Εξαιρετικά σημαντικές αλλαγές στις κληρονομιές και το ισχύον δίκαιο φέρνει το Υπουργείο Δικαιοσύνης , όπως περιέγραψε πρόσφατα ο Υπουργός Δικαιοσύνης Ι. Μπούγας. Οι αλλαγές αυτές θα έχουν να κάνουν, σύμφωνα με τις πρώτες πληροφορίες, με την απεμπλοκή των δικαστηρίων από τις διαθήκες (εκτός κι αν προκύπτει αντιδικία) με το κύριο βάρος να το σηκώνουν πλέον οι συμβολαιογράφοι και οι δικηγόροι.

Δεύτερο τμήμα παρέμβασης αποτελεί η κατηγορία των προσώπων που κληρονομούν και δεν έχουν συγγενικό δεσμό με τον κληρονομούμενο. Με ξεκάθαρο τρόπο, όπως περιγράφεται, θα υπάρξει ενίσχυση της ελευθερίας της επιλογής των κληρονόμων και αναμόρφωση της προστασίας της νόμιμης μοίρας (δηλαδή του μεριδίου της κληρονομίας που μπορούν να διεκδικήσουν οι στενοί συγγενείς, όταν δεν συμπεριλαμβάνονται στη διαθήκη).

Τρίτο πεδίο, μεταξύ άλλων, όπως εξηγεί στο dikastiko.gr o δικηγόρος Γιώργος Νικολακόπουλος, είναι τι θα γίνει με τα χιλιάδες ακίνητα (κατά μία εκτίμηση περίπου 450.000 ακίνητα!) που έχουν περιέλθει στην ιδιοκτησία του Ελληνικού Δημοσίου, ύστερα από τις διαδοχικές αποποιήσεις των κληρονόμων! Πληροφορίες αναφέρουν πως υπάρχουν εισηγήσεις δημιουργίας ενός δημόσιου φορέα διαχείρισης και αξιοποίησης της τεράστιας αυτής ακίνητης περιουσίας, ώστε να αντιμετωπιστεί η διαρκώς αυξανόμενη ανάγκη για στέγαση! Η πρόταση είναι να ενταχθούν προς αξιοποίηση και τα ακίνητα που δεν έχουν δηλωθεί στο Κτηματολόγιο και συνήθως απαξιώνονται και καταρρέουν, διότι οι ιδιοκτήτες τους έχουν αποβιώσει και δεν υπάρχουν κληρονόμοι.

Γ. Νικολακόπουλος: Σημαντικές αλλαγές στις κληρονομιές

Ολόκληρη η παρέμβαση του κ. Νικολακόπουλου στο dikastiko.gr έχει ως εξής:

Σύμφωνα με τις πρόσφατες εξαγγελίες του Υφυπουργού Δικαιοσύνης, κ. Ιωάννη Μπούγα, στην ημερίδα συγκριτικού δικαίου με θέμα: «Ο ρόλος του συμβολαιογράφου στην κληρονομική διαδοχή στις ευρωπαϊκές χώρες», που διοργάνωσε η Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων (CAE) της Παγκόσμιας Ένωσης Συμβολαιογραφίας (UINL), σε συνεργασία με τον Συμβολαιογραφικό Σύλλογο Εφετείου Θεσσαλονίκης (ΣΣΕΘ) και με τη συμμετοχή εκπροσώπων από 35 χώρες της Ευρώπης, οι Συμβολαιογράφοι θα αποκτήσουν μεγαλύτερη συμμετοχή και αρμοδιότητα για τη διαδικασία της κληρονομικής διαδοχής και τα Δικαστήρια θα αποδεσμευτούν από αυτές τις υποθέσεις, όταν βεβαίως δεν υφίσταται αντιδικία. Ο Υφυπουργός δικαιολόγησε τον προσανατολισμό αυτό της εν λόγω τροποποίησης διότι «κυρίως ο συμβολαιογράφος, λειτουργεί ανεξάρτητα, αμερόληπτα και αντικειμενικά απέναντι στα πρόσωπα και τις δηλώσεις των οποίων βεβαιώνει, αλλά και απέναντι στη δημόσια διοίκηση, με βασικό καθήκον την προστασία του δημοσίου συμφέροντος, της δημόσιας ασφάλειας αλλά και της δημοσιονομικής και κοινωνικής πολιτικής. Αναμφισβήτητα, ο ρόλος του Έλληνα συμβολαιογράφου είναι κομβικός για την ασφάλεια δικαίου, διότι καταρτίζει, μεταξύ άλλων, τις συμβάσεις που έχουν σχέση με την ακίνητη περιουσία, το κληρονομικό και το οικογενειακό δίκαιο».

Σημειωτέον ότι οι νέες τεχνολογίες προσφέρουν σημαντικά εργαλεία ευέλικτης και σύντομης διεκπεραίωσης των κληρονομικών υποθέσεων, ώστε οι πολίτες να μην ταλαιπωρούνται και το Δημόσιο να μπορεί να εισπράττει τους σχετικούς φόρους.

Σημαντική είναι και η εξαγγελθείσα νομοθετική παρέμβαση σε επιμέρους ζητήματα, όπως η προστασία των προσώπων που κληρονομούν δυνάμει διαθήκης και δεν έχουν συγγενικό δεσμό με τον κληρονομούμενο, καθώς και η ενίσχυση της ελευθερίας της επιλογής των κληρονόμων και η αναμόρφωση της προστασίας της νόμιμης μοίρας (δηλαδή του μεριδίου της κληρονομίας που μπορούν να διεκδικήσουν οι στενοί συγγενείς, όταν δεν συμπεριλαμβάνονται στη διαθήκη).

Ο εκσυγχρονισμός της Δικαιοσύνης και της φορολογικής νομοθεσίας στον τομέα του κληρονομικού δικαίου δέον να αποτελέσουν προτεραιότητες της Κυβέρνησης και να αρθούν παθογένειες που ταλανίζουν επί σειρά ετών (κυρίως από την έναρξη της οικονομικής κρίσης) την κοινωνία μας. Είναι χαρακτηριστικό ότι χιλιάδες ακίνητα (κατά μία εκτίμηση περίπου 450.000 ακίνητα!) έχουν περιέλθει στην ιδιοκτησία του Ελληνικού Δημοσίου, ύστερα από τις διαδοχικές αποποιήσεις των κληρονόμων! Είναι ιδιαίτερα επίκαιρη η ανάγκη δημιουργίας ενός δημόσιου φορέα διαχείρισης και αξιοποίησης της τεράστιας αυτής ακίνητης περιουσίας, ώστε να αντιμετωπιστεί η διαρκώς αυξανόμενη ανάγκη για στέγαση! Μάλιστα, σε αυτόν τον φορέα χρήσιμο θα ήταν να ενταχθούν προς αξιοποίηση και τα ακίνητα που δεν έχουν δηλωθεί στο Κτηματολόγιο και συνήθως απαξιώνονται και καταρρέουν, διότι οι ιδιοκτήτες τους έχουν αποβιώσει και δεν υπάρχουν κληρονόμοι. Από την άλλη, η υψηλή φορολόγηση στις κληρονομίες, κυρίως όταν δεν υπάρχει συγγενική σχέση, και η δυστοκία εφαρμογής της δυνατότητας μεταβίβασης στο Δημόσιο κάποιου ακινήτου της κληρονομίας προς πληρωμή του προβλεπομένου φόρου, δημιουργεί αδιέξοδο σε πολλούς κληρονόμους και διογκώνονται τα χρηματικά ποσά των ανύσπρακτων φόρων!

Ευελπιστώ ότι οι σχεδιαζόμενες μεταρρυθμίσεις στο κληρονομικό δίκαιο θα θεμελιώσουν μία επικαιροποιημένη, σύντομη και ευέλικτη διαδικασία, χωρίς γραφειοκρατία, η οποία θα οδηγήσει σε μείωση των αποποιήσεων και αξιοποίηση των ακινήτων προς όφελος των πολιτών, αλλά και του Δημοσίου, με την συνακόλουθη αύξηση των πηγών φορολόγησης”.

*Γ. Νικολακόπουλος, δικηγόρος στον Άρειο Πάγο & ΣτΕ