Από το 2025 θα ξεκινήσει να εφαρμόζεται πιλοτικά η φορολόγηση των αγροτικών και κτηνοτροφικών προϊόντων με βάση το ανθρακικό τους αποτύπωμα, κάτι που εδώ και κάποια χρόνια λειτουργεί στη βιομηχανία. Αυτό σημαίνει ότι ο τρόπος που καλλιεργείται ένα χωράφι- για παράδειγμα η παραγωγή αραβόσιτου ή σιταριού- θα αποτυπώνεται θετικά η αρνητικά στην τελική τιμή του προϊόντος, ανάλογα με τις καλές πρακτικές που εφαρμόζει ο παραγωγός. Το ίδιο θα συμβαίνει και για έναν κτηνοτρόφο με αιγοπρόβατα, αφού η τιμή των προϊόντων γάλακτος και κρέατος θα καθορίζονται από το πόσο λιγότερα η περισσότερα αέρια CO2 θα ελκύονται κατά τη διάρκεια του κύκλου ζωής που διαγράφει ένα ζώο. Προς το παρόν δεν έχει οριστικοποιηθεί από την ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ο τρόπος επιβολής του φόρου, αλλά θεωρείται σίγουρο ότι θα συνδεθεί με τις καλές πρακτικές γεωργοκτηνοτροφίας αλλά και με τις ευρωπαϊκές ενισχύσεις που τρέχουν στα παραγόμενα προϊόντα του κάθε κλάδου.

Στην ακριτική Καστοριά, όπου ανθεί η γεωργοκτηνοτροφία, προσπάθησαν να δώσουν απαντήσεις στο συγκεκριμένο θέμα, με τη δημιουργία της ψηφιακής πλατφόρμας Farmanager®, που λύνει το πρόβλημα του ψηφιακού μετασχηματισμού των αγροκτηνοτροφικών επιχειρήσεων με αιγοπρόβατα, οι οποίες επιθυμούν την μείωση του ανθρακικού αποτυπώματός τους, με ταυτόχρονη «πράσινη» μεγιστοποίηση της παραγωγής τους.

Ο Δημήτρης Φωτιάδης, επίκουρος καθηγητής και επικεφαλής του εργαστηρίου Μικροεπεξεργαστών-Μικροελεγκτών και Ρομποτικής (microlab), στο Τμήμα Πληροφορικής τού Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, αναφέρει ότι «έως τα μέσα του 2024 θα έχει ολοκληρωθεί η πιλοτική εφαρμογή του έργου "πλατφόρμα farmanager", η οποία αναπτύσσεται σε πραγματικές συνθήκες, στη φάρμα αιγοπροβάτων της εταιρείας "ΦΑΡΜΑ ΜΟΣΧΟΥ" στην Καστοριά».

Ο κ. Φωτιάδης επισημαίνει ότι αντίστοιχες «τεχνολογίες μέτρησης αερίων CO2, CH4, NO3 υπάρχουν σε φάρμες βοοειδών ή στην Πτηνοτροφία, αλλά δεν υπάρχουν στην αιγοπροβατοτροφία, όπου η Ελλάδα είναι ηγέτιδα δύναμη». Εξήγησε, δε, ότι με την ολοκλήρωση του έργου, η πλατφόρμα θα μπορεί αρχικά να αξιοποιηθεί από τους Έλληνες αγροτοκτηνοτρόφους, με στόχο τον πλήρη έλεγχο σε κάθε στάδιο της παραγωγής των προϊόντων τους ώστε με τις αποφάσεις τους «να βελτιώνουν τις καλές πρακτικές και τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος».

Το όφελος για τους χρήστες της πλατφόρμας είναι: η παρακολούθηση και διαχείριση της αυτοματοποιημένης λειτουργίας της φάρμας και του ζωικού κεφαλαίου σε πραγματικό χρόνο, η μέγιστη γαλακτοπαραγωγή από τη δημιουργία διατροφικού και φαρμακευτικού πλάνου ανά ζώο, ο υπολογισμός του κόστους διατροφής και της φαρμακευτικής αγωγής καθώς και άλλων ελαστικών και ανελαστικών δαπανών της φάρμας, με σκοπό την ελαχιστοποίησή τους. Ταυτόχρονα, η πλατφόρμα θα προσφέρει υπηρεσίες DSS (Decision Support System), όπου μέσω του μεγάλου όγκου δεδομένων από κάθε φάρμα, θα μπορεί προσφέρει συμβουλευτικές υπηρεσίες, με στόχο τη βελτιστοποίηση της παραγωγικότητας και τη συνεχή μείωση του ανθρακικού της αποτυπώματος.

Ο Θωμάς Μόσχος, ο οποίος βραβεύτηκε πρόσφατα ως ο καλύτερος βιολογικός αγρότης της Ευρώπης, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ως εκπρόσωπος του Αγροτικού Συνεταιρισμού Καστοριάς και συνεργαζόμενος εταίρος του έργου «πλατφόρμα farmanager», ανέφερε ότι όλα ξεκίνησαν, όταν μοιράστηκε τους προβληματισμούς του με τους υπεύθυνους του εργαστηρίου του ΠΔΜ -ύστερα από ένα ταξίδι στη Φινλανδία- όταν διαπίστωσε ότι οι συνάδελφοί του αγρότες μετρούσαν το ανθρακικό αποτύπωμα στις καλλιέργειες των χωραφιών τους. «Οι Δημήτρης Φωτιάδης και Λάζαρος Μαρκόπουλος από το εργαστήριο Μικροεπεξεργαστών του Πανεπιστημίου, αφού επισκέφθηκαν αρκετές φορές τη φάρμα, στο τέλος αποφάσισαν να "τρέξουν" τη δημιουργία της πλατφόρμας, που σήμερα βλέπω ότι πλησιάζουμε στην ολοκλήρωση της» επισήμανε ο κ. Μόσχος.

Ερωτηθείς τι σημαίνει μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος στην καλλιέργεια της γης, αλλά και στην διαχείριση των ζώων, έφερε ως παράδειγμα τη μείωση του αριθμού της άροσης των χωραφιών και ως βέλτιστη πρακτική τη σπορά σε ακαλλιέργητο χωράφι. Επίσης τη χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας σε όλη τη λειτουργική δομή της κτηνοτροφικής μονάδας, στην παραγωγή γάλακτος και των τυροκομικών προϊόντων.

Η καινοτομία της πλατφόρμας Farmanager® έγκειται κατά κύριο λόγο στην πιστοποιημένη μέτρηση του ανθρακικού αποτυπώματος των λειτουργιών της φάρμας αιγοπροβάτων, με αυτοματοποιημένο τρόπο. Το ανθρακικό αποτύπωμα μετριέται σαν ημερολογιακή αναφορά, για τη φάρμα, την παραγωγή ζωοτροφών, τη διαχείριση φάρμας και τα ζώα. Επίσης, προβλέπεται η δυνατότητα μέτρησης του ανθρακικού αποτυπώματος ανά μονάδα ισοδύναμου γάλακτος. Όλοι οι υπολογισμοί για τη μέτρηση του ανθρακικού αποτυπώματος ακολουθούν το πρωτόκολλο του IPCC.

Η πλατφόρμα Farmanager® δημιουργήθηκε από το ερευνητικό εργαστήριο Μικροεπεξεργαστών - Μικροελεγκτών, Ηλεκτρονικών Συστημάτων Αυτόματου Ελέγχου και Ρομποτικής του τμήματος Πληροφορικής, της Σχολής Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας σε συνεργασία με τον Αγροτικό Συνεταιρισμό Δημητριακών και Κτηνοτροφικών προϊόντων Καστοριάς.