23/07/2024 07:07
«Καλοκαίρι είναι, είναι φυσικό να έχουμε ζέστη» λένε οι αρνητές της κλιματικής αλλαγής, που μάλιστα επικαλούνται δημοσιεύματα προηγούμενων δεκαετιών, για να αποδείξουν ότι και παλαιότερα είχαμε θερμοκρασίες-ρεκόρ.
«Προφανώς είχαμε καύσωνες και μεμονωμένα κάποιες πολύ υψηλές θερμοκρασίες κατά το παρελθόν. Αλλά πλέον έχουν ανεβεί οι μέσοι όροι της θερμοκρασίας. Οι καύσωνες γίνονται συχνότεροι, πιο έντονοι και με μεγαλύτερη διάρκεια» επισημαίνει στη «ΜτΚ» ο διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, υπεύθυνος της μετεωρολογικής υπηρεσίας meteo.gr Δρ. Κώστας Λαγουβάρδος. Όπως εξηγεί, τα τελευταία 30 χρόνια η μέση θερμοκρασία στην Ελλάδα έχει ανέβει περίπου 1,5- 2°C. «Το 2021 είχαμε δύο μεγάλους καύσωνες, το 2023 είχαμε έναν καύσωνα πολύ μεγάλο σε διάρκεια, το 2024 είχαμε τον πιο ζεστό χειμώνα που περάσαμε ποτέ, τον πιο ζεστό Ιούνιο που είχαμε ποτέ και έναν πάρα πολύ ζεστό Ιούλιο, με τεράστιες αποκλίσεις από τα κανονικά. Υπάρχουν περιοχές που η θερμοκρασία έχει ανέβει πάρα πολύ γρήγορα, σε μικρό χρονικό διάστημα.
Πλέον σε πολλές περιοχές της χώρας οι θερμοκρασίες είναι πολύ υψηλές, πολύ συχνά» λέει ο ίδιος. Για παράδειγμα, στον παρατεταμένο καύσωνα του Ιουλίου καταγράφηκαν πάρα πολύ υψηλές θερμοκρασίες στο Κιλκίς και τις Σέρρες. «Μην νομίζουμε ότι αν είμαστε βορειότερα, είμαστε και καλύτερα. Εξαρτάται από τη διάταξη των συστημάτων και το πού βρίσκονται οι πιο θερμές μάζες. Στην τρέχουσα θερμή εισβολή του Ιουλίου οι υψηλότερες θερμοκρασίες καταγράφονται στην περιοχή της Βόρειας Ελλάδας» προσθέτει. Θα πρέπει να συνηθίσουμε στην ιδέα ότι κάθε καλοκαίρι θα είναι χειρότερο από το προηγούμενο; «Δεν θα είναι έτσι ακριβώς όλα τα καλοκαίρια. Θα υπάρχουν και ήπια καλοκαίρια. Αλλά θα γίνουν όλο και λιγότερα» απαντά ο κ. Λαγουβάρδος.
Η ραγδαία μεταβολή εκπλήσσει ακόμα και τους επιστήμονες
«Σχεδόν κάθε χρόνο σπάμε ένα καινούριο ρεκόρ, τόσο για το καλοκαίρι, όσο και για ολόκληρο το έτος. Η μετάπτωση της χώρας μας σε κλίμα της Βόρειας Αφρικής είναι τώρα πλέον πιο αισθητή. Από εδώ και πέρα θα έχουμε καύσωνες με μεγαλύτερη ένταση» τονίζει στη «ΜτΚ» ο πρύτανης του ΑΠΘ και καθηγητής στο γνωστικό αντικείμενο της Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας Χαράλαμπος Φείδας, σχολιάζοντας ότι «ακόμα και εμάς τους επιστήμονες μας εκπλήσσει αυτή η ραγδαία μεταβολή, που γίνεται σε μικρό χρονικό διάστημα».
Το ερώτημα είναι πόσο γρήγορα εξελίσσεται το φαινόμενο και αν πλέον επιταχύνεται η κλιματική μεταβολή. «Όλα τα μοντέλα έδιναν αυτήν την αύξηση θερμοκρασίας, πιθανότατα, ίσως ήρθε λίγο πιο γρήγορα από ό,τι προέβλεπαν κάποια μοντέλα που είχαμε» τονίζει ο κ. Λαγουβάρδος. «Βλέπουμε να ξεφεύγουν πολύ από τα κανονικά όχι μόνο η θερμοκρασία αλλά και οι βροχές -το είδαμε τον περασμένο Σεπτέμβριο στη Θεσσαλία. Ήδη διαπιστώνουμε πάρα πολλά σημάδια. Μπορεί κανείς να πει ότι, ναι, έρχεται πιο γρήγορα η κλιματική αλλαγή και γι’ αυτό τον λόγο πρέπει να δράσουμε άμεσα, γιατί δεν έχουμε πια χρόνο» προσθέτει.
Το σενάριο των δύο βαθμών
Η Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, που υπογράφηκε το 2016, έθετε τον στόχο να μην ξεπεράσει η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη τους 2°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, και ει δυνατόν να περιοριστεί στον 1,5°C. Οκτώ χρόνια αργότερα ο στόχος του 1,5°C θεωρείται πια μη ρεαλιστικός. Τους τελευταίους δώδεκα μήνες, η θερμοκρασία του πλανήτη ήταν 1,58°C υψηλότερη σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή. Αν και προς το παρόν θεωρείται ότι πρόκειται για ετήσια διακύμανση «ο στόχος του 1,5°C πιθανότατα θα χαθεί σε μερικά χρόνια. Ο στόχος των 2°C είναι κάτι το οποίο θα μπορούσε να είναι μαχητό, αλλά πρέπει να παρθούν σημαντικά μέτρα σε παγκόσμιο επίπεδο» εκτιμά ο κ. Λαγουβάρδος.
«Ειδικά στο κακό σενάριο, η αύξηση της θερμοκρασίας δεν είναι γραμμική, τείνει να είναι εκθετική, δηλαδή με την πάροδο του χρόνου ο ρυθμός αύξησης της θερμοκρασίας είναι ακόμα μεγαλύτερος. Αν βρεθούμε στο κακό σενάριο, δηλαδή να έχουμε αύξηση θερμοκρασίας πάνω από 2°C κατά μέσο όρο, αυτό θα έχει σημαντικές συνέπειες σε όλους τους τομείς τόσο της βιόσφαιρας, όσο και της κοινωνίας μας» επισημαίνει από την πλευρά του ο κ. Φείδας.
Με δεδομένο ότι σε ορισμένες περιοχές, όπως η Ελλάδα, η αύξηση της θερμοκρασίας έχει φτάσει ή και ξεπεράσει το όριο των 2°C, μήπως ήδη βιώνουμε αυτό το κακό σενάριο; Ο πρύτανης του ΑΠΘ διευκρινίζει ότι όταν αναφερόμαστε σε αύξηση 2°C, αναφερόμαστε σε μέση αύξηση θερμοκρασίας όλου του πλανήτη. «Σε ορισμένες περιοχές που βρίσκονται σε ένα μεταβατικό όριο μεταξύ δύο κλιματικών περιοχών, όπως είναι η Μεσόγειος, η αύξηση αυτή θα είναι πολύ μεγαλύτερη κατά μέσο όρο. Για την περιοχή μας εκτιμούμε ότι θα έχουμε αύξηση θερμοκρασίας πάνω από 3°C και μία μείωση στην βροχόπτωση. Αυτό θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομία της χώρας μας. Διότι η οικονομία μας βασίζεται τόσο στο τουρισμό όσο και σε πρωτογενή τομέα και θα πρέπει να προσαρμοστεί στα νέα αυτά δεδομένα».
Θα είναι ανθρώπινη η ζωή στο σενάριο της αύξησης των δύο βαθμών; «Ναι, θα είναι, αλλά θα δυσκολεύει όλο και περισσότερο η ζωή μας και η αγροτική παραγωγή» απαντά ο κ. Λαγουβάρδος. «Αν δεν πάρουμε μέτρα υπάρχουν σενάρια πολύ δυστοπικά για το μέλλον μας, που μιλάνε για αύξηση 3-3,5°C στη μέση θερμοκρασία. Αυτό γίνεται καταστροφικό Σε αυτό το σενάριο υπάρχουν περιοχές που θα έχουν λιγότερο πρόβλημα πχ στη Ρωσία, αλλά σε περιοχές, που ήδη πλήττονται, όπως στην Ανατολική Ασία και τις χώρες της αραβικής χερσονήσου θα φτάσει η κατάσταση να είναι αναβιωτή» προσθέτει.
Καύσωνας χωρίς ρεκόρ
Σύμφωνα με τον κ. Λαγουβάρδο «αυτός ο καύσωνας που βιώνουμε τώρα μάλλον δεν θα έχει ρεκόρ με την έννοια της πιο υψηλής θερμοκρασία που είδαμε ποτέ, όπως το 2021 και το 2023 που είχαμε έως και 46°C, αλλά ξεχωρίζει λόγω της διάρκειας, καθώς οι πολύ ψηλές θερμοκρασίες άρχισαν πριν από 15 ημέρες. Τον Ιούλιο για αρκετές συνεχόμενες ημέρες οι μέγιστες θερμοκρασίες ξεπέρασαν τους 38°C σε πολλές περιοχές της χώρας μας και η ελάχιστη θερμοκρασία τους 25-26°C. Στα μεγάλα αστικά κέντρα η θερμοκρασία παρέμενε πολύ ψηλές και τη νύχτα και με την ανατολή του ηλίου έχει ξεπεράσει τους 30°C. Αυτό είναι πολύ κουραστικό για τον οργανισμό» σχολιάζει. Ο ίδιος εκτιμά ότι θα είναι αρκετά ζεστή και η προσεχής εβδομάδα αλλά και ο Αύγουστος δείχνει ότι θα έχει θερμοκρασίες κατά μέσον όρο αρκετά πάνω από τα κανονικά, διευκρινίζοντας ότι προς το παρόν οι προβλέψεις έχουν έναν βαθμό αβεβαιότητας.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 21.07.2024
«Καλοκαίρι είναι, είναι φυσικό να έχουμε ζέστη» λένε οι αρνητές της κλιματικής αλλαγής, που μάλιστα επικαλούνται δημοσιεύματα προηγούμενων δεκαετιών, για να αποδείξουν ότι και παλαιότερα είχαμε θερμοκρασίες-ρεκόρ.
«Προφανώς είχαμε καύσωνες και μεμονωμένα κάποιες πολύ υψηλές θερμοκρασίες κατά το παρελθόν. Αλλά πλέον έχουν ανεβεί οι μέσοι όροι της θερμοκρασίας. Οι καύσωνες γίνονται συχνότεροι, πιο έντονοι και με μεγαλύτερη διάρκεια» επισημαίνει στη «ΜτΚ» ο διευθυντής ερευνών του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, υπεύθυνος της μετεωρολογικής υπηρεσίας meteo.gr Δρ. Κώστας Λαγουβάρδος. Όπως εξηγεί, τα τελευταία 30 χρόνια η μέση θερμοκρασία στην Ελλάδα έχει ανέβει περίπου 1,5- 2°C. «Το 2021 είχαμε δύο μεγάλους καύσωνες, το 2023 είχαμε έναν καύσωνα πολύ μεγάλο σε διάρκεια, το 2024 είχαμε τον πιο ζεστό χειμώνα που περάσαμε ποτέ, τον πιο ζεστό Ιούνιο που είχαμε ποτέ και έναν πάρα πολύ ζεστό Ιούλιο, με τεράστιες αποκλίσεις από τα κανονικά. Υπάρχουν περιοχές που η θερμοκρασία έχει ανέβει πάρα πολύ γρήγορα, σε μικρό χρονικό διάστημα.
Πλέον σε πολλές περιοχές της χώρας οι θερμοκρασίες είναι πολύ υψηλές, πολύ συχνά» λέει ο ίδιος. Για παράδειγμα, στον παρατεταμένο καύσωνα του Ιουλίου καταγράφηκαν πάρα πολύ υψηλές θερμοκρασίες στο Κιλκίς και τις Σέρρες. «Μην νομίζουμε ότι αν είμαστε βορειότερα, είμαστε και καλύτερα. Εξαρτάται από τη διάταξη των συστημάτων και το πού βρίσκονται οι πιο θερμές μάζες. Στην τρέχουσα θερμή εισβολή του Ιουλίου οι υψηλότερες θερμοκρασίες καταγράφονται στην περιοχή της Βόρειας Ελλάδας» προσθέτει. Θα πρέπει να συνηθίσουμε στην ιδέα ότι κάθε καλοκαίρι θα είναι χειρότερο από το προηγούμενο; «Δεν θα είναι έτσι ακριβώς όλα τα καλοκαίρια. Θα υπάρχουν και ήπια καλοκαίρια. Αλλά θα γίνουν όλο και λιγότερα» απαντά ο κ. Λαγουβάρδος.
Η ραγδαία μεταβολή εκπλήσσει ακόμα και τους επιστήμονες
«Σχεδόν κάθε χρόνο σπάμε ένα καινούριο ρεκόρ, τόσο για το καλοκαίρι, όσο και για ολόκληρο το έτος. Η μετάπτωση της χώρας μας σε κλίμα της Βόρειας Αφρικής είναι τώρα πλέον πιο αισθητή. Από εδώ και πέρα θα έχουμε καύσωνες με μεγαλύτερη ένταση» τονίζει στη «ΜτΚ» ο πρύτανης του ΑΠΘ και καθηγητής στο γνωστικό αντικείμενο της Μετεωρολογίας και Κλιματολογίας Χαράλαμπος Φείδας, σχολιάζοντας ότι «ακόμα και εμάς τους επιστήμονες μας εκπλήσσει αυτή η ραγδαία μεταβολή, που γίνεται σε μικρό χρονικό διάστημα».
Το ερώτημα είναι πόσο γρήγορα εξελίσσεται το φαινόμενο και αν πλέον επιταχύνεται η κλιματική μεταβολή. «Όλα τα μοντέλα έδιναν αυτήν την αύξηση θερμοκρασίας, πιθανότατα, ίσως ήρθε λίγο πιο γρήγορα από ό,τι προέβλεπαν κάποια μοντέλα που είχαμε» τονίζει ο κ. Λαγουβάρδος. «Βλέπουμε να ξεφεύγουν πολύ από τα κανονικά όχι μόνο η θερμοκρασία αλλά και οι βροχές -το είδαμε τον περασμένο Σεπτέμβριο στη Θεσσαλία. Ήδη διαπιστώνουμε πάρα πολλά σημάδια. Μπορεί κανείς να πει ότι, ναι, έρχεται πιο γρήγορα η κλιματική αλλαγή και γι’ αυτό τον λόγο πρέπει να δράσουμε άμεσα, γιατί δεν έχουμε πια χρόνο» προσθέτει.
Το σενάριο των δύο βαθμών
Η Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, που υπογράφηκε το 2016, έθετε τον στόχο να μην ξεπεράσει η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη τους 2°C σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, και ει δυνατόν να περιοριστεί στον 1,5°C. Οκτώ χρόνια αργότερα ο στόχος του 1,5°C θεωρείται πια μη ρεαλιστικός. Τους τελευταίους δώδεκα μήνες, η θερμοκρασία του πλανήτη ήταν 1,58°C υψηλότερη σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή. Αν και προς το παρόν θεωρείται ότι πρόκειται για ετήσια διακύμανση «ο στόχος του 1,5°C πιθανότατα θα χαθεί σε μερικά χρόνια. Ο στόχος των 2°C είναι κάτι το οποίο θα μπορούσε να είναι μαχητό, αλλά πρέπει να παρθούν σημαντικά μέτρα σε παγκόσμιο επίπεδο» εκτιμά ο κ. Λαγουβάρδος.
«Ειδικά στο κακό σενάριο, η αύξηση της θερμοκρασίας δεν είναι γραμμική, τείνει να είναι εκθετική, δηλαδή με την πάροδο του χρόνου ο ρυθμός αύξησης της θερμοκρασίας είναι ακόμα μεγαλύτερος. Αν βρεθούμε στο κακό σενάριο, δηλαδή να έχουμε αύξηση θερμοκρασίας πάνω από 2°C κατά μέσο όρο, αυτό θα έχει σημαντικές συνέπειες σε όλους τους τομείς τόσο της βιόσφαιρας, όσο και της κοινωνίας μας» επισημαίνει από την πλευρά του ο κ. Φείδας.
Με δεδομένο ότι σε ορισμένες περιοχές, όπως η Ελλάδα, η αύξηση της θερμοκρασίας έχει φτάσει ή και ξεπεράσει το όριο των 2°C, μήπως ήδη βιώνουμε αυτό το κακό σενάριο; Ο πρύτανης του ΑΠΘ διευκρινίζει ότι όταν αναφερόμαστε σε αύξηση 2°C, αναφερόμαστε σε μέση αύξηση θερμοκρασίας όλου του πλανήτη. «Σε ορισμένες περιοχές που βρίσκονται σε ένα μεταβατικό όριο μεταξύ δύο κλιματικών περιοχών, όπως είναι η Μεσόγειος, η αύξηση αυτή θα είναι πολύ μεγαλύτερη κατά μέσο όρο. Για την περιοχή μας εκτιμούμε ότι θα έχουμε αύξηση θερμοκρασίας πάνω από 3°C και μία μείωση στην βροχόπτωση. Αυτό θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στην οικονομία της χώρας μας. Διότι η οικονομία μας βασίζεται τόσο στο τουρισμό όσο και σε πρωτογενή τομέα και θα πρέπει να προσαρμοστεί στα νέα αυτά δεδομένα».
Θα είναι ανθρώπινη η ζωή στο σενάριο της αύξησης των δύο βαθμών; «Ναι, θα είναι, αλλά θα δυσκολεύει όλο και περισσότερο η ζωή μας και η αγροτική παραγωγή» απαντά ο κ. Λαγουβάρδος. «Αν δεν πάρουμε μέτρα υπάρχουν σενάρια πολύ δυστοπικά για το μέλλον μας, που μιλάνε για αύξηση 3-3,5°C στη μέση θερμοκρασία. Αυτό γίνεται καταστροφικό Σε αυτό το σενάριο υπάρχουν περιοχές που θα έχουν λιγότερο πρόβλημα πχ στη Ρωσία, αλλά σε περιοχές, που ήδη πλήττονται, όπως στην Ανατολική Ασία και τις χώρες της αραβικής χερσονήσου θα φτάσει η κατάσταση να είναι αναβιωτή» προσθέτει.
Καύσωνας χωρίς ρεκόρ
Σύμφωνα με τον κ. Λαγουβάρδο «αυτός ο καύσωνας που βιώνουμε τώρα μάλλον δεν θα έχει ρεκόρ με την έννοια της πιο υψηλής θερμοκρασία που είδαμε ποτέ, όπως το 2021 και το 2023 που είχαμε έως και 46°C, αλλά ξεχωρίζει λόγω της διάρκειας, καθώς οι πολύ ψηλές θερμοκρασίες άρχισαν πριν από 15 ημέρες. Τον Ιούλιο για αρκετές συνεχόμενες ημέρες οι μέγιστες θερμοκρασίες ξεπέρασαν τους 38°C σε πολλές περιοχές της χώρας μας και η ελάχιστη θερμοκρασία τους 25-26°C. Στα μεγάλα αστικά κέντρα η θερμοκρασία παρέμενε πολύ ψηλές και τη νύχτα και με την ανατολή του ηλίου έχει ξεπεράσει τους 30°C. Αυτό είναι πολύ κουραστικό για τον οργανισμό» σχολιάζει. Ο ίδιος εκτιμά ότι θα είναι αρκετά ζεστή και η προσεχής εβδομάδα αλλά και ο Αύγουστος δείχνει ότι θα έχει θερμοκρασίες κατά μέσον όρο αρκετά πάνω από τα κανονικά, διευκρινίζοντας ότι προς το παρόν οι προβλέψεις έχουν έναν βαθμό αβεβαιότητας.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 21.07.2024
ΣΧΟΛΙΑ