Ο πατήρ Βαρνάβας Γιάγκου, εφημέριος στον Ιερό Ναό της Παναγίας Λαοδηγήτριας, υπεύθυνος του Γραφείου Νεότητος της Ιεράς Μητρόπολης Θεσσαλονίκης και ηγούμενος της Ι. Μονής Αγίας Θεοδώρας, μιλάει για το δεύτερο διαφορετικό Πάσχα λόγω της πανδημίας και της αποχής των πιστών από τις ακολουθίες και τα μυστήρια, λέγοντας πως «καλούμαστε να ανακαλύψουμε άλλους δρόμους λατρείας του Θεού». Ιδιαίτερα αγαπητός στους νέους ανθρώπους, αναφέρεται στις δυσκολίες που βιώνουν στέλνοντας το δικό του μήνυμα, ενώ μιλώντας για το αληθινό νόημα της ζωής, τονίζει πως δεν σχετίζεται με επιτυχίες και κατακτήσεις, αλλά με το «αν ανακαλύψαμε το λόγο της ύπαρξής μας».

"Καλούμαστε να μεταποιήσουμε τα εμπόδια σε ευλογίες, 

να ανακαλύψουμε άλλους δρόμους λατρείας του Θεού, 

ώστε να καλύψουμε την τεράστια αυτή έλλειψη 

λόγω αποχής από τις ακολουθίες και τα μυστήρια"

Δεύτερη χρονιά πανδημίας και η πλειονότητα των πιστών δεν μπορεί να παρακολουθήσει από κοντά τις θείες ακολουθίες. Τι σημαίνει αυτό για τους πιστούς και την εκκλησία;

Ο λόγος του Κυρίου έχει ως κεντρικό άξονα ζωής την αγάπη μας προς τον πλησίον. Ο πιστός, υπακούοντας στην εντολή της αγάπης, προσπαθεί αυτή την περίοδο να προστατεύσει τον αδελφό του από τους κινδύνους της πανδημίας. Περιορίζει τη δράση και τις συναναστροφές του, τηρώντας τα υγειονομικά μέτρα, όμως χωρίς φοβίες και άγχος. Για να υλοποιήσει την εντολή της αγάπης, έχει ως όπλα του την προσοχή και την προσευχή. Μέσα στις παρούσες συνθήκες περιορίζεται αριθμητικά η παρουσία των πιστών στις ακολουθίες και ιδιαίτερα κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα, η οποία αποτελεί τον πυρήνα της λατρευτικής ζωής όλου του εκκλησιαστικού έτους. Για κάθε πιστό η στέρηση της λατρείας είναι στέρηση του «οξυγόνου». Οι ακολουθίες και κυρίως η Θεία Ευχαριστία είναι η ζωή του, είναι η ανάσα του. Σε όσους δεν έχουν ανάλογες εμπειρίες, η ανάγκη αυτή των πιστών φαντάζει ως εμμονή και παραξενιά. Για τον πιστό όμως η συμμετοχή στη θεία λατρεία είναι η τροφή της ψυχής του.

Στην ορθόδοξη πνευματικότητα δεν κυριαρχούν οι ιδέες, αλλά το πρόσωπο του Χριστού. Τον Χριστό γευόμαστε στις ιερές ακολουθίες. Όταν μας τις στερούν, μας στερούν τη ζωή. Δεν πρόκειται για μία ατομική ικανοποίηση και ευχαρίστηση από την οποία απουσιάζουν οι αδελφοί μας· είναι εμπειρία και κοινωνία Θεού, που περνάει μέσα από τον κάθε αδελφό μας. Δεν είναι δυνατόν να αγαπώ τον Θεό και να περιφρονώ τον αδελφό μου. Γι’ αυτό το λόγο αποδέχομαι τη στέρηση των ακολουθιών, εφόσον γίνεται για χάρη των αδελφών, για να προστατευτεί η ζωή τους. Πιστεύουμε ότι η ζωή και η υγεία είναι δώρα του Θεού. Και εφόσον γνωρίζουμε το λόγο για τον οποίο λαμβάνονται τα υγειονομικά μέτρα στις εκκλησίες, καλούμαστε να μεταποιήσουμε τα εμπόδια σε ευλογίες, να ανακαλύψουμε άλλους δρόμους λατρείας του Θεού, ώστε να καλύψουμε την τεράστια αυτή έλλειψη λόγω αποχής από τις ακολουθίες και τα μυστήρια. Ο Θεός είναι πολυμήχανος και βρίσκει τρόπους να ανταποκρίνεται σ’ αυτό που ζητά και έχει ανάγκη κάθε ανθρώπινη καρδιά.

"Πολλές φορές από καταστάσεις αρνητικές 

 μπορεί να βγει κάτι πολύ όμορφο, 

εάν το αντιμετωπίσουμε ψύχραιμα και συνετά. 

Είναι σοφία το να μπορεί κανείς να αξιοποιεί 

την κρίση και τη δυσκολία και να την αντιμετωπίζει 

ως ευκαιρία προσωπικής ανάπτυξης και εξέλιξης"

Μέσα από την εμπειρία σας με νέους ανθρώπους, τις ομιλίες σας στο YouTube και το Facebook, πώς βιώνουν οι νέοι την περίοδο της πανδημίας και τι είναι αυτό που θα θέλατε να τους πείτε για τη ζωή, μέσα σ’ αυτό το κλίμα βαθιάς αβεβαιότητας;

Οι πρωτόγνωρες συνθήκες της πανδημίας ανέτρεψαν πολλά αυτονόητα και δημιουργήθηκε ένα ισχυρό σοκ και μεγάλη ψυχολογική κόπωση στους ανθρώπους κάθε ηλικίας. Οι νέοι όμως βιώνουν πιο επώδυνα τους περιορισμούς, διότι κυριαρχούνται από αυθορμητισμό και μεγάλη όρεξη για δράση και ζωή. Οι κοινωνικές και προσωπικές τους συναναστροφές περιορίστηκαν στο ελάχιστο και όλα σχεδόν γίνονται διαδικτυακά. Υπάρχει μεγάλη ψυχική επιβάρυνση, που εκδηλώνεται είτε με κατάθλιψη, αγχώδεις διαταραχές και φοβίες είτε με αντίδραση στα «μέτρα», που μπορεί να αποβεί επικίνδυνη για το περιβάλλον τους. Η αντίδρασή τους δε σημαίνει πάντα περιφρόνηση προς τους νόμους, αλλά ίσως είναι ένας σπασμωδικός τρόπος να σπάσουν τους περιορισμούς που τους πνίγουν, διότι δεν αντέχουν. Θέλουν να ξαναβρούν τις συνήθειές τους, τις παρέες τους, τις διασκεδάσεις τους.

Οι νέοι δυσκολεύονται περισσότερο, διότι ποτέ δεν έμαθαν τον περιορισμό των επιθυμιών τους ούτε την άσκηση των ορίων τους. Ξαφνικά βρίσκονται αντιμέτωποι με όρια επώδυνα και δυσβάστακτα, που συχνά επιβάλλονται με βίαιο τρόπο. Οι γονείς είναι ανίκανοι να τους βοηθήσουν, διότι περνούν το δικό τους προβληματισμό και τη δική τους κρίση, τόσο στο πλαίσιο της επιβίωσης όσο και των προσωπικών σχέσεων και της κοινωνικής ζωής.

Στην αρχή της πανδημίας ο άφθονος ελεύθερος χρόνος που δόθηκε στα μέλη της οικογένειας τους βοήθησε να έρθουν σε στενότερη επαφή. Η μεγάλη διάρκεια όμως του εγκλεισμού τελικά έφερε αντίθετα αποτελέσματα. Και οι νέοι και οι οικογένειες χρειάζονται βοήθεια από ανθρώπους έμπειρους και ειδικούς που θα δείξουν ενδιαφέρον και αγάπη και θα τους οδηγήσουν σε μία αναθεώρηση ζωής, ώστε να μη μείνουν αθεράπευτες πληγές και συντρίμμια. Πολλές φορές από καταστάσεις αρνητικές μπορεί να βγει κάτι πολύ όμορφο, εάν το αντιμετωπίσουμε ψύχραιμα και συνετά. Είναι σοφία το να μπορεί κανείς να αξιοποιεί την κρίση και τη δυσκολία και να την αντιμετωπίζει ως ευκαιρία προσωπικής ανάπτυξης και εξέλιξης.

Θα ήθελα να πω στους νέους ότι η πανδημία είναι σίγουρα μία επώδυνη εμπειρία. Η «κανονικότητα» ωστόσο που ζούσαν μέχρι τώρα απονεύρωνε τη δυναμική τους για καλές ανησυχίες και αναζητήσεις. Η πανδημία έφερε μία αβεβαιότητα, που όμως μπορεί να τους οδηγήσει σε αναστοχασμό όσων θεωρούσαν δεδομένα, ώστε να τα επανεκτιμήσουν, να τα αξιοποιήσουν και να τα εξελίξουν περαιτέρω. Οπωσδήποτε, η προσωπική συνάντηση με τον άλλο, να τον δω στα μάτια και να επικοινωνήσω μαζί του, έχει μεγάλη ευλογία και ομορφιά. Ο χρόνος μας, η υγεία μας, οι άνθρωποί μας, το περιβάλλον μας, είναι πράγματα πολύτιμα. Οι νέοι έχουν τις δυνατότητες να ενεργοποιήσουν την ευθύνη τους και την ελευθερία τους, ώστε να δώσουν περιεχόμενο και προοπτική σε κάθε νέα πρόκληση και κρίση. Είναι ευκαιρία να πάψουν να λειτουργούν στη ζωή τους παθητικά και φοβισμένα, αλλά να αναλάβουν τη ζωή στα χέρια τους με τόλμη και ρίσκο.

"Δεν έχει σημασία αν είμαστε σημαντικοί ή ασήμαντοι, 

επιτυχημένοι ή αποτυχημένοι, αλλά αν έχει νόημα η ζωή μας, 

αν ανακαλύψαμε το λόγο της ύπαρξής μας. 

Η αμαρτία είναι αστοχία υπαρξιακή, 

αδιαφορία και άρνηση ζωής και όχι απλά ηθική εκτροπή".

Στις ομιλίες σας αλλά και στο βιβλίο σας αναφέρεστε στην πίστη, την καλλιέργεια στα θεία και τις νέες προοπτικές που μπορούν να ανοίξουν στις ζωές μας. Μιλήστε μας γι’ αυτόν το δρόμο.

Πίστη δεν είναι η παραδοχή μιας αντικειμενικής αλήθειας. Πίστη σημαίνει εμπιστεύομαι την αγάπη του Θεού και επιθυμώ να ζω αυτή την αγάπη αναπτύσσοντας σχέση μαζί Του. Κάνω σκοπό της ζωής μου να μοιράζομαι αυτή την αγάπη με τους άλλους, απροϋπόθετα και ελεύθερα. Στην ορθόδοξη πνευματικότητα το δίλημμα δεν είναι αν είμαστε καλοί ή κακοί, αμαρτωλοί ή δίκαιοι, αλλά αν είμαστε ζωντανοί ή πεθαμένοι. Δεν έχει σημασία αν είμαστε σημαντικοί ή ασήμαντοι, επιτυχημένοι ή αποτυχημένοι, αλλά αν έχει νόημα η ζωή μας, αν ανακαλύψαμε το λόγο της ύπαρξής μας. Η αμαρτία είναι αστοχία υπαρξιακή, αδιαφορία και άρνηση ζωής και όχι απλά ηθική εκτροπή. Μόνον μέσα από το πρόσωπο του Χριστού αποκτούν νόημα τα πάντα. Ο Χριστός νίκησε το θάνατο. Εκείνο το θάνατο που είναι απουσία της αγάπης. Κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα μας ανοίγονται δρόμοι ζωής που μας εκπλήσσουν. Μαθαίνουμε ότι ο Χριστός είναι ο Νυμφίος μας, φίλος και αιτία κάθε χαράς. Δεν ήλθε να Τον διακονήσουμε, αλλά να μας διακονήσει Εκείνος. «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου» για μας. Η αγάπη Του είναι θυσιαστική. Έδωσε προσφορά τον εαυτό Του όχι μόνο για τους δικαίους, αλλά και για κάθε αμαρτωλό και ξεπεσμένο. Η αγάπη Του απευθύνεται προσωπικά στον καθένα και μας προσκαλεί σε τέτοια σχέση μαζί Του που είναι πανηγύρι χαράς. Ποιος μπορεί να δικαιολογείται, όταν απελπίζεται; Η ζωή με τον Χριστό είναι άλλου είδους, διότι «μας αλλάζει τα φώτα».

* Δημοσιεύτηκε στη "ΜτΚ" στις 30 Απριλίου -1 Μάϊου 2021