαγών στις ευρωπαϊκές πολιτικές σε συνδυασμό με την προώθηση ενός εθνικού συνεκτικού προγράμματος δημοκρατικών μεταρρυθμίσεων σε όλους τους τομείς που θα οδηγεί στον εκμοντερνισμό των κρατικών και οικονομικών δομών.
Σε αυτό το πεδίο υπάρχει πεδίον δόξης λαμπρό για τις προοδευτικές δυνάμεις υπό την προϋπόθεση ότι θα επαναπροσδιορίσουν την έννοια του προοδευτικού, λαμβάνοντας υπόψη το τι είναι δυνατόν να λειτουργήσει αποτελεσματικά σε συνθήκες διεθνοποιημένου καπιταλισμού. Εν προκειμένω για τον ΣΥΡΙΖΑ δημιουργούνται οι εξής προκλήσεις - ερωτήσεις:
- Μπορεί να υπάρχει δίκαιη ανάπτυξη και αναδιανεμητική πολιτική χωρίς τη δημιουργία φιλικού περιβάλλοντος για την επιχειρηματικότητα, την προώθηση της ανταγωνιστικότητας και τη στήριξη των ΜμΕ ώστε να αντιμετωπίσουν τα διαρθρωτικά προβλήματα τους;
- Μπορεί να υπάρχει δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας χωρίς βελτίωση της ικανότητας της χώρας να παράγει και να διαθέτει προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας στη διεθνοποιημένη αγορά ;
- Μπορεί να υπάρχει κοινωνική δικαιοσύνη όταν επιβάλλονται υπέρογκες φορολογικές και ασφαλιστικές εισφορές στα εισοδήματα των μεσαίων στρωμάτων;
Μετά τα μνημόνια η χώρα έχει ανάγκη από σύγχρονο πρόγραμμα προοδευτικής ανασυγκρότησης.
ΣΧΟΛΙΑ