«Είναι αλήθεια πως στη δημόσια συζήτηση η εγκληματικότητα καταλαμβάνει σημαντικό κομμάτι. Αυτό δεν συμβαίνει απαραιτήτως γιατί έχει σημειωθεί αύξηση της εγκληματικότητας, αλλά κυρίως γιατί έχει σπάσει ο κύκλος της σιωπής και της ανοχής σε συγκεκριμένα ειδεχθή αδικήματα». Αυτό τονίζει σε συνέντευξή του στη «ΜτΚ» ο υπουργός Δικαιοσύνης Κώστας Τσιάρας στον απόηχο των εγκληματικών ενεργειών που απασχολούν εσχάτως την επικαιρότητα.

Στο τελευταίο υπουργικό συμβούλιο παρουσιάσατε το νομοσχέδιο για την εναρμόνιση της ορολογίας των βασικών κωδίκων με τη Σύμβαση για τα δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες. Τι σημαίνει αυτό και τι αλλαγές επιφέρει;

Το προτεινόμενο νομοσχέδιο έχει ως αντικείμενο την επικαιροποίηση της ορολογίας των Κωδίκων, ως των βασικών νομοθετημάτων της χώρας. Συγκεκριμένα, αφορά στην αναδιατύπωση υποτιμητικών για τα άτομα με αναπηρία όρων και την αντικατάσταση στερεοτυπικών εκφράσεων σε άρθρα του Αστικού Κώδικα, του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, του Ποινικού Κώδικα, του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας και του Κώδικα Συμβολαιογράφων. 

Τα παραπάνω νομοθετήματα εμπεριέχουν, λίγο ως πολύ, αναχρονιστικούς όρους για τα άτομα με αναπηρία που δεν συνάδουν με τη δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας, την οποία ακολουθεί η Διεθνής Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες που έχει κυρώσει η χώρα μας. 

Με την επικαιροποίηση της ορολογίας οι Κώδικες αντανακλούν το υψηλό επίπεδο της προστασίας των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία που έχει προτεραιοποιήσει η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και ακολουθεί απαρέγκλιτα τις συστάσεις του ΟΗΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης

Παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει, όπως είναι η διαμεσολάβηση και τα ειδικά τμήματα για υποθέσεις αναπτυξιακού χαρακτήρα, ένα πολύ μεγάλο ζητούμενο στη χώρα είναι η επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης. Σε πολλές περιπτώσεις μία υπόθεση μέχρι να τελεσιδικήσει παίρνει χρόνια. Τι λέτε επ’ αυτού; Τι σκοπεύετε να κάνετε; Και πότε θα πιάσει δουλειά η Δικαστική Αστυνομία;

Η διαμεσολάβηση και τα Ειδικά Τμήματα είναι πολύ σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Έχουμε κάνει όμως πολλά εξίσου σημαντικά βήματα και στην ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης. Μόλις προχθές, με τον υπουργό Ψηφιακής Διακυβέρνησης, παρουσιάσαμε εδώ, στη Θεσσαλονίκη, την επέκταση της υπηρεσίας ενημέρωσης πολιτών για την πορεία των εκθεμάτων (ηλεκτρονικά πινάκια). 

Παράλληλα έχουμε υλοποιήσει μεγάλες μεταρρυθμίσεις όπως, η πιλοτική δίκη στην πολιτική δικαιοσύνη που θεσπίστηκε με την τροποποίηση για τον εκσυγχρονισμό του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, η Δικονομία του Ελεγκτικού Συνεδρίου με την οποία κωδικοποιήθηκαν εκατοντάδες διάσπαρτες διατάξεις σε ένα ενιαίο νομικό κείμενο, οι αλλαγές του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας έχουν απλοποιήσει σε πολύ μεγάλο βαθμό τις δικαστικές διαδικασίες και επιτρέπουν στους δικαστικούς λειτουργούς να απονέμουν δικαιοσύνη, ταχύτερα και με ασφάλεια δικαίου. 

Παράλληλα, έχουμε θεσμοθετήσει δύο νέους κλάδους δικαστικών υπαλλήλων για την καλύτερη στελέχωση των δικαστηρίων και την υποστήριξη των δικαστών στο δικαιοδοτικό τους έργο με τον νέο Κώδικα Δικαστικών Υπαλλήλων.

 Βεβαίως, η Δικαστική Αστυνομία που αναφέρατε είναι μια ακόμα καινοτομία για το δικαστικό μας σύστημα και εντός του έτους αναμένεται να εκδοθεί η σχετική προκήρυξη προκειμένου να ξεκινήσει άμεσα η στελέχωση του νέου Σώματος.

Ένα εξίσου σοβαρό ζήτημα είναι το κτιριακό, όπου μετά από μία στασιμότητα χρόνων υπάρχει κινητικότητα. Τι προβλέπεται για τη Θεσσαλονίκη και την επέκταση του Δικαστικού Μεγάρου της πόλης;

Για το Δικαστικό Μέγαρο Θεσσαλονίκης έχει διατεθεί ένα τεράστιο ποσό ύψους 53 εκατομμυρίων ευρώ προκειμένου να αναβαθμιστούν συνολικά οι υποδομές του. Όμως επιτρέψτε μου να ξεδιαλύνω ένα θολό τοπίο που επιχειρείται να δημιουργηθεί. 

Η αναβάθμιση του Δικαστικού Μεγάρου Θεσσαλονίκης δεν αφορούν απλές παρεμβάσεις για την ενεργειακή απόδοση του κτιρίου. Περιλαμβάνει ένα σύνολο κατασκευαστικών παρεμβάσεων που μετατρέπουν το Μέγαρο σε ένα πλήρως λειτουργικό, σύγχρονο και αξιόπιστο κτίριο, και μεταξύ άλλων βεβαίως περιλαμβάνει παρεμβάσεις βελτίωσης του ενεργειακού αποτυπώματος του κτιρίου. 

Είμαι βέβαιος πως με την ολοκλήρωση των εργασιών, το Δικαστικό Μέγαρο της πόλης θα είναι αντάξιο των προδιαγραφών μιας μεγάλης, ιστορικής πόλης, όπως η Θεσσαλονίκη.

Ποια είναι τα χρονοδιαγράμματα για την κατασκευή των νέων Δικαστικών Μεγάρων σε Έδεσσα, Σέρρες και Κιλκίς;

Μετά από χρόνια στασιμότητας, όπως εύστοχα επισημάνατε, το υπουργείο Δικαιοσύνης έχει εκπονήσει ένα ολοκληρωμένο πολυετές κτιριολογικό πρόγραμμα, στο οποίο έχουμε θέσει κεντρικό στόχο την ενίσχυση των υποδομών στη Μακεδονία. Έτσι καταφέραμε να ξετυλίξουμε το κουβάρι των συμπράξεων του δημοσίου με τον ιδιωτικό τομέα που παραλάβαμε από την προηγούμενη κυβέρνηση για το Δικαστικό Μέγαρο Έδεσσας. 

Παράλληλα, σε συνεργασία με τους τοπικούς φορείς βρήκαμε τους κατάλληλους χώρους για τα νέα Μέγαρα στις Σέρρες και το Κιλκίς, των οποίων η ανέγερση δρομολογήθηκε, επίσης, μετά την έγκρισή τους από την αρμόδια Διυπουργική Επιτροπή, μέσω ΣΔΙΤ.

Υπάρχουν σκέψεις για περαιτέρω αυστηροποίηση των ποινών του νέου Ποινικού Κώδικα όταν πρόκειται για σοβαρά εγκλήματα;

Η επιλογή αυτής της κυβέρνησης είναι ξεκάθαρη και αποτυπώθηκε στις τροποποιήσεις του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας με τον ν. 4855/2021. Με τις τροποποιήσεις αυτές, ειδεχθή εγκλήματα τιμωρούνται πλέον με τις ανώτατες ποινές. 

Ειδικά ο βιασμός ανηλίκου τιμωρείται πλέον με την εσχάτη των ποινών, την ισόβια κάθειρξη. Παράλληλα, αυστηροποιήσαμε το πλαίσιο για την απόλυση υπό όρο, αυξάνοντας το ελάχιστο όριο πραγματικής έκτισης με το οποίο θεμελιώνεται το δικαίωμα αίτησης της υπό όρο απόλυσης. 

Ξεκαθαρίζω όμως πως η θεμελίωση του δικαιώματος δεν ισοδυναμεί αυτόματα με αποφυλάκιση. Με τον Ποινικό Κώδικα όπως ισχύει σήμερα, δίνεται η δυνατότητα στο δικαστικό συμβούλιο να κρίνει τον πραγματικό σωφρονισμό του κρατουμένου και να αποφασίσει αν ο κρατούμενος είναι έτοιμος να αποφυλακιστεί και να ενταχθεί ομαλά στο κοινωνικό σύνολο. 

Από 'κει και πέρα, η συζήτηση για την περαιτέρω αυστηροποίηση των ποινών δεν μπορεί να γίνει με όρους επικαιρότητας. Η αρμόδια νομοπαρασκευαστική επιτροπή για την παρακολούθηση των αποτελεσμάτων που παράγει ο Ποινικός Κώδικας παρακολουθεί τις προτάσεις που τίθενται στην επιστημονική κοινότητα και τη δημόσια σφαίρα και θα εισηγηθεί αν και ποιες αλλαγές κρίνει απαραίτητες, προκειμένου το Υπουργείο Δικαιοσύνης να αναλάβει τη σχετική νομοθετική πρωτοβουλία.

Και με την ευκαιρία: γιατί τόσα πολλά εγκλήματα στη σημερινή Ελλάδα; Πώς το εξηγείτε;

Είναι αλήθεια πως στη δημόσια συζήτηση η εγκληματικότητα καταλαμβάνει σημαντικό κομμάτι. Αυτό δεν συμβαίνει απαραιτήτως γιατί έχει σημειωθεί αύξηση της εγκληματικότητας, αλλά κυρίως γιατί έχει σπάσει ο κύκλος της σιωπής και της ανοχής σε συγκεκριμένα ειδεχθή αδικήματα, όπως η σεξουαλική κακοποίηση, ή η ενδοοικογενειακή βία, που έμεναν μέχρι τώρα για πολλά χρόνια στο σκοτάδι. 

Είναι βέβαιο πως, με το νομοθετικό πλαίσιο που έχουμε θεσπίσει, τα θύματα αισθάνονται περισσότερο ασφαλή να καταγγείλουν τους θύτες. Παράλληλα, έχουμε δημιουργήσει ένα πιο ευνοϊκό και προστατευτικό πλαίσιο για τα θύματα, όπως οι δομές για την προστασία των ευάλωτων γυναικών και παιδιών, που έχει δημιουργήσει το υπουργείο Εργασίας ή τα τμήματα ενδοοικογενειακής βίας της Ελληνικής Αστυνομίας, που καθιστούν πιο εύκολη την αποκάλυψη τέτοιων αδικημάτων.

Η κυβέρνηση έχει μπει στην τελική ευθεία για τις εκλογές. Ποιες πρέπει να είναι οι προτεραιότητές της και τι πρέπει να προσέξει;

Από την εκλογή της, αυτή η κυβέρνηση είναι ευθυγραμμισμένη με τις ανάγκες των πολιτών και έχει διαμορφώσει την πολιτική της σύμφωνα με τις προτεραιότητες της κοινωνίας και των πλέον ευάλωτων συμπολιτών μας και της εθνικής μας οικονομίας. Στόχος μας είναι μέχρι το τέλος της θητεία μας, να εφαρμόσουμε τις μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη ο τόπος, ώστε ο κρατικός μηχανισμός να καταστεί πιο παραγωγικός και ευέλικτος, να ενισχύσουμε ακόμα περισσότερο τις κοινωνικές μας πολιτικές γύρω από την προστασία των πιο αδύναμων συμπολιτών μας, να διευκολύ νουμε την παραγωγική βάση της οικονομίας και να τονώσουμε την ανάπτυξη, που αυξάνει το διαθέσιμο εισόδημα και μειώνει την ανεργία.

*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 06.11.2022