Της Δέσποινας Βογιατζόγλου

Μία χρονιά με υψηλή ζήτηση αλλά και μειωμένη παραγωγή, κυρίως λόγω της ακαρπίας, χαρακτηρίζουν οι παραγωγοί κάστανου την φετινή. Σε ορεινές αγροτικές περιοχές της Πέλλας και της Πιερίας η συγκομιδή ολοκληρώθηκε παράλληλα με τις συμφωνίες που κλείστηκαν μεταξύ παραγωγών, μεσαζόντων και εμπόρων για τις εξαγωγές του ξηρού καρπού, κατά βάση, στην Ιταλία αλλά και σε χώρες των Βαλκανίων, όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία.

Στα δέντρα της Πέλλας οι απώλειες που καταγράφηκαν εξαιτίας της υγρασίας και των συχνών βροχοπτώσεων κατά τη διάρκεια της περιόδου καρποφορίας, τον Μάιο, επηρέασαν σημαντικά την παραγωγή η οποία μειώθηκε σε ποσοστό 50% σε σχέση με πέρσι. 

Την ίδια ώρα ο μύκητας της «φαιάς σήψης» φαίνεται πως επέφερε μεγάλες ζημιές και αλλοιώσεις στον καρπό του κάστανου, όπως συνέβη πέρσι, πιθανότητα λόγω των ψεκασμών οι οποίοι φαίνεται πως απέδωσαν αλλά και του ξηρού κλίματος του καλοκαιριού.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του αγροτικού συνεταιρισμού στην Όρμα Αλμωπίας, Γιώργο Μπαγκή, ο καρπός του δέντρου «έφυγε» από τον παραγωγό στον έμπορο από 1,5 ευρώ (ο μικρότερος καρπός β’ κατηγορίας) έως 3 ευρώ (τα κάστανα μεγάλου μεγέθους). 

«Φέτος οι ποσότητες ήταν μειωμένες κατά 40-50% λόγω των καιρικών συνθηκών στην καρποφορία του Μαΐου. Βέβαια οι απώλειες από την φαιά σήψη ήταν σαφώς λιγότερες σε σχέση με πέρσι. Θεωρούμε πως η εξαγωγή και η εμπορία στην περιοχή μας πήγε καλά, αν συγκρίνουμε τα μεγέθη της ποσότητας και της τιμής διάθεσης και πώλησης. Βρισκόμαστε σε συνεργασία με το Δασικό Ινστιτούτο Ερευνών Θεσσαλονίκης και λαμβάνουμε δείγματα σε καρπούς προκειμένου να δούμε τι έφταιξε στην ποιότητά τους. 

Παράλληλα συγκεντρώνουμε τα απαραίτητα έγγραφα προκειμένου να τα αποστείλουμε στη Διεύθυνση Γεωργίας ώστε να ζητήσουμε αποζημιώσεις για τις χαμένες ποσότητες» σημείωσε στη «ΜτΚ» ο πρόεδρος του αγροτικού συνεταιρισμού Όρμας στον δήμο Αλμωπίας.

Το εμπορικό ενδιαφέρον για κάστανα φέτος είναι μεγάλο και στις περιοχές έφθασαν Έλληνες και Ιταλοί έμποροι. Πέρσι για την καλή ποιότητα (έξτρα) του κάστανου οι έμποροι έδιναν 2,80 ευρώ το κιλό. Φέτος, με την μειωμένη παραγωγή, οι συμφωνίες που κλείστηκαν έφτασαν έως τα 3,5 ευρώ.

Διαφορετικές τιμές για τα κάστανα της Πιερίας

Μειωμένη παραγωγή και πρόβλημα ακαρπίας, με απώλειες κάστανου σε ποσοστό 15% από την φαιά σήψη καταγράφηκαν και στην Πιερία. Στην περιοχή της Σκοτίνας, με παράδοση στην παραγωγή κάστανου, η συγκομιδή ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε με σημαντικές απώλειες, σε ποσοστό 60% σε σχέση με την περσινή χρονιά. 

«Υπολογίστε ότι ένα δέντρο που πέρσι έδωσε 50 κιλά παραγωγή, φέτος έδωσε 10 κιλά. Ο μύκητας της φαιάς σήψης βέβαια δεν επηρέασε την παραγωγή παρά μόνο σε ποσοστό 10-15%. Ο μύκητας δεν ευνοήθηκε το καλοκαίρι λόγω της ξηρασίας, αλλά οι τιμές που κλείσαμε στην περιοχή ως έμποροι δεν ξεπέρασαν το 1,5 ευρώ/κιλό» υπογραμμίζει στη «ΜτΚ» ο Αστέριος Γερομιχαλός, καστανοπαραγωγός στην Σκοτίνα Πιερίας.

Μετά από μία καταστροφική χρονιά που είχαν πέρσι οι καστανοπαραγωγοί, φέτος περίμεναν με αγωνία να δουν αν είχαν ζημιά από την φαιά σήψη, ελπίζοντας σε αύξηση των τιμών από τους εμπόρους. 

Ο συγκεκριμένος μύκητας που προέρχεται από το έντομο της σφάκας είναι ασθένεια που προσβάλλει τον καρπό του κάστανου, καθιστώντας τον μη εμπορεύσιμο. Πέρσι που υπήρξε μεγάλο πρόβλημα και απώλεια εισοδήματος στους παραγωγούς δόθηκε αποζημίωση 150 ευρώ ως στρεμματική ενίσχυση. 

Οι καστανοπαραγωγοί υπογραμμίζουν ότι το ποσό αυτό δεν κάλυψε το μέγεθος της ζημιάς, αντιπαραβάλλοντας το καθεστώς που ισχύει στην Ιταλία. Στη γειτονική χώρα υπάρχουν κάθε χρόνο προβλήματα με την ασθένεια του μύκητα και δίνονται ετησίως στους καστανοπαραγωγούς 350 ευρώ το στρέμμα ενίσχυση και 150 ευρώ το δέντρο, με στόχο την αντικατάστασή του.

Η ιστορία του βασιλιά των ξηρών καρπών

Στην Ευρώπη η καστανιά ήρθε με τους Έλληνες και φαίνεται ότι της άρεσε, καθώς βρήκε βολικά τα ορεινά, καλά αποστραγγιζόμενα εδάφη και εγκλιματίστηκε άριστα. Η καλλιέργειά της διαδόθηκε από τους Ρωμαίους και έφτασε σχεδόν σε όλη την ήπειρο, ακόμα και στη Μεγάλη Βρετανία. 

Αλλού ως καρποφόρο δέντρο, αλλού ως καλλωπιστικό, αλλού για την ωραία και ανθεκτική ξυλεία της. Σε κάποια μέρη περισσότερο από άλλα, συνήθως σε τόπους ορεινούς και απομακρυσμένους, στην Ιταλία, την Κορσική και αλλού, εκεί όπου δεν φύτρωναν δημητριακά, τα κάστανα έγιναν είδος πρώτης ανάγκης και έπαιξαν πολύ σημαντικό ρόλο για την επιβίωση ολόκληρων πληθυσμών. Μιλάμε για την εποχή πριν από την έλευση και τη διάδοση της πατάτας και του καλαμποκιού.

Σήμερα η Ελλάδα κατέχει την 8^η θέση στην παγκόσμια παραγωγή, με πρώτη την Κίνα η οποία ευθύνεται για το 80% της παγκόσμιας παραγωγής. Ακολουθεί η Ισπανία (με 189.000 τόνους), η Βολιβία (με πάνω από 85.000 τόνοι), η Τουρκία (με 63.000 τόνους), η Νότια Κορέα (55.000 τόνοι), η Ιταλία (40.000 τόνοι), η Πορτογαλία (36.000 τόνοι) και η Ελλάδα (29.000 τόνοι).