Τον αποκάλεσαν "αόρατο εχθρό", "μάστιγα για την ανθρωπότητα" και είναι αυτά κι άλλα πολλά περισσότερα. Ο κορονοϊός δεν είναι τόσο δύσκολος και ύπουλος αντίπαλος μόνο γιατί διασπείρεται με τόση ευκολία στην κοινότητα και γιατί δεν κάνει... διακρίσεις, αλλά και γιατί ενώ παιδεύει τους γιατρούς όταν οι ασθενείς νοσηλεύονται, δεν σταματά να ταλαιπωρεί τους ανθρώπους που νοσούν ούτε όταν θεωρητικά τον ξεπεράσουν.

Για το "φαινόμενο Long Covid", όπως έχει ονομαστεί έχουν γραφτεί πολλά, όμως καθώς τα κράτη ήρθαν αντιμέτωπα με ένα ιδιαίτερα επιθετικό δεύτερο κύμα που δεν αφήνει περιθώρια για πολλά, οι μακροπρόθεσμες συνέπειες του COVID-19 έχουν βγει από την συζήτηση. Πολύ κακώς, καθώς όπως αποκαλύπτει σε έρευνα που δημοσιεύει ο "Guardian", νέοι και προηγουμένως υγιείς άνθρωποι με συνεχιζόμενα συμπτώματα του Covid-19 δείχνουν σημάδια βλάβης σε πολλά όργανα τέσσερις μήνες μετά την αρχική λοίμωξη.

Τα ευρήματα είναι ένα βήμα προς την ανάπτυξη θεραπειών για μερικά από τα παράξενα και εκτεταμένα συμπτώματα που αντιμετωπίζουν άτομα με «long Covid», που όπως υπολογίζουν επηρεάζει περισσότερα από 60.000 άτομα στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η κόπωση, η "θολούρα" του εγκεφάλου, η δύσπνοια και ο πόνος σ' όλο το σώμα είναι από τα πιο συχνά αναφερόμενα συμπτώματα.  

Μάλιστα, το ΕΣΥ της Βρετανίας ανακοίνωσε ότι θα εγκαινιάσει ένα δίκτυο περισσότερων από 40 εξειδικευμένων κλινικών Covid όπου ιατροί, νοσοκόμες και θεραπευτές θα ασχολούνται με τα σωματικά και ψυχολογικά συμπτώματα των ανθρώπων που νόσησαν καιρό πριν και ακόμη αντιμετωπίζουν δυσκολίες.

Η μελέτη Coverscan στοχεύει στην εκτίμηση του μακροπρόθεσμου αντίκτυπου του Covid-19 στην υγεία των οργάνων σε περίπου 500 άτομα «χαμηλού κινδύνου» -εκείνων που είναι σχετικά νέοι και χωρίς υποκείμενα νοσήματα που έχουν με συνεχιζόμενα συμπτώματα, μέσω ενός συνδυασμού: Σάρωση μαγνητικής τομογραφίας, εξετάσεις αίματος, εργαστηριακές μετρήσεις και διαδικτυακά ερωτηματολόγια.  

Τα προκαταρκτικά δεδομένα από τους πρώτους 200 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε έλεγχο υποδηλώνουν ότι σχεδόν το 70% έχει διαταραχές σε ένα ή περισσότερα όργανα, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς, των πνευμόνων, του ήπατος και του παγκρέατος, τέσσερις μήνες μετά την αρχική τους ασθένεια. «Τα καλά νέα είναι ότι η βλάβη είναι ήπια, αλλά υπάρχει κάποια βλάβη και στο 25% των ανθρώπων επηρεάζει δύο ή περισσότερα όργανα», δήλωσε o Amitava Banerjee, καρδιολόγος και αναπληρωτής καθηγητής μελέτης κλινικών δεδομένων στο University College London. «Αυτό είναι ενδιαφέρον γιατί πρέπει να ξέρουμε εάν [οι βλάβες] συνεχίζονται ή βελτιώνονται - ή εάν υπάρχει μια υποομάδα ανθρώπων που θα μπορούσαν να δει επιδείνωση."

Σε ορισμένες, αλλά όχι όλες, περιπτώσεις υπήρχε συσχέτιση μεταξύ των συμπτωμάτων και του σημείου της βλάβης του οργάνου. Για παράδειγμα, οι καρδιακές ή πνευμονικές διαταραχές συσχετίστηκαν με δύσπνοια, ενώ οι διαταραχές του ήπατος ή του παγκρέατος συσχετίστηκαν με γαστρεντερικά συμπτώματα. «Η μέχρι τώρα μελέτη βασίζεται στην υπόθεση εργασίας ότι υπάρχει προσβολή σε επίπεδο οργάνου, και ενδεχομένως σε επίπεδο πολλών οργάνων, η οποία είναι ανιχνεύσιμη και η οποία θα μπορούσε να βοηθήσει στην εξήγηση τουλάχιστον μερικών από τα συμπτώματα και την πορεία της νόσου», τονίζει ο δρ. Banerjee. Ωστόσο, η μελέτη δεν αποδεικνύει ότι οι διαταραχές των οργάνων είναι η αιτία των συνεχιζόμενων συμπτωμάτων των ανθρώπων και τα δεδομένα δεν έχουν ακόμη αξιολογηθεί. Επίσης, επισημαίνει πως κανένας από τους ασθενείς δεν έκανε τέτοιες ενδελεχείς εξετάσεις πριν νοσήσει με Covid-19, οπότε μερικοί από αυτούς μπορεί να είχαν υπάρχουσες διαταραχές -αν και αυτό είναι απίθανο δεδομένης της προηγούμενης καλής υγείας τους και της σχετικής νεότητας. Η μέση ηλικία των συμμετεχόντων είναι τα 44 χρόνια. Θα συνεχίσουν να παρακολουθούνται και οι ερευνητές εξετάζουν επίσης άτομα που δεν είχαν Covid-19 ή έχουν βιώσει άλλες ιογενείς λοιμώξεις όπως η γρίπη.  

Προκαταρκτικά δεδομένα από ξεχωριστή μελέτη 58 ασθενών που νοσηλεύτηκαν με Covid-19 βρήκαν επίσης ανωμαλίες στους πνεύμονες (60%), στα νεφρά (29%), στην καρδιά (26%) και στο ήπαρ (10%) των ασθενών, δύο έως τρεις μήνες μετά την αρχική λοίμωξη, καθώς και αλλαγές ιστών σε μέρη του εγκεφάλου.  

«Αυτό που ζητούν όλοι οι άνθρωποι στον κόσμο με Long Covid και πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη από επιστήμονες και κυβερνώντες, είναι να βρεθούν κάποια στοιχεία για το τι μπορεί να συμβαίνει σε επίπεδο οργάνου -έτσι ώστε να αρχίσουμε να μαθαίνουμε ποια πραγματικά ζημιά κάνει ο κορονοϊός», αναφέρει στον Guardian ο Ντάνι Άλτμαν, καθηγητής ανοσολογίας στο Imperial College London. «Νομίζω ότι αυτό είναι ένα πρώτο βήμα σε ένα μακρύ ταξίδι προς την παροχή κάποιου είδους μηχανισμού [για τα συμπτώματά τους], και τελικά κάποια θεραπευτική αγωγή για άτομα με long Covid». Τα νέα ευρήματα θα μπορούσαν επίσης να έχουν επιπτώσεις στη διαχείριση ατόμων με long Covid, γεγονός που υποδηλώνει την ανάγκη στενότερης συνεργασίας μεταξύ ιατρών. «To να στέλνουμε έναν άνθρωπο που έχει περάσει Covid και έχει ακόμη συμπτώματα μια στον καρδιολόγο, στη συνέχεια στον γαστρεντερολόγο, και στη συνέχεια στον νευρολόγο θα ήταν ένας αναποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης των πραγμάτων καθώς η πανδημία συνεχίζεται», είπε ο Banerjee.