Γνωρίζετε ότι σήμερα ο καρκίνος του θυρεοειδούς μπορεί να ξεπεραστεί καθώς μετά την αρχική διάγνωση οι διαθέσιμες θεραπείες δίνουν εξαιρετική πρόγνωση;

Είναι γεγονός ότι ο καρκίνος του θυρεοειδούς αφορά το 1,5-3% όλων των κακοηθειών, αλλά αποτελεί το 95% των καρκίνων του ενδοκρινικού συστήματος. Μάλιστα οι γυναίκες, κυρίως εκείνες από 25 έως 65 ετών, εμφανίζουν συχνότερα καρκίνο του θυρεοειδούς σε σχέση με τους άνδρες και συγκεκριμένα σε αναλογία 3 προς 1.

Η διάγνωση του καρκίνου του θυρεοειδούς

Η υπόνοια παρουσίας καρκίνου του θυρεοειδούς τίθεται τις περισσότερες φορές κατά τη διάρκεια προγραμματισμένης κλινικής εξέτασης από τον ενδοκρινολόγο και κυρίως κατά τη διάρκεια του υπερηχογραφικού ελέγχου, όταν διαπιστώνεται η παρουσία όζου ή όζων με ύποπτα χαρακτηριστικά.

Η διάγνωση επιβεβαιώνεται μετά από διενέργεια παρακέντησης του ύποπτου όζου με λεπτή βελόνη (FNA - Fine Needle Aspiration) και κυτταρολογική εξέταση του υλικού της παρακέντησης στο οποίο αναζητούνται τυχόν καρκινικά κύτταρα.

Θα ακολουθήσει εμπεριστατωμένος και λεπτομερής υπερηχογραφικός έλεγχος της τραχηλικής χώρας (χαρτογράφηση λεμφαδένων), από έμπειρο εξειδικευμένο ακτινολόγο, για τον καθορισμό της ακριβούς έκτασης της νόσου στον θυρεοειδή και την ανεύρεση τυχόν μεταστατικών λεμφαδένων στον τράχηλο, προκειμένου να καθοριστεί το εύρος της χειρουργικής επέμβασης που θα διενεργηθεί.

Παράλληλα, ορισμένοι ασθενείς ίσως θα πρέπει να υποβληθούν και σε μια σειρά επιπλέον εξετάσεων, όπως είναι η μαγνητική και η αξονική τομογραφία ή το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς, με στόχο να διαπιστωθεί η έκταση της νόσου. Οι εξετάσεις αυτές δεν γίνονται συστηματικά σε όλους τους ασθενείς.

Η βιοψία με λεπτή βελόνη μπορεί να επιτρέψει την ανεύρεση καρκινικών κυττάρων σε ένα θυρεοειδικό όζο και να θέσει την υπόνοια ή τη βεβαιότητα της παρουσίας καρκίνου, ωστόσο η τελική επιβεβαίωση της διάγνωσης βασίζεται σε όλες τις περιπτώσεις στην παθολογοανατομική εξέταση (βιοψία) του θυρεοειδούς αδένα που αφαιρείται κατά τη χειρουργική επέμβαση.

Όλες οι παραπάνω εξετάσεις επιτρέπουν να σας προταθεί μια εξατομικευμένη θεραπεία, κατάλληλη για την περίπτωσή σας ανάλογα με την έκταση της νόσου στον θυρεοειδή και την πιθανή επέκτασή της σε τοπικούς λεμφαδένες ή αλλού (στάδιο της νόσου), τους παράγοντες κινδύνου για την πιθανή εξέλιξή της, τη γενική κατάσταση της υγείας σας και τις πιθανές αντενδείξεις.

Οι διαθέσιμες θεραπείες για τον καρκίνο του θυρεοειδούς

Στις περισσότερες περιπτώσεις η θεραπεία που σχεδιάζει και προκρίνει η ιατρική ομάδα στοχεύει στη θεραπεία του καρκίνου:

• με τη χειρουργική επέμβαση για αφαίρεση του όγκου και των δυνητικά διηθημένων τοπικών λεμφαδένων, καθώς και στη συνέχεια
• με τη χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου, για την καταστροφή τυχόν καρκινικών κυττάρων που έχουν διαφύγει από τον πρωτογενή όγκο και θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μεταστάσεις.

Σε κάποιες, λίγες ευτυχώς, περιπτώσεις προχωρημένων καρκινωμάτων η θεραπευτική προσέγγιση είναι περισσότερο παρηγορική και στοχεύει:

• τον έλεγχο της εξέλιξης του καρκίνου στην περίπτωση που δεν μπορεί να θεραπευθεί, καθώς και
• την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της νόσου για να έχει ο ασθενής την καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής

Το Α και το Ω για τη διασφάλιση της άριστης πρόγνωσης του καρκίνου του θυρεοειδούς, για την ελαχιστοποίηση των μετεγχειρητικών επιπλοκών και για την αποφυγή των υποτροπών, είναι η έγκαιρη και σωστή αντιμετώπισή του.

Μόνο το 5% των ασθενών καταλήγει τελικά από τη νόσο, ενώ το 10% με 20% θα εμφανίσει υποτροπή, τις περισσότερες φορές στους επιχώριους λεμφαδένες και συχνά καθυστερημένα, δικαιολογώντας την αναγκαιότητα μακρόχρονης παρακολούθησης.

Ογκολογική χειρουργική αντιμετώπιση

Η θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του θυρεοειδούς στηρίζεται κατά κύριο λόγο στη χειρουργική αντιμετώπιση: ολική θυρεοειδεκτομή με ή χωρίς λεμφαδενικό καθαρισμό του τραχήλου, ανάλογα με το στάδιο της νόσου και τους εξατομικευμένους παράγοντες κινδύνου του ασθενούς.

Η ολική θυρεοειδεκτομή, δηλαδή η αφαίρεση όλου του θυρεοειδούς αδένα και ο ταυτόχρονος προφυλακτικός λεμφαδενικός καθαρισμός των κεντρικών διαμερισμάτων του τραχήλου, είναι η ενδεικνυόμενη χειρουργική επέμβαση σε περιπτώσεις επιβεβαιωμένων καρκινωμάτων με μέγεθος μεγαλύτερο του 1 εκ. Στόχος είναι η αφαίρεση όλου του θυρεοειδικού ιστού και των παρακείμενων λεμφαδένων, με ογκολογικά κριτήρια, προκειμένου να μειωθεί στο ελάχιστο η πιθανότητα υποτροπής του όγκου και να διευκολυνθούν η μετεγχειρητική συμπληρωματική θεραπεία και παρακολούθηση.

Ο προφυλακτικός λεμφαδενικός καθαρισμός δεν βελτιώνει τη συνολική επιβίωση και πρόγνωση, η οποία ούτως ή άλλως είναι εξαιρετική, αλλά μηδενίζει τις πιθανότητες τοπικής υποτροπής στους επιχώριους λεμφαδένες. Αποφεύγεται επομένως η επανεπέμβαση στην κοίτη του θυρεοειδούς, η οποία σχετίζεται με αυξημένα ποσοστά σοβαρών επιπλοκών (κάκωση λαρυγγικών νεύρων, υποπαραθυρεοειδισμός).

Συμπληρωματική κατασταλτική θεραπεία και θεραπεία με ραδιενεργό ιώδιο

Η χειρουργική θεραπεία θα συμπληρωθεί από την εξειδικευμένη κατασταλτική θεραπεία με υψηλή δόση θυροξίνης, η οποία ξεκινά άμεσα μετεγχειρητικά, και κάποιες φορές με χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου, η οποία θα ακολουθήσει μερικούς μήνες αργότερα.

Η ορμονοθεραπεία υποκατάστασης συνεπικουρεί τη χειρουργική επέμβαση και τη χορήγηση του ραδιενεργού ιωδίου. Πρόκειται για δισκία τα οποία θα λαμβάνετε κάθε μέρα εφόρου ζωής, προκειμένου να υποκατασταθούν οι ορμόνες τις οποίες παρήγαγε ο θυρεοειδής αδένας, ενώ ακόμα προλαμβάνει την υποτροπή του καρκίνου στην περίπτωση που υπάρχουν υπολειμματικά κύτταρα.

Λαμβάνοντας υπ’ όψιν το στάδιο της νόσου και τους παράγοντες κινδύνου, ο ιατρός μπορεί να χορηγήσει και ραδιενεργό ιώδιο, αξιοποιώντας τη ραδιενέργεια του ιωδίου 131 με σκοπό να καταστρέψει τα τυχόν υπολειμματικά θυρεοειδικά κύτταρα μετά τη χειρουργική επέμβαση. Σε αυτή την περίπτωση προηγείται ειδική ορμονική προετοιμασία, την οποία αναλύει διεξοδικά ο πυρηνικός ιατρός που αναλαμβάνει τον ασθενή. Για την παραπάνω διαδικασία χρειάζονται, συνήθως, 2-5 ημέρες νοσηλείας σε ειδικά διαμορφωμένο θάλαμο, καθώς επίσης και μέτρα ακτινοπροστασίας μετά το εξιτήριό σας. Ο πυρηνικός ιατρός θα σας δώσει αναλυτικές οδηγίες για τα μέτρα προφύλαξης που πρέπει να λάβετε για να προστατέψετε τους κοντινούς ανθρώπους σας, μόλις επιστρέψετε στο σπίτι.

Η χημειοθεραπεία και η εξωτερική ακτινοβολία χρησιμοποιούνται πολύ σπάνια σε περιπτώσεις καρκίνου του θυρεοειδούς.

Η σωστή και εξατομικευμένα ενδεδειγμένη αρχική χειρουργική ογκολογική αντιμετώπιση, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες των Διεθνών Επιστημονικών Εταιρειών, είναι καθοριστικής σημασίας για την τελική έκβαση, τη μείωση των άμεσων και απώτερων τοπικών υποτροπών, καθώς και για τη μείωση των μετεγχειρητικών επιπλοκών.

Πώς επιλέγεται η κατάλληλη θεραπεία για τον καρκίνο του θυρεοειδούς;

Για να σχεδιαστεί η εξατομικευμένη θεραπεία σας προηγείται συνήθως ένα ογκολογικό συμβούλιο στο οποίο συμμετέχουν ιατροί πολλών ειδικοτήτων που αναλύουν τα ευρήματα των εξετάσεων στις οποίες υποβάλλεστε. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις κατευθυντήριες οδηγίες των διεθνών επιστημονικών εταιρειών καταλήγουν στο ιδανικό για εσάς θεραπευτικό σχήμα, το οποίο έπειτα σας αναλύει ο χειρουργός σας.

Αυτή η εξατομικευμένη θεραπεία θα πρέπει να εγκριθεί και από εσάς καθώς η ιατρική οφείλει να σέβεται τις επιθυμίες και τις απόψεις σας. Μόλις δώσετε την έγκρισή σας, θα λάβετε το Εξατομικευμένο Πλάνο Θεραπείας.

Ο ενδοκρινολόγος σας θα βρίσκεται σε πλήρη συνεργασία με την ομάδα των ειδικών ιατρών που θα αναλάβουν τη χειρουργική επέμβαση και την ενδεχόμενη συμπληρωματική θεραπεία που ίσως απαιτηθεί στη συνέχεια, ώστε ο καρκίνος του θυρεοειδούς να αντιμετωπιστεί με τη μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα. Οι ειδικότητες που συμμετέχουν στην ειδική ομάδα μπορεί να ποικίλουν, ανάλογα με τα χαρακτηριστικά της νόσου σας και δύναται να περιλαμβάνουν χειρουργό ενδοκρινών αδένων, ενδοκρινολόγο, παθολογοανατόμο, πυρηνικό ιατρό, ακτινολόγο και αναισθησιολόγο.

Παρακολούθηση μετά τη θεραπεία του καρκίνου του θυρεοειδούς

Μετά τη θεραπεία του καρκίνου του θυρεοειδούς η παρακολούθηση κρίνεται απαραίτητη για:

• Να ελέγχεται και να τροποποιείται κατάλληλα η ορμονική θεραπεία
• Να διαγνωστούν και να αντιμετωπιστούν ενδεχόμενες επιπλοκές
• Να διαπιστωθεί εγκαίρως τυχόν υποτροπή
• Να εξασφαλιστεί η παροχή των ιδανικών συνθηκών για την καλύτερη δυνατή ποιότητα ζωής

Αξίζει να σημειωθεί, ότι η παρακολούθηση εξαρτάται από το στάδιο στο οποίο διαγνώστηκε ο καρκίνος του θυρεοειδούς, καθώς επίσης και από τη θεραπεία που προέκρινε η ειδική ιατρική ομάδα.

Με την έννοια παρακολούθηση εννοούνται κλινική εξέταση από τον ενδοκρινολόγο σας, εξετάσεις αίματος για να ελέγχονται συγκεκριμένες ορμόνες και καρκινικοί δείκτες. Αυτές οι διαδικασίες θα πραγματοποιούνται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, τα οποία θα ορίζει ο θεράπων ιατρός σας. Κάθε φορά ανάλογα με τα αποτελέσματα των εξετάσεων, ενδέχεται να απαιτηθούν επιπλέον εξετάσεις, όπως είναι το σπινθηρογράφημα, το υπερηχογράφημα ή και η βιοψία με λεπτή βελόνη. Σε κάθε περίπτωση ο ιατρός σας θα σας αναλύσει διεξοδικά τα ευρήματα των εξετάσεων και θα σας εξηγήσει γιατί πρέπει να υποβληθείτε σε συγκεκριμένες εξετάσεις, πέρα από αυτές που περιλαμβάνει η τακτική παρακολούθησή σας.

INFO!

Δρ Σάββας Ραφαηλίδης

Χειρουργός με εξειδίκευση στη χειρουργική του καρκίνου του θυρεοειδούς και στη χειρουργική του θυρεοειδούς και των παραθυρεοειδών αδένων