Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων προχωρεί σε τακτικούς και έκτακτους ελέγχους για να διαπιστώσει την καταλληλότητα των τροφίμων που εισάγονται στην Ελλάδα. Σε αυτό το πλαίσιο γίνονται έλεγχοι και στα εισαγόμενα καρύδια από Χιλή, Ουκρανία και ΗΠΑ, χωρίς να ανιχνευθούν, σε κανένα από τα δείγματα που ελήφθησαν, υπολείμματα φυτοφαρμάκων.

Το συμπέρασμα αυτό προκύπτει από απάντηση του ΥπΑΑΤ, Λευτέρη Αυγενάκη σε Ερώτηση που κατέθεσε ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης, Κυριάκος Βελόπουλος.

Αρμόδιο για τους ελέγχους είναι το Τμήμα Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων της Διεύθυνσης Φυτικής Παραγωγής του ΥΠΑΑΤ. Όπως γίνεται γνωστό το 2023 η αρμόδια υπηρεσία προχώρησε σε 20 δειγματοληψίες καρυδιών το περασμένο έτος. Από αυτές, οι μισές αφορούσαν εισαγόμενα καρύδια (π.χ. Ουκρανία, Χιλή, Η.Π.Α) και πραγματοποιήθηκαν, τόσο στα σύνορα, όσο και στην εσωτερική αγορά (καταστήματα λιανικής διάθεσης και σημεία διαλογής/μεταποίησης). Τα αποτελέσματα των αναλύσεων έδειξαν ότι σε κανένα από τα δείγματα εισαγόμενων καρυδιών που εξετάστηκαν δεν ανιχνεύτηκαν υπολείμματα φυτοφαρμάκων.

Όσον αφορά τους ελέγχους που θα διεξαχθούν το 2024 σε καρύδια, η υπηρεσία έχει προγραμματίσει συνολικά 18 δειγματοληψίες, βλ.

https://www.minagric.gr/images/stories/docs/politis/Trofima_Ygeia/MONITO_2024s.pdf

Είναι σημαντικό να τονιστεί, ότι η επιλογή του συνολικού αριθμού των δειγμάτων που λαμβάνονται από κάθε τρόφιμο σε ετήσια βάση, υπολογίζεται με ανάλυση επικινδυνότητας, χρησιμοποιώντας συγκεκριμένα κριτήρια όπως:

• Το ύψος της παραγωγής τους
• Τον πιθανό όγκο εισαγωγών
• Τα αποτελέσματα των ελέγχων των προηγουμένων ετών, συμπεριλαμβανομένων και των αποτελεσμάτων από το TRACES, των εκτάκτων ελέγχων και κυρίως περιπτώσεις μη συμμορφώσεων, τη συχνότητα των ευρημάτων, υπερβάσεων, τις ανακοινώσεις στο σύστημα RASFF, τις συστάσεις της EFSA και τα κείμενα εργασίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
• Τα χαρακτηριστικά της ελληνικής διατροφής (δηλαδή τη συμμετοχή του κάθε τροφίμου στο διαιτολόγιο των Ελλήνων).
• Τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα (φυτοφάρμακα) που χρησιμοποιούνται στην πράξη για το κάθε τρόφιμο.

Ειδικότερα όσον αφορά στο στάδιο της εισαγωγής τροφίμων φυτικής προέλευσης, πραγματοποιούνται:

1. Έλεγχος εγγράφων: 100% των φορτίων που παρουσιάζονται προς εισαγωγή
2. Έλεγχος ταυτότητας και φυσικός έλεγχος με δειγματοληψία:

• στα προϊόντα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ειδικού ενωσιακού πλαισίου σε ποσοστά που αναγράφονται στην εν λόγω νομοθεσία (κυμαίνεται από 5 έως 50%)

• στα προϊόντα εκτός ειδικού ενωσιακού πλαισίου σε ποσοστά που αναγράφονται σε ειδικό πρόγραμμα ελέγχων που καταρτίζει Τμήμα Ποιοτικού Ελέγχου και Ασφάλειας Τροφίμων Φυτικής Προέλευσης σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Στο πλαίσιο των ανωτέρω ελέγχων ελέγχεται και η ορθή σήμανση του προϊόντος σύμφωνα με την ισχύουσα Ενωσιακή και Εθνική νομοθεσία. Στις περιπτώσεις που τα εισαγόμενα προϊόντα δεν συμμορφώνονται με την Ενωσιακή και Εθνική νομοθεσία για τον έλεγχο τροφίμων φυτικής προέλευσης, οι ενέργειες είναι οι ακόλουθες κατά περίπτωση: απαγόρευση εισαγωγής και στη συνέχεια, καταστροφή ή επαναποστολή ή αλλαγή χρήσης ή διορθωτικές ενέργειες (αλλαγή σήμανσης, ανασυσκευασία, διαλογή κ.ά.).

Το ανωτέρω αρμόδιο Τμήμα του ΥΠΑΑΤ εποπτεύει και συντονίζει τη διενέργεια έκτακτων ελέγχων και μετά το στάδιο της εισαγωγής μέχρι το στάδιο της τελικής διάθεσης, προκειμένου να προστατέψει τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα και να αποφύγει φαινόμενα «ελληνοποιήσεων» εισαγόμενων ποιοτικά υποβαθμισμένων, ατυποποίητων και ενδεχομένως επικίνδυνων προϊόντων, τα οποία:

• Ανταγωνίζονται αθεμίτως τα εγχώρια προϊόντα
• Παραπλανούν τον καταναλωτή
• Θέτουν σε κίνδυνο την υγεία του καταναλωτή

Επιπλέον, βρίσκεται σε καθημερινή επικοινωνία με τα Περιφερειακά Κέντρα Προστασίας Φυτών, Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου του ΥΠΑΑΤ αλλά και τις ΔΑΟΚ σε όλη την επικράτεια καταβάλλοντας κάθε δυνατή προσπάθεια και παρέχοντας οδηγίες για ομοιόμορφη εφαρμογή της νομοθεσίας και διασφάλιση του συμφέροντος όλων των νόμιμων επιχειρήσεων και των παραγωγών.

Περαιτέρω, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία από το Μητρώου Εμπόρων Νωπών Οπωροκηπευτικών (ΜΕΝΟ),σχετικά με τις εισαγωγές από Τρίτες χώρες /παραλαβές από χώρες της Ε.Ε. καρυδιών σε κέλυφος, κατά τα έτη 2022, 2023 και 2024 (έως σήμερα) εισήχθησαν και παραλήφθηκαν 299, 154 και 87 τόνοι αντίστοιχα. Οι κυριότερες χώρες εισαγωγής ήταν η Χιλή και η Μολδαβία, η Γαλλία όσον αφορά τις χώρες της Ε.Ε., ενώ εντός του έτους 2024 πραγματοποιήθηκαν εισαγωγές από Ουκρανία και Η.Π.Α.

Όσον αφορά στην εφαρμογή πολιτικής για την αντιμετώπιση του φαινομένου των «ελληνοποιήσεων», η ανωτέρω Υπηρεσία ανά τακτά χρονικά διαστήματα δίνει προτεραιότητα στη διενέργεια ελέγχων στην εγχώρια αγορά (χονδρικό και λιανικό εμπόριο), όπου το εν λόγω φαινόμενο ενδεχομένως να λαμβάνει χώρα, επισημαίνοντας όμως τη δυσκολία λόγω της υποστελέχωσης των αρμόδιων ελεγκτικών υπηρεσιών. Σας γνωρίζουμε ότι έως σήμερα, στο πλαίσιο υλοποίησης προγραμμάτων εκτάκτων ελέγχων σε νωπά οπωροκηπευτικά, δεν έχουν διαπιστωθεί περιπτώσεις ελληνοποίησης καρυδιών σε κέλυφος.

«Μέχρι τις ευρωεκλογές η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να πάρει αποφάσεις στα 19 αιτήματα που έχουμε καταθέσει»

Ικανοποιημένη αλλά με αρκετούς αστερίσκους έφυγε η ελληνική αντιπροσωπεία από τις Βρυξέλλες την περασμένη Τρίτη.

Στο Συμβούλιο των Υπουργών Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης που πραγματοποιήθηκε στη βελγική πρωτεύουσα, αποφασίστηκαν στοχευμένες αλλαγές στην εφαρμογή της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής 2023-2027.

Μετά από αρκετές καθυστερήσεις και πολλές ζυμώσεις υιοθετήθηκαν προτάσεις, η εφαρμογή των οποίων αναμένεται να ξεκινήσει την ερχόμενη άνοιξη. Στόχος τους είναι η απλούστευση της ΚΑΠ αλλά και η μείωση του διοικητικού φόρτου.

Πιο συγκεκριμένα, άναψε το «πράσινο φως» για τις αλλαγές στα πρότυπα καλών γεωργικών και περιβαλλοντικών συνθηκών (ΚΓΠΚ) που είχε προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Αυτές αποτελούνται συνολικά από εννέα πρότυπα και είναι επωφελή για το περιβάλλον και το κλίμα και ισχύουν για τους αγρότες, οι οποίοι λαμβάνουν στήριξη στο πλαίσιο της ΚΑΠ. Τα πρότυπα αυτά αναφέρονται επίσης ως όροι, δεδομένης της σύνδεσης μεταξύ της τήρησης αυτών των απαιτήσεων και της στήριξης που παρέχεται στους αγρότες.

Συγκεκριμένα αποφασίστηκε η εισαγωγή νέων εξαιρέσεων στα πρότυπα ΚΓΠΚ 6,7,8 μέσω των οποίων δίνεται μεγαλύτερη ευελιξία στα Κράτη - Μέλη για την κάλυψη του εδάφους κατά τις ευαίσθητες περιόδους, στην παραμονή της αμειψισποράς ως κύριας πρακτικής και στην εισαγωγή της εθελοντικής βάσης για την αγρανάπαυση αντίστοιχα.

Σημαντική είναι η αλλαγή που εισάγεται και επιτρέπει στα Κράτη - Μέλη να χορηγούν προσωρινές και στοχευμένες παρεκκλίσεις από ορισμένες απαιτήσεις όρων σε περίπτωση απρόβλεπτων κλιματικών συνθηκών που εμποδίζουν τους αγρότες να συμμορφωθούν με αυτές. Μια φορά το χρόνο, τα Κράτη - Μέλη οφείλουν να ενημερώνουν την Επιτροπή για τέτοιες παρεκκλίσεις.

Μέσω της συγκεκριμένης αναθεώρησης, εξαιρούνται οι μικρές εκμεταλλεύσεις κάτω των 100 στρεμμάτων (100 εκτάρια) από ελέγχους και κυρώσεις που σχετίζονται με τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις όρων βάσει της ΚΑΠ.

Τέλος, η Ειδική Επιτροπή Γεωργίας της Ε.Ε. θα επιτρέπει στις χώρες της Ένωσης να μπορούν να τροποποιούν τα στρατηγικά τους σχέδια για την ΚΑΠ δύο φορές το χρόνο σε μόνιμη βάση, εν αντιθέσει με όσα ίσχυαν έως σήμερα.

«Θετικές οι εξελίξεις αλλά οι αγρότες αναμένουν περισσότερα»

Για θετικές εξελίξεις που όπως είπε όμως «δεν είναι αυτό που αναμέναμε ούτε εμείς ούτε οι αγρότες» μίλησε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων.

Ο ίδιος εμμένει ότι «μέχρι τις ευρωεκλογές η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να πάρει αποφάσεις στα 19 αιτήματα που έχουμε καταθέσει έγκαιρα κ τεκμηριωμένα. Και ένα από τα βασικά αιτήματα είναι το 2% των χρημάτων της ΚΑΠ που αναλογεί σε κάθε χώρα, να μπορεί να το διαχειριστεί η ίδια προκειμένου να αντιμετωπίσει χωρίς γραφειοκρατικές διαδικασίες τις συνέπειες θεομηνιών λόγω της κλιματικής κρίσης».

Η συγκεκριμένη πρόταση σύμφωνα με την ελληνική πλευρά θα διασφαλίσει ότι οι αγρότες που πλήττονται από την κλιματική κρίση και τα ακραία περιβαλλοντικά φαινόμενα δεν θα βρίσκονται αντιμέτωποι με πολύπλοκες γραφειοκρατικές διαδικασίες, αλλά θα υπάρχει η δυνατότητα στα Κράτη - Μέλη να λάβουν μέτρα στήριξης, άμεσα, τη στιγμή δηλαδή που υπάρχει πραγματικά ανάγκη.

Ο κ. Αυγενάκης υπογράμμισε ότι είναι εξίσου σημαντικό να υπάρχει «δυνατότητα μεταφορά πόρων από τον Πυλώνα Ι στον Πυλώνα ΙΙ, όπως και να μεταφέρονται πόροι από έτος σε έτος, ώστε να μη χάνονται χρήματα που έχουν εγκριθεί και να καταλήγουν στους αγρότες όσο το δυνατόν περισσότεροι πόροι».

Η εν λόγω πρόταση θα βοηθήσει στην υψηλότερη απορρόφηση πόρων από κάθε Κράτος - Μέλος.

Μιλώντας για τα Οικολογικά Σχήματα ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ζήτησε μεγαλύτερη ευελιξία στην εφαρμογή τους αλλά ευελιξία στις περιπτώσεις που απαιτείται.

Η ελληνική πλευρά ζητά τα Οικολογικά Σχήματα να είναι απλά στην εφαρμογή τους χωρίς να απαιτούνται για την ενεργοποίησή τους γραφειοκρατικές διαδικασίες πολύπλοκες με την ενεργοποίηση τεχνικών συμβούλων. Τονίζεται παράλληλα ότι οι αγρότες θα πρέπει να μπορούν να υπαχθούν σε αυτά και να λάβουν τις αντίστοιχες ενισχύσεις με τρόπο εύκολο, απλό, και όσο το δυνατόν λιγότερο κοστοβόρο.

«Η ΕΕ πρέπει να καταλάβει ότι ο χρόνος είναι οριακός έως τις ευρωεκλογές. Δεν αρκούν οι αλλαγές που προκρίθηκαν στα πρότυπα καλών γεωργικών και περιβαλλοντικών συνθηκών» ανέφερε ο κ. Αυγενάκης στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και πρόσθεσε «πρέπει να προχωρήσουμε σε αλλαγές που θα δίνουν τη δυνατότητα σε κάθε Κράτος - Μέλος να απορροφήσει το 100% των πόρων που έχουν εγκριθεί, κάτι που υπό τις σημερινές συνθήκες δεν είναι εφικτό».

Και κατέληξε «απαιτείται μεγαλύτερη ταχύτητα και περισσότερη αποφασιστικότητα. Ως χώρα είμαστε αποφασισμένοι να αξιοποιήσουμε όλο το πλέγμα των διπλωματικών συμμαχιών που έχουμε αναπτύξει και μέσα στο ΕΛΚ και στην ομάδα των EUMED-9, που έχουμε ενεργοποιήσει».