Με τη… βούλα «πάγωσε» η κυβέρνηση το βράδυ της Πέμπτης τις κατεδαφίσεις αυθαιρέτων κατασκευών σε αιγιαλούς και παραλίες, με την τροπολογία που συμπεριλήφθηκε στο νομοσχέδιο για τις δημόσιες συμβάσεις.

Έως και τις 31 Οκτωβρίου του 2021 οι Αποκεντρωμένες Διοικήσεις που είχαν αναλάβει την εκτέλεση των πρωτοκόλλων κατεδάφισης, δεν θα μπορούν να προχωρήσουν σε καμία εργασία, παρά την υπογραφή σύμβασης με εργολάβους για τα συγκεκριμένα έργα.

Για πολλούς όμως η εξέλιξη αυτή μεταφράζεται ως ένα βήμα προς τα πίσω από την κυβέρνηση σε ένα θέμα που τον περασμένο χρόνο είχε παρουσιάσει ως «σημαία» της διακυβέρνησής της και ως απάντηση για την τραγωδία στο Μάτι, καθώς τα αυθαίρετα από τότε είχαν μπει στο μικροσκόπιο των αρχών. «Η μηδενική ανοχή σε τέτοιες παράνομες δραστηριότητες βρίσκεται στον πυρήνα της πολιτικής του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, συνολικά της κυβέρνησης, αλλά και προσωπικά του πρωθυπουργού. Δεν υπάρχουν δικαιολογίες για καθυστερήσεις. Δεν είμαστε εδώ για να αναπαράγουμε παθογένειες του παρελθόντος. Ο καθένας πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες που του αντιστοιχούν για να προστατέψουμε το περιβάλλον μας με πράξεις, όχι με λόγια» δήλωνε τον περασμένο Μάιο ο τέως υπουργός του υπουργείου Περιβάλλοντος Κωστής Χατζηδάκης.

Tώρα όμως, δίνουν προθεσμία για νομιμοποίηση αυθαιρέτων, με την δικαιολογία ότι τα μέτρα για τον κορονοϊό καθυστέρησαν τις διαδικασίες νομιμοποίησης. Με την συγκεκριμένη τροπολογία, που συνυπογράφουν τα αρμόδια υπουργεία, «παγώνουν» τα χιλιάδες πρωτόκολλα κατεδάφισης που μάλιστα έχουν τελεσιδικήσει. Δηλαδή, τόσα χρόνια υπάρχουν διαμαρτυρίες για τις αργές διαδικασίες και όταν βρέθηκαν 6,28 εκατ. ευρώ για τις κατεδαφίσεις -μέσω του προγράμματος του Πράσινου Ταμείου τον Ιούνιο του 2019 -αναστέλλεται η εκτέλεση πρωτοκόλλων κατεδάφισης και διοικητικής αποβολής σε παραλίες και αιγιαλούς.

Οι δυο ημέρες στη Νικήτη που άλλαξαν τις αποφάσεις

Η μάχη μεταξύ του «βαθέως κράτους», όπως αποκαλούν τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, με έναν επίσης δημόσιο φορέα όπως είναι ο δήμος Σιθωνίας φαίνεται πως ήταν η αφορμή για την αναστολή. Mετά την εικόνα με δυνάμεις της αστυνομίας στην αμμουδιά, κατοίκους της Νικήτης πάνω σε αμμοκράτες και μάχες σώμα με σώμα για να μην προχωρήσουν οι κατεδαφίσεις, τα σκαπτικά μηχανήματα αποσύρθηκαν…

Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας – Θράκης (ΑΔΜΘ), είχε εξασφαλίσει πόρους από το Πράσινο Ταμείο ύψους 1,135 εκατ. ευρώ για τις εργασίες κατεδάφισης κατασκευών που είχαν χαρακτηριστεί αυθαίρετες. Στις 5 Φεβρουαρίου υπέγραψε σύμβαση με ανάδοχη εταιρεία για την εκτέλεση εργασιών, με τις πρώτες κατεδαφίσεις να γίνονται στην Ασπροβάλτα και στο Κιλκίς. Μάλιστα, την ίδια ημέρα εξέδωσε και ανακοίνωση στην οποία υπερασπιζόταν την απόφασή της τονίζοντας χαρακτηριστικά πως «υλοποιεί με αυτόν τον τρόπο την δέσμευση στην πολιτική ηγεσία για πραγματοποίηση των κατεδαφίσεων». Όταν όμως προχώρησε στις 26 Φεβρουαρίου στο ξήλωμα ενός αμμοκράτη (κατασκευή με ογκόλιθους για διαβρωτική προστασία) στην παραλία της Νικήτης, άρχισαν οι αντιδράσεις που κορυφώθηκαν την περασμένη εβδομάδα.

Τα ξημερώματα της 1^ης Μαρτίου βρήκε τους κατοίκους επί ποδός να κλείνουν το δρόμο στον εκσκαφέα, ζητώντας από τον χειριστή να απομακρυνθεί χωρίς να προχωρήσει σε εργασίες, καθώς φοβούνταν ότι αν απομακρυνθούν οι αμμοκράτες η θάλασσα θα καταστρέψει τον δρόμο και το νερό θα εισχωρήσει στα σπίτια τους. Οι αστυνομικές δυνάμεις δεν άργησαν να εμφανιστούν, ενώ οι κάτοικοι ήταν ανυποχώρητοι με αποτέλεσμα να προκληθεί ένταση και να συλληφθούν τρία άτομα. Την ίδια ώρα ο δήμαρχος Σιθωνίας Κυπαρίσσης Ντέμπλας κατέθετε ασφαλιστικά μέτρα κατά των κατεδαφίσεων, τα οποία κέρδισε αλλά αυτά αφορούσαν μόνο τους αμμοκράτες για τους οποίους η ευθύνη ανήκε στον δήμο. Τελικά όμως, οι δυνάμεις της αστυνομίας αποχώρησαν, όπως και το σκαπτικό μηχάνημα.

Την επόμενη ημέρα, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Μακεδονίας-Θράκης εμφανίστηκε πιο αποφασισμένη να προχωρήσει στην εκτέλεση των πρωτοκόλλων κατεδάφισης κατ’ αγνώστων. Δηλαδή, σε όλους τους αμμοκράτες στην περιοχή της Αγ. Βαρβάρας. Ο οικισμός από νωρίς το πρωί θύμιζε φρούριο. Σε κάθε στενό υπήρχαν περιπολικά που εμπόδιζαν την κυκλοφορία και στην παραλία υπήρχαν δυνάμεις των ΜΑΤ και ΟΠΚΕ. Ταυτόχρονα, οι πολίτες έκλειναν τον δρόμο προς τους αμμοκράτες με τρακτέρ και φλεγόμενους κάδους. Ξαφνικά, η παραλία θύμιζε πεδίο μάχης με τις δυο πλευρές να είναι εξίσου αποφασισμένες να επιβάλλουν την άποψή τους.

Ταυτόχρονα έγινε συνάντηση μεταξύ του δημάρχου Σιθωνίας και του συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης, Ιωάννη Σάββα. Εκεί, φαίνεται πως υπήρξε οπισθοχώρηση και δέσμευση ότι τα μηχανήματα θα απομακρυνθούν. Την ίδια ημέρα, ο ιδιώτης που θα παραχωρούσε τον εκσκαφέα για τις κατεδαφίσεις, ζητούσε να... εμποδιστεί από τον δήμο ώστε να μην έρθει αντιμέτωπος με τους κατοίκους! Τελικά παραιτήθηκε από το έργο και στη συνέχεια ξεκίνησε για την Νικήτη ένα άλλο μηχάνημα από εταιρεία στην Ασπροβάλτα. Μόλις έφτασε στον οικισμό, υπήρξε νέα ένταση με τους κατοίκους να στέκονται μπροστά του. Οι δυνάμεις της αστυνομίας παρέμεναν στο σημείο αλλά χωρίς να προχωρούν σε βεβιασμένες κινήσεις, καθώς ήδη συζητιόταν το «πάγωμα» των κατεδαφίσεων.

Αργά το μεσημέρι της Τρίτης, οι κάτοικοι ηρέμησαν όταν ο δήμαρχος Σιθωνίας τους ενημέρωσε για την κατάθεση τροπολογίας που θα έδινε χρονικό περιθώριο για την νομιμοποίηση των αυθαίρετων κατασκευών. «Θα ήταν καταστροφή για την περιοχή μας αν προχωρούσαν οι κατεδαφίσεις των αμμοκρατών και του πεζόδρομου. Οι πρώτοι αμμοκράτες έγιναν το 1970. Δεν έγιναν νόμιμα, αλλά όχι κακώς, καθώς χωρίς τους αμμοκράτες η διάβρωση θα κατάπινε την περιοχή» λέει ο πρόεδρος της κοινότητας Νικήτης Στέλιος Κωστίκας.

Ο δήμος Σιθωνίας τρέχει τις διαδικασίες, ώστε να νομιμοποιηθεί ο πεζόδρομος ως έργο κοινής ωφέλειας και οι αμμμοκράτες ως αντιδιαβρωτικά έργα. «Ήδη έχει ολοκληρωθεί η μελέτη για τους αμμοκράτες που δημιούργησε ο δήμος. Έως τον Οκτώβριο, θα τρέξουν τις μελέτες για τους υπόλοιπους και τον πεζόδρομο» σημειώνει ο κ. Κωστίκας.

Ενώθηκαν όλοι απέναντι από τα ΜΑΤ

Πάντως, οι διαμαρτυρίες στη Νικήτη βρήκαν υποστηρικτές από όλα τα πολιτικά κόμματα αλλά και από αυτοδιοικητικούς παράγοντες που ήρθαν αντιμέτωποι με το κράτος. Συγκεκριμένα, από την πρώτη στιγμή δίπλα στον δήμαρχο Σιθωνίας και στους κατοίκους ήταν ο αντιπεριφερειάρχης Χαλκιδικής Γιάννης Γιώργος. Μάλιστα, ο ίδιος συνόδεψε τον Κυπαρίσση Ντέμπλα στην συνάντηση του με τον συντονιστή της ΑΔΜΘ, η οποία ήταν και καθοριστική για τις εξελίξεις.

Στην πρώτη διαμαρτυρία των κατοίκων παραβρέθηκε και ο βουλευτής Χαλκιδικής του ΚΙΝΑΛ Απόστολος Πάνας, στηρίζοντας τα αιτήματά τους, ενώ τη δεύτερη ημέρα μπροστά από το εκσκαπτικό μηχάνημα μαζί με τους κατοίκους στήθηκε και η βουλευτής Χαλκιδικής του ΣΥΡΙΖΑ Κυριακή Μάλαμα. Αν και η αξιωματική αντιπολίτευση στη Βουλή κατηγόρησε την κυβέρνηση για την αναστολή των κατεδαφίσεων, η κ. Μάλαμα τάχθηκε με το μέρος των κατοίκων και ψηφοφόρων της.

Προσωπικές κόντρες και καταγγελίες

Τα πρωτόκολλα κατεδάφισης αυθαίρετων κατασκευών σε παραλίες και αιγιαλούς, συντάσσονται ύστερα από καταγγελίες στις Κτηματικές Υπηρεσίες, όπου καταγράφουν και ελέγχουν τις κατασκευές. Τα πρωτόκολλα ύστερα μεταφέρονται στις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, που έχουν δεσμευτεί να τα εκτελέσουν.

Έτσι λοιπόν άρχισε και το «θρίλερ» στη Νικήτη. Σύμφωνα με πληροφορίες, πρώην αυτοδιοικητικός παράγοντας που και ο ίδιος έχει ευθύνες για τις αυθαίρετες κατασκευές (πεζοδρόμιο και αμμοκράτες), όταν αποσύρθηκε από τα κοινά προχώρησε σε καταγγελίες σε βάρος του δήμου Σιθωνίας.

Όμως το πρώτο πρωτόκολλο κατεδάφισης αμμοκράτη σχηματίστηκε το 2004. Έπειτα υπήρξαν και άλλα που κοινοποιήθηκαν μαζικά το 2019. Αναφορικά με τον πεζόδρομο Νικήτης, οι καταγγελίες άρχισαν μετά την ανάπλαση που ολοκληρώθηκε το 2013, με την τότε δημοτική αρχή να προσθέτει κυβόλιθους στον ήδη διαμορφωμένο και ασφαλτοστρωμένο πεζόδρομο.

Τα αυθαίρετα που γλίτωσαν στη Θεσσαλονίκη

Αν προχωρούσαν οι κατεδαφίσεις στη Νικήτη, ο επόμενος σταθμός για την ΑΔΜΘ ήταν οι αυθαίρετες κατασκευές στο παραλιακό μέτωπο της Θεσσαλονίκης. Συγκεκριμένα, είχαν προγραμματιστεί κατεδαφίσεις κατασκευών ιδιωτών – κυρίως εστιατορίων – στην Καλαμαριά και σε έκταση 2-3 στρεμμάτων δίπλα στο Ναυτικό Αθλητικό Όμιλο Καλαμαριάς.