Του Τάσου Αποστολίδη

Πυρετωδώς για το… 2025 εργάζονται οι δημοτικές επιχειρήσεις ύδρευσης σε Καβάλα και Θάσο αφού έχουν μπροστά τους δύο γιγάντιες προκλήσεις: μια πιθανή δεύτερη συνεχόμενη χρονιά ξηρασίας, που θα εξαντλήσει τα αποθέματα νερού και μία περαιτέρω γιγάντωση του κτιριακού αποθέματος των καταλυμάτων διανυκτέρευσης. Ο τουρισμός είναι αυτός που κυρίως τρομάζει τους επιτελείς των ΔΕΥΑ μιας κι οι πισίνες πολλαπλασιάζονται ενώ ο νέος βραχνάς ακούει στο όνομα «πότισμα γκαζόν» που πλέον γίνεται βασικό χαρακτηριστικό σε πολλά νέα κτίσματα. Αυτοί που πληρώνουν πρώτοι το τίμημα του υπερτουρισμού, δίχως να γεύονται τα οφέλη του, είναι οι αγρότες του νομού Καβάλας. Πολλοί είδαν καταστροφή στην παραγωγή τους, περισσότεροι αναγκάζονται να αλλάξουν καλλιέργειες και να στραφούν σε νέες, με λιγότερες απαιτήσεις σε νερό.

Η ξηρασία «χτύπησε» το φετινό καλοκαίρι όλους τους δήμους του νομού Καβάλας. Στον κεντρικό δήμο τα φαινόμενα ήταν ήπια στην πόλη αλλά πιο έντονα στα χωριά της περιοχής των Φιλίππων, όπου χρειάστηκε να γίνουν και μεταφορές νερού με βυτία. Άλλωστε ο δήμος Καβάλας υδρεύεται από τις πηγές Κεφαλαρίου Δράμας. Στο δήμο Νέστου παρατηρήθηκε μεγάλο πρόβλημα στην άρδευση από τα χαμηλά αποθέματα του ποταμού ενώ υπήρξαν και μέρες με εκ περιτροπής διακοπές στην ύδρευση σε κάποια χωριά ώστε το νερό να επαρκέσει για όλους. Στο δήμο Παγγαίου υπάρχει φόβος για το 2025 μιας και φέτος οριακά άντεξε το σύστημα ύδρευσης. Περιοχές όπως η Παραλία Οφρυνίου (Τούζλα) λαμβάνει νερό μέσω δικτύου από σχεδόν 30 χλμ μακριά ενώ σε περιοχές όπως η Νέα Ηρακλείτσα και η Νέα Πέραμος το νερό διανύει 45 χιλιόμετρα για να υδρεύσει το «τουριστικό θαύμα». Στο δήμο Θάσου παρατηρήθηκε η μεγαλύτερη «σπαζοκεφαλιά» μιας και μέσα στο καλοκαίρι έμειναν χωρίς νερό, για αρκετές ώρες έως και αρκετές ημέρες, σχεδόν οι μισοί οικισμοί του νησιού.

Η Θάσος των 13.000 κατοίκων αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα των προκλήσεων που φέρνει ο υπερτουρισμός. «Μόνο στη μία από τις δύο πορθμειακές γραμμές, αυτή του Λιμένα, μπορεί να καταγραφούν μέσα σε μία μόλις μέρα 10-13 χιλιάδες αφίξεις. Δηλαδή κάθε μέρα προστίθεται στο νησί τόσος κόσμος, όσο ο πληθυσμός όλου του νησιού» επισημαίνει στη ΜτΚ εκπρόσωπος της τοπικής λιμενικής αρχής. Μόνο το τρίμηνο Ιουνίου-Ιουλίου-Αυγούστου καταγράφηκαν σχεδόν 700.000 αφίξεις. Εκτιμάται ότι κάθε εβδομάδα κατοικούν ταυτόχρονα στο νησί περίπου 130.000 άτομα, δηλαδή το δεκαπλάσιο του μόνιμου πληθυσμού. Κι ενώ αυτή η κατάσταση είναι γνώριμη στο βορειότερο νησί του Αιγαίου τουλάχιστον την τελευταία δεκαετία, η κατάσταση αρχίζει να γίνεται ίδια και σε περιοχές του ηπειρωτικού τμήματος του νομού, όπως Κεραμωτή, Καβάλα, Παλιό, Νέα Ηρακλείτσα, Νέα Πέραμος, Κάριανη και Παραλία Οφρυνίου.

Κοινή πρόκληση που αντιμετωπίζουν όλοι οι δήμοι είναι η ραγδαία ανοικοδόμηση στις παραλιακές ζώνες η οποία αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο. Κατοικίες, ενοικιαζόμενα δωμάτια και ξενοδοχεία «φυτρώνουν» κάθε χρόνο, ακόμη και στη μέση της τουριστικής σεζόν. Μετά από αρκετά χρόνια που η κτηματαγορά ήταν παγωμένη λόγω της οικονομικής κρίσης, η οικοδομική δραστηριότητα ήρθε ως βάλσαμο για την τοπική οικονομία, βοηθούμενη από το φαινόμενο του υπερτουρισμού, το οποίο όμως μετατρέπεται τώρα σε απειλή. Παράλληλα με τα νέα καταλύματα κάθε μορφής, επανυδροδοτούνται χιλιάδες κατοικίες που ήταν για χρόνια κλειστές αλλά τώρα μετατράπηκαν σε ακίνητα βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Δεκάδες κατασκευαστικές εταιρίες εκτελούν εργασίες αυτή την περίοδο στη Θάσο και έως το επόμενο καλοκαίρι θα έχουν παραδώσει χιλιάδες νέες κατοικίες, πολλές από αυτές με πισίνα. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα μόλις μίας τοπικής εταιρίας που έχει στα «σκαριά» πάνω από 300 νέες κατοικίες στο νησί. Η ίδια εταιρία ετοιμάζει περί τις 2.500 κατοικίες στα δυτικά παράλια του νομού. Τα περισσότερα σπίτια πωλούνται πριν αρχίσουν καν να κτίζονται. Πολλά από αυτά με δική τους πισίνα, άρα και μεγαλύτερες απαιτήσεις σε νερό.

«Εργαζόμαστε ήδη από το μέσον του φετινού καλοκαιριού για την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2025» λέει στη «ΜτΚ» η διευθύντρια της ΔΕΥΑ Θάσου Αργυρώ Μαύρου. Το σχέδιο περιλαμβάνει καλλιέργεια πηγών και πολλαπλές μελέτες για νέες γεωτρήσεις, όχι όμως φράγματα, τα οποία ο δήμαρχος του νησιού Λευτέρης Κυριακίδης θεωρεί ακατάλληλα για το νησί λόγω κόστους και δύσκολου γεωγραφικού αναγλύφου.

Οι περιοχές του νησιού που είδαν φέτος το σκληρό πρόσωπο του υπερτουρισμού και της λειψυδρίας ήταν: Λιμενάρια, Ποτός, Θεολόγος, Μαριές, Αστρίδα, Κοίνυρα, Καλλιράχη κ.α. Ακόμη και περιοχές «πνιγμένες» στο πράσινο και το νερό, όπως η Παναγία και Ποταμιά, είδαν τα αποθέματα να πέφτουν πολύ χαμηλά, με το νερό να επαρκεί οριακά. Το πρόβλημα στη Θάσο αφορά πλέον και τις ορεινές περιοχές.

«Το νερό τελειώνει. Η υπεράντληση που γίνεται από τις γεωτρήσεις θα μας φτάσουν σε σημείο να έχουμε υφάλμυρο νερό» λέει στη ΜτΚ ο πρόεδρος της ΔΕΥΑ Θάσου Κώστας Μανίτσας. Ήδη στην περιοχή του Πρίνου, η ΔΕΥΑ αναγκάστηκε να βγάλει εκτός δικτύου τρεις γεωτρήσεις που χρησιμοποιούνταν για την άρδευση επειδή από την υπεράντληση έβγαλαν υφάλμυρο νερό. «Δεν πρέπει πλέον αυτός που έχει δέκα δωμάτια να έχει δίπλα κι έναν μεγάλο κήπο με γκαζόν ή έναν μπαξέ και να τον ποτίζει με ασυδοσία. Πρέπει όλοι να συνεισφέρουμε στην εξοικονόμηση» προσθέτει ο κ. Μανίτσας. Η λύση της αφαλάτωσης εξετάζεται ως ενδεχόμενο ήδη από το 2023, αλλά θεωρείται η έσχατη λύση μιας και το κόστος του νερού θα γίνει έως και δεκαπλάσιο για τον τελικό αποδέκτη.

Κι ενώ είναι πρακτικώς ανέφικτο να μπουν όρια στην ανοικοδόμηση, το παράδειγμα της Θάσου έρχεται να τονίσει ότι επείγουν νομοθετικές ρυθμίσεις για κορεσμένες περιοχές. Ειδάλλως το τουριστικό θαύμα θα μετατραπεί σε εφιάλτη και δυσφήμιση.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 01.09.2024