Για τις επαφές των αξιωματούχων της Κυπριακής Δημοκρατίας με τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ, τις εξελίξεις στον τομέα των υδρογονανθράκων, καθώς και ζητήματα που σχετίζονται με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας μίλησε ο υπουργός Ενέργειας της Κύπρου Γιώργος Παπαναστασίου.

Σε χαιρετισμό του στην Ημερίδα της Επιτροπής Ενέργειας της Κυπριακής Ακαδημίας Επιστημών, ο κ. Παπαναστασίου ανέφερε μεταξύ άλλων ότι την περασμένη Τετάρτη, 31 Μαΐου 2023, η κοινοπραξία των εταιρειών Chevron, Shell και NewMed Energy υπέβαλε στο υπουργείο Ενέργειας το αναθεωρημένο Σχέδιο Ανάπτυξης και Παραγωγής για το κοίτασμα «Αφροδίτη». Σύμφωνα με την κοινοπραξία, σκοπός της αναθεώρησης που ξεκίνησε μετά την εξαγορά της Noble Energy από τη Chevron, είναι η βελτιστοποίηση του Σχεδίου Ανάπτυξης, αξιοποιώντας συνέργειες με άλλες υποδομές, οι οποίες βρίσκονται στην Αίγυπτο.

«Το υπουργείο Ενέργειας θα μελετήσει με προσοχή την πρόταση της κοινοπραξίας, για σχολιασμό και διαβουλεύσεις με σκοπό την κατάληξη σε ένα τελικό και κοινά αποδεκτό κείμενο. Σε κάθε περίπτωση, η τελική έγκριση θα προέλθει από την Κυπριακή Δημοκρατία. Στο ενδιάμεσο, η Κοινοπραξία έχει ξεκινήσει την ανόρυξη της γεώτρησης αξιολόγησης Α3 στο κοίτασμα "Αφροδίτη", η οποία θα ολοκληρωθεί εντός του καλοκαιριού. Η γεώτρηση αναμένεται να δώσει σημαντικές πληροφορίες για το κοίτασμα που θα βοηθήσουν, μεταξύ άλλων, στη διαμόρφωση του Σχεδίου Ανάπτυξης και Παραγωγής. Αναμφίβολα, το 2023 είναι έτος ορόσημο για το κοίτασμα "Αφροδίτη", αφού ο αδειούχος θα πρέπει να λάβει σημαντικές αποφάσεις για την ανάπτυξή του, σύμφωνα με τις συμβατικές του υποχρεώσεις», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Οπως τόνισε ο Κύπριος υπουργός Ενέργειας, οι συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί τους τελευταίους 18 μήνες στον τομέα του πετρελαίου και του φυσικού αερίου και οι οποίες οδήγησαν στην αύξηση των τιμών ενέργειας σε πρωτοφανή επίπεδα, ειδικά στην Ευρώπη, συνθέτουν ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη των κοιτασμάτων φυσικού αερίου που ανακαλύφθηκαν στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ).

«Το παράθυρο ευκαιρίας που έχει παρουσιαστεί δεν θα είναι για πολύ ανοικτό και, γι' αυτόν τον λόγο, θα πρέπει, σε συνεργασία με τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται εντός της ΑΟΖ μας, να κινηθούμε γρήγορα και αποφασιστικά με την υλοποίηση του ερευνητικού μας προγράμματος και την ανάπτυξη των υφιστάμενων και των μελλοντικών ανακαλύψεων αερίου. Μετά από δύο περίπου χρόνια στασιμότητας τη διετία 2020 - 2021 λόγω των επιπτώσεων από την πανδημία του COVID-19, το 2022 το ερευνητικό μας πρόγραμμα επανεκκίνησε αργά και σταθερά, ενώ το 2023 αναμένεται να επανέλθει πλήρως σε κανονικούς ρυθμούς. Συγκεκριμένα, στα τέλη του 2021, αρχές του 2022, η κοινοπραξία των ExxonMobil και QatarEnergy ανόρυξε μια γεώτρηση αξιολόγησης (appraisal well) στην ανακάλυψη "Γλαύκος", στο Τεμάχιο 10, στην οποία πραγματοποιήθηκε και δοκιμαστική παραγωγή (Drill Stem Test). Η γεώτρηση αυτή επιβεβαίωσε την ύπαρξη εξαιρετικής ποιότητας ταμιευτήρα. Η ίδια κοινοπραξία προχώρησε, επίσης, σε εξειδικευμένη τρισδιάστατη σεισμική έρευνα στα Τεμάχια 5 και 10, με σκοπό τον εντοπισμό νέων δυνητικών στόχων ή/και την ωρίμανση υφιστάμενων στόχων. Η αξιολόγηση και ερμηνεία των δεδομένων αυτών βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένουμε τα αποτελέσματα τόσο όσον αφορά στην ανακάλυψη "Γλαύκος" και την ανάπτυξή του όσο και για τις επόμενες γεωτρήσεις στα εν λόγω Τεμάχια. Στο Τεμάχιο 6, η κοινοπραξία των Eni και TotalEnergies ανόρυξε, εντός του 2022, δύο ερευνητικές γεωτρήσεις (exploration wells), οι οποίες οδήγησαν στις ανακαλύψεις "Κρόνος" και "Ζευς". Σε συνδυασμό με την ανακάλυψη "Καλυψώ" στο ίδιο Τεμάχιο το 2018, έχει δημιουργηθεί στην περιοχή ένα σύμπλεγμα ανακαλύψεων, γεγονός που αναμένεται να βοηθήσει στην επίσπευση της ανάπτυξής τους. Στο παρόν στάδιο, οι εταιρείες εργάζονται για την αξιολόγηση των τριών ανακαλύψεων, με στόχο, ακριβώς, την ανάπτυξή τους το συντομότερο δυνατόν. Σε αυτά τα πλαίσια, προτίθενται να ανορύξουν μια γεώτρηση αξιολόγησης στην ανακάλυψη "Κρόνος" στα τέλη του 2023, αρχές του 2024. Στα υπόλοιπα αδειοδοτημένα Τεμάχια, οι αδειούχοι μας προχωρούν με το ερευνητικό τους πρόγραμμα, το οποίο αναμένεται να κορυφωθεί τα επόμενα 2 - 3 χρόνια με την ανόρυξη νέων ερευνητικών γεωτρήσεων που ευελπιστούμε να οδηγήσουν σε νέες ανακαλύψεις, αυξάνοντας το ενεργειακό δυναμικό της χώρας μας».

O κ. Παπαναστασίου αναφέρθηκε και στις επαφές της Κυπριακής κυβέρνησης με γειτονικές χώρες για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής, καθώς και στις εναλλακτικές επιλογές αξιοποίησης του φυσικού αερίου με την εμπλοκή της Κύπρου, λέγοντας ότι:

«Όσον αφορά στην εσωτερική αγορά φυσικού αερίου, η προσπάθειά μας επικεντρώνεται, εκτός από την υλοποίηση το ταχύτερο δυνατόν του τερματικού εισαγωγής υγροποιημένου αερίου στο Βασιλικό, στην εισαγωγή στην Κύπρο φυσικού αερίου για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής, μέσω αγωγού. Το φυσικό αέριο θα προέρχεται από κοιτάσματα της Ανατολικής Μεσογείου - μπορεί και από τα κυπριακά κοιτάσματα - θα το εξασφαλίζουμε στις τιμές που πωλείται στην περιοχή μας και θα χρησιμοποιείται τόσο για ηλεκτροπαραγωγή όσο και για υγροποίηση και εξαγωγή στην Ευρώπη και αλλού. Πρώτιστος στόχος είναι, φυσικά, η μείωση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας στην Κύπρο και, κατά δεύτερο, η ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας. Για τον σκοπό αυτό επαναπροσδιορίζουμε την ενεργειακή μας στρατηγική, προσφέροντας ως εναλλακτική επιλογή, για μελέτη από ενδιαφερόμενες εταιρείες, τη δημιουργία των υποδομών, δηλαδή του αγωγού μεταφοράς του φυσικού αερίου και του τερματικού υγροποίησης αρθρωτής ή πλωτής τεχνολογίας. Είμαστε πεπεισμένοι πως οι υποδομές αυτές θα δώσουν κίνητρο στους παραγωγούς αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο να τις χρησιμοποιήσουν για να το μεταφέρουν στην Κύπρο, όπου θα υγροποιείται για εξαγωγές ως LNG στην Ευρώπη και τις παγκόσμιες αγορές. Για να πετύχουμε την υλοποίηση αυτής της στρατηγικής, είμαστε σε διαβουλεύσεις με το Ισραήλ για τη σύναψη σχετικής διακρατικής συμφωνίας, ενώ την περασμένη Δευτέρα και Τρίτη, διοργανώσαμε εργαστήρι στη Λευκωσία, κατά τη διάρκεια του οποίου παρουσιάσαμε σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε όλη την αλυσίδα φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού, την προοπτική μεταφοράς φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο στην Κύπρο, με αγωγό. Πρέπει να πω ότι η αρχική αντίδραση των συμμετεχόντων ήταν θετική και αναμένουμε να επανέλθουν σύντομα με συγκεκριμένες σκέψεις και προτάσεις, αλλά και με επίσημη εκδήλωση ενδιαφέροντος για συμμετοχή σε ένα τέτοιο εγχείρημα. Είναι σε κάθε περίπτωση σαφές πως το φυσικό αέριο, εκτός από τα προαναφερόμενα οφέλη της μείωσης της τιμής ηλεκτρισμού και της ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού, θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο και στην πράσινη μετάβαση, ως καύσιμο γέφυρα. Με την έλευση του φυσικού αερίου στην Κύπρο αναμένεται να λειτουργήσουν ανεξάρτητοι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας και να δημιουργηθεί ανταγωνισμός στην αγορά ηλεκτρισμού. Επιπρόσθετα, οι γεννήτριες που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο, θα είναι σε θέση να προσφέρουν την απαραίτητη ευελιξία στη συμβατική παραγωγή, για να καλύψει τη διαλείπουσα παραγωγή από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας».

Επειτα από αναφορές σχετικά με την προσπάθεια και τους στόχους της Κύπρου προς την πράσινη μετάβαση, ο κ. Παπαναστασίου κατέληξε λέγοντας ότι η μετάβαση σε μια πράσινη οικονομία και η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, απαιτούν ομαδική προσπάθεια. Ο καθένας από εμάς μπορεί να συνεισφέρει σε αυτή τη μεγάλη αλλαγή, από τον απλό πολίτη, τη δημόσια υπηρεσία, την τοπική αυτοδιοίκηση, τις επιχειρήσεις και τα ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα, αλλάζοντας συνήθειες και πρακτικές, υιοθετώντας μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας, παράγοντας ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, υιοθετώντας πρακτικές κυκλικής οικονομίας.