Ένα αποκαλυπτικό ρεπορτάζ για τα όσα συμβαίνουν στη γειτονική μας χώρα, την Τουρκία που πολλοί θεωρούσαν τον πρώτο καιρό πως δε λέει την πλήρη αλήθεια για την επέλαση του κορονοϊού, αφού δεν ανακοίνωνε ούτε ένα κρούσμα, φιλοξενούν οι "New York Times".

Για εβδομάδες, γράφει η εφημερίδα, ο Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν παρουσίαζε την απόδοση της Τουρκίας στο χειρισμό του κορονoϊού ως μία από τις πιο επιτυχημένες στον κόσμο, καθώς διατήρησε αυστηρό έλεγχο στις πληροφορίες σχετικά με το ξέσπασμα της πανδημίας.

Το προεδρικό παλάτι ξεκίνησε μια προσεκτικά ενορχηστρωμένη εκστρατεία προπαγάνδας, διασφαλίζοντας ότι οι αναφορές από νοσοκομεία, νεκροταφεία και πενθούντες συγγενείς παρέμειναν ουσιαστικά κενές. Οι γιατροί που μίλησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιπλήχθηκαν και 410 άτομα συνελήφθησαν τον Μάρτιο για «προκλητικές και καταχρηστικές» αναφορές.

Ωστόσο, τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν από τους «New York Times» από αρχεία θανάτων στην Κωνσταντινούπολη δείχνουν ότι η Τουρκία αντιμετωπίζει μια πολύ μεγαλύτερη καταστροφή από τον κορονοϊό από ό, τι παρουσιάζουν τα επίσημα στοιχεία και οι δηλώσεις των αξιωματούχων.

Η πόλη κατέγραψε περίπου 2.100 περισσότερους θανάτους από ό, τι αναμενόταν από τις 9 Μαρτίου έως τις 12 Απριλίου, με βάση τους εβδομαδιαίους μέσους όρους θανάτων των τελευταίων δύο ετών, πολύ περισσότερους δηλαδή από όσους κατέγραφαν επίσημα αξιωματούχοι για ολόκληρη την Τουρκία κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Αν και όλοι αυτοί οι θάνατοι δεν σχετίζονται άμεσα με τον κορονοϊό, οι αριθμοί δείχνουν ένα εντυπωσιακό άλμα στους θανάτους που συνέπεσε με την έναρξη της επιδημίας, έναν προκαταρκτικό δείκτη που χρησιμοποιείται από τους ερευνητές για να βγάλουν συμπεράσματα μέσα στην ομιχλώδη περίοδο της πανδημίας και να αξιολογήσουν τα πραγματικά δεδομένα σε πραγματικό χρόνο.

Ακόμη και με βάση την επίσημη καταμέτρηση, τα επιβεβαιωμένα κρούσματα στην Τουρκία αυξήθηκαν σε περισσότερα από 90.000 μέχρι τη Δευτέρα, ανεβάζοντας την Τουρκία πάνω από την Κίνα για να γίνει η έβδομη χώρα που πλήττεται περισσότερο στον κόσμο. Οι θάνατοι έφτασαν τους 2.140.

Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι ενήργησε γρήγορα, σταματώντας τις πτήσεις και κλείνοντας τα σύνορα με πέντε από τις πλέον πληγείσες χώρες τον Φεβρουάριο, ενώ έκλεισε σχολεία, εστιατόρια και μπαρ στα μέσα Μαρτίου, όταν επιβεβαιώθηκε το πρώτο κρούσμα.

Αλλά μέχρι τότε, τα στατιστικά στοιχεία που συνέλεξαν οι «Times» δείχνουν ότι η ζημιά είχε ήδη γίνει.

Η κυβέρνηση Ερντογάν ανακοίνωσε τον πρώτο θάνατο στην χώρα από τον Covid-19 στις 17 Μαρτίου. Ωστόσο, τα στοιχεία της αμερικανικής εφημερίδας δείχνουν ότι ακόμη και εκείνη την εποχή, ο αριθμός των θανάτων συνολικά στην Κωνσταντινούπολη ήταν ήδη πολύ υψηλότερος από τους ιστορικούς μέσους όρους, ένδειξη ότι ο ιός είχε έφτασε αρκετές εβδομάδες νωρίτερα.

Ωστόσο, ο κ. Ερντογάν διαβεβαίωσε το έθνος στις 18 Μαρτίου, μετά την ανακοίνωση του δεύτερου θανάτου, ότι η Τουρκία «είχε λάβει γρήγορα όλες τις προφυλάξεις».

«Εμείς, μαζί με τους λαό μας, ανταποκριθήκαμε σε αυτήν την πρόκληση με πυγμή και αποφασιστικότητα, όπως κάνουμε πάντα μπροστά στις επιθέσεις εναντίον της χώρας μας», είπε.

Ωστόσο, οι ενέργειες του κ. Ερντογάν από τις αρχές Φεβρουαρίου αποκάλυψαν τις προτεραιότητές του. Έχει προσπαθήσει επανειλημμένα να καθησυχάσει τον πληθυσμό, περιγράφοντας πώς τρώει μια κουταλιά μελάσα από μουρουνέλαιο κάθε πρωί για να ενισχύσει τον οργανισμό του. Και, σε μια προσπάθεια να διατηρήσει τουλάχιστον ένα μέρος της οικονομίας σε λειτουργία, απέφυγε να εξαγγείλει ένα πλήρες lockdown σε εθνικό επίπεδο.

Μια οικονομική κατάρρευση θα σήμαινε καταστροφή για την προεδρία του. Η δημοτικότητά του είχε αρχίσει να ολισθαίνει εν μέσω μιας παρακμάζουσας οικονομίας και της υψηλής ανεργίας, ακόμη και πριν από την πανδημία.

Αντ’ αυτού, ο κ. Ερντογάν εισήγαγε σταδιακά μέτρα για την ενθάρρυνση της κοινωνικής απόστασης, τον περιορισμό των ταξιδιών στην ενδοχώρα, ενώ διέταξε απαγόρευση κυκλοφορίας για άτομα άνω των 65 ετών και κάτω των 20 ετών.

Ωστόσο, η λοίμωξη είχε εξαπλωθεί, ιδιαίτερα στην Κωνσταντινούπολη και τη Σμύρνη, μεγάλες πόλεις με διεθνείς επιχειρηματικές και τουριστικές συνδέσεις, καθώς και σε κεντρικές πόλεις όπου 6.000 προσκυνητές που επέστρεφαν από τη Σαουδική Αραβία δεν ακολουθούσαν πάντα τους κανόνες απομόνωσης και υγεινής.

Η κυβέρνηση δήλωσε ότι ο υψηλός αριθμός κρουσμάτων οφείλεται στα εκτεταμένα τεστ που διενήργησε – περισσότερα από 600.000, ενώ τόνιζε πως το ποσοστό μόλυνσης του πληθυσμού από τον Covid-19 μειώνεται.

Ωστόσο, οι θάνατοι στην Κωνσταντινούπολη κατά την περίοδο των πέντε εβδομάδων μεταξύ 9 Μαρτίου και 12 Απριλίου ήταν περίπου 30% υψηλότεροι από τους ιστορικούς μέσους όρους, σύμφωνα με τους « Times».

Τις δύο πρώτες εβδομάδες του Απριλίου, σύμφωνα τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία, οι θάνατοι στην Κωνσταντινούπολη ήταν περίπου 50% υψηλότεροι από τον μέσο όρο. Αυξήσεις αυτού του μεγέθους είναι ανησυχητικές και φαίνεται σαφώς να σχετίζονται με το ξέσπασμα, δήλωσε η Stephane Helleringer, δημογράφος στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins.

Οποιαδήποτε στατιστικά στοιχεία θανάτου εν μέσω πανδημίας είναι δύσκολο να εντοπιστούν και πρέπει να θεωρηθούν προκαταρκτικά. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες προσπαθούν να βελτιώσουν τις στατιστικές θανάτου τους, τις οποίες αναγνωρίζουν τώρα ότι είναι ελλιπείς.

Τα σύνολα θανάτων στην Κωνσταντινούπολη μπορεί να περιλαμβάνουν τόσο τους θανάτους που συνδέονται άμεσα με τον κορονοϊό όσο και εκείνους από άλλες αιτίες, όπως ο καρκίνος ή οι καρδιακές παθήσεις, που μπορεί να έχουν γίνει πιο συνηθισμένοι καθώς τα νοσοκομεία έφτασαν στα όριά τους, ενώ οι άνθρωποι απέφευγαν να αναζητήσουν ιατρική περίθαλψη.

Τα ευρήματα των «Times» επιβεβαιώνονται και από τον Onur Altindag, Επίκουρο Καθηγητή Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Bentley, ο οποίος δημοσίευσε δεδομένα από 10 πόλεις στην Τουρκία, συγκρίνοντάς τα με στατιστικά στοιχεία των προηγούμενων τεσσάρων ετών.

Βρήκε παρόμοιο αριθμό υπερβολικών θανάτων στην Κωνσταντινούπολη από τις 11 Μαρτίου έως τις 12 Απριλίου. Ο συνολικός αριθμός των επιβεβαιωμένων θανάτων από τον Covid-19 σε ολόκληρη την Τουρκία στις 12 Απριλίου ήταν 1.006, λιγότεροι δηλαδή από τους μισούς τουλάχιστον επιπλέον θανάτους για φέτος στην Κωνσταντινούπολη, τονίζει ο καθηγητής.

Το υπουργείο Υγείας της Τουρκίας κυκλοφόρησε μόνο περιορισμένα δεδομένα σχετικά με την εξάπλωση του ιού και ανακοίνωσε μόνο έναν αριθμό κρουσμάτων του Covid-19 σε μεμονωμένες πόλεις μία φορά, την 1η Απριλίου.

Η Κωνσταντινούπολη, πόλη των 16 εκατομμυρίων, αντιπροσώπευε το 60 τοις εκατό των επιβεβαιωμένων κρουσμάτων Covid-19 εκείνη την ημέρα, δήλωσε ο Δρ Fahrettin Koca, Υπουργός Υγείας.

Αρκετές άλλες πόλεις, όπως η Άγκυρα και η Σμύρνη, έχουν κηρυχθεί σημεία μεγάλης επιδημιολογικής έντασης. Στις 10 Απριλίου, η Τουρκία άρχισε να επιβάλλει lockdown τα σαββατοκύριακα σε 31 μητροπολιτικές περιοχές.

Ο κ. Altindag βρήκε επίσης πρώιμα σημάδια υπερβολικών θανάτων στην πόλη Sakarya, μια από τις πόλεις που περιλαμβάνονται στα τακτικά lockdowns.

Αξιωματούχοι όπως ο Δρ. Κόκα τόνισαν ότι το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης της Τουρκίας επεκτάθηκε κατά πολύ τις τελευταίες δύο δεκαετίες υπό τον κ. Ερντογάν, ότι οι ασθενείς αναρρώνουν από τον ιό και ότι η Τουρκία θα φτάσει στο peak της καμπύλης σε περίπου μια εβδομάδα.

Όμως, οι επαγγελματίες του ιατρικού τομέα προειδοποιούν ότι η Τουρκία μπορεί να μην έχει καν τον έλεγχο στην εξάπλωση του ιού. «Τον Φεβρουάριο δεν έκαναν τίποτα, αν και ήταν γνωστό ότι η ασθένεια ήταν εκεί», δήλωσε ο Dr. Sinan Adiyaman, επικεφαλής της τουρκικής ιατρικής ένωσης, σε τηλεφωνική συνέντευξη.

Ο εξοπλισμός προσωπικής προστασίας λείπει σε ορισμένα σημεία και τεστ γίνονταν σε επαρκές επίπεδο μόνο τον Απρίλιο, πρόσθεσε.

Και η Τουρκία, όπως κι άλλες χώρες, μετρά μόνο τα επιβεβαιωμένα κρούσματα κι όχι τις συνολικές περιπτώσεις που έχουν διαγνωστεί κλινικά με τον ιό, αλλά το αρχικό τεστ ήταν αρνητικό, όπως λέει στην εφημερίδα ο Δρ. Adiyaman.

«Τα δεδομένα που έχουμε δεν αρκούν για να πούμε αν ελέγχουν την πανδημία», τονίζει.

Η τουρκική ιατρική ένωση, μια ανεξάρτητη επαγγελματική ένωση με περίπου 120.000 μέλη, ζήτησε περισσότερη διαφάνεια, η οποία θα βοηθούσε τους γιατρούς να κατανοήσουν καλύτερα την ασθένεια.

Η ένωση υπέβαλε 22 ερωτήσεις στον υπουργό την περασμένη εβδομάδα, ζητώντας στοιχεία σχετικά με τα κρούσματα, τα δημογραφικά στοιχεία των μολυσμένων και λεπτομέρειες σχετικά με τον αριθμό των εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης που έχουν αρρωστήσει. Δεν έχουν λάβει ακόμη απαντήσεις.

Ο Δρ Adiyaman είπε ότι το επιστημονικό συμβούλιο, μια ομάδα εμπειρογνωμόνων που συγκροτήθηκε από την κυβέρνηση για να συμβουλεύει για τη διαχείριση της πανδημίας, δεν δημοσιοποιεί τις αποφάσεις της και η κυβέρνηση δεν κοινοποιεί δεδομένα στον σύνδεσμό του.

Ο υπουργός Υγείας ανακοίνωσε ότι 601 άτομα του υγειονομικού προσωπικού της χώρας είχαν μολυνθεί από τον ιό μέχρι την 1η Απριλίου, ωστόσο, ο Δρ Adiyaman είπε ότι σχεδόν 1.500 έχουν μολυνθεί, συμπεριλαμβανομένων 1.000 στην Κωνσταντινούπολη. Δεκαεπτά επαγγελματίες υγείας έχουν πεθάνει από τον ιό στην Κωνσταντινούπολη, σύμφωνα με αναφορές που δημοσιεύθηκαν από πολλά συνδικάτα.

«Από την αρχή υπήρξε πρόβλημα με τον εξοπλισμό ατομικής προστασίας», είπε. «Μερικοί ανησυχούν ότι οι μάσκες P.P.E θα εξαντληθούν και δεν θα έχουν καινούργιες. Μερικοί, άλλωστε, Μερικοί εργάζονται με βάρδιες 12 ωρών και 24 ωρών, και αυτό προκαλεί εξάντληση», πρόσθεσε.

Παρόλο που η κυβέρνηση σε πρόσφατη δημοσκόπηση φαίνεται να απολαμβάνει της εμπιστοσύνης του 63% του λαού για την απόδοσή της στην αντιμετώπιση της πανδημίας κορονοϊού, ο πανικός των καταναλωτών όταν ανακοινώθηκε ξαφνικά μια απαγόρευση κυκλοφορίας σε πολλές μεγάλες πόλεις στις 10 Απριλίου έδωσε μια ματιά στο αυξανόμενο κοινό ανησυχία, αφήνει να εννοηθεί πως οι πολίτες δεν είναι και τόσο ήσυχοι πως η κυβέρνηση Ερντογάν θα τους προστατεύσει από τον ιό.

Η κυβέρνηση του κ. Ερντογάν έχει ήδη έλλειψη μετρητών και έχει εξαντλήσει τα αποθέματα που ενισχύουν την τουρκική λίρα τον τελευταίο χρόνο. Με το κλείσιμο των επιχειρήσεων και έναν από τους κύριους πυλώνες της οικονομίας, τον τουρισμό σε αναστολή, η κυβέρνηση έχει ήδη να ανακοινώσει αρκετές φορές πρόσθετη βοήθεια για εργαζόμενους και επιχειρήσεις.

Ο ιός έχει ήδη αποκαλύψει τη δύναμη των αντιπάλων του κ. Ερντογάν. Οι όλο και πιο ενεργητικοί πολιτικοί της αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένων των δήμαρχων της Κωνσταντινούπολης και της Άγκυρας - Εκρέμ Ιμαμόγλου και Μανσούρ Γιάβας - μελετούν κάθε βήμα του «σουλτάνου» και συχνά βρίσκονται ένα βήμα μπροστά, προσφέροντας βοήθεια στους εκλογείς τους.

Οι δήμαρχοι της αντιπολίτευσης ανάγκασαν τον κ. Ερντογάν να παρέχει δωρεάν μάσκες προσώπου για ολόκληρο τον πληθυσμό - ένα πρόσθετο κόστος όταν η κυβέρνηση είχε αρχικά σχεδιάσει να έχει ιδιωτικές εταιρείες να πουλάνε τις μάσκες, ενώ στην Τουρκία πλέον η περίθαλψη είναι δωρεάν για όλους, ακόμη και τους ανασφάλιστους.

Γνωρίζοντας καλά την οικονομική στενότητα της χώρας, η αντιπολίτευση δεν μείωσε την πίεση κατά τη διάρκεια της πανδημίας, αναγκάζοντας τον Ερντογάν να δώσει πολλά για να αποδείξει το αγαπημένο του μότο πως «ο λαός της Τουρκίας δεν χάνει».

«Η κυβέρνηση είναι κατεστραμμένη», δήλωσε ο Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, αρχηγός του αντιπολιτευόμενου Δημοκρατικού Λαϊκού Κόμματος, σε συνέντευξή του σε ένα εθνικό τηλεοπτικό κανάλι Haberturk TV. «Δεν ξέρουν τι να κάνουν. Δεν υπάρχουν χρήματα. Αυτή είναι η αλήθεια."

Πηγή: New York Times