Οι ανακοινώσεις της Κομισιόν την περασμένη Τετάρτη απογοήτευσαν πολλούς ξενοδόχους που περίμεναν ξεκάθαρες ανακοινώσεις για το άνοιγμα των συνόρων. Όμως η Κομισιόν έριξε το «μπαλάκι» στις χώρες μέλη, προτρέποντάς τις να ανοίξουν τα σύνορα, προοδευτικά να άρουν τους περιορισμούς στις μετακινήσεις από και προς χώρες με παρόμοιες επιδημιολογικές συνθήκες, και να προχωρήσουν σε διακρατικές συμφωνίες.

Μόνο στην περίπτωση των αεροπορικών ταξιδιών δόθηκαν συγκεκριμένες οδηγίες, ότι οι εταιρείες δεν είναι υποχρεωμένες να διατηρούν κενή την μεσαία θέση στα αεροπλάνα, με μόνο περιοριστικό μέτρο τη χρήση μάσκας από τους ταξιδιώτες κατά την διάρκεια της πτήσης, αλλά και στους χώρους των αεροδρομίων.

Προφανώς το μέτρο προστατεύει τις αεροπορικές εταιρείες από την κατάρρευση και συμβάλλει στο να μην αυξηθούν υπέρογκα οι ναύλοι. Όμως όπως παρατηρούν οι ξενοδόχοι, υπάρχει μια τεράστια αναντιστοιχία στα μέτρα προστασίας, καθώς οι επιβάτες που θα κάθονται δίπλα δίπλα στο αεροπλάνο θα πρέπει να μεταφέρονται ανά δύο με τα μίνι μπας η μεταφορά τους στα ξενοδοχεία.

Το θετικό είναι ότι η Κομισιόν αναγνώρισε τον σημαντικό ρόλο του τουριστικού κλάδου στην οικονομική δραστηριότητα της ΕΕ και την ανάγκη αποκατάστασης της ελεύθερης κυκλοφορίας, επεσήμαναν μιλώντας στη «ΜτΚ» τόσο ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων και πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδοχείων Χαλκιδικής κ. Γρηγόρης Τάσιος, όσο και οι πρόεδροι των αντίστοιχων ενώσεων Καβάλας κ. Αντώνης Μιτζάλης και Πιερίας κ. Εαυγγελία Ξυπτερά Λάμπρου. Ωστόσο και οι τρεις συμφωνούν ότι αυτό από μόνο του δεν αρκεί. Αυτή τη στιγμή κανείς δεν ξέρει πώς θα ανοίξουν και πώς θα λειτουργήσουν τα ξενοδοχεία. Όχι μόνο ως προς τους υγειονομικούς όρους αλλά και ως προς τους οικονομικούς. Κοινώς θα έχουν πελάτες; Θεωρητικά τα ξενοδοχεία 12μηνης διάρκειας θα ανοίξουν σε δυο εβδομάδες από σήμερα και τα εποχικά από την 1η Ιουλίου. Όμως, με τα σημερινά δεδομένα δηλαδή με κλειστά σύνορα, χωρίς συμφωνίες με tour operators, χωρίς κρατήσεις, χωρίς υγειονομικά πρωτόκολλα και χωρίς καμία υποδομή για την εφαρμογή τους, «μια στις δύο ξενοδοχειακές επιχειρήσεις δεν θα ανοίξει» εκτιμά ο κ. Τάσιος.

«Ζούμε το μαρτύριο της σταγόνας. Τα τηλέφωνα χτυπούν μόνο για επιστροφή προκαταβολών. Ακόμα κι αν ανοίξουμε και μπορούμε να εφαρμόσουμε τα υγειονομικά πρωτόκολλα αν δεν έχουμε κρατήσεις δεν έχει κανένα νόημα», λέει από την πλευρά της η κ. Ξυπτερά Λάμπρου.

Τα πρωτόκολλα της Ελλάδας

Αυτή την εβδομάδα η ελληνική κυβέρνηση αναμένεται να ανακοινώσει τα υγειονομικά πρωτόκολλα για τον τουρισμό. Παρότι η Κομισιόν δεν έκανε σύσταση για τη διενέργεια διαγνωστικών τεστ σε όσους περνούν τα σύνορα, η Ελλάδα κατά πάσα πιθανότητα δεν θα δέχεται τουρίστες από το εξωτερικό, αν δεν έχουν προηγουμένως υποβληθεί σε εξέταση για κορονοϊό. Πληροφορίες θέλουν την Ελλάδα να αναζητά διμερείς συμφωνίες με χώρες με παρόμοια επιδημιολογικά δεδομένα, όπως η Κύπρος, η Βουλγαρία, η Πολωνία, η Κροατία, η Αυστρία, η Σλοβακία, η Τσεχία, και εκτός ΕΕ το Ισραήλ.

Με τα μέχρι στιγμής επιδημιολογικά δεδομένα, δεν θα γίνονται δεκτοί τουρίστες από χώρες με μεγάλο μερίδιο στον ελληνικό τουρισμό, όπως η Βρετανία, η Ολλανδία, το Βέλγιο, η Γαλλία, η Ισπανία και η Σουηδία. Μεγάλο ερωτηματικό αποτελεί η Γερμανία που είναι κορυφαία αγορά για τον ελληνικό τουρισμό, αλλά και η Ρουμανία και η Σερβία, που αποτελούν σημαντικές αγορές ειδικά για τη Β. Ελλάδα. Ενδεχομένως δηλαδή να πρέπει να ακυρωθούν συμβόλαια που αυτή τη στιγμή είναι σε εκκρεμότητα.

Παράλληλα με την ελληνική κυβέρνηση και οι tour operators έχουν καταρτίσει τα δικά τους, πολυσέλιδα πρωτόκολλα, με τους όρους που θέτουν για να φέρουν τουρίστες στην Ελλάδα.

Σε ό,τι αφορά τα πρωτόκολλα, ένα ζήτημα είναι το επιπλέον κόστος που θα κληθούν να αναλάβουν οι επιχειρήσεις για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις. Ένα άλλο είναι ποιος θα ελέγχει αν τηρούνται τα μέτρα προστασίας από το ξενοδοχείο και πώς θα συμμορφώνονται οι τουρίστες με αυτά τα μέτρα. «Θα κάνουμε τους διαιτητές στους πελάτες μας;» αναρωτιούνται οι ξενοδόχοι.

Τα υποχρεωτικά τεστ

Τα τεστ αποτελούν μια κάποια εξασφάλιση ότι οι εισερχόμενοι τουρίστες δεν νοσούν (χωρίς αυτό να διασφαλίζεται 100% γιατί η νόσος μπορεί να εκδηλωθεί μετά τη διενέργεια του τεστ) αλλά και μεγάλη πηγή αβεβαιότητας.

Πρώτα πρώτα γιατί αυξάνεται το κόστος του ταξιδιού κατά 80-100 ευρώ κατ’ άτομο, ποσό που διπλασιάζεται αν θα χρειάζεται κανείς να επαναλάβει το τεστ επιστρέφοντας στη χώρα του, για να αποφύγει ενδεχομένως την 14ήμερη καραντίνα. Αυτά τα μέτρα που μπορεί να υιοθετηθούν από διάφορες χώρες θα λειτουργήσουν ως αντικίνητρο για τα ταξίδια στο εσωτερικό προκειμένου να τονωθεί ο εσωτερικός τους τουρισμός.

Ένα άλλο ζήτημα είναι η αστική ευθύνη. «Αν ο τουρίστας εισέλθει στη χώρα με αρνητικό τεστ και κολλήσει κάπου στην διαδρομή; Θα ζητηθούν ευθύνες από το ξενοδοχείο;» διερωτάται ο κ. Τάσιος.

«Μας προβληματίζει η πιθανή εμφάνιση κρούσματος, γιατί δεν θα ξέρουμε από πού κόλλησε. Χρειαζόμαστε κάποιες διασφαλίσεις» λέει από την πλευρά της η κ. Ξυτερά Λάμπρου.

Δεν «ξεκλειδώνουν» τα 12μηνης λειτουργίας

Ο πρόεδρος της ΠΟΞ Γ. Τάσιος επισημαίνει και τον παραλογισμό να υποχρεώνονται τα ξενοδοχεία 12μηνης διάρκειας να ανοίγουν την 1η Ιουνίου, ενώ τα σύνορα ανοίγουν στις 15 του μήνα και τονίζει ότι θα έπρεπε να ακολουθηθεί και για αυτά τα ξενοδοχεία ό,τι και για τα εποχικά. «Πώς θα ξεκλειδώσουμε τα ξενοδοχεία; Με ποιους πελάτες; Οι κρατήσεις είναι ανύπαρκτες για τον Ιούνιο. Χωρίς όρους βιωσιμότητας, ούτε το 10%-12% των ξενοδοχείων 12μηνης λειτουργίας δεν θα ανοίξει» εκτιμά ο πρόεδρος της Ένωσης Ξενοδόχων Θεσσαλονίκης κ. Ανδρέας Μανδρίνος, ζητώντας επαναλειτουργία από την 1η Ιουλίου. Σημειωτέον ότι το άνοιγμα των επιχειρήσεων σημαίνει και επανενεργοποίηση των συμβάσεων που μπήκαν σε αναστολή, δηλαδή επιπλέον κόστος ενώ τα έσοδα θα είναι μηδενικά και τα λειτουργικά έξοδα μεγάλα. Ο κ. Α. Μιτζάλης της Ένωσης Ξενοδόχων Καβάλας θέτει και ζήτημα κρατικής στήριξης για το εργασιακό κόστος, που όπως λέει αντιπροσωπεύει το 60-70% του λειτουργικού κόστους ενός ξενοδοχείου, καθώς «καλούμαστε να ανοίξουμε τα ξενοδοχεία μας σε περιβάλλον μηδενικής ζήτησης».

«Οι ξενοδόχοι δεν είμαστε τζογαδόροι να ανοίξουμε χωρίς να έχουμε κάτι να περιμένουμε. Υπό αυτούς τους όρους το άνοιγμα ισοδυναμεί με θήλεια στο λαιμό μας» προσθέτει ο κ. Μανδρίνος.

Χωρίς κεφάλαια κίνησης

Εξάλλου, σύμφωνα με τον κ. Τάσιο, μία στις τρεις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις δεν εντάσσεται στα προγράμματα χρηματοδοτήσεων και αποκλείεται από την πρόσβαση σε κεφάλαια κίνησης, για αυτό και θεωρεί ότι επείγει να δημιουργηθεί ένα χρηματοδοτικό εργαλείο που να λαμβάνει υπόψιν του τις νέες συνθήκες.

Ο κ. Μιτζάλης επισημαίνει από την πλευρά του ότι πολλά εποχικά ξενοδοχεία που έκλεισαν τον Οκτώβριο του 2019 ίσως να μην ανοίξουν φέτος αλλά τον Μάιο του 2021, δηλαδή θα μείνουν χωρίς έσοδα επί ενάμιση χρόνο ενώ την ίδια στιγμή «τρέχουν» οι υποχρεώσεις και αυξάνονται οι οφειλές προς τις τράπεζες. «Οι επόμενοι 12 μήνες θα είναι δύσκολοι γιατί και το 2021 θα είναι μια μεταβατική χρονιά» εκτιμά ο ίδιος.

Απόφαση με ρίσκο

Είναι ίσως η πιο δύσκολη χρονιά των τελευταίων δεκαετιών για τα ξενοδοχεία. Τα σχολεία σε όλες τις χώρες θα κλείσουν αργά και θα ανοίξουν νωρίς, υπάρχει οικονομική αβεβαιότητα σε όλους τους εν δυνάμει τουρίστες και φυσικά ο φόβος να κολλήσουν κορονοϊό. Κι ύστερα, ποιος θα θέλει να κάνει διακοπές αν τα ξενοδοχεία θυμίζουν… νοσοκομεία;

«Αυτή τη στιγμή όλα είναι στον αέρα. Πότε θα ανοίξουν τα σύνορα; Ποιοι θα τα ανοίξουν;» διερωτάται ο κ. Γιάννης Λασπάς ξενοδόχος και ταμίας στην ένωση ξενοδοχείων Χαλκιδικής. Επιπλέον, όλοι είναι εν αναμονή των υγειονομικών πρωτοκόλλων. Πόσο εύκολο θα είναι να εφαρμοστούν; «Είναι σαν να εφαρμόζουμε μέσα σε ένα μήνα ένα καθολικό ISO για τον COVID-19. Το προσωπικό θα χρειαστεί εκπαίδευση. Πρέπει να βάλουμε στη ζυγαριά το κόστος και το όφελος. Είτε ανοίξουμε είτε όχι είναι μια απόφαση με ρίσκο».

Κατά τον ίδιο, αν υιοθετηθεί η 14ημερη καραντίνα με την επιστροφή του τουρίστα στη χώρα του, αυτό θα λειτουργήσει ως αντικίνητρο για ταξίδια στο εξωτερικό. Μπορεί η παρτίδα να σωθεί από τον εσωτερικό τουρισμό; Η απάντησή του είναι σαφώς αρνητική, γιατί τα νούμερα δεν βγαίνουν. «Η χώρα μας δέχεται τριπλάσιους τουρίστες από τον πληθυσμό της. Μετά από δυο μήνες lockdown και οι Έλληνες έχουν οικονομικά προβλήματα και ανασφάλεια για το εργασιακό τους μέλλον. Εξάλλου πολλοί θα προτιμήσουν εξοχικά ή μισθωμένα σπίτια για να αποφύγουν τις πολλές συναναστροφές».

«Πελάτες μας από τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία θέλουν πολύ να έρθουν, αν υπογραφεί διακρατική συμφωνία». Στο ερώτημα αν θα ανοίξει ο ίδιος την επιχείρησή του δεν έχει ακόμη απάντηση. «Αναγκαστικά θα προσαρμοστούμε στη νέα πραγματικότητα. Προσωπικά ίσως ανοίξω τη μικρότερη μονάδα μου γιατί έχω ενεργά συμβόλαια». Ήδη πολλοί από τους τακτικούς του πελάτες άλλαξαν τις κρατήσεις τους για το καλοκαίρι του 2021, ενώ σε κάποιους έδωσε voucher.

«Πότε θα ληφθούν οι τελικές αποφάσεις; Ο καιρός περνά. Μέχρι την 1η Ιουλίου πρέπει να κοστολογήσουμε τα μέτρα προστασίας, κάνουμε τις απαραίτητες προσαρμογές, να εκπαιδεύσουμε το προσωπικό και φυσικά να κάνουμε συμφωνίες με tour operators» λέει ο κ. Χρήστος Καπούλας που διατηρεί ξενοδοχείο στο Πολύχρονο Χαλκιδικής. Ο ίδιος ξέρει ότι η χρονιά είναι χαμένη αλλά χωρίς δεύτερη σκέψη αποφάσισε να ανοίξει το ξενοδοχείο του απλώς και μόνο για να παραμείνει στον «χάρτη» των tour operators.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 17 Μαΐου 2020