20/03/2022 18:30
Ξεκινήσαμε με 501 ψηφιακές υπηρεσίες και σήμερα έχουμε φτάσει τις 1.368 και προσθέτουμε νέες διαρκώς, τονίζει ο Κυριάκος Πιερρακάκης. Ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, κατά πολλούς ο πιο επιτυχημένος υπουργός της κυβέρνησης Μητσοτάκη, σε συνέντευξή του στη «ΜτΚ» σημειώνει ότι ο 2018 είχαν καταγραφεί 8.800.000 ψηφιακές συναλλαγές, το 2019 ο αριθμός έφτασε στα 34.000.000, το 2020 στα 94.000.000 και το 2021 στα 567.000.000. «Αυτό δείχνει ότι το 2021 κάθε ενήλικος συμπολίτης μας γλίτωσε κατά μέσο όρο περισσότερες από 60 ουρές σε γκισέ δημοσίων υπηρεσιών», επισημαίνει. Όσο για τις δύσκολες στιγμές στο υπουργείο τονίζει με νόημα: «Σηκώσαμε τα μανίκια και αποφασίσαμε ότι θα τα καταφέρουμε. Από την φράση ‘δεν γίνεται’ βγάλαμε το ‘δεν’. Κρατώ τις θετικές στιγμές και κυρίως το αίσθημα της ικανοποίησης των πολιτών από τις ψηφιακές υπηρεσίες».
Αυτές τις ημέρες συμπληρώνονται δύο χρόνια από την ενεργοποίηση του gov.gr. Ποιος είναι ο απολογισμός του;
Για εμάς στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, κύριε Οικονόμου, το gov.gr είναι ένα εμβληματικό έργο και αντιπροσωπευτικό της φιλοσοφίας μας. Είναι ένα έργο που είχαμε σχεδιάσει από την πρώτη στιγμή, αλλά υλοποιήσαμε λίγους μήνες νωρίτερα, προκειμένου να μπορεί το κράτος να εξυπηρετεί τους πολίτες από απόσταση στη διάρκεια του πρώτου lockdown. Με γνώμονα το ότι «το κράτος είναι ένα», θελήσαμε να συγκεντρώσουμε σε ένα και μόνο σημείο όλες τις ψηφιακές υπηρεσίες του. Ξεκινήσαμε με 501 που προϋπήρχαν, προσθέσαμε δυο από τις πιο συχνές υπηρεσίες, την εξουσιοδότηση και την υπεύθυνη δήλωση, και σήμερα έχουμε φτάσει τις 1.368 και προσθέτουμε νέες διαρκώς.
Διαπιστώνουμε ότι το κράτος αυτά τα δύο χρόνια άλλαξε σε μεγάλο βαθμό. Ο πολίτης προσαρμόστηκε ή μήπως και εκεί χρειαζόμαστε μία ψηφιακή επανάσταση μέσω της εκπαίδευσης;
Σε αυτά τα δύο χρόνια υπάρχει πολύ μεγάλη προσφορά ψηφιακών υπηρεσιών, οι οποίες είναι απλά σχεδιασμένες και δουλεύουν. Οι υπηρεσίες που σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν για τις ανάγκες αντιμετώπισης της πανδημίας συνέβαλαν στο να εξοικειωθούν οι πολίτες με αυτές πολύ γρήγορα. Ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός πολιτών, πριν απευθυνθούν σε δημόσια υπηρεσία ελέγχουν εάν η διαδικασία που θέλουν να διεκπεραιώσουν γίνεται ψηφιακά -και σε πάρα πολλές περιπτώσεις ανακαλύπτουν πως όντως γίνεται. Οι πολίτες έχουν μία θετική στάση απέναντι στο ψηφιακό κράτος. Από μεριάς μας, προσπαθούμε για την βελτίωση και ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων και ως παράδειγμα αναφέρω τα δωρεάν προγράμματα για βελτίωση ψηφιακών δεξιοτήτων που παρέχονται στην Ψηφιακή Ακαδημία Πολιτών. Γίνονται και σχεδιάζονται πολλά βήματα, και στην εκπαίδευση αλλά και σε άλλους σταθμούς της ζωής, όπως η στρατιωτική θητεία, στη διάρκεια της οποίας θα υπάρχει ψηφιακή εκπαίδευση.
Το gov.gr αποτελούσε μέρος των προεκλογικών σας δεσμεύσεων. Μετέβαλε η πανδημία τη φιλοσοφία και τις προτεραιότητές σας;
Από την πρώτη στιγμή, η φιλοσοφία μας είχε τον πολίτη στο επίκεντρο -πώς, δηλαδή, θα δημιουργήσουμε υπηρεσίες λειτουργικές, σχεδιασμένες απλά, με στόχο την ευκολότερη και ταχύτερη εξυπηρέτηση του. Όταν ξέσπασε η πανδημία, ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελούσε ήδη μία μεγάλη εκκρεμότητα για την Ελλάδα. Αυτή η εκκρεμότητα μετατράπηκε σε αναγκαιότητα: το διακύβευμα δεν ήταν πλέον η διευκόλυνση των πολιτών στις καθημερινές τους συναλλαγές με το Δημόσιο αλλά η προστασία τους και ο περιορισμός της διασποράς. Ο κορονοϊός δεν ανέτρεψε τον σχεδιασμό μας, αλλά λειτούργησε ως επιταχυντής του, κι αυτό αποτιμάται αριθμητικά καθώς τα τελευταία χρόνια, παρακολουθούμε μία εντυπωσιακή εκθετική αύξηση στη χρήση των ψηφιακών υπηρεσιών. Το 2018, είχαν καταγραφεί 8.800.000 ψηφιακές συναλλαγές, το 2019 ο αριθμός έφτασε στα 34.000.000, το 2020 στα 94.000.000 και το 2021 στα 567.000.000. Για να το μεταφράσουμε σε χρόνο που κερδήθηκε, ο αριθμός αυτός δείχνει ότι το 2021 κάθε ενήλικος συμπολίτης μας γλίτωσε κατά μέσο όρο περισσότερες από 60 ουρές σε γκισέ δημοσίων υπηρεσιών.
Ψηφιακό δεν είναι κάτι το μεταμοντέρνο ή κάτι το αφηρημένο. Είναι κάτι που αφορά την εξυπηρέτηση του πολίτη, τα προβλήματα τα οποία ένας πολίτης αντιμετωπίζει απέναντι στο «πεδίο» και κάνουμε ό,τι μπορούμε ώστε να διευκολύνουμε τη ζωή του.
Μεγάλη εξέλιξη αποτέλεσε σίγουρα το emvolio.gr, μία πρωτοποριακή πλατφόρμα και για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, που βοήθησε πολύ. Τι κερδίσαμε από αυτήν την εμπειρία; Μπορούμε να την αξιοποιήσουμε και στο μέλλον;
Το emvolio.gov.gr δημιουργήθηκε στις αρχές του 2021 όταν όλες οι χώρες, βρέθηκαν μπροστά στην πιο περίπλοκη άσκηση εφοδιαστικής αλυσίδας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Ελλάδα σχεδίασε και υλοποίησε ένα σύστημα αμιγώς ψηφιακό, από τις προμήθειες των εμβολίων και τη λειτουργία των εμβολιαστικών κέντρων έως το κλείσιμο των ραντεβού μέχρι και την έκδοση των πιστοποιητικών. Δημιουργήσαμε ένα σύστημα φιλικό προς τον πολίτη, που, αξιοποιώντας τα φαρμακεία και τα ΚΕΠ ως εναλλακτικά φυσικά σημεία επαφής, λειτούργησε χωρίς σοβαρές αρρυθμίες ήδη από την πρώτη ημέρα που ενεργοποιήθηκε. Το σύστημα του εμβολιασμού έχει γίνει σημείο αναφοράς διεθνώς, ενώ το ψηφιακό πιστοποιητικό έχει «ελληνικό χρώμα». Αξιοποιώντας την εμπειρία των πολιτών και την εξοικείωσή τους με το κλείσιμο ραντεβού για εμβολιασμό, και σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας, αναβαθμίζουμε την υπάρχουσα πλατφόρμα για ραντεβού στο Σύστημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Πολύ σύντομα, πανεύκολα και με τέσσερα μόλις «κλικ», ο πολίτης θα μπορεί να κλείνει ραντεβού στη δομή ή τον γιατρό που επιθυμεί, όπως ακριβώς γίνεται και με το εμβόλιο, και στόχος μας είναι αυτό να επεκταθεί σε όλο τον χώρο της Υγείας.
Ακούγονται πολλά σενάρια πρόωρων εκλογών λόγω του ουκρανικού. Τα θεωρείτε πιθανά;
Όπως έχει πει ήδη πολλές φορές ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας. Η μέριμνα και η σκέψη της κυβέρνησης είναι πώς, με πράξεις, θα σταθεί στο πλευρό της κοινωνίας για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που καθημερινά συναντάμε και που αφορούν το σύνολο των πολιτών, το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας. Αυτή είναι η μέριμνά μας, αυτές είναι οι προτεραιότητές μας, με αυτό ασχολούμαστε και με τίποτα παραπάνω. Το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται η χώρα σε αυτήν τη συγκυρία είναι από το «κυβερνάν» να περάσουμε στο «εκλέγεσθαι».
Το κράτος ψηφιοποιείται. Οι δήμοι θεωρείτε ότι βαδίζουν με τις ίδιες ταχύτητες; Πώς πηγαίνει το πρόγραμμα «smart cities» για τις έξυπνες πόλεις; Είχατε ανακοινώσει πόρους ύψους 10 εκατ. ευρώ που έχει λαμβάνειν η Θεσσαλονίκη. Σε τι φάση βρισκόμαστε;
Με το πρόγραμμα των «έξυπνων πόλεων» επιθυμούμε να «αποκεντρώσουμε» την ψηφιακή πρόοδο της χώρας από την κεντρική κυβέρνηση στην αυτοδιοίκηση. Πρόκειται, ουσιαστικά για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των δήμων, των δομών, των υποδομών και των υπηρεσιών τους, μέσα από ένα πρόγραμμα που θα αντανακλά τη φιλοσοφία μας και ταυτόχρονα θα αποτελεί «ιδιοκτησία» της εκάστοτε πόλης. Με τον τρόπο αυτό, η καμπύλη της εκθετικής προόδου στις ψηφιακές συναλλαγές θα συναντήσει την αναβάθμιση των υποδομών και την καθιέρωση νέων εργαλείων στην καθημερινότητα κάθε Δήμου.
Το πρώτο στάδιο του προγράμματος για τις «έξυπνες πόλεις» βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη: έχουμε ήδη παραλάβει τα στρατηγικά πλάνα των Δήμων που συμμετέχουν (μεταξύ των οποίων και της Θεσσαλονίκης) και μέσα στις επόμενες εβδομάδες θα έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγησή τους. Ο σχεδιασμός μας προβλέπει μέχρι τα μέσα του έτους να ξεκινήσει η υλοποίηση των έργων και μέχρι στιγμής κινούμαστε σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα -σε ορισμένες περιπτώσεις και ταχύτερα από αυτό.
Και οι δήμοι της Βόρειας Ελλάδας; Συμμετέχουν ενεργά;
Το πρώτο στάδιο των «έξυπνων πόλεων» αφορά στη χρηματοδότηση εκ μέρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας των στρατηγικών σχεδίων των 16 μεγαλύτερων σε πληθυσμό Δήμων και των Τρικάλων, τα οποία διαθέτουν ήδη μία αξιοπρόσεκτη ψηφιακή υποδομή. Σε αυτούς τους 16 δήμους πέραν της Θεσσαλονίκης υπάγεται και ο Εύοσμος, για τον οποίο ισχύουν ακριβώς τα ίδια χρονοδιαγράμματα.
Όπως, όμως, έχουμε πει εξαρχής, οι «έξυπνες πόλεις» αποτελούν ένα πρόγραμμα που αφορά σε όλους τους Δήμους της χώρας. Έτσι, όλοι οι υπόλοιποι Δήμοι της χώρας θα ενταχθούν στο πρόγραμμα με τους ίδιους όρους, με χρηματοδότηση από το νέο ΕΣΠΑ. Μάλιστα, σε αυτό το δεύτερο στάδιο του προγράμματος θα μπορούμε να κινηθούμε με ακόμα μεγαλύτερη ταχύτητα και ακρίβεια, καθώς το πρώτο στάδιο θα λειτουργήσει ως «πιλότος» τόσο για εμάς, όσο και για τις τοπικές αρχές. Περισσότερα για το χρονοδιάγραμμα αυτού του σταδίου θα μπορούμε να πούμε με την έγκριση του νέου ΕΣΠΑ.
Στη Θεσσαλονίκη αυτές τις ημέρες ανακοινώσατε νέες ψηφιακές υπηρεσίες σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας για την έκδοση και τα διπλώματα οδήγησης. Τι προσδοκάτε από αυτή τη νέα ψηφιακή δράση και ποιος είναι ο βασικός στόχος;
Η ψηφιακή οργάνωση των ραντεβού για τις εξετάσεις οδήγησης αποτελεί το πρώτο μεγάλο παραδοτέο της συνεργασίας που έχουμε αναπτύξει με τον Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολο Τζιτζικώστα, μιας συνεργασίας η οποία θα συνεχιστεί και θα ενταθεί ακόμα περισσότερο. Η κεντρική φιλοσοφία όλων μας των δράσεών μας είναι πάντα πολιτοκεντρική -πώς, δηλαδή θα διευκολύνουμε την καθημερινότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων. Εφαρμόζοντας αυτή τη φιλοσοφία κερδίζουμε χρόνο, κερδίζουμε πόρους, κερδίζουμε ζωή για όλους τους πολίτες -και ιδίως τους λιγότερο προνομιούχους.
Η πλατφόρμα για τις εξετάσεις των αδειών οδήγησης που θέτουμε σε λειτουργία για την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας αντανακλά το σύνολο αυτής της φιλοσοφίας. Με τη νέα διαδικασία ο βασικός στόχος είναι ακριβώς να διευκολύνονται σημαντικά όλοι οι εμπλεκόμενοι -πολίτες, σχολές οδηγών, υπηρεσίες της Περιφέρειας- καθώς όλα τα έγγραφα διακινούνται ψηφιακά και ο πολίτης καλείται να προσέλθει με φυσική παρουσία στην Περιφέρεια μόνο την ημέρα της εξέτασής του.
Ήδη έχουμε μια σειρά υπηρεσιών αναφορικά με τις μεταφορές και ειδικότερα με την οδήγηση, αποτέλεσμα της συνεργασίας με τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Κώστα Καραμανλή και τον υφυπουργό Μιχάλη Παπαδόπουλο.
Γενικά υπάρχει η αίσθηση ότι στον τομέα του αυτοκινήτου υπάρχει διαφθορά. Πώς σκοπεύετε να την πολεμήσετε;
Ξέρετε, πολλές φορές συζητώντας για το κόστος της γραφειοκρατίας στεκόμαστε μόνο στο αμιγώς οικονομικό κομμάτι -μία παλιότερη έρευνα είχε υπολογίσει ότι η γραφειοκρατία της Ελλάδας «κόστιζε» περίπου διπλάσια από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ψηφιοποιώντας τις υπηρεσίες του Δημοσίου βελτιωνόμαστε σημαντικά σε αυτό το κομμάτι. Παράλληλα, όμως, οι ψηφιακές υπηρεσίες παράγουν και πρόσθετες ωφέλειες, όπως η ενίσχυση της διαφάνειας, η μείωση της περιττής γραφειοκρατίας και για την ίδια τη Διοίκηση.
Πέρα, λοιπόν, από το αυτονόητα σημαντικό κομμάτι της διευκόλυνσης, είναι ξεκάθαρο ότι η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών γύρω από τις άδειες οδήγησης και κυκλοφορίας ενισχύουν τη διαφάνεια και αναβαθμίζουν την οδική ασφάλεια, καθώς εξαλείφουν ακριβώς εκείνο το κομμάτι της γραφειοκρατίας που πολλές φορές εξελισσόταν σε πεδίο διαφθοράς. Ήδη τα πρώτα αποτελέσματα είναι εμφανή, καθώς τα τελευταία δύο χρόνια σε συνεργασία με το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχουμε ψηφιοποιήσει ένα σημαντικό μέρος των σχετικών υπηρεσιών, και είμαστε βέβαιοι ότι με κάθε νέα υπηρεσία η προστιθέμενη αξία θα μεγαλώνει ακόμα περισσότερο.
Μπορεί η απλούστευση των διαδικασιών να οδηγήσει και σε μία ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας που φοβούνται πολλοί;
Η απλούστευση των διαδικασιών ταυτόχρονα με την ψηφιοποίησή τους είναι ένας τομέας που δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση, ακριβώς για να μην έχουμε το φαινόμενο που αναφέρατε, την ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας. Αρχικά το ίδιο το gov.gr λειτουργεί προς αυτή την κατεύθυνση, καθιερώνοντας μία ενιαία σχεδιαστική φιλοσοφία στις ψηφιακές υπηρεσίες, ώστε αυτές να είναι όσο το δυνατόν πιο απλές και χρηστικές για τον πολίτη. Επιπλέον, διασυνδέοντας τα μητρώα του Δημοσίου μεταξύ τους επιτρέπουμε στους πολίτες να εξυπηρετούνται δηλώνοντας όσο το δυνατόν λιγότερα στοιχεία, καθώς τα περισσότερα αντλούνται αυτόματα. Και σε αυτό τον τομέα βλέπουμε ότι οι διασυνδέσεις αυτές, οι λεγόμενες «διαλειτουργικότητες» στη γλώσσα της πληροφορικής, ακολουθούν την εκθετική πρόοδο των ψηφιακών συναλλαγών.
Το emvolio.gov.grείναι το καλύτερο παράδειγμα για το πώς λειτουργούμε σε αυτό τον τομέα: ο πολίτης χρειαζόταν να καταχωρίσει μόνο τον ΑΜΚΑ του και όλα τα υπόλοιπα στοιχεία αντλούνταν αυτόματα από την πλατφόρμα και ακολουθούσαν τον πολίτη σε όλα τα στάδια. Από πολλά εμβολιαστικά κέντρα μας ανέφεραν ότι οι πολίτες εντυπωσιάζονταν από το γεγονός ότι λάμβαναν SMSμε τη δεύτερη δόση δευτερόλεπτα μετά την πρώτη. Όλο αυτό είναι αποτέλεσμα της συντονισμένης δουλειάς που γίνεται οριζόντια στον τομέα της απλούστευσης και των διασυνδέσεων μητρώων και υπηρεσιών.
Στο πλαίσιο των ψηφιακών υπηρεσιών, τι νέο να περιμένουμε μέχρι τις εκλογές;
Όλες μας οι δράσεις κινούνται στο ίδιο μήκος κύματος: με επίκεντρο τον πολίτη, χτίζουμε διαρκώς γύρω από τις υπηρεσίες που ήδη υπάρχουν και επεκτείνονται, ενώ ταυτόχρονα προστίθενται και νέες. Δείτε το gov.gr: ξεκίνησε με 501 ψηφιακές υπηρεσίες και σήμερα που μιλάμε είναι στις 1.368. Εάν κάνετε τη διαίρεση, μέσα στη διετία έχουμε υλοποιήσει πάνω από μια υπηρεσία κάθε μέρα. Έτσι χτίζουμε μέρα με την ημέρα αυτό το οικοδόμημα, ενώ παράλληλα περιμένουμε τις μεγάλες επενδύσεις που θα γίνουν με τα έργα που έχουν ενταχθεί για χρηματοδότηση στο Ταμείο Ανάκαμψης. Ξεπερνάμε το 2023 που είναι το έτος των εκλογών, και βλέπουμε ότι σωρευτικά, το 2025 που είναι και το φάσμα ολοκλήρωσης των έργων της Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού, θα μπορούμε να μιλάμε πλέον για ένα κράτος το οποίο θα έχει αλλάξει αιώνα όχι μόνο στο ημερολόγιο αλλά και στην πράξη.
Τρία χρόνια στην κυβέρνηση και δύο χρόνια στην πρώτη γραμμή της μάχης για την ψηφιακή διακυβέρνηση. Υπήρξαν δύσκολες στιγμές; Και ποιες ήταν;
Όταν μου ανατέθηκε το στοίχημα του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας, γνώριζα πολύ καλά ότι πρόκειται για ένα πολύ απαιτητικό έργο αλλά επίσης ήξερα πολύ καλά τι θέλαμε να πετύχουμε. Βέβαια, εδώ οφείλω να πω ότι η αξιοποίηση των ταλέντων, των δεξιοτήτων και των γνώσεων των συνεργατών μου είναι από την πρώτη στιγμή καθοριστικής σημασίας. Εμείς, λοιπόν, σηκώσαμε τα μανίκια και αποφασίσαμε ότι θα τα καταφέρουμε. Από την φράση «δεν γίνεται» βγάλαμε το «δεν». Κρατώ τις θετικές στιγμές και κυρίως το αίσθημα της ικανοποίησης των πολιτών από τις ψηφιακές υπηρεσίες.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 20.03.2022
Ξεκινήσαμε με 501 ψηφιακές υπηρεσίες και σήμερα έχουμε φτάσει τις 1.368 και προσθέτουμε νέες διαρκώς, τονίζει ο Κυριάκος Πιερρακάκης. Ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, κατά πολλούς ο πιο επιτυχημένος υπουργός της κυβέρνησης Μητσοτάκη, σε συνέντευξή του στη «ΜτΚ» σημειώνει ότι ο 2018 είχαν καταγραφεί 8.800.000 ψηφιακές συναλλαγές, το 2019 ο αριθμός έφτασε στα 34.000.000, το 2020 στα 94.000.000 και το 2021 στα 567.000.000. «Αυτό δείχνει ότι το 2021 κάθε ενήλικος συμπολίτης μας γλίτωσε κατά μέσο όρο περισσότερες από 60 ουρές σε γκισέ δημοσίων υπηρεσιών», επισημαίνει. Όσο για τις δύσκολες στιγμές στο υπουργείο τονίζει με νόημα: «Σηκώσαμε τα μανίκια και αποφασίσαμε ότι θα τα καταφέρουμε. Από την φράση ‘δεν γίνεται’ βγάλαμε το ‘δεν’. Κρατώ τις θετικές στιγμές και κυρίως το αίσθημα της ικανοποίησης των πολιτών από τις ψηφιακές υπηρεσίες».
Αυτές τις ημέρες συμπληρώνονται δύο χρόνια από την ενεργοποίηση του gov.gr. Ποιος είναι ο απολογισμός του;
Για εμάς στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, κύριε Οικονόμου, το gov.gr είναι ένα εμβληματικό έργο και αντιπροσωπευτικό της φιλοσοφίας μας. Είναι ένα έργο που είχαμε σχεδιάσει από την πρώτη στιγμή, αλλά υλοποιήσαμε λίγους μήνες νωρίτερα, προκειμένου να μπορεί το κράτος να εξυπηρετεί τους πολίτες από απόσταση στη διάρκεια του πρώτου lockdown. Με γνώμονα το ότι «το κράτος είναι ένα», θελήσαμε να συγκεντρώσουμε σε ένα και μόνο σημείο όλες τις ψηφιακές υπηρεσίες του. Ξεκινήσαμε με 501 που προϋπήρχαν, προσθέσαμε δυο από τις πιο συχνές υπηρεσίες, την εξουσιοδότηση και την υπεύθυνη δήλωση, και σήμερα έχουμε φτάσει τις 1.368 και προσθέτουμε νέες διαρκώς.
Διαπιστώνουμε ότι το κράτος αυτά τα δύο χρόνια άλλαξε σε μεγάλο βαθμό. Ο πολίτης προσαρμόστηκε ή μήπως και εκεί χρειαζόμαστε μία ψηφιακή επανάσταση μέσω της εκπαίδευσης;
Σε αυτά τα δύο χρόνια υπάρχει πολύ μεγάλη προσφορά ψηφιακών υπηρεσιών, οι οποίες είναι απλά σχεδιασμένες και δουλεύουν. Οι υπηρεσίες που σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν για τις ανάγκες αντιμετώπισης της πανδημίας συνέβαλαν στο να εξοικειωθούν οι πολίτες με αυτές πολύ γρήγορα. Ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός πολιτών, πριν απευθυνθούν σε δημόσια υπηρεσία ελέγχουν εάν η διαδικασία που θέλουν να διεκπεραιώσουν γίνεται ψηφιακά -και σε πάρα πολλές περιπτώσεις ανακαλύπτουν πως όντως γίνεται. Οι πολίτες έχουν μία θετική στάση απέναντι στο ψηφιακό κράτος. Από μεριάς μας, προσπαθούμε για την βελτίωση και ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων και ως παράδειγμα αναφέρω τα δωρεάν προγράμματα για βελτίωση ψηφιακών δεξιοτήτων που παρέχονται στην Ψηφιακή Ακαδημία Πολιτών. Γίνονται και σχεδιάζονται πολλά βήματα, και στην εκπαίδευση αλλά και σε άλλους σταθμούς της ζωής, όπως η στρατιωτική θητεία, στη διάρκεια της οποίας θα υπάρχει ψηφιακή εκπαίδευση.
Το gov.gr αποτελούσε μέρος των προεκλογικών σας δεσμεύσεων. Μετέβαλε η πανδημία τη φιλοσοφία και τις προτεραιότητές σας;
Από την πρώτη στιγμή, η φιλοσοφία μας είχε τον πολίτη στο επίκεντρο -πώς, δηλαδή, θα δημιουργήσουμε υπηρεσίες λειτουργικές, σχεδιασμένες απλά, με στόχο την ευκολότερη και ταχύτερη εξυπηρέτηση του. Όταν ξέσπασε η πανδημία, ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελούσε ήδη μία μεγάλη εκκρεμότητα για την Ελλάδα. Αυτή η εκκρεμότητα μετατράπηκε σε αναγκαιότητα: το διακύβευμα δεν ήταν πλέον η διευκόλυνση των πολιτών στις καθημερινές τους συναλλαγές με το Δημόσιο αλλά η προστασία τους και ο περιορισμός της διασποράς. Ο κορονοϊός δεν ανέτρεψε τον σχεδιασμό μας, αλλά λειτούργησε ως επιταχυντής του, κι αυτό αποτιμάται αριθμητικά καθώς τα τελευταία χρόνια, παρακολουθούμε μία εντυπωσιακή εκθετική αύξηση στη χρήση των ψηφιακών υπηρεσιών. Το 2018, είχαν καταγραφεί 8.800.000 ψηφιακές συναλλαγές, το 2019 ο αριθμός έφτασε στα 34.000.000, το 2020 στα 94.000.000 και το 2021 στα 567.000.000. Για να το μεταφράσουμε σε χρόνο που κερδήθηκε, ο αριθμός αυτός δείχνει ότι το 2021 κάθε ενήλικος συμπολίτης μας γλίτωσε κατά μέσο όρο περισσότερες από 60 ουρές σε γκισέ δημοσίων υπηρεσιών.
Ψηφιακό δεν είναι κάτι το μεταμοντέρνο ή κάτι το αφηρημένο. Είναι κάτι που αφορά την εξυπηρέτηση του πολίτη, τα προβλήματα τα οποία ένας πολίτης αντιμετωπίζει απέναντι στο «πεδίο» και κάνουμε ό,τι μπορούμε ώστε να διευκολύνουμε τη ζωή του.
Μεγάλη εξέλιξη αποτέλεσε σίγουρα το emvolio.gr, μία πρωτοποριακή πλατφόρμα και για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, που βοήθησε πολύ. Τι κερδίσαμε από αυτήν την εμπειρία; Μπορούμε να την αξιοποιήσουμε και στο μέλλον;
Το emvolio.gov.gr δημιουργήθηκε στις αρχές του 2021 όταν όλες οι χώρες, βρέθηκαν μπροστά στην πιο περίπλοκη άσκηση εφοδιαστικής αλυσίδας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Ελλάδα σχεδίασε και υλοποίησε ένα σύστημα αμιγώς ψηφιακό, από τις προμήθειες των εμβολίων και τη λειτουργία των εμβολιαστικών κέντρων έως το κλείσιμο των ραντεβού μέχρι και την έκδοση των πιστοποιητικών. Δημιουργήσαμε ένα σύστημα φιλικό προς τον πολίτη, που, αξιοποιώντας τα φαρμακεία και τα ΚΕΠ ως εναλλακτικά φυσικά σημεία επαφής, λειτούργησε χωρίς σοβαρές αρρυθμίες ήδη από την πρώτη ημέρα που ενεργοποιήθηκε. Το σύστημα του εμβολιασμού έχει γίνει σημείο αναφοράς διεθνώς, ενώ το ψηφιακό πιστοποιητικό έχει «ελληνικό χρώμα». Αξιοποιώντας την εμπειρία των πολιτών και την εξοικείωσή τους με το κλείσιμο ραντεβού για εμβολιασμό, και σε συνεργασία με το υπουργείο Υγείας, αναβαθμίζουμε την υπάρχουσα πλατφόρμα για ραντεβού στο Σύστημα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Πολύ σύντομα, πανεύκολα και με τέσσερα μόλις «κλικ», ο πολίτης θα μπορεί να κλείνει ραντεβού στη δομή ή τον γιατρό που επιθυμεί, όπως ακριβώς γίνεται και με το εμβόλιο, και στόχος μας είναι αυτό να επεκταθεί σε όλο τον χώρο της Υγείας.
Ακούγονται πολλά σενάρια πρόωρων εκλογών λόγω του ουκρανικού. Τα θεωρείτε πιθανά;
Όπως έχει πει ήδη πολλές φορές ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, οι εκλογές θα γίνουν στο τέλος της τετραετίας. Η μέριμνα και η σκέψη της κυβέρνησης είναι πώς, με πράξεις, θα σταθεί στο πλευρό της κοινωνίας για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που καθημερινά συναντάμε και που αφορούν το σύνολο των πολιτών, το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας. Αυτή είναι η μέριμνά μας, αυτές είναι οι προτεραιότητές μας, με αυτό ασχολούμαστε και με τίποτα παραπάνω. Το τελευταίο πράγμα που χρειάζεται η χώρα σε αυτήν τη συγκυρία είναι από το «κυβερνάν» να περάσουμε στο «εκλέγεσθαι».
Το κράτος ψηφιοποιείται. Οι δήμοι θεωρείτε ότι βαδίζουν με τις ίδιες ταχύτητες; Πώς πηγαίνει το πρόγραμμα «smart cities» για τις έξυπνες πόλεις; Είχατε ανακοινώσει πόρους ύψους 10 εκατ. ευρώ που έχει λαμβάνειν η Θεσσαλονίκη. Σε τι φάση βρισκόμαστε;
Με το πρόγραμμα των «έξυπνων πόλεων» επιθυμούμε να «αποκεντρώσουμε» την ψηφιακή πρόοδο της χώρας από την κεντρική κυβέρνηση στην αυτοδιοίκηση. Πρόκειται, ουσιαστικά για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των δήμων, των δομών, των υποδομών και των υπηρεσιών τους, μέσα από ένα πρόγραμμα που θα αντανακλά τη φιλοσοφία μας και ταυτόχρονα θα αποτελεί «ιδιοκτησία» της εκάστοτε πόλης. Με τον τρόπο αυτό, η καμπύλη της εκθετικής προόδου στις ψηφιακές συναλλαγές θα συναντήσει την αναβάθμιση των υποδομών και την καθιέρωση νέων εργαλείων στην καθημερινότητα κάθε Δήμου.
Το πρώτο στάδιο του προγράμματος για τις «έξυπνες πόλεις» βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη: έχουμε ήδη παραλάβει τα στρατηγικά πλάνα των Δήμων που συμμετέχουν (μεταξύ των οποίων και της Θεσσαλονίκης) και μέσα στις επόμενες εβδομάδες θα έχει ολοκληρωθεί η αξιολόγησή τους. Ο σχεδιασμός μας προβλέπει μέχρι τα μέσα του έτους να ξεκινήσει η υλοποίηση των έργων και μέχρι στιγμής κινούμαστε σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα -σε ορισμένες περιπτώσεις και ταχύτερα από αυτό.
Και οι δήμοι της Βόρειας Ελλάδας; Συμμετέχουν ενεργά;
Το πρώτο στάδιο των «έξυπνων πόλεων» αφορά στη χρηματοδότηση εκ μέρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας των στρατηγικών σχεδίων των 16 μεγαλύτερων σε πληθυσμό Δήμων και των Τρικάλων, τα οποία διαθέτουν ήδη μία αξιοπρόσεκτη ψηφιακή υποδομή. Σε αυτούς τους 16 δήμους πέραν της Θεσσαλονίκης υπάγεται και ο Εύοσμος, για τον οποίο ισχύουν ακριβώς τα ίδια χρονοδιαγράμματα.
Όπως, όμως, έχουμε πει εξαρχής, οι «έξυπνες πόλεις» αποτελούν ένα πρόγραμμα που αφορά σε όλους τους Δήμους της χώρας. Έτσι, όλοι οι υπόλοιποι Δήμοι της χώρας θα ενταχθούν στο πρόγραμμα με τους ίδιους όρους, με χρηματοδότηση από το νέο ΕΣΠΑ. Μάλιστα, σε αυτό το δεύτερο στάδιο του προγράμματος θα μπορούμε να κινηθούμε με ακόμα μεγαλύτερη ταχύτητα και ακρίβεια, καθώς το πρώτο στάδιο θα λειτουργήσει ως «πιλότος» τόσο για εμάς, όσο και για τις τοπικές αρχές. Περισσότερα για το χρονοδιάγραμμα αυτού του σταδίου θα μπορούμε να πούμε με την έγκριση του νέου ΕΣΠΑ.
Στη Θεσσαλονίκη αυτές τις ημέρες ανακοινώσατε νέες ψηφιακές υπηρεσίες σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας για την έκδοση και τα διπλώματα οδήγησης. Τι προσδοκάτε από αυτή τη νέα ψηφιακή δράση και ποιος είναι ο βασικός στόχος;
Η ψηφιακή οργάνωση των ραντεβού για τις εξετάσεις οδήγησης αποτελεί το πρώτο μεγάλο παραδοτέο της συνεργασίας που έχουμε αναπτύξει με τον Περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολο Τζιτζικώστα, μιας συνεργασίας η οποία θα συνεχιστεί και θα ενταθεί ακόμα περισσότερο. Η κεντρική φιλοσοφία όλων μας των δράσεών μας είναι πάντα πολιτοκεντρική -πώς, δηλαδή θα διευκολύνουμε την καθημερινότητα των πολιτών και των επιχειρήσεων. Εφαρμόζοντας αυτή τη φιλοσοφία κερδίζουμε χρόνο, κερδίζουμε πόρους, κερδίζουμε ζωή για όλους τους πολίτες -και ιδίως τους λιγότερο προνομιούχους.
Η πλατφόρμα για τις εξετάσεις των αδειών οδήγησης που θέτουμε σε λειτουργία για την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας αντανακλά το σύνολο αυτής της φιλοσοφίας. Με τη νέα διαδικασία ο βασικός στόχος είναι ακριβώς να διευκολύνονται σημαντικά όλοι οι εμπλεκόμενοι -πολίτες, σχολές οδηγών, υπηρεσίες της Περιφέρειας- καθώς όλα τα έγγραφα διακινούνται ψηφιακά και ο πολίτης καλείται να προσέλθει με φυσική παρουσία στην Περιφέρεια μόνο την ημέρα της εξέτασής του.
Ήδη έχουμε μια σειρά υπηρεσιών αναφορικά με τις μεταφορές και ειδικότερα με την οδήγηση, αποτέλεσμα της συνεργασίας με τον υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, Κώστα Καραμανλή και τον υφυπουργό Μιχάλη Παπαδόπουλο.
Γενικά υπάρχει η αίσθηση ότι στον τομέα του αυτοκινήτου υπάρχει διαφθορά. Πώς σκοπεύετε να την πολεμήσετε;
Ξέρετε, πολλές φορές συζητώντας για το κόστος της γραφειοκρατίας στεκόμαστε μόνο στο αμιγώς οικονομικό κομμάτι -μία παλιότερη έρευνα είχε υπολογίσει ότι η γραφειοκρατία της Ελλάδας «κόστιζε» περίπου διπλάσια από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ψηφιοποιώντας τις υπηρεσίες του Δημοσίου βελτιωνόμαστε σημαντικά σε αυτό το κομμάτι. Παράλληλα, όμως, οι ψηφιακές υπηρεσίες παράγουν και πρόσθετες ωφέλειες, όπως η ενίσχυση της διαφάνειας, η μείωση της περιττής γραφειοκρατίας και για την ίδια τη Διοίκηση.
Πέρα, λοιπόν, από το αυτονόητα σημαντικό κομμάτι της διευκόλυνσης, είναι ξεκάθαρο ότι η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών γύρω από τις άδειες οδήγησης και κυκλοφορίας ενισχύουν τη διαφάνεια και αναβαθμίζουν την οδική ασφάλεια, καθώς εξαλείφουν ακριβώς εκείνο το κομμάτι της γραφειοκρατίας που πολλές φορές εξελισσόταν σε πεδίο διαφθοράς. Ήδη τα πρώτα αποτελέσματα είναι εμφανή, καθώς τα τελευταία δύο χρόνια σε συνεργασία με το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών έχουμε ψηφιοποιήσει ένα σημαντικό μέρος των σχετικών υπηρεσιών, και είμαστε βέβαιοι ότι με κάθε νέα υπηρεσία η προστιθέμενη αξία θα μεγαλώνει ακόμα περισσότερο.
Μπορεί η απλούστευση των διαδικασιών να οδηγήσει και σε μία ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας που φοβούνται πολλοί;
Η απλούστευση των διαδικασιών ταυτόχρονα με την ψηφιοποίησή τους είναι ένας τομέας που δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση, ακριβώς για να μην έχουμε το φαινόμενο που αναφέρατε, την ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας. Αρχικά το ίδιο το gov.gr λειτουργεί προς αυτή την κατεύθυνση, καθιερώνοντας μία ενιαία σχεδιαστική φιλοσοφία στις ψηφιακές υπηρεσίες, ώστε αυτές να είναι όσο το δυνατόν πιο απλές και χρηστικές για τον πολίτη. Επιπλέον, διασυνδέοντας τα μητρώα του Δημοσίου μεταξύ τους επιτρέπουμε στους πολίτες να εξυπηρετούνται δηλώνοντας όσο το δυνατόν λιγότερα στοιχεία, καθώς τα περισσότερα αντλούνται αυτόματα. Και σε αυτό τον τομέα βλέπουμε ότι οι διασυνδέσεις αυτές, οι λεγόμενες «διαλειτουργικότητες» στη γλώσσα της πληροφορικής, ακολουθούν την εκθετική πρόοδο των ψηφιακών συναλλαγών.
Το emvolio.gov.grείναι το καλύτερο παράδειγμα για το πώς λειτουργούμε σε αυτό τον τομέα: ο πολίτης χρειαζόταν να καταχωρίσει μόνο τον ΑΜΚΑ του και όλα τα υπόλοιπα στοιχεία αντλούνταν αυτόματα από την πλατφόρμα και ακολουθούσαν τον πολίτη σε όλα τα στάδια. Από πολλά εμβολιαστικά κέντρα μας ανέφεραν ότι οι πολίτες εντυπωσιάζονταν από το γεγονός ότι λάμβαναν SMSμε τη δεύτερη δόση δευτερόλεπτα μετά την πρώτη. Όλο αυτό είναι αποτέλεσμα της συντονισμένης δουλειάς που γίνεται οριζόντια στον τομέα της απλούστευσης και των διασυνδέσεων μητρώων και υπηρεσιών.
Στο πλαίσιο των ψηφιακών υπηρεσιών, τι νέο να περιμένουμε μέχρι τις εκλογές;
Όλες μας οι δράσεις κινούνται στο ίδιο μήκος κύματος: με επίκεντρο τον πολίτη, χτίζουμε διαρκώς γύρω από τις υπηρεσίες που ήδη υπάρχουν και επεκτείνονται, ενώ ταυτόχρονα προστίθενται και νέες. Δείτε το gov.gr: ξεκίνησε με 501 ψηφιακές υπηρεσίες και σήμερα που μιλάμε είναι στις 1.368. Εάν κάνετε τη διαίρεση, μέσα στη διετία έχουμε υλοποιήσει πάνω από μια υπηρεσία κάθε μέρα. Έτσι χτίζουμε μέρα με την ημέρα αυτό το οικοδόμημα, ενώ παράλληλα περιμένουμε τις μεγάλες επενδύσεις που θα γίνουν με τα έργα που έχουν ενταχθεί για χρηματοδότηση στο Ταμείο Ανάκαμψης. Ξεπερνάμε το 2023 που είναι το έτος των εκλογών, και βλέπουμε ότι σωρευτικά, το 2025 που είναι και το φάσμα ολοκλήρωσης των έργων της Βίβλου Ψηφιακού Μετασχηματισμού, θα μπορούμε να μιλάμε πλέον για ένα κράτος το οποίο θα έχει αλλάξει αιώνα όχι μόνο στο ημερολόγιο αλλά και στην πράξη.
Τρία χρόνια στην κυβέρνηση και δύο χρόνια στην πρώτη γραμμή της μάχης για την ψηφιακή διακυβέρνηση. Υπήρξαν δύσκολες στιγμές; Και ποιες ήταν;
Όταν μου ανατέθηκε το στοίχημα του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας, γνώριζα πολύ καλά ότι πρόκειται για ένα πολύ απαιτητικό έργο αλλά επίσης ήξερα πολύ καλά τι θέλαμε να πετύχουμε. Βέβαια, εδώ οφείλω να πω ότι η αξιοποίηση των ταλέντων, των δεξιοτήτων και των γνώσεων των συνεργατών μου είναι από την πρώτη στιγμή καθοριστικής σημασίας. Εμείς, λοιπόν, σηκώσαμε τα μανίκια και αποφασίσαμε ότι θα τα καταφέρουμε. Από την φράση «δεν γίνεται» βγάλαμε το «δεν». Κρατώ τις θετικές στιγμές και κυρίως το αίσθημα της ικανοποίησης των πολιτών από τις ψηφιακές υπηρεσίες.
*Δημοσιεύθηκε στη "ΜτΚ" στις 20.03.2022
ΣΧΟΛΙΑ