Για τον ευρωπαϊκό αμπελοοινικό τομέα και κατά συνέπεια για τον ελληνικό, οι μεταρρυθμίσεις που εισάγει η νέα ΚΑΠ δεν διαφοροποιούν επί της ουσίας τις υφιστάμενες πολιτικές, που δρομολόγησε η ισχύουσα ΚΑΠ και εφαρμόζονται κυρίως μέσω της Κοινής Οργάνωσης Αγοράς [Ενιαία ΚΟΑ, ΚΑΝ(ΕΕ) 1308/2013] και του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης.

Οι συζητήσεις για τις μεταρρυθμίσεις που αφορούν τον αμπελοοινικό τομέα μεταξύ Συμβουλίου Υπουργών, Ευρωκοινοβουλίου και Ευρωπαϊκής Επιτροπής (τρίλογος) συνεχίζονται ακόμη για ορισμένα θέματα, για τα οποία, υπάρχει πιθανότητα και φιλοδοξία να «κλείσουν» στην επόμενη συνεδρίαση του υπέρ τριλόγου, σήμερα και αύριο ενώ στις 26 και 27 Μαΐου, παράλληλα θα συνεδριάσει αυτόνομα και το Συμβούλιο Υπουργών Γεωργίας.

Τα βασικά σημεία της μεταρρύθμισης που επηρεάζουν τον αμπελοοινικό τομέα συνοψίζονται σε δυο κατηγορίες που αφορούν στα Στρατηγικά Σχέδια που υποβάλλουν τα Κράτη Μέλη και στις μεταβολές που επέρχονται από τις τροποποιήσεις στην Ενιαία ΚΟΑ.

1. Στρατηγικά Σχέδια

Καθορίζονται οι γενικοί στόχοι των Στρατηγικών Σχεδίων για τον αμπελοοινικό τομέα ,που οφείλει να συντάξει το ΥπΑΑΤρ και είναι οι εξής :

· Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας, της βιωσιμότητας και του περιβαλλοντικού αποτυπώματος

· Βελτίωση των επιδόσεων (όσον αφορά την ενέργεια, το μάρκετινγκ κ.λπ.) και προσαρμοστικότητα στην αγορά.

· Επαναφορά της ισορροπίας της προσφοράς και πρόληψη των κρίσεων της αγοράς.

· Προστασία του εισοδήματος των παραγωγών μετά από ακραία γεγονότα.

· Αύξηση της ποιότητας και της ανταγωνιστικότητας, ιδίως για καινοτόμα προϊόντα, διαδικασίες και καινοτόμες τεχνολογίες.

· Χρήση υποπροϊόντων οίνου για βιομηχανικούς και ενεργειακούς σκοπούς.

· Ευαισθητοποίηση των καταναλωτών στην υπεύθυνη κατανάλωση και στο καθεστώς ποιότητας.

· Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας σε τρίτες χώρες.

· Αύξηση της ανθεκτικότητας στις διακυμάνσεις της αγοράς.

2. Μεταβολές που επέρχονται στην Κοινή Οργάνωση Αγοράς (Ενιαία ΚΟΑ)

Καθορίζονται τα μέτρα του Εθνικού Φακέλου τα οποία χρησιμοποιεί το Κράτος Μέλος για την επίτευξη των Στρατηγικών στόχων.
Τα νέα μέτρα εκτός των υπαρχόντων αφορούν:

o τη φύτευση αμπέλων σε περιοχές που φθίνει η αμπελοκαλλιέργεια

o την έρευνα και την πειραματική παραγωγή

o δράσεις για τη μείωση των φυτοφαρμάκων

o δράσεις για την αλλαγή συστημάτων καλλιέργειας με πιο βιώσιμο τρόπο

o επενδύσεις για την αντιμετώπιση κλιματικών κινδύνων

o επενδύσεις για την αξιοποίηση υπολειμμάτων οινοποιίας

o σύσταση Ταμείων Αλληλοβοηθείας για τη διαχείριση του νερού, τη βιολογική και ολοκληρωμένη παραγωγή, την διατήρηση της βιοποικιλότητας και του τοπίου, τη βελτίωση της ανθεκτικότητας σε ασθένειες, τη μείωση των αποβλήτων

Επεκτείνεται χρονικά το καθεστώς χορήγησης Αδειών φύτευσης μέχρι το 2045 (έληγε το 2030). Δεν έγινε δεκτή πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για αύξηση του ποσοστού από 1% σε 2%, υπολογιζόμενου επί των εθνικών επιφανειών με φυτεμένα αμπέλια. Επιπλέον προβλέπεται ενδιάμεση επαναξιολόγηση του συστήματος χορήγησης Αδειών Φύτευσης το 2028 και το 2040, προκειμένου να εξετασθούν πιθανές τροποποιήσεις του καθεστώτος.

Συζητείται επίσης η επέκταση της χρονικής περιόδου φύτευσης μετά την χορήγηση Άδειας φύτευσης ,από τρία χρόνια σε έξη χρόνια ,εφ’ όσον το αποφασίζει το Κράτος Μέλος .

ü δεν χορηγούνται Άδειες Φύτευσης για την παραγωγή χυμού σταφυλιών και το σύστημα δεν εφαρμόζεται όταν οι αμπελώνες προορίζονται για πειραματικούς σκοπούς ή μητρικές φυτείες.

ü εισάγεται κριτήριο προτεραιότητας για την χορήγηση Αδειών Φύτευσης σε περιοχές που η άμπελος συμβάλλει στη διατήρηση γενετικών πόρων.

ü παραμένει το καθεστώς των απαγορεύσεων για φύτευση δυειδικών ποικιλιών. Κατά παρέκκλιση επιτρέπεται η αναφύτευση του είδους Vitis labrusca εφόσον δεν αυξάνεται η έκταση, για λόγους περιβαλλοντικών ανησυχιών (μόνο η ποικιλία Isabelle ,αφορά την Ελλάδα ) .

ü οι οίνοι ΠΟΠ δε μπορούν να παράγονται από διασταυρώσεις εκτός είδους Vitis vinifera.

ü ορίζεται η υποχρέωση επισήμανσης της ενεργειακής αξίας σε Kcal (θερμίδες) , στις ετικέτες των οίνων με το σύμβολο Ε.

ü καθιερώνεται η αναγραφή καταλόγου συστατικών των οίνων είτε στις ετικέτες των οίνων, είτε σε άλλα μέσα (διαδίκτυο), για σκοπούς ενημέρωσης και προστασίας των καταναλωτών .

ü θεσπίζεται η δημιουργία παρατηρητηρίου αγοράς οίνου, για την ενημέρωση των οινοποιητικών επιχειρήσεων, αλλά και για την έγκαιρη προειδοποίηση για την πρόληψη κρίσεων που προέρχονται από την έντονη διακύμανση των τιμών στην αγορά οίνου.

ü θεσπίζεται σύστημα επιδοτούμενης μείωσης του προσφερόμενου όγκου οίνων, σε περίπτωση σοβαρών ανισορροπιών στην αγορά. Μάλιστα προβλέπονται ποινές στους παραγωγούς που θα παράξουν πλεονασματικά, την περίοδο που ισχύει το σύστημα μείωση των προσφερόμενων όγκων. Προτείνοντες φορείς είναι οι συνεταιρισμοί και οι επαγγελματικές τους οργανώσεις, όπως η ΚΕΟΣΟΕ.

ü προβλέπεται επιβολή πρόσθετων εισαγωγικών δασμών στις περιπτώσεις εισαγωγής χυμού σταφυλιών και γλεύκους σταφυλιών, όταν οι εισαγωγές πραγματοποιούνται σε τιμή χαμηλότερη από αυτήν που ανακοινώνει η ΕΕ στον ΠΟΕ ή όταν υπερβαίνουν ένα προκαθορισμένο όγκο. Σκοπός της επιβολής των πρόσθετων δασμών είναι η εξουδετέρωση των αρνητικών επιπτώσεων στην αγορά της ΕΕ.

ü Αποαλκοολωμένοι οίνοι

Για το θέμα αυτό έχουν μέχρι σήμερα συζητούνται τα εξής:

· Δημιουργούνται δυο νέες κατηγορίες οίνων :

­Ο αποαλκοολωμένος οίνος (οίνος χωρίς αλκοόλ) ο οποίος έχει πραγματικό (ολικό) αλκοολικό τίτλο όχι ανώτερο από 0,5% κατ’ όγκο και

­Ο μερικώς αποαλκοολωμένος οίνος (οίνος με χαμηλό αλκοόλ) ο οποίος έχει πραγματικό (ολικό) αλκοολικό τίτλο άνω του 0,5% κατ’ όγκο και είναι μειωμένος περισσότερο από 20% από το αρχικό του ποσοστό σε αλκοόλ

· Οι οίνοι ΠΟΠ και ΠΓΕ μπορούν να παράγονται μόνο με χαμηλό αλκοόλ (μερικώς αποαλκοολωμένοι)

· Οι οίνοι χωρίς αλκοόλ και με χαμηλό αλκοόλ, αφορούν την παραγωγή ποικιλιακών οίνων ,οίνων χωρίς Γεωγραφική Ένδειξη, αφρωδών οίνων, ημιαφρωδών οίνων, νεαρών οίνων, κλπ.

· Επιτρέπεται η αποκατάσταση του νερού που χάνεται κατά την διαδικασία αφαίρεσης της αλκοόλης

· Οι αποαλκοολωμένοι και μερικώς αποαλκοολωμένοι οίνοι περιλαμβάνται στον ΚΑΝ(ΕΕ) 1308/2013 και δεν αποτελούν προϊόν εκτός οινικού τομέα, όπως ζητούσαν αρκετά Κράτη Μέλη

· Η ενσωμάτωση της κατηγορίας των μερικώς αποαλκοολωμένων ή αποαλκοολωμένων οίνων επιφέρει σχετικές τροποποιήσεις και στις οινολογικές πρακτικές, με τη σύμφωνη γνώμη του OIV