Ο κορωνοϊός συνεχίζει να επιδρά, καταλυτικά, στη λειτουργία των επιχειρήσεων και στις εργασιακές τους σχέσεις. Ο νομοθέτης καταβάλλει εντονότατη προσπάθεια να προστατεύσει αμφότερες.

Σε πρόσφατη αρθρογραφία μας (Κορωνοϊός και επιχειρήσεις: Ένας + ένας δεκάλογοι για τη λειτουργία τους και τις εργασιακές τους σχέσεις) επιχειρήσαμε τη σύνοψη των βασικών στοιχείων της, μέχρι πρόσφατα, σχετικής νομοθεσίας. Η έκδοση όμως της νομοθεσίας συνεχίστηκε με ταχύτατους ρυθμούς. Απολύτως πρόσφατα παραδείγματα η (ξεχωριστά σημαντική) υπ’ αριθμ. 12998/232 ΚΥΑ (ΦΕΚ τ. Β’ 1078/28.3.2020). Επίσης η ΠΝΠ/30.3.20 (ΦΕΚ τ. Α 75/30.3.20) και η Εγκ.Υπ.Εργ. οικ. 13738/413/31.3.20.

Με το παρόν επιχειρούμε την (απο)κωδικοποίησή τους-όσον αφορά ακριβώς τις εργασιακές σχέσεις.

Η πρώτη 10άδα ερωτοαπαντήσεων αναφέρεται στις εργασιακές σχέσεις στις εταιρείες που η δραστηριότητά τους έχει ανασταλεί με εντολή δημόσιας αρχής. Στη δεύτερη 20άδα σ’ εκείνες που έχουν χαρακτηριστεί (βάσει ΚΑΔ) ως πληττόμενες.

Α. Εργαζόμενοι σε εταιρείες που η δραστηριότητά τους έχει ανασταλεί με εντολή δημόσιας αρχής

Ερώτημα 1^ο: Ποιων επιχειρήσεων τους εργαζόμενους αφορούν τα συγκεκριμένα μέτρα;

Εκείνων των οποίων απαγορεύτηκε η επιχειρηματική τους δραστηριότητα με εντολή δημόσιας αρχής.

Ερώτημα 2^ο: Οι εργαζόμενοι των συγκεκριμένων επιχειρήσεων οφείλουν να συνεχίσουν να παρέχουν εργασία;

ΟΧΙ-Οι εργαζόμενοι δεν οφείλουν (και δεν μπορούν) να παρέχουν τις υπηρεσίες τους. Οι συμβάσεις εργασίας τους τελούν σε αναστολή για όσο χρόνο ισχύει η απαγόρευση λειτουργίας.

Ερώτημα 3^ο: Τι συμβαίνει με τις συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου;

Τίθενται σε αναστολή-εφόσον λήγουν μετά την απαγόρευση της λειτουργίας των συγκεκριμένων επιχειρήσεων. Μετά το πέρας της αναστολής συνεχίζονται για τον υπολειπόμενο χρόνο.

Ερώτημα 4^ο: Τι συμβαίνει με τις άδειες άνευ αποδοχών;

Άδειες άνευ αποδοχών αίρονται αυτοδικαίως από 28.3.20. Οι συμβάσεις των συγκεκριμένων εργαζομένων αναστέλλονται. Δικαιούνται αποζημίωση ειδικού σκοπού.

Ερώτημα 5^ο: Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις μπορούν να προβούν σε μείωση προσωπικού;

ΝΑΙ-Μόνον εφόσον πρόκειται για οικειοθελείς αποχωρήσεις, λήξη συμβάσεων ορισμένου χρόνου κλπ.

Ερώτημα 6^ο: Τι συμβαίνει με την «αποζημίωση ειδικού σκοπού

Η αποζημίωση ειδικού σκοπού ανέρχεται σε 800€. Όταν ένας εργαζόμενος έχει περισσότερους εργοδότες, επιλέγει έναν από αυτούς, προκειμένου να γίνει δικαιούχος της. Καλύπτει χρονικό διάστημα 45 ημερολογιακών ημερών. Είναι ακατάσχετη, αφορολόγητη και δεν συμψηφίζεται με οποιαδήποτε οφειλή.

Για την καταβολή της, οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες υποχρεούνται να υποβάλουν, ηλεκτρονικά (στο Υπουργείο Εργασίας), υπεύθυνες δηλώσεις. Σε περίπτωση παράλειψης, οι εργοδότες κηρύσσονται έκπτωτοι από την υπαγωγή τους στα μέτρα αναστολής οφειλών δόσεων ή ρυθμίσεων ή διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής και κάθε είδους βεβαιωμένων οφειλών προς το Δημόσιο.

Ερώτημα 7^ο: Υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη των εργαζομένων των οποίων οι συμβάσεις τελούν σε αναστολή;

ΝΑΙ-Παρέχεται πλήρης ασφαλιστική κάλυψη για χρονικό διάστημα 45 ημερών. Υπολογίζεται επί των ονομαστικών μισθών των εργαζομένων. Καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Ερώτημα 8^ο: Παρέχονται διευκολύνσεις στους συγκεκριμένους εργαζόμενους σχετικά με οφειλές τους προς ασφαλιστικά ταμεία;

ΝΑΙ-Οφειλές δόσεων ή ρυθμίσεων ή διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής προς ασφαλιστικά ταμεία οι οποίες έληγαν μέχρι 31.3.2020, παρατείνονται μέχρι 30.6.20-χωρίς τόκους και προσαυξήσεις.

Ερώτημα 9^ο: Προβλέπεται παράταση προθεσμιών καταβολής ασφαλιστικών εισφορών;

ΝΑΙ-Παρατείνεται η προθεσμία καταβολής τρεχουσών ασφαλιστικών εισφορών μηνών Φεβρουαρίου και Μαρτίου 2020 έως 30.9.2020 και 31.10.2020-αντίστοιχα. Παρατείνεται, για ένα τρίμηνο, η προθεσμία καταβολής δόσεων ενεργών ρυθμισμένων εργοδοτών-επιχειρήσεων οι οποίες ήταν απαιτητές στις 31.3.2020. Επίσης και όλων των επομένων.

Ερώτημα 10^ο: Παρατείνεται η προθεσμία καταβολής του Δώρου Πάσχα;

ΝΑΙ-Παρατείνεται μέχρι την 30.6.20. Σε περίπτωση αναστολής της σχέσης εργασίας, το τμήμα του που αναλογεί στον χρόνο της αναστολής βαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό.

Β. Εργαζόμενοι σε εταιρείες που η δραστηριότητά τους πλήττεται σημαντικά (βάσει ΚΑΔ) από τα έκτακτα μέτρα

Ερώτημα 1^ο: Ποιων επιχειρήσεων τους εργαζόμενους αφορούν τα συγκεκριμένα μέτρα;

Εκείνων που θεωρείται (βάσει ΚΑΔ -κύριας και δευτερεύουσας δραστηριότητας) πως πλήττονται σημαντικά.

Ερώτημα 2^ο: Έχουν τη δυνατότητα οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις να αναστέλλουν τις συμβάσεις εργασίας του προσωπικού τους;

ΝΑΙ-Τις συμβάσεις μέρος ή όλων των εργαζομένων κατά την 21.3.2020, για συνεχόμενο χρονικό διάστημα (45) ημερολογιακών ημερών.

Ερώτημα 3^ο: Τι συμβαίνει με τις συμβάσεις ορισμένου χρόνου;

Είναι δυνατό (αλλά όχι υποχρεωτικό) να τίθενται σε αναστολή εκείνες που δεν έχουν λήξει μέχρι την 21.3.2020. Μετά το πέρας της αναστολής συνεχίζονται για τον υπολειπόμενο χρόνο.

Ερώτημα 4^ο: Μπορεί να υπάρξει συνδυασμός αναστολής συμβάσεων, ορισμός προσωπικού ασφαλούς λειτουργίας ή/και μεταφοράς προσωπικού σε επιχειρήσεις του ίδιου Ομίλου;

ΝΑΙ-Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις δικαιούνται να επιλέξουν είτε κάποιο μόνο από αυτά τα μέτρα είτε συνδυασμό τους.

Ερώτημα 5^ο: Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις μπορούν να προβούν σε απολύσεις;

ΌΧΙ-Όταν προχωρήσουν σε αναστολή των συμβάσεων εργασίας του προσωπικού τους, απαγορεύεται να προβούν σε καταγγελίες συμβάσεων εργασίας.

Ερώτημα 6^ο: Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις έχουν υποχρέωση να διατηρούν τον ίδιο αριθμό προσωπικού;

ΝΑΙ-Όταν επιλέξουν αναστολή κάποιων συμβάσεων εργασίας, υποχρεούνται, μετά τη λήξη του χρόνου της αναστολής, να διατηρήσουν για ίσο χρονικό διάστημα (δηλαδή για 45 ημέρες) τους κατά την 21.3.2020 εργαζόμενους τους(!) και με τους ίδιους όρους εργασίας(!).

Εξαιρούνται: παραιτήσεις, λήξεις συμβάσεων ορισμένου χρόνου, συνταξιοδοτήσεις.

Ερώτημα 7^ο: Είναι υποχρεωτική η πλήρης και συνολική εφαρμογή του μέτρου της αναστολής των συμβάσεων εργασίας;

ΟΧΙ-Μπορεί να γίνει σταδιακά (έως 20.04.20) ή/και εν μέρει.

Ερώτημα 8^ο: Τι συμβαίνει με την αποζημίωση ειδικού σκοπού;

Οι εργαζόμενοι των οποίων η σύμβαση εργασίας ανεστάλη, λαμβάνουν ως έκτακτη οικονομική ενίσχυση, την αποζημίωση ειδικού σκοπού ύψους 800€. Οι εργαζόμενοι είναι εκείνοι που επιλέγουν, αποκλειστικά, έναν από τους (τυχόν περισσότερους) εργοδότες τους, προκειμένου να γίνουν δικαιούχοι της αποζημίωσης.

Καλύπτει χρονικό διάστημα 45 ημερολογιακών ημερών.

Είναι ακατάσχετη, αφορολόγητη και δεν συμψηφίζεται με οποιαδήποτε οφειλή.

Ερώτημα 9^ο: Ποια η διαδικασία καταβολής της αποζημίωσης ειδικού σκοπού

Εργαζόμενοι και υπόχρεες επιχειρήσεις υποχρεούνται να υποβάλουν, ηλεκτρονικά (στο Υπουργείο Εργασίας), υπεύθυνες δηλώσεις. Οι εργαζόμενοι από 1.4.20 έως 30.4.20. Οι επιχειρήσεις από 24.3.20 έως 20.4.20.

Ερώτημα 10^ο: Προβλέπονται κυρώσεις για τις επιχειρήσεις που δεν θα ακολουθήσουν την προκαθορισμένη διαδικασία για τη χορήγηση της αποζημίωσης ειδικού σκοπού;

ΝΑΙ. Οι μη συμμορφούμενες επιχειρήσεις κηρύσσονται έκπτωτες από την υπαγωγή τους στα μέτρα αναστολής οφειλών δόσεων ή ρυθμίσεων ή διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής και κάθε είδους βεβαιωμένων οφειλών προς το Δημόσιο.

Ερώτημα 11^ο: Υπάρχει ασφαλιστική κάλυψη των εργαζομένων των οποίων οι συμβάσεις τελούν σε αναστολή;

ΝΑΙ-Παρέχεται πλήρης ασφαλιστική κάλυψη για χρονικό διάστημα 45 ημερών. Καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό.

Ερώτημα 12^ο: Παρατείνονται οι προθεσμίες καταβολής ασφαλιστικών εισφορών;

ΝΑΙ-Υπό την προϋπόθεση ότι οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις επιλέξουν την αναστολή κάποιων συμβάσεων εργασίας τους:

(α) Παρατείνεται η προθεσμία καταβολής των τρεχουσών ασφαλιστικών εισφορών Φεβρουαρίου και Μαρτίου 2020 έως 30.9.2020 και 31.10.2020-αντίστοιχα και

(β) Παρατείνεται, για ένα τρίμηνο, η προθεσμία καταβολής δόσεων ενεργών ρυθμισμένων εργοδοτών-επιχειρήσεων οι οποίες ήταν απαιτητές στις 31.3.2020. Επίσης και όλων των επομένων.

Ερώτημα 13^ο: Παρατείνεται η προθεσμία καταβολής του Δώρου Πάσχα;

ΝΑΙ-Παρατείνεται μέχρι την 30.6.20. Σε περίπτωση αναστολής της σχέσης εργασίας, το τμήμα του που αναλογεί στον χρόνο της αναστολής βαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό.

Ερώτημα 14^ο: Οι ανωτέρω επιχειρήσεις δικαιούνται τις προβλεπόμενες διευκολύνσεις ακόμα κι όταν δεν ασκήσουν το δικαίωμα αναστολής συμβάσεων εργασίας εργαζομένων τους;

ΝΑΙ-Yπάγονται, σε κάθε περίπτωση, στα μέτρα αναστολής οφειλών δόσεων ή ρυθμίσεων ή διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής και κάθε είδους βεβαιωμένων οφειλών προς το Δημόσιο.

Ερώτημα 15^ο: Παρέχονται διευκολύνσεις στους συγκεκριμένους εργαζόμενους σχετικά με οφειλές τους προς ασφαλιστικά ταμεία;

ΝΑΙ-Οφειλές δόσεων ή ρυθμίσεων ή διευκολύνσεων τμηματικής καταβολής προς ασφαλιστικά ταμεία οι οποίες λήγουν την 31.3.2020, παρατείνονται μέχρι 30.6.20 χωρίς τόκους και προσαυξήσεις.

Ερώτημα 16^ο: Οι εργαζόμενοι με τηλεργασία δικαιούνται αποζημίωση ειδικού σκοπού;

ΟΧΙ-Δεν καθίστανται δικαιούχοι.

Ερώτημα 17^ο: Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις δικαιούνται να καταβάλλουν επιπρόσθετα χρήματα στους δικαιούχους αποζημίωσης ειδικού σκοπού;

ΝΑΙ-Ως οικειοθελή παροχή. Ανώτατο όριο είναι το ποσό των μικτών καταβαλλόμενων αποδοχών των εργαζομένων. Οι αντιστοιχούσες ασφαλιστικές εισφορές καλύπτονται από τον εργοδότη.

Ερώτημα 18^ο: Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις δικαιούνται να απασχολήσουν εργαζόμενούς τους για τους οποίους επέλεξαν την αναστολή των συμβάσεων εργασίας τους;

ΝΑΙ-Η παροχή εργασίας λαμβάνει χώρα -κατόπιν συμφωνίας με τον εργαζόμενο- αποκλειστικά με τηλεργασία. Αφορά, αποκλειστικά επίσης, πρόσκαιρες ανάγκες της επιχείρησης και μπορεί να εφαρμοστεί σε ποσοστό 10%, κατ΄ανώτατο όριο, των εργαζομένων. Πριν την έναρξη της συγκεκριμένης τηλεργασίας, ο εργοδότης υποχρεούται να κάνει τη σχετική δήλωση στο ΕΡΓΑΝΗ. Στον συγκεκριμένο (τηλε)εργαζόμενο οφείλονται αμοιβές αναλογικά, με βάση τις μικτές αποδοχές. Το ποσό των καταβλητέων αποδοχών έχει ως ανώτατο όριο το ύψος των αποδοχών για την νομίμως παρεχόμενη εργασία του, ύστερα όμως από την αφαίρεση του ποσού της δικαιούμενης αποζημίωσης ειδικού σκοπού.

Οι ασφαλιστικές εισφορές που αντιστοιχούν στο επιπλέον αυτό ποσό καλύπτονται από τον εργοδότη.

Ερώτημα 19^ο: Ποια τα μέτρα στήριξης εργαζομένων σε ατομικές επιχειρήσεις, επιστήμονες-ελεύθερους επαγγελματίες και ελεύθερους επαγγελματίες-επιτηδευματίες

Οι εργαζόμενοι με εξαρτημένη εργασία στις συγκεκριμένες κατηγορίες εργοδοτών, δικαιούνται αποζημίωση ειδικού σκοπού (800€)-εφόσον τεθούν σε αναστολή οι συμβάσεις εργασίας από τους ανωτέρω εργοδότες τους. Ομοίως, η αποζημίωση είναι ακατάσχετη, αφορολόγητη και δεν συμψηφίζεται με οποιαδήποτε οφειλή.

Ερώτημα 20^ο: Υπάρχουν άλλοι δικαιούχοι της αποζημίωσης ειδικού σκοπού;

Δικαιούνται αποζημίωση ειδικού σκοπού 800€ οι (πρώην) εργαζόμενοι επιχειρήσεων οι οποίες: είτε έχει ανασταλεί η δραστηριότητά τους με απόφαση δημόσιας αρχής είτε έχουν χαρακτηρισθεί ως πληττόμενες. Για να καταστούν όμως δικαιούχοι οι συγκεκριμένοι (πρώην) εργαζόμενοι θα πρέπει, επιπρόσθετα, η σύμβαση εργασίας τους να έχει λυθεί από 1.3.2020 έως και 20.3.2020.

Κεντρική στόχευση των εισαγωγικώς αναφερομένων νομοθετημάτων, αποτελεί η υποβοήθηση της επιβίωσης των επιχειρήσεων. Η ανάσχεση απολύσεων και η διάσωση πολύτιμων θέσεων εργασίας.

Τα (νομοθετικά) κενά δεν καλύπτονται στο σύνολό τους.

Ούτε οι ασάφειες.

Ούτε οι προβληματισμοί εκείνων που καλούνται να ερμηνεύσουν και να εφαρμόσουν κρίσιμα νομοθετικά κείμενα.

Τα παραπάνω νομοθετήματα αποτελούν, εντούτοις, ένα (ακόμα) σημαντικό εργαλείο στον αγώνα για την, απολύτως αναγκαία, επιβίωση εργαζομένων και επιχειρήσεων.

O Σταύρος Κουμεντάκης είναι Senior Partner

Koumentakis and Associates Law Firm

Σημ.: Το παρόν άρθρο σε αναλυτική μορφή