«Σκόρσο» σημαίνει τράνταγμα, ταρακούνημα κυριολεκτικά και μεταφορικά.

Είναι όμως και ο τίτλος του βιβλίου της Μαρίας Φαρμάκη που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις «Ρώμη».

Μια λέξη που προδιαθέτει για το περιεχόμενο της ιστορίας, το οποίο σχετίζεται με τους τρεις αλλεπάλληλους σεισμούς που πραγματοποιήθηκαν το 1953 στο Αργοστόλι της Κεφαλονιάς.

Το πραγματικό αυτό γεγονός δεν στέκεται μόνο ως αφορμή της αφήγησης, αλλά πλέκει γύρω του ολόκληρο τον μυθιστορηματικό ιστό του βιβλίου. «Όπως ξέρετε η περιοχή εκείνη είναι σεισμογενής. Το βιβλίο αναφέρεται σε αυτό, ενώ μέσα περιλαμβάνει και ένα χρονικό των σεισμών όπου διασταυρώνονται η πραγματικότητα με τη φαντασία. Υπάρχουν δηλαδή σε αυτό αφήγηση και περιγραφές, αλλά και πλασματικές μαρτυρίες ηρώων για το πώς βίωσαν τον σεισμό άνθρωποι όλων των κοινωνικών τάξεων. Δηλαδή το βιβλίο έχει και ταξικό προσανατολισμό», λέει στο makthes.gr η συγγραφέας.

Ένα κράμα ιστορικού και κοινωνικού μυθιστορήματος

Αφορμή να ασχοληθεί με αυτά τα γεγονότα ήταν η συζήτηση που είχε με μια νεαρή φίλη της η οποία σπούδασε στην περιοχή εκείνη. «Μιλήσαμε για κάποιες δικές της εμπειρίες και για ένα θέμα που για μένα αρχικά ήταν ταμπού αλλά μετά το ενσωμάτωσα στην ιστορία μου. Όλο αυτό με παρακίνησε να αρχίσω να ψάχνω την ιστορία των σεισμών στην Κεφαλονιά. Αναζητώντας βρήκα ιστορικά στοιχεία για την προσεισμική αρχιτεκτονική, την προσεισμική κουλτούρα και ιστορία του Αργοστολίου κι έτσι ξεκίνησα», επισημαίνει η συγγραφέας.

Το βιβλίο που η ίδια προτιμά να χαρακτηρίζει ως ένα κράμα ιστορικού και κοινωνικού μυθιστορήματος παρακολουθεί πώς τα φυσικά αυτά φαινόμενα διατάραξαν τη ζωή των κατοίκων της πρωτεύουσας της Κεφαλονιάς. Οι περισσότεροι μένουν στον τόπο τους και εκεί παλεύουν με τη συνθήκη και τις συγκυρίες. Στη δίνη όλων αυτών ένα τσούρμο ανθρώπων από τους λιγότερο ευνοημένους ψάχνουν τη σωτηρία στη συλλογική προσπάθεια και δημιουργούν μια δική τους κοινότητα, τα Ποβεράτα. Η αναζήτηση όλων αποτελεί μια περιπέτεια που συνεχίζεται στις επόμενες γενιές και διαρκεί περισσότερο από εξήντα χρόνια, μέχρι το 2011. «Ασχολούμαι με την τρομακτική αντικειμενική συνθήκη που προκαλεί τις αντοχές των ηρώων, των δημιουργημάτων και της ιστορίας τους, κεντρίζοντας έτσι το ένστικτο της αυτοσυντήρησής τους, είτε για να επιβιώσουν κάποιοι, όσοι ανήκουν στα κατώτερα στρώματα ή για να κερδίσουν το δίκιο τους ή για να βρουν διέξοδο», υπογραμμίζει η Μαρία Φαρμάκη.

Η αντικειμενική συνθήκη και οι συγκυρίες

Μέσα από την ιστορία αναδεικνύεται η έννοια του τυχαίου στη ζωή μας και πόσο τελικά αυτό αποτελεί ίσως καθοριστικό παράγοντα που ξεπερνά την ανθρώπινη δυνατότητα. Πρόκειται άλλωστε για κάτι που βιώνουμε ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες. «Είναι φοβερό το πόσο η αντικειμενική συνθήκη και οι συγκυρίες επηρεάζουν τον άνθρωπο, ανατρέπουν τους σχεδιασμούς του, τα όνειρά του, το πρόγραμμα ζωής του. Ακριβώς μια αναγωγή στο παρόν νομίζω ότι θα μας πείσει. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι το βιβλίο καταγράφει αυτό που λέμε την ατομική και συλλογική βίωση ενός γεωλογικού φαινομένου το οποίο δεν περνάει από τον έλεγχο του ανθρώπου, του συμβαίνει και πρέπει να αντιδράσει. Αυτός είναι και ο κεντρικός άξονας», υπογραμμίζει η συγγραφέας.

Γέννημα θρέμμα της Καβάλας η Μαρία Φαρμάκη υπήρξε για δεκαετίες φιλόλογος σε σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Έχει γράψει μια ποιητική συλλογή, ενώ το 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα με τίτλο «Αλήθειες Παράλληλες» από τις εκδόσεις «Άνεμος». Μέσα από την εκπαιδευτική της εμπειρία η ίδια μιλά για τη λογοτεχνία στα σχολεία: «Είναι ένα μάθημα που απαιτεί και προϋποθέτει την ελεύθερη προσωπικότητα του καθηγητή. Δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί υπηρεσιακά. Χρειάζεται ελευθερία, έμπνευση, σεβασμό στην ανάγνωση των παιδιών, που επηρεάζεται και από το στάδιο της ζωής στο οποίο βρίσκονται, από τα διαβάσματά τους. Θα πρέπει να τους προκαλέσεις τον προβληματισμό, να τους κεντρίσεις ώστε να διαβάσουν με τον δικό τους ‘οπλισμό’ ένα λογοτεχνικό κείμενο», σημειώνει.

Επιμελητής του «Σκόρσο» είναι ο συγγραφέας Τάσος Αγγελίδης – Γκέντζος.

Το βιβλίο είναι διαθέσιμο σε φυσικά και ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία.